Ringier Axel Springer Slovakia, a.s. p. Słowacji (nr 4)

Kara za wywiad w sprawie marihuany naruszyła Konwencję – wyrok ETPC z 23.9.2021 r. w sprawie Ringier Axel Springer Slovakia, a.s. p. Słowacji (nr 4) (skarga nr 26826/16); jednogłośnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła programu telewizyjnego, w którym słynny piosenkarz miał wyrazić poparcie dla legalizacji marihuany, a dziennikarz miał się z nim zgadzać, co doprowadziło do nałożenia na nadawcę grzywny.

Trybunał stwierdził w szczególności, że celem dziennikarza nie było wychwalanie marihuany ani nakłanianie do jej używania, a jedynie przedstawienie poglądów celebrytów na temat interesu publicznego. Nałożona grzywna była zatem nieproporcjonalna i niekonieczna w demokratycznym społeczeństwie.

Anagnostakis i Inni p. Grecji

Opóźnienia w postępowaniu w sprawie ustalenia sposobu kontaktów ojca z dzieckiem naruszyły jego prawo do poszanowania życia rodzinnego – wyrok ETPC z 23.9.2021 r. w sprawie Anagnostakis i Inni p. Grecji (skarga nr 46075/16); jednogłośnie:

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła praw do kontaktów z dzieckiem przyznanych skarżącym, ojcu i dziadkom zainteresowanego dziecka (które miało dwa lata w chwili złożenia wniosku) oraz długości różnych postępowań, w których stroną przeciwną była matka dziecka. 

W odniesieniu do ojca dziecka Trybunał zauważył, że postępowanie – które rozpoczęło się w dniu 18 grudnia 2015 r. – trwało zatem do tej pory ponad pięć lat i dziewięć miesięcy na czterech poziomach jurysdykcji, w tym postępowanie o postanowienia tymczasowe. Trybunał powtórzył, że w tego rodzaju sprawach zawsze istnieje niebezpieczeństwo, że jakiekolwiek zwłoki proceduralne skutkować będą faktycznym rozstrzygnięciem sprawy. Mając na uwadze pozytywny obowiązek państw wynikający z Konwencji do działania ze szczególną starannością w takich sprawach, obejmujących prawo pobytu i prawo do kontaktów z dziećmi, Trybunał doszedł do wniosku, że okres, który upłynął w niniejszej sprawie nie może być uznany za rozsądny. Wynikało z tego, że doszło do naruszenia Artykułu 8 Konwencji. 

W odniesieniu do dziadków Trybunał uznał, że długość postępowania w celu ustalenia ustaleń dotyczących kontaktów z dzieckiem – krótsza niż sześć miesięcy – nie była nierozsądna i w konsekwencji nie doszło do zaniedbania przez władze krajowe, które wywiązują się ze swoich pozytywnych zobowiązań wynikających z art. 8 Konwencji.

Carter p. Rosji

Rosja odpowiadała za zabójstwo Aleksandra Litwinienki w Wielkiej Brytanii – wyrok ETPC z 21.9.2021 r. w sprawie Carter p. Rosji (skarga nr 20914/07); jednogłośnie:

Niewypełnienie przez rząd obowiązku wynikającego z art. 38 (obowiązek udzielenia dla przeprowadzenia przez ETPC dochodzenia wszelkich możliwych ułatwień) Konwencji,

6 głosami do 1: naruszenie art. 2 (prawo do życia) w aspekcie materialnym i proceduralnym.

Sprawa dotyczyła otrucia i śmierci męża skarżącej Aleksandra Litwinienki w Wielkiej Brytanii oraz śledztwa w sprawie jego śmierci. Pan Litwinienko pracował dla rosyjskich służb bezpieczeństwa, zanim uciekł do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał azyl. W 2006 roku został otruty polonem 210 (substancją radioaktywną) w Londynie i zmarł. Publiczne śledztwo w Wielkiej Brytanii wykazało, że zabójstwa dokonał niejaki Ługowoj i Kowtun, którzy działali w imieniu kogoś innego.

