Taner Kılıç przeciwko Turcji (nr 2)

Bezprawne i arbitralne tymczasowe aresztowanie przewodniczącego tureckiego oddziału Amnesty International: kilka naruszeń

Sprawa dotyczyła wstępnego i dalszego tymczasowego aresztowania pana Kılıça, który w owym czasie był przewodniczącym tureckiego oddziału organizacji pozarządowej Amnesty International. Pan Kılıç został aresztowany w czerwcu 2017 r. pod zarzutem przynależności do organizacji FETÖ/PDY1 . Władze oskarżyły go w szczególności o korzystanie z usługi przesyłania wiadomości ByLock oraz o inne przestępstwa.

Wyrok ETPC z 31.5.2022 r. w sprawie Taner Kılıç  przeciwko Turcji (nr 2) (skarga nr 208/18);  jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (brak uzasadnionego podejrzenie uzasadniającego wstępne i dalsze tymczasowe aresztowanie) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Trybunał uznał, że Rząd nie był w stanie wykazać, że w dniu, w którym skarżący był tymczasowo aresztowany lub w kolejnych fazach tymczasowego aresztowania, dowody przytaczane przez sędziów krajowych spełniały standard „uzasadnionego podejrzenia” wymaganego przez Artykuł 5 Konwencji, tak aby przekonać obiektywnego obserwatora, że ​​skarżący mógł popełnić przestępstwa, za które został zatrzymany.

Trybunał uznał również, że interpretacja i stosowanie przepisów prawnych, na które oparły się władze krajowe, były nieuzasadnione, tak że pozbawienie wolności Pana Kılıça było bezprawne i arbitralne. Stwierdził, że nie ma uzasadnionego podejrzenia, że ​​pan Kılıç popełnił przestępstwo ani w dniu, w którym został umieszczony w areszcie tymczasowym, ani w momencie jego przedłużenia.

naruszenie art. 5 ust. 3 (brak uzasadnienia decyzji o zastosowaniu tymczasowego aresztowania).

Trybunał powtórzył, że utrzymywanie się uzasadnionego podejrzenia, że ​​zatrzymany popełnił przestępstwo było warunkiem sine qua non ważności jego dalszego aresztowania. W niniejszej sprawie, przy braku takich powodów, uznał, że doszło do naruszenia Artykułu 5 ust. 3.

naruszenie Artykułu 5 ust. 5 (brak środka odszkodowawczego z tytułu nieuzasadnionego tymczasowego aresztowania).

Trybunał uznał, że powództwa o odszkodowanie przewidzianego w art. 141 k.p.k. nie można uznać za środek odszkodowawczy w rozumieniu art. 5 ust. 5 Konwencji w odniesieniu do skarg dotyczących braku uzasadnionych podstaw do podejrzenia osoba popełniła przestępstwo oraz brak istotnych i wystarczających powodów uzasadniających tymczasowe aresztowanie.

naruszenie Artykułu 10 (wolność słowa)

Trybunał uznał, że wstępne umieszczenie Pana Kılıça w areszcie tymczasowym w kontekście drugiego postępowania karnego wszczętego przeciwko niemu, ze względu na czyny, które były bezpośrednio związane z jego działalnością jako obrońcy praw człowieka, stanowił rzeczywiste i skuteczne ograniczenie, a tym samym „ingerencję” w korzystanie z jego prawa do wolności wypowiedzi. W opinii Trybunału ingerencja w wykonywanie praw i wolności Pana Kılıça gwarantowanych przez Artykuł 10 Konwencji nie może być uzasadniona, ponieważ nie była przewidziana przez prawo.

Alıcı i inni przeciwko Turcji

Kontrola tożsamości wykorzystywana jako pretekst do uniemożliwienia skarżącym wzięcia udziału w demonstracji: naruszenie Konwencji – wyrok ETPC z 24.5.2022 r. w sprawie Alıcı i inni przeciwko Turcji (skarga nr 70098/12)

Sprawa dotyczyła skarżących, którzy zostali zatrzymani podczas podróży autobusem z Adany do Ankary w celu wzięcia udziału w demonstracji i którzy ukarali grzywną za zatajenie swojej tożsamości policji, która zatrzymała ich autobus.

