Grubnyk p. Ukrainie

Tymczasowy areszt podejrzanego o atak bombowy nie naruszyło Konwencji – wyrok ETPC z 17.9.2020 r. w sprawie Grubnyk p. Ukrainie (skarga nr 58444/15)

Sprawa dotyczyła zatrzymania i aresztowania skarżącego w związku z kilkoma przestępstwami terrorystycznymi w Odessie w 2015 r.

Jednomyślnie: brak naruszenia art. 5 ust. 2 i 3 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) w zakresie skargi na brak niezwłocznego poinformowania o przyczynach zatrzymania oraz braku prawnego dostępu do poręczenia majątkowego z uwagi na oskarżenie o czyny terrorystyczne;

Dwa naruszenia art. 5 ust. 1 Konwencji z uwagi na to, że zatrzymanie skarżącego zostało przeprowadzone bez wcześniejszego orzeczenia sądu i nie zostało wydane następnego dnia;

Naruszenie art. 6 ust.2 (domniemanie niewinności) z uwagi na to, że pierwsze postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania przeciwko niemu zawierało stwierdzenie, że jest winny szczególnie „ciężkiego przestępstwa”, podczas gdy był w tym czasie jedynie podejrzany a nie skazany za czyny terrorystyczne.

Trybunał uznał, że w tych szczególnych okolicznościach sprawy skarżącego sądy krajowe wskazały odpowiednie przyczyny jego tymczasowego aresztowania, biorąc pod uwagę fakt, że był podejrzany o atak bombowy w czasie ogromnych napięć w Odessie oraz w kontekście oskarżonych w innych głośnych sprawach, którzy uciekli zaraz po zwolnieniu z aresztu.

Mimo to, odnotował z satysfakcją, że Ukraiński Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności przepisu o poręczeniu majątkowym, podnoszonym w sprawie skarżącego, który w innych sprawach ograniczał zdolność sądów krajowych w wydawaniu właściwie uzasadnionych postanowień o areszcie.

Kotilainen i Inni p. Finlandii

Fińskie władze nie podjęły środków zapobiegawczych w postaci zajęcia broni studenta przed szkolną strzelaniną – wyrok ETPC z 17.9.2020 r. w sprawie Kotilainen i Inni p. Finlandii (skarga nr 62439/12);

Sprawa dotyczyła skarg na zaniechania władz w ochronie życia ofiar szkolnej strzelaniny w 2008 r. w mieście Kauhajoki, w której zginęło 10 osób.

6 głosami do 1: Naruszenie art. 2 (prawo do życia) Konwencji z uwagi na niedopełnienie przez władze obowiązku staranności i zajęcia broni zabójcy przed atakiem oraz

Jednomyślnie: brak naruszenia art. 2 w kwestii śledztwa po ataku.

9 uczniów i nauczyciel zostało zabitych w czasie szkolnej strzelaniny przeprowadzonej przez ucznia, który następnie popełnił samobójstwo.

Trybunał uznał, że władze mogły przewidzieć realne i bezpośrednie ryzyko dla życia bliskich skarżących. Mimo to, policja znając posty zamieszczone w Internecie przez ucznia, przesłuchała go przed atakiem, ale zadecydowała by nie konfiskować mu broni. Taka konfiskata byłaby rozsądnym środkiem zapobiegawczym przewidzianym przez prawo. Zaniechanie podjęcia tego kroku przez władze oznaczało, że nie wypełniły swojego szczególnego obowiązku staranności wynikającej ze szczególnego wysokiego stopnia ryzyka związany z jakimkolwiek zachowaniem łączącym się z użyciem broni.

Mirgadirov p. Azerbejdżanowi i Turcji

Zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie znanego dziennikarza doprowadziło do naruszeń Konwencji – wyrok ETPC z 17.9.2020 r. w sprawie Mirgadirov p. Azerbejdżanowi i Turcji (skarga nr 62775/14); jednomyślnie:

Przeciwko Azerbejdżanowi:

Naruszenie art. 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji z uwagi na brak uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego;

Naruszenie art. 5 ust. 1 Konwencji w zakresie aresztu skarżącego między 19 i 20 listopada 2014 r. z uwagi na brak orzeczenia sądu;

Naruszenie art.5 ust. 4 (sądowa kontrola zgodności z prawem aresztu) z uwagi na zaniechanie przez sądy krajowe oceny argumentów skarżącego przemawiających za jego uwolnieniem;

Naruszenie art. 6 ust. 2 (domniemanie niewinności);

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania zycia prywatnego i rodzinnego), oraz

Brak naruszenia art. 18 (Granice stosowania ograniczeń praw).

Przeciwko Turcji:

Brak potrzeby oceny skargi pod art. 5 ust. 4; reszta skargi niedopuszczalna.

Sprawa dotyczyła zatrzymania i tymczasowego aresztowania skarżącego, znanego dziennikarza, pod zarzutem zdrady stanu (miał rzekomo szpiegować dla Armenii).

