Szurovecz przeciwko Węgrom

Odmowa dostępu dziennikarza do ośrodka dla uchodźców stanowiła naruszenie Konwencji – wyrok ETPC z 8.10.2019 r. w sprawie Szurovecz przeciwko Węgrom (skarga nr 15428/16); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła dostępu mediów do ośrodka przyjmowania uchodźców. Skarżący w sprawie, dziennikarz dla internetowego portalu informacyjnego, zarzucał, że władze nie uwzględniły jego wniosku o przeprowadzenie wywiadów oraz zrobienie zdjęcie w ośrodku przyjmowania uchodźców w Debreczynie, czym powstrzymała go od możliwości raportowania o tamtejszych warunkach życiowych.

Trybunał podkreślił, że praca badawcza jest konieczną częścią wolności prasy oraz musi być chroniona. Trybunał nie był przekonany, że ograniczenie zdolności skarżącego do przeprowadzenia takiej pracy badawczej, które skutkowało powstrzymaniem go od raportowania z pierwszej ręki w sprawach mających znaczenie dla opinii publicznej, a mianowicie kryzysu uchodźczego na Węgrzech, zostało należycie uzasadnione. W szczególności, władze podały jedynie ogólnikowe przyczyny, a mianowicie możliwe problemy związane z bezpieczeństwem oraz życiem prywatnym uchodźców bez wyważenia konkurujących interesów w sprawie.

Korneyeva przeciwko Rosji

Dwa oddzielne skazania związane z tym samym stanem faktycznym naruszyły Konwencję – wyrok ETPC z 8.10.2019 r. w sprawie Korneyeva przeciwko Rosji (skarga nr 72051/17); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji,

Naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do procesu przed niezależnym sądem) Konwencji z uwagi na wymóg obiektywnej bezstronności,

Naruszenie Artykułu 4 ust. 1 do Protokołu Nr 7 (prawo do nie bycia sądzonym ani karanym dwukrotnie) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skazania skarżącej za dwa oddzielne czyny mające źródło w podobnych okolicznościach bezprawnego zgromadzenia.

Trybunał w szczególności nie zgodził się z argumentem rządu, że duplikacja postępowań przeciwko skarżącej była uzasadniona różnymi dziedzinami pokrytymi przez dwa różne zarzuty.

Trybunał uznał, że doszło do nałożenia się na siebie faktów stanowiących podstawę każdego oskarżenia.

Biorąc pod uwagę swoje orzecznictwo oraz orzeczenie izby plenarnej Sądu Najwyższego Rosji w podobnych okolicznościach, Trybunał stwierdził, że skarżąca była sądzona i skazana dwukrotnie za ten sam czyn, z naruszeniem jej praw.

Magomadova przeciwko Rosji

Decyzja władz rosyjskich pozbawienia wdowy władzy rodzicielskiej nad sześciorgiem jej dzieci była „mocno arbitralna” – wyrok ETPC z 8.10.2019 r. w sprawie Zelikha Magomadova przeciwko Rosji (skarga nr 58724/14); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła wdowy, której odmówiono dostępu do jej sześciorga dzieci przez jej teściów z naruszeniem nakazów sądowych oraz decyzji władz o pozbawieniu jej władzy rodzicielskiej.

Pani Magomadova została siłą oddzielona od swoich dzieci przez jej szwagra w 2010 r. Dzieci pozostały w rodzinie jej męża, co pozbawiło ją dostępu do nich od tamtej pory. Szwagier wytoczył trzy postępowania o pozbawienie jej władzy rodzicielskiej, co ostatecznie udało mu się uzyskać w 2013 r. na skutek braku wykonania dwóch poprzednich wyroków nakazujących, by dzieci mieszkały z ich matką, a następnie ustalających kontakty z nią.

Trybunał uznał w szczególności, że władze pozostawały bezczynne przez lata od zapoznania się z sytuacją pani Magomadovej, a następnie przeniosły odpowiedzialność na nią, gdy ostatecznie pozbawiły ją władzy rodzicielskiej. W ocenie Trybunały, wnioski sądów w tych postępowaniach, w szczególności to, że unikała wychowywania swoich dzieci, są absolutnie bezzasadne. Taka arbitralna ingerencja w jej prawo do poszanowania jej życia prywatnego nie może mieć miejsca w demokratycznym społeczeństwie kierującym się rządami prawa.

Margulev przeciwko Rosji

Stwierdzenie zniesławienia naruszyło prawa szefa NGO, który krytykował prace renowacyjne w miejscu dziedzictwa kulturowego pod Moskwą – wyrok ETPC z 8.10.2019 r. w sprawie Margulev przeciwko Rosji (skarga nr 15449/09); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła szefa NGO zajmującego się konserwacją zabytków, którego komentarze w gazecie stały się podstawą stwierdzenia zniesławienia Rady Miejskiej Moskwy.