Trybunał stwierdził w szczególności, że istniała mocna sprawa prima facie, że otruwając pana Litwinienkę, panowie Ługowoj i Kowtun działali jako agenci państwa rosyjskiego. Zauważył, że Rząd nie przedstawił żadnego innego zadowalającego i przekonującego wyjaśnienia wydarzeń ani nie sprzeciwił się ustaleniom brytyjskiego śledztwa. Trybunał stwierdził również, że władze rosyjskie nie przeprowadziły skutecznego śledztwa krajowego, które mogłoby doprowadzić do ustalenia faktów oraz, w stosownych przypadkach, identyfikacji i ukarania osób odpowiedzialnych za morderstwo.

Dareskizb Ltd p. Armenii

Rząd uniemożliwia publikację gazety Haykakan Zhamanak w czasie stanu wyjątkowego – wyrok ETPC z 21.9.2021 r. w sprawie Dareskizb Ltd p. Armenii (skarga nr 61737/08); jednogłośnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego).

Sprawa dotyczyła działań władz państwowych podczas stanu wyjątkowego po wyborach prezydenckich w 2008 roku, podczas których skarżącej spółce uniemożliwiono publikację swojej gazety Haykakan Zhamanak. Dotyczyło to również późniejszego postępowania sądowego.

Trybunał stwierdził w szczególności, że ograniczenie publikacji nie miało innego celu niż ograniczenie krytyki Rządu, a tym samym było sprzeczne z rdzeniem prawa do wolności wyrażania opinii chronionego na mocy Konwencji. Ponadto stwierdził, że odmowa przez Sąd Administracyjny rozpatrzenia sprawy skarżącej spółki, powołująca się na kwestie jurysdykcyjne w szczególności, odmówiła skarżącej spółce dostępu do sądu.

X p. Polsce

Dyskryminacja w sprawie o opiekę ze względu na związek matki z inną kobietą – wyrok ETPC z 16.9.2021 r. w sprawie X p. Polsce (skarga nr 20741/10); 6 głosami do 1:

Naruszenie art. 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania, które skarżąca wszczęła, aby zakwestionować odebranie jej najmłodszego dziecka spod jej opieki po tym, jak jej były mąż uzyskał zmianę w ustaleniach dotyczących opieki w wyroku rozwodowym. Twierdziła, że sądy działały na jego korzyść z powodu pozostawania przez nią w związku z inną kobietą. Powołując się na Artykuł 14 w związku z Artykułem 8, skarżąca zarzuciła, że sądy krajowe odmówiły przyznania jej opieki nad dzieckiem ze względu na jej orientację seksualną.

Trybunał stwierdził, że orientacja seksualna skarżącej i związek z inną kobietą były konsekwentnie w centrum rozważań i obecne na każdym etapie postępowania sądowego. Stwierdził, że istniała różnica w traktowaniu skarżącej i każdego innego rodzica pragnącego mieć pełną opiekę nad swoim dzieckiem. Różnica ta wynikała z jej orientacji seksualnej, a zatem stanowiła dyskryminację.

Volodina p. Rosji (nr 2)

Rosyjskie władze nie uchroniły ofiary przemocy domowej przed cyberprzemocą jej partnera – wyrok ETPC z 14.9.2021 r. w sprawie Volodina p. Rosji (nr 2) (skarga nr 40419/19); jednogłośnie:

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zarzutu skarżącej, że władze rosyjskie nie ochroniły jej przed powtarzającą się cyberprzemocą jej partnera, który tworzył fałszywe profile w jej imieniu, publikował jej intymne zdjęcia, śledził jej ruchy i wysyłał jej groźby śmierci za pośrednictwem mediów społecznościowych. Trybunał stwierdził w szczególności, że pomimo dysponowania narzędziami prawnymi umożliwiającymi ściganie partnera skarżącego, władze nie przeprowadziły skutecznego śledztwa i w żadnym momencie nie rozważały, co można i należało zrobić, aby chronić skarżącą przed kolejnym nękaniem w Internecie. W związku z tym władze nie wypełniły swoich obowiązków wynikających z Artykułu 8 w zakresie ochrony skarżącego przed poważnymi nadużyciami. Ustalenia te odzwierciedlają wcześniejsze wyroki dotyczące tej samej skarżącej, Volodina przeciwko Rosji (nr 41261/17), w którym Europejski Trybunał orzekł, że reakcja władz rosyjskich na powtarzające się akty przemocy domowej była wyraźnie nieodpowiednia. 