Trybunał uznał w szczególności, że materiał dowodowy czy to przedstawiony w Trybunale, czy przed sądami krajowymi, nie był wystarczający by stwierdzić uzasadnione podejrzenie, że skarżący dopuścił się zdrady stanu. Zastosowane wobec niego restrykcje w czasie tymczasowego aresztowania naruszyły jego prawa.

 

 

Aggerholm p. Danii

Niewystarczające uzasadnienie dla kontynuowania przywiązywania chorego psychicznie mężczyzny pasami krępującymi do szpitalnego łózka przez długi okres czasu – wyrok ETPC z 15.9.2020 r. w sprawie Aggerholm p. Danii (skarga nr 45439/18); jednomyślnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi schizofrenika na przywiązywanie za pomocą pasów krępujących do łóżka w szpitalu psychiatrycznym przez blisko 23 godziny, jeden z najdłuższych okresów takiego unieruchomienia kiedykolwiek ocenianego przez Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Biorąc pod uwagę kontekst historii przestępstw z użyciem przemocy ze strony skarżącego, Trybunał, podobnie jak sądy krajowe, uznał za zasadną decyzję przywiązania go pasami krępującymi jako jedyny dostępny środek by przeciwdziałać nagłej i nieuchronnej szkodzie dla personelu i pacjentów szpitala.

Mimo to, sądy krajowe nie odniosły się do wielu problemów związanych z kontynuacją i czasem trwania tego środka. W szczególności, lekarz dyżurny utrzymywał ten środek przez całą noc pomimo stwierdzenia, że skarżący zachowywał się spokojnie cztery godziny wcześniej. Doszło również do półtoragodzinnego opóźnienia w uwolnieniu go od krępujących pasów następnego dnia.

  

Čivinskaitė p. Litwie

Kontrola postępowania dyscyplinarnego przeciwko prokurator ze strony sądów litewskich nie została osłabiona politycznym i medialnym wpływem – wyrok ETPC z 15.9.2020 r. w sprawie Čivinskaitė p. Litwie (skarga nr 21218/12); 6 głosami do 1: brak naruszenia art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania dyscyplinarnego przeciwko skarżącej, doświadczonej prokurator, za niedopełnienie obowiązków w bardzo ważnym śledztwie dotyczącym wykorzystywania seksualnego dziecka. Postępowanie doprowadziło do jej degradacji. Jej skarga przed ETPC dotyczyła tego, że sąd administracyjny oddalając jej apelację przeciwko degradacji nie był rzetelny z uwagi na to, że był pod politycznym i medialnym wpływem w jej sprawie.

Trybunał nie znalazł jednak podstaw do tego by uznać, że niezależność i bezstronność sądów administracyjnych została naruszona przez publiczne oświadczenia urzędników państwowych i polityków czy też media raportujące o sprawie. W sprawie nie dopatrzył się również niczego co pozwoliłoby wątpić w całkowitą rzetelność postępowania prowadzonego przez litewskie sądy.

G.L. p. Włochom

Prawo do edukacji: pozbawienie autystycznego ucznia wsparcia ustawowego nauczania specjalnego prowadziło do dyskryminacji opartej na jej niepełnosprawności – wyrok ETPC z 10.9.2020 r. w sprawie G.L. p. Włochom (skarga nr 59751/15); jednomyślnie:

Naruszenie art. 14 (zakaz dyskryminacji) Konwencji w zw. z art. 2 Protokołu Nr 1 (prawo do edukacji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła braku możliwości młodej dziewczynki cierpiącej na autyzm uzyskania specjalnego wsparcia w czasie jej pierwszych dwóch lat w szkole podstawowej (2010-2012) pomimo że takie wsparcie zostało przewidziane prawem. Rząd utrzymywał, że nie posiadał ku temu środków finansowych.

Trybunał uznał, że G.L. nie mogła kontynuować uczęszczania do szkoły podstawowej na równych warunkach dostępnych innym dzieciom i że taka różnica wynikała z jej niepełnosprawności. Władze nie chciały ustalić prawdziwych potrzeb dziewczynki ani zapewnić wsparcia dostosowanego do jej potrzeb aby pozwolić jej na kontynuować edukacji wczesnoszkolnej w warunkach jak najbardziej zbliżonych do tych na jakich inne dzieci uczęszczały do tej samej szkoły. W szczególności władze nigdy nie rozważyły możliwości, że brak środków mógłby zostać zrównoważony poprzez obniżenie ogólnodostępnej oferty edukacyjnej tak by była równo dostępna dla pełno i niepełnosprawnych uczniów.

Trybunał następnie zauważył, że dyskryminacja doznana przez dziewczynkę była tym bardziej poważna, że miała miejsce w kontekście edukacji wczesnoszkolnej, która tworzyła podstawy edukacji dziecka i jego społecznej integracji, dając dzieciom ich pierwsze doświadczenia wspólnego życia w społeczeństwie.