Trybunał najpierw stwierdził, że pomimo że skarżący był raczej osobą trzecią w sporze niż bezpośrednim podmiotem procesu o zniesławienie, wciąż mógł twierdzić, że jest ofiarą przedmiotowego naruszenia jego prawa do wolności wypowiedzi.

Sądy krajowe nie wyważyły pomiędzy prawami każdej strony, łącznie z pytaniami takimi jak dobra wiara pozwanego oraz czy oświadczenia miały charakter ocen czy stwierdzeń co do faktów, albo czy też istniał bezpośredni związek między artykułem i rzekomym naruszeniem prawa radnego do ochrony dobrego imienia.

Sądy nie zagwarantowały odpowiedniego uzasadnienia ingerencji w prawo skarżącego do wolności wypowiedzi i dlatego doszło do naruszenia Artykułu 10.

Pastörs przeciwko Niemcom

Zaprzeczanie Holokaustowi nie jest chronione Konwencją – wyrok ETPC z 3.10.2019 r. w sprawie Pastörs przeciwko Niemcom (skarga nr 55225/14); jednomyślnie:

Skarga pod Artykułem 10 (wolność wypowiedzi) oczywiście bezzasadna i przez to odrzucona oraz

4 głosami do 3: brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sadowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skazania deputowanego do Landu za zaprzeczanie Holokaustowi w czasie mowy w parlamencie regionalnym.

Trybunał uznał w szczególności, że skarżący umyślnie wypowiadał nieprawdziwe stwierdzenia aby znieważyć Żydów. Takie oświadczenia nie mogły skorzystać z ochrony wolności wypowiedzi zagwarantowanej Konwencją ponieważ są one sprzeczne z wartościami, które ta Konwencja wyraża. Stąd nie doszło do naruszenia praw skarżącego a skarga była niedopuszczalna.

Trybunał również dokonał oceny skargi na to, że w Sądzie Apelacyjnym orzekał sędzia będący mężem sędzi orzekającej w I instancji. Stwierdził brak naruszenia prawa do rzetelnego procesu sądowego z uwagi na to, że niezależny skład Sądu Apelacyjnego bez jakichkolwiek związków z żadnym sędziów ostatecznie rozpoznał wniosek o wyłączenie i go odrzucił.

Nikolyan przeciwko Armenii

Ormiański system pozbawiania zdolności do czynności prawnych nie uwzględnia indywidualnych potrzeb – wyrok ETPC z 3.10.2019 r. w sprawie Nikolyan przeciwko Armenii (skarga nr 74438/14); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Konwencji oraz

Naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skarżącego, którego pozbawiono zdolności do czynności prawnych w 2013 r. po postępowaniu wytoczonym przez jego żonę i syna.

Trybunał uznał, że skarżący nie mógł ani wytoczyć powództwa o rozwód ani o eksmisję przeciwko swojej żonie, ani też szukać przywrócenia jego zdolności do czynności prawnych z uwagi na to, że ormiańskie prawo nakładało ślepy zakaz bezpośredniego dostępu do sądu dla osób ubezwłasnowolnionych. Sytuację pogarszał fakt, że władze ustanowiły syna skarżącego jego prawnym opiekunem pomimo pozostawania w konflikcie ze skarżącym.

Dodatkowo, wyrok ubezwłasnowolniający skarżącego opierał się tylko na jednej przeterminowanej opinii psychiatrycznej bez szczegółowej analizy stopnia jego upośledzenia umysłowego czy też wzięcia pod uwagę braku historii jego choroby.

Kaak i Inni przeciwko Grecji

Środki zaproponowane zatrzymanym imigrantom w ośrodkach przyjęć w nagłych wypadkach w Grecji nie były ani dostępne ani wystarczające – wyrok ETPC z 3.10.2019 r. w sprawie Kaak i Inni przeciwko Grecji (skarga nr 34215/16); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) Konwencji;

Brak naruszenia Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego);

Naruszenie Artykułu 5 ust. 4 (prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności).

Sprawa dotyczyła warunków osadzenia Syryjczyków, Afgańczyków i Palestyńczyków w miejscach przyjęć w Vial i Soudzie (Grecja) a także zgodności z prawem ich osadzenia w tych obozach.

Trybunał uznał, że władze zrobiły wszystko co rozsądnie możliwe w obozie Vial aby wypełnić obowiązek zapewnienia opieki i ochrony małoletnim bez opieki. Pozostali skarżący zostali niezwłocznie przesłani – albo w ciągu 10 dni – z obozu Vial do obozu Souda. Trybunał stwierdził, że warunki osadzenia w obozie Souda nie stanowiły nieludzkiego ani poniżającego traktowania.