Jednogłośnie:

naruszenie art. 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Trybunał stwierdził, że głównym powodem aresztowania i zatrzymania skarżących było uniemożliwienie im podróży do Ankary, a tym samym udziału w demonstracjach, które zostały uznane za niezgodne z prawem. W szczególności Trybunał zauważył, że skarżący nie zostali zwolnieni przed godziną 14.50. w dniu 28 marca 2012 r., podczas gdy ich tożsamość została ustalona do godziny 4.50. Nic nie uzasadniało ich zatrzymania po ustaleniu ich tożsamości. W każdym razie ich zatrzymanie przestało być uzasadnione w celu zapewnienia spełnienia obowiązku identyfikacji i nie podlega już art. 5 ust. 1 lit. b) Konwencji. Trybunał sprecyzował również, że materiał zawarty w aktach sprawy nie wskazywał na spełnienie wszystkich warunków aresztowania i zatrzymania skarżących w celu zmuszenia ich do wypełnienia konkretnego i konkretnego obowiązku już na nich ciążącego, którego do tej pory nie wykonywali. usatysfakcjonować. Trybunał powtórzył, że zatrzymanie byłoby dopuszczalne tylko wtedy, gdy wypełnienie „obowiązku przewidzianego przez prawo” nie może być zapewnione łagodniejszymi środkami. W związku z tym zatrzymanie i dalsze aresztowanie skarżących nie było zgodne z Artykułem 5 Konwencji.

naruszenie Artykułu 11 (wolność zgromadzeń i zrzeszania się)

Trybunał powtórzył, że władze mają obowiązek podjęcia odpowiednich środków w odniesieniu do zgodnych z prawem demonstracji, aby zapewnić ich pokojowy przebieg i bezpieczeństwo wszystkich obywateli. W tej sprawie wydawało się, że jedynym środkiem faktycznie podjętym wobec skarżących i innych demonstrantów było uniemożliwienie im bezpośredniego wyjazdu do Ankary, co Trybunał uznał za nieproporcjonalne i niepotrzebne w celu zapobieżenia nieporządek i ochrona praw innych osób (uzasadnione cele władz).

L.F. przeciwko Węgrom

Inspekcja domu rodziny romskiej nie miała podstawy prawnej – wyrok ETPC z 19.5.2022 r. w sprawie L.F. przeciwko Węgrom (skarga nr 621/14); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania mieszkania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła oględzin domu wnioskodawcy – uzasadnionych retrospektywnie jako niezbędnych do sprawdzenia zgodności z przepisami budowlanymi oraz do przydziału i/lub rewizji dodatków mieszkaniowych w 2011 r. przez delegację urzędu burmistrza. Kontrola odbyła się w ramach nowego programu socjalnego i w warunkach zaostrzonych napięć między mieszkańcami romskimi i nieromskimi.

Trybunał uznał, że uzasadnienie kontroli podane przez burmistrza nie miało podstawy prawnej. Przepisy budowlane nie miały zastosowania w sprawie, a dekret, o którym mowa w sprawie dodatków mieszkaniowych, był nieistotny, ponieważ nie toczyła się w tym zakresie żadna oficjalna procedura, która pozwoliłaby władzom wejść do domu skarżącego. 

T.C. przeciwko Włochom

Brak naruszenia praw świadka Jehowy w sprawie dotyczącej sporu o wychowanie religijne jego córki – wyrok ETPC z 19.5.2022 r. w sprawie T.C. przeciwko Włochom (skarga nr 54032/18); większością głosów:

naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w związku z Artykułem 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji w świetle art. 9 (wolność wyznania).

Sprawa dotyczyła sporu pomiędzy skarżącym a matką jego córki z poprzedniego związku o wychowanie religijne ich dziecka. Skarżący został Świadkiem Jehowy po rozstaniu. W następstwie postępowania wszczętego przez matkę przed sądem, skarżącemu nakazano powstrzymanie się od aktywnego angażowania córki w wyznanie.

Trybunał stwierdził, że nie było różnicy w traktowaniu skarżącego i matki ze względu na wyznanie w decyzjach prowadzących do wydania tego postanowienia sądu. Decyzje miały na celu wyłącznie rozwiązanie konfliktu, skupiając się przede wszystkim na interesie dziecka -  dorastaniem w otwartym i spokojnym środowisku, przy jednoczesnym jak najszerszym pogodzeniu praw i przekonań obojga rodziców.