Tuncer Bakırhan p. Turcji

Tymczasowe aresztowanie burmistrza miasta w południowo-wschodniej Turcji było nieuzasadnione i naruszało jego prawo do wolności wypowiedzi – wyrok ETPC z 14.9.2021 r. w sprawie Tuncer Bakırhan p. Turcji (skarga nr 31417/19); jednogłośnie:

Naruszenie art. 5 ust. 3 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi)

Sprawa dotyczyła tymczasowego aresztowania byłego burmistrza Siirt, obszaru miejskiego w południowo-wschodniej Turcji, z powodu jego działalności i składanych oświadczeń. Skarżący został wybrany w marcu 2014 roku jako kandydat partii opozycyjnej. Władze zarzuciły mu rozpowszechnianie propagandy na rzecz organizacji terrorystycznej (PKK, Partia Pracujących Kurdystanu; nielegalna organizacja zbrojna) oraz członkostwo w tej organizacji.

Trybunał zauważył, że skarżący był pozbawiony wolności przez około dwa lata i 11 miesięcy, z czego ponad dwa lata i osiem miesięcy spędził w areszcie tymczasowym. Stwierdził, że nie było wystarczających powodów, aby zarządzić tymczasowe aresztowanie skarżącego do czasu rozprawy. Trybunał zauważył również, że skarżący był burmistrzem miasta i został wybrany do reprezentowania partii opozycyjnej. W opinii Trybunału działania, za które skarżący był krytykowany, miały wyraźnie polityczny charakter. Mając na uwadze fundamentalny charakter wolnej debaty politycznej w demokratycznym społeczeństwie, Trybunał nie mógł dostrzec żadnego przekonującego powodu uzasadniającego wagę przedmiotowego środka. Uznał, że fakt zatrzymania skarżącego, wybranego przedstawiciela narodu, na taki okres z powodu jego działalności politycznej, stanowił ingerencję, która była oczywiście nieproporcjonalna do uzasadnionych celów, do których dążył. Wynikało z tego, że przedmiotowe aresztowanie nie było konieczne w demokratycznym społeczeństwie.

M.P. p. Portugalii

Brak naruszenia prawa do poszanowania życia prywatnego skarżącej, której były mąż przedstawił e-maile jako dowody do sądów cywilnych – wyrok ETPC z 7.9.2021 r. w sprawie M.P. p. Portugalii (skarga nr 27516/14); jednogłośnie:

Brak naruszenia art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i korespondencji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skarżącej, która zarzucała, że jej były mąż nie został ukarany w postępowaniu karnym przez portugalskie sądy za dostęp do e-maili, które wymieniała na portalu randkowym oraz za przedstawienie ich jako dowodów w postępowaniu cywilnym w sprawie wspólnego rodzicielstwa i rozwodu, wszczęte przez niego przed sądami portugalskimi. Ostatecznie to sądy hiszpańskie, do których skarżąca zwróciła się w pierwszej kolejności (a nie sądy portugalskie, do których zwrócił się później jej mąż), orzekły w sprawie rozwodu i przyznały prawo pobytu dziecka przy matce, z prawami do kontaktów dla  byłego męża .

Trybunał stwierdził, między innymi, że wpływ ujawnienia tych e-maili na życie prywatne skarżącej był ograniczony, ponieważ zostały one ujawnione tylko w postępowaniu cywilnym; publiczny dostęp do akt w tego typu postępowaniach był ograniczony. Trybunał zauważył również, że e-maile, o których mowa, nie zostały ostatecznie zbadane, ponieważ Sąd Rodzinny w Lizbonie w rzeczywistości nie wydał orzeczenia co do meritum w sprawie wniosków męża. W opinii Trybunału władze portugalskie wyważyły ​​sprzeczne interesy, zgodnie z kryteriami określonymi w orzecznictwie. Ponadto, biorąc pod uwagę, że skarżąca zrzekła się prawa do jakichkolwiek roszczeń cywilnych w kontekście postępowania karnego, jedyną kwestią, która pozostała do rozstrzygnięcia, była kwestia odpowiedzialności karnej męża, w której Trybunał nie mógł rozstrzygnąć. Państwo portugalskie wywiązało się zatem ze swojego pozytywnego obowiązku ochrony praw skarżącej do poszanowania jej życia prywatnego i poufności jej korespondencji.