Trybunał powtórzył swoje wcześniejsze ustalenia, że okres osadzenia 1 miesiące w obozie Vial nie powinien zostać uznany za nadmierny, biorąc pod uwagę czas potrzebny aby wypełnić formalności administracyjne. Dodatkowo, czas osadzenia skarżących jak tylko wyrazili wolę ubiegania się o azyl był relatywnie krótki. Jednakże, skarżący, którzy nie mieli dostępu do pomocy prawnej, nie byli w stanie zrozumieć treści informacji zawartych w broszurze; w szczególności, nie byli w stanie zrozumieć materiału dotyczącego różnych możliwości odwoławczych dostępnych zgodnie z prawem krajowym.

Fountas przeciwko Grecji

Ojciec mężczyzny zastrzelonego przez policję nie został odpowiednio włączony w śledztwo – wyrok ETPC z 3.10.2019 r. w sprawie Fountas przeciwko Grecji (skarga nr 50283/13); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 2 (prawo do życia) Konwencji z uwagi na brak odpowiedniego włączenia skarżącego w śledztwo dotyczące śmierci jego syna.

Sprawa dotyczyła policyjnej strzelaniny i zabicia syna skarżącego w 2010 r.

Trybunał uznał, że podczas gdy władze wypełniły ich konwencyjny obowiązek przeprowadzenia pełnego śledztwa w sprawie zabójstwa, które doprowadziła do stwierdzenia, że funkcjonariusze policji działali w samoobronie, to nie włączyli skarżącego do sprawy w wystarczającym stopniu.

W szczególności, nie miał dostępu do dokumentów w aktach sprawy karnej, czy też do oddzielnego wewnętrznego śledztwa policyjnego, a został dopiero poinformowany o śmierci syna po przeprowadzeniu autopsji, pomimo że ciało zmarłego zostało wcześniej zidentyfikowane.

Orlović i Inni przeciwko Bośni i Hercegowinie

Bośnia i Hercegowina musi wykonać decyzje nakazujące rozbiórkę kościoła zbudowanego na ziemi należącej do osób, które przeżyły ludobójstwo w Srebrenicy – wyrok ETPC z 1.10.2019 r. w sprawie Orlović i Inni przeciwko Bośni i Hercegowinie (skarga nr 16332/18); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 1 Protokołu nr 1 (ochrona własności) Konwencji.

Sprawa dotyczyła kościoła zbudowanego przez parafię serbskiego kościoła prawosławnego na ziemi należącej do skarżącej po tym jak ją opuścili w czasie wojny w latach 1992-1995.

Trybunał uznał w szczególności, że niewykonanie przez władze prawomocnych orzeczeń z 1999 i 2001 r. nakazujących pełne przeniesienie posiadania ziemi na skarżących, bez żadnego uzasadnienia takiej bezczynności ze strony rządu, poważnie naruszyła ich prawa własności.

Również stwierdził, 6 głosami do 1, zgodnie z Artykułem 46 (moc wiążąca i wykonanie wyroków), że pozwane państwo powinno zagwarantować wykonanie dwóch orzeczeń na korzyść skarżących, łącznie w szczególności z usunięciem kościoła z ziemi skarżących nie później niż w terminie trzech miesięcy od chwili, kiedy wyrok stał się ostateczny.

Savran przeciwko Danii

Sprawca chory psychicznie nie może zostać wydalony bez wystarczających gwarancji dostępu do opieki psychiatrycznej – wyrok ETPC z 1.10.2019 r. w sprawie Savran przeciwko Danii (skarga nr 57467/15); 4 głosami do 3, że doszłoby do:

Naruszenia Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego traktowania i tortur) Konwencji w sytuacji wydalenia skarżącego do Turcji.

Sprawa dotyczyła skargi na to, że z uwagi na chorobę psychiczną skarżącego doszłoby do naruszenia jego praw w sytuacji wydalenia do Turcji.

Trybunał uznał w szczególności, że psychiatrzy, którzy rekomendowali ścisłe monitorowanie skarżącego i sprawdzanie w celu uskutecznienia jego leczenia i zapewnienie jego reintegracji do społeczeństwa po popełnieniu poważnego przestępstwa.

Trybunał miał wątpliwości co do tego, czy skarżący otrzyma w Turcji właściwą opiekę, gdzie dodatkowo nie miał żadnych więzi rodzinnych a potrzebował regularnych i osobistych relacji ludzkich by mu pomóc. Biorąc pod uwagę te wątpliwości, duńskie władze musiały uzyskać wystarczające i indywidualne gwarancje co do jego opieki. W przeciwnym razie wydalenie naruszyłoby art. 3 Konwencji.