Bouras przeciwko Francji

Użycie siły zbrojnej przez żandarma przeciwko więźniowi, który zaatakował swojego kolegę podczas przenoszenia z więzienia do sądu: brak naruszenia art. 2 Konwencji – wyrok ETPC z 19.5.2022 r. w sprawie Bouras przeciwko Francji (skarga nr 31754/18); jednogłośnie:

nie doszło do naruszenia Artykułu 2 (prawo do życia) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła skargi, w części merytorycznej Artykułu 2 Konwencji, dotyczącej użycia broni przez żandarma, w wyniku której zginął więzień, który zaatakował innego żandarma w pojeździe przewożącym go z więzienia w Strasburgu do sądu w Colmar.

Podobnie jak sądy krajowe – których orzeczenia, jak zauważył Trybunał, zawierały szczególnie wyczerpujące uzasadnienie – Trybunał stwierdził, że żandarm działał w szczerym przekonaniu, że życie jego kolegi jest zagrożone i szczerze wierzył, że konieczne jest użycie broni. Dochodzenie nie wzbudziło żadnych wątpliwości co do autentyczności i uczciwości tego przekonania. Trybunał zauważył, że decyzję o użyciu broni poprzedziły ostrzeżenia ustne i inne nieudane próby powstrzymania ataku. Niebezpieczeństwo dla żandarmów zostało potwierdzone przez sądowy raport balistyczny, którego wnioski zostały zatwierdzone przez Wydział Śledczy Sądu Apelacyjnego. Stwierdzając, że w dochodzeniu administracyjnym prowadzonym przez wydział spraw wewnętrznych żandarmerii krajowej nie stwierdzono naruszenia przepisów, Trybunał stwierdził również, że przekazanie nie może być uznane za nieprzygotowane lecz zarządzane w sposób minimalizujący jakiekolwiek ryzyko dla życia więźnia lub życia żandarmów. W tych okolicznościach Trybunał stwierdził, że decyzja żandarma o użyciu broni palnej może być uznana za uzasadnioną i absolutnie niezbędną „w obronie jakiejkolwiek osoby przed bezprawną przemocą” w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. a Konwencji.

Simić przeciwko Bośni i Hercegowinie

Grzywna za obrazę sądu za opowiedzenie dowcipu naruszyło wolność wypowiedzi prawnika – wyrok ETPC z 17.5.2022 r. w sprawie Simić przeciwko Bośni i Hercegowinie (skarga nr 39764/20); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła żartu, który skarżący, prawnik, opowiedział w sądzie, aby zilustrować swoją krytykę postępowania, w którym reprezentował klienta. W rezultacie został ukarany grzywną za obrazę sądu.

Trybunał stwierdził w szczególności, że sądy krajowe nie przywiązały wystarczającej wagi do kontekstu, w którym żart i uwagi krytyczne zostały sformułowane, oraz nie przedstawiły odpowiednich i wystarczających powodów uzasadniających ingerencję w prawo skarżącego do wolności wypowiedzi. W szczególności żart skarżącego, wygłoszony jedynie na sali sądowej, a nie w mediach, miał na celu krytykę sposobu, w jaki zasady dowodowe zostały zastosowane w sprawie, której bronił, i nie miał na celu obrażania członkowie sądu.

Solyanik przeciwko Rosji

Zanieczyszczenie cmentarza we Władywostoku naruszyło prawa właścicieli nieruchomości – wyrok ETPC w sprawie Solyanik przeciwko Rosji (skarga nr 47987/15); jednogłośnie:

naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego oraz mieszkania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła skargi skarżącego na zanieczyszczenie z cmentarza znajdującego się bardzo blisko jego domu i przyległej działki.

Trybunał zauważył w szczególności, że cmentarz stopniowo rozszerzał się w kierunku nieruchomości skarżącego oraz że istniały raporty kryminalistyczne stwierdzające, że gleba i woda na jego terenie były niebezpiecznie skażone. Stwierdził zatem, że Artykuł 8 miał zastosowanie w sprawie, mimo że nie było dowodów na rzeczywisty uszczerbek na zdrowiu skarżącego. Stwierdził, że cmentarz działał z rażącym naruszeniem prawa krajowego, pomimo nagany ze strony organów ochrony konsumentów i nakazu sądowego o utworzeniu wokół niego 500-metrowej strefy ochrony zdrowia.