Z.B. p. Francji

Skazanie mężczyzny za przekazanie swojemu trzyletniemu siostrzeńcowi koszulki noszonej w przedszkolu z hasłami „Jestem bombą” i „Dżihad, urodzony 11 września”: brak naruszenia art. 10 Konwencji – wyrok ETPC z 2.9.2021 r. w sprawie Z.B. p. Francji (skarga nr 46883/15); jednogłośnie:

Brak naruszenia art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skazania Z.B. za gloryfikację umyślnego zabijania z powodu haseł („Jestem bombą” i „Dżihad, urodzony 11 września”) na koszulce, którą podarował bratankowi na trzecie urodziny. Chłopiec nosił wtedy koszulkę do przedszkola. Przed sądami krajowymi i Europejskim Trybunałem skarżący twierdził, że slogany miały mieć humorystyczny ton.

Trybunał powtórzył, że mowa humorystyczna lub formy wypowiedzi użyte w celu uzyskania efektu humorystycznego były chronione przez Artykuł 10 Konwencji, pod warunkiem, że pozostawały w granicach dozwolonych na mocy tego przepisu. Prawo do humoru nie było nieograniczone i każdy, kto powołuje się na prawo do wolności wypowiedzi, musiał wziąć na siebie „obowiązki i odpowiedzialność”. Trybunał podkreślił, że nie mógł zignorować wagi ogólnego kontekstu w tej sprawie. Mimo że od wydarzeń z 11 września 2001 r. upłynęło ponad 11 lat, do czasu ustalenia faktów w niniejszej sprawie, warto jednak zauważyć, że niedługo wcześniej miały miejsce inne ataki terrorystyczne, które w szczególności spowodowały śmierć trojga dzieci w Szkole. Trybunał stwierdził również, że fakt, iż skarżący nie miał powiązań z grupą terrorystyczną i nie opowiadał się za ideologią terrorystyczną, nie może umniejszyć znaczenia obraźliwego przekazu. W szczególnych okolicznościach sprawy Trybunał – który zauważył, że trzylatek, jako nieświadomy nośnik informacji, został zinstrumentalizowany – uznał, że powody podane przez sądy krajowe dla skazania skarżącego, powołując się na konieczność zapobiegania gloryfikacji masowej przemocy, okazały się zarówno „istotne”, jak i „wystarczające”, aby uzasadnić przedmiotową ingerencję. Trybunał zauważył ponadto, że kara nałożona na skarżącego (grzywna i kara pozbawienia wolności w zawieszeniu) nie była nieproporcjonalna do uzasadnionego celu, do którego dążył. Zaskarżona ingerencja mogła zatem zostać uznana za niezbędną w demokratycznym społeczeństwie i nie doszło do naruszenia Artykułu 10 Konwencji.

Sanchez p. Francji

Polityk ukarany grzywną w postępowaniu karnym za brak natychmiastowego działania poprzez usunięcie komentarzy nawołujących do nienawiści ze swojego publicznego konta na Facebooku: brak naruszenia Konwencji – wyrok ETPC z 2.9.2021 r. w sprawie Sanchez p. Francji (skarga nr 45581/15); 6 głosami do 1:

