Sassi i Benchellali przeciwko Francji

Trybunał stwierdza, że ​​postępowanie karne i wyroki skazujące nie opierały się na informacjach zebranych podczas przetrzymywania skarżących w Guantanamo Bay – wyrok ETPC z 25.11.2021 r. w sprawie Sassi i Benchellali przeciwko Francji (skargi nr 10917/15 i 10941/15); jednogłośnie:

brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła rzetelności postępowania karnego we Francji przeciwko skarżącym, którzy przed repatriacją byli przetrzymywani w amerykańskiej bazie marynarki wojennej Guantanamo Bay. Zarzucili, że zeznania, które złożyli podczas tego okresu pozbawienia wolności, zostały następnie wykorzystane do celów postępowania karnego przeciwko nim we Francji i sądy powoływały się na ich skazanie. Podczas przetrzymywania od stycznia 2002 r. w zatoce Guantanamo, w amerykańskiej bazie położonej na południowo-wschodnim wybrzeżu Kuby, skarżący, którzy są obywatelami francuskimi, byli trzykrotnie odwiedzani przez agentów w ramach „misji trójstronnej”, złożonej z przedstawiciela Ministerstwa Spraw Zagranicznych, przedstawiciela Agencji Bezpieczeństwa Zewnętrznego (DGSE) oraz przedstawiciela jednostki wywiadowczej Agencji Wywiadu Wewnętrznego (DST). W lipcu 2004 r. władze USA zezwoliły na repatriację skarżących do Francji. Zostali oni aresztowani po przybyciu do Francji i zatrzymani przez policję w dniu 27 lipca 2004 r.

W celu dokonania oceny zasadności zarzutu naruszenia Artykułu 6 Konwencji, Trybunał zbadał rzetelność francuskiego postępowania karnego jako całości. Najpierw potwierdził ocenę sądów krajowych, uznając, że trójstronne misje do Guantanamo Bay miały czysto administracyjny charakter i nie miały związku z równoległym postępowaniem sądowym we Francji. Na podstawie akt sprawy Trybunał stwierdził, że celem misji była identyfikacja zatrzymanych i zebranie informacji wywiadowczych, a nie zbieranie dowodów podejrzenia o popełnienie przestępstwa. Trybunał ponadto zauważył, w szczególności w odniesieniu do przebiegu postępowania we Francji, że skarżący byli przesłuchiwani 13 razy podczas pobytu w areszcie policyjnym, odpowiadając na pytania śledczych ze znacznymi szczegółami dotyczącymi ich pochodzenia i motywów. W aktach nie było niczego, co wskazywałoby na to, że funkcjonariusze jednostki sądowej DST odpowiedzialni za przesłuchiwanie skarżących w areszcie policyjnym byli świadomi treści danych wywiadowczych zebranych w Guantanamo Bay przez ich kolegów z jednostki wywiadowczej tej agencji. Następnie, wspomagani przez swoich prawników, skarżący byli przesłuchiwani odpowiednio dziesięć i osiem razy przez sędziego śledczego. W trakcie postępowania mogli przedstawiać swoje argumenty, składać wnioski i korzystać ze środków prawnych dostępnych im na mocy prawa francuskiego. Trybunał zauważył również, że chociaż oświadczenia złożone przez skarżących podczas ich przetrzymywania w Guantanamo Bay zostały włączone do akt sprawy przed sądem pierwszej instancji, zostały one dopuszczeni jako dowód w następstwie orzeczenia w trybie prejudycjalnym uwzględniającego ich wniosek o odtajnienie odpowiednich dokumentów, tak że mogą być przedmiotem debaty między stronami.

W świetle wszystkich dokumentów znajdujących się w aktach Trybunał zauważył, że sądy krajowe, w długich uzasadnionych orzeczeniach, opierały się na innych obciążających dowodach w celu uznania skarżących za winnych, opierając się głównie na informacjach zebranych gdzie indziej, jak również na złożonych zeznaniach przez skarżących podczas pobytu w areszcie policyjnym oraz w trakcie dochodzenia sądowego. W szczególności Sąd Karny, którego rozumowanie zostało później podtrzymane przez Sąd Apelacyjny, oparł się na dowodach niezwiązanych z jakimikolwiek oświadczeniami złożonymi przez skarżących w Guantanamo Bay, z wyjątkiem jednego odniesienia do notatki z wywiadu jednostki DST. Zauważając wreszcie, że jakiekolwiek zeznania złożone podczas trzech trójstronnych misji do Guantanamo Bay nie stanowiły podstawy dla postępowania karnego przeciwko skarżącym ani nie powoływały się na nie sądy, skazując ich, Trybunał stwierdził, że w okolicznościach sprawy postępowanie przeciwko każdemu ze skarżących było ogólnie sprawiedliwe i nie doszło do naruszenia Artykułu 6 Konwencji.