Mesić przeciwko Chorwacji

Brak naruszenia praw byłego prezydenta Chorwacji w sprawie przeciwko niemu o zniesławienie prawnika – wyrok ETPC z 5.5.2022 r. w sprawie Mesić przeciwko Chorwacji (skarga nr 19362/18); jednogłośnie:

brak naruszenia Artykułu 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego w rozsądnym terminie) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania cywilnego o zniesławienie, w którym sąd chorwacki nakazał skarżącemu – byłemu prezydentowi Chorwacji – zapłacić równowartość 6660 euro (EUR) na rzecz prawnika-specjalisty pochodzenia chorwackiego, praktykującego we Francji, za zbrukanie jego dobrego imienia.

Trybunał stwierdził w szczególności, że oświadczenie złożone przez pana Mesicia nie tylko zaszkodziło reputacji prawnika, ale również mogło mieć „mrożący”, odstraszający wpływ na wykonywanie jego obowiązków zawodowych. Dlatego też zasądzenie odszkodowania było odpowiednią sankcją neutralizującą ten skutek i proporcjonalną do celu ochrony dobrego imienia prawnika. Niemniej jednak Trybunał stwierdził, że długość postępowania była nadmierna i nie spełniła wymogu „rozsądnego terminu”.

Vlahov przeciwko Chorwacji

Skazanie przedstawiciela związku zawodowego za odmowę członkostwa naruszyło Konwencję Europejską – wyrok ETPC z 5.5.2022 r. w sprawie Vlahov przeciwko Chorwacji (skarga nr 31163/13); jednogłośnie:

naruszenie art. 11 (wolność zrzeszania się) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła prawa związków zawodowych do kontrolowania swojego członkostwa wobec prawa do wolności zrzeszania się potencjalnych członków. Skarżący, przedstawiciel związku zawodowego, zarzucił, że został skazany w 2010 roku za uniemożliwienie przystąpienia 15 niedoszłym członkom do jego związku.

Trybunał powtórzył pewne zasady w swoim orzecznictwie na podstawie Artykułu 11, w szczególności, że związki zawodowe mają prawo do kontrolowania swojego członkostwa, ale że należy osiągnąć równowagę, aby zapewnić sprawiedliwe traktowanie i uniknąć nadużywania pozycji dominującej. Stwierdził, że sądy krajowe nie wyjaśniły, w świetle tych zasad, w jaki sposób można uznać, że skarżący postąpił w sposób obraźliwy, odmawiając członkostwa. W szczególności, decyzje były pozbawione szczegółów i nie rozwijały argumentu skarżącego, że miał on prawo jako przedstawiciel związków zawodowych do podejmowania działań w celu ochrony interesów obecnych członków, którzy nie życzyli sobie wówczas przedłużenia członkostwa, i odrzucenie jako nieistotnej jego prośby o przesłuchanie świadków w wewnętrznym sporze wewnątrz związku.

Bumbeș przeciwko Rumunii

Grzywna za protest przeciwko wydobyciu metali szlachetnych na terenie światowego dziedzictwa UNESCO: naruszenie Konwencji – wyrok ETPC z 3.5.2022 r. w sprawie Bumbeș przeciwko Rumunii (skarga nr 1807/15); jednogłośnie:

Naruszenie artykułu 10 (wolności słowa) interpretowanego w świetle art. 11 (wolność i stowarzyszanie się) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła ukarania grzywną pana Bumbeșa za udział w proteście przeciwko propozycji wydobywania złota i srebra w rejonie Roșia Montană. Wraz z trzema innymi osobami przykuli się kajdankami do jednej z barier wejściowych głównego budynku rządowego i wywiesili znaki.

Trybunał stwierdził w szczególności, że sądy krajowe nie koncentrowały się na kwestii wystąpień publicznych w kwestii interesu publicznego i nie rozważyły ​​należycie zakresu „zakłócenia zwykłego życia” spowodowanego przez protest, zamiast tego skupiając się przede wszystkim na braku wcześniejszego zgłoszenia protestu. Wynikająca z tego kara miała mrożący wpływ na takie formy protestu i ogólnie nie była „konieczna w demokratycznym społeczeństwie”.