Brak naruszenia art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skazania skarżącego, wówczas radnego, kandydującego w wyborach do Sejmu, za podżeganie do nienawiści lub przemocy wobec grupy osób lub jednostki ze względu na przynależność do określonego wyznania, w następstwie jego zaniechania podjęcia szybkich działań w zakresie usuwania komentarzy opublikowanych przez innych na jego koncie na Facebooku. Trybunał powtórzył, że tolerancja i poszanowanie równej godności wszystkich ludzi stanowią fundamenty demokratycznego, pluralistycznego społeczeństwa. W rezultacie można by zasadniczo uznać za konieczne karanie lub nawet zapobieganie wszelkim formom wypowiedzi, które szerzą, podżegają, promują lub usprawiedliwiają nienawiść opartą na nietolerancji. Trybunał podkreślił, że przywiązuje najwyższą wagę do wolności wypowiedzi w kontekście debaty politycznej i uznał, że do uzasadnienia ograniczeń wypowiedzi politycznych potrzebne są bardzo silne powody oraz że w okresie poprzedzającym wybory opinie i wszelkiego rodzaju informacje powinny mieć możliwość swobodnego przepływu.

Jednakże w szczególnych okolicznościach sprawy Trybunał uznał, że orzeczenia sądów krajowych o skazaniu skarżącego z powodu niepodjęcia przez niego niezwłocznego działania w celu usunięcia wyraźnie bezprawnych komentarzy zamieszczonych przez innych na jego koncie na Facebooku, co zostało wykorzystane w związku z jego kampanią wyborczą, zostały oparte na odpowiednich i wystarczających przyczynach związanych z jego brakiem czujności i reakcji. Przedmiotowa ingerencja mogła zatem być postrzegana jako „konieczna w społeczeństwie demokratycznym” i nie doszło do naruszenia art. 10 Konwencji.

Kuchta i Mętel p. Polsce

Brutalność Policji w Polsce – wyrok ETPC z 2.9.2021 r. w sprawie Kuchta i Mętel p. Polsce (skarga nr 76813/16); jednogłośnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji w aspekcie materialnym i proceduralnym.

Sprawa dotyczyła brutalnego pobicia skarżących przez policję. Do zdarzenia doszło w Krakowie w 2015 r., gdy policja wtargnęła do mieszkania jednego z mężczyzn, ponieważ sądziła, że ukrywa się w nim osoba podejrzana o przestępstwo. Według skarżących po sforsowaniu drzwi funkcjonariusze rozpylili gaz łzawiący (choć w środku znajdowało się m.in. 5-miesięczne dziecko) i powalili na ziemię mężczyznę i zaczęli bić. Wkrótce do mieszkania przybył też drugi mężczyzna i również został pobity przez funkcjonariuszy. Mężczyźni trafili do aresztu, lecz wkrótce potem zostali odwiezieni do szpitala, ponieważ w wyniku pobicia ich stan się pogarszał.

Prokuratura oraz sąd nie znalazły podstaw do wszczęcia postępowania w sprawie przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy policji i postanowiły umorzyć postępowanie.

Trybunał przypomniał, że art. 3 EKPC nie zakazuje użycia siły w celu dokonania zgodnego z prawem zatrzymania, jednak musi być ona proporcjonalna do zagrożenia i to na władzach spoczywa obowiązek wykazania, że tak właśnie było. W tej konkretnej sprawie Trybunał zauważył, że prokurator w postanowieniu o umorzeniu postępowania przyznał, że skarżący doznali obrażeń wskazanych w opiniach biegłych ze strony policji, jednak postępowanie przygotowawcze nie wyjaśniło, w jaki sposób została użyta siła przeciwko skarżącym oraz nie odpowiedział na pytanie, czy użycie siły było absolutnie konieczne. Podobnie władze nie wyjaśniły, czy do opisanych obrażeń mogło dojść już po przewiezieniu na komisariat, gdy mężczyźni byli zakuci w kajdanki (jak twierdzili mężczyźni) ani jakie ich zachowanie mogłoby w tej sytuacji usprawiedliwiać użycie wobec nich siły.

W konsekwencji Trybunał uznał, że siła użyta przez funkcjonariuszy Policji przeciwko skarżącym była nadmierna i nieproporcjonalna oraz wywołała cierpienie, co niewątpliwie można uznać za nieludzkie traktowanie.

Associazione Politica Nazionale Lista Marco Pannella and Radicali Italiani przeciwko Włochom

Zaprzestanie programów „platformy politycznej” w państwowej telewizji nie naruszyło wolności wypowiedzi wnioskującego stowarzyszenia politycznego – wyrok ETPC z 31.8.2021 r. w sprawie Associazione Politica Nazionale Lista Marco Pannella and Radicali Italiani przeciwko Włochom (skarga nr 20002/13); jednogłośnie:

Brak naruszenia art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji;

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zaprzestania emitowania niektórych programów politycznych, znanych jako „platformy polityczne”, w telewizji państwowej. Skarżącymi były dwa stowarzyszenia polityczne, które skarżyły się na naruszenie ich prawa do przekazywania swoich poglądów i opinii. Trybunał zauważył, że programy zostały przerwane w wyniku bezczynności ze strony „komisji nadzorczej” – organu politycznego wyrażającego życzenia włoskiego parlamentu w odniesieniu do nadawania publicznego – która zaprzestała dostarczania kanałom RAI instrukcje potrzebne do zorganizowania audycji politycznych, o których mowa. Był to zatem wybór polityczny w gestii Parlamentu. Format programów sięgał początku lat 70., kiedy kontekst społeczny bardzo różnił się od dzisiejszego. Wszystkie grupy i partie polityczne, które brały udział, bez różnicy, zostały dotknięte skutkami zaprzestania działalności. Stopniowe zastępowanie tych „platform politycznych” bardziej pogłębionymi debatami politycznymi dało RAI większą swobodę redakcyjną. W ten sposób system nadawców publicznych dał teraz inne możliwości przekazywania politycznych idei i opinii w telewizji. Zlikwidowanie „platformy politycznej” należało zatem postrzegać w kontekście ogólnej ewolucji nadawania programu prowadzonego przez państwo we Włoszech. Trybunał zauważył jednak, że skarżące stowarzyszenie nie dysponowało skutecznym środkiem prawnym w celu zakwestionowania przerwania przedmiotowych programów.

Karrar przeciwko Belgii

Okoliczności związane z wizytą na miejscu zbrodni prezesa sądu przysięgłego budziły wątpliwości co do jego bezstronności – wyrok ETPC z 31.8.2021 r. w sprawie Karrar przeciwko Belgii (skarga nr 61344/16); jednogłośnie:

Naruszenie art. 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania karnego wszczętego przeciwko panu Karrarowi, w wyniku którego został on skazany za zabójstwo dwójki swoich dzieci i ukarany karą dożywotniego pozbawienia wolności. Przed Trybunałem skarżący skarżył się na brak bezstronności prezesa sądu przysięgłych, w szczególności w związku ze spotkaniem prezesa z matką dzieci w tygodniu poprzedzającym rozprawę. Trybunał uznał, że zachowanie prezesa sądu przysięgłych mogło wywołać obiektywnie uzasadnione wątpliwości co do jego obiektywnej bezstronności, podważając tym samym bezstronność samego sądu przysięgłych przy rozstrzyganiu zarzutu karnego przeciwko panu Karrarowi. Stwierdził również, że samo stwierdzenie naruszenia stanowiłoby wystarczające słuszne zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową poniesioną przez pana Karrara.

Üçdağ przeciwko Turcji

Skazanie imama na podstawie jego postów na Facebooku stanowiło naruszenie Konwencji – wyrok ETPC z 31.8.2021 r. w sprawie Üçdağ przeciwko Turcji (skarga nr 23314/19); jednogłośnie:

Naruszenie art 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu);

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji

Sprawa dotyczyła skazania pana Üçdağa za rozpowszechnianie propagandy na rzecz organizacji terrorystycznej w związku z dwoma postami opublikowanymi na jego koncie na Facebooku, a także odrzucenia jego indywidualnej skargi do Trybunału Konstytucyjnego jako spóźnionego. W tym czasie pan Üçdağ był urzędnikiem państwowym pracującym jako imam w miejscowym meczecie. Zakwestionowane posty zawierały dwie fotografie (osób w mundurach podobnych do członków PKK oraz tłumu demonstrującego na ulicy przed pożarem), pierwotnie udostępnione przez dwóch innych użytkowników Facebooka.

Trybunał uznał, że decyzje sądów krajowych nie dostarczyły odpowiedniego wyjaśnienia powodów, dla których kwestionowane treści musiały być interpretowane jako aprobowanie, chwalenie i zachęcanie do metod [stosowania] przymusu, przemocy lub gróźb stosowanych przez PKK w kontekście ich publikacji. Stwierdził, że skazując pana Üçdağ pod zarzutem propagandy na rzecz organizacji terrorystycznej za umieszczenie kontrowersyjnych treści na jego koncie na Facebooku, władze krajowe nie przeprowadziły odpowiedniego wyważenia, zgodnie z kryteriami określonymi w jego sprawie: prawa, między prawem skarżącego do wolności wypowiedzi a uzasadnionymi celami, do których dąży. Trybunał orzekł również, że bardzo ścisła interpretacja przez Trybunał Konstytucyjny terminu na wniesienie skargi indywidualnej nieproporcjonalnie ingerowała w prawo skarżącego do oceny meritum jego skargi indywidualnej.

 

Estemirova przeciwko Rosji

Brak zaangażowania państwa w zabójstwo Estemirowej, ale brak odpowiedniego dochodzenia w sprawie tej zbrodni – wyrok ETPC z 31.8.2021 r. w sprawie Estemirova przeciwko Rosji (skarga nr 42705/11);

jednogłośnie: brak naruszenia art. 2 (prawo do życia) Konwencji;

5 głosami do 2:  naruszenie art. 2 (śledztwo);

Jednogłośnie: brak wypełnienia obowiązków przez rząd pod art. 38 (obowiązek zapewnienia wszelkich niezbędnych ułatwień dla skutecznego przeprowadzenia dochodzenia) Konwencji.

Sprawa dotyczyła uprowadzenia i zabójstwa znanej obrończyni praw człowieka Natalii Estemirowej oraz skuteczności śledztwa. Trybunał stwierdził, że niedostarczenie przez Rząd pełnej kopii akt sprawy karnej podważyło jego zdolność do oceny jakości śledztwa. Biorąc pod uwagę powyższe zaniechanie, Trybunał nie był w stanie stwierdzić, że śledztwo zostało przeprowadzone dokładnie, w szczególności biorąc pod uwagę materiał będący w posiadaniu Trybunału oraz że pewne sprzeczności w zeznaniach biegłych pozostały nierozwiązane, skłoniły go do zwątpienia w skuteczność śledztwa. Biorąc pod uwagę, że śledztwo karne jest nadal w toku, Trybunał wskazał, że władze powinny, w miarę możliwości, próbować ustalić okoliczności uprowadzenia i zabójstwa pani Estemirowej, zidentyfikować sprawców i ukarać winnych, w stosownych przypadkach. Wreszcie Trybunał stwierdził, że skarżąca nie przedstawiła sprawy, jakoby Natalia Estemirowa została uprowadzona przez funkcjonariuszy państwowych, a dowody nie potwierdzają udziału państwa w jej zabójstwie.

Reczkowicz przeciwko Polsce

 

Nowo utworzona izba polskiego Sądu Najwyższego naruszyła Konwencję – wyrok ETPC z 22.7.2021 r. w sprawie Reczkowicz przeciwko Polsce (skarga nr 43447/19); jednogłośnie:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skarg wniesionych przez adwokatki, że ​​Izba Dyscyplinarna polskiego Sądu Najwyższego, która orzekała w sprawie jej dotyczącej, nie była „sądem ustanowionym ustawą” oraz brakowało jej bezstronności i niezawisłości. Zarzuciła w szczególności, że Izba Dyscyplinarna, jedna z dwóch nowo utworzonych izb Sądu Najwyższego, składała się z sędziów powołanych przez Prezydenta RP z rekomendacji KRS, organu, którego zadanie jest w Polsce stanie na straży niezawisłości sądów i sędziów, a który stał się przedmiotem kontrowersji od czasu wejścia w życie nowej ustawy przewidującej, że jego członkowie nie będą wybierani przez sędziów a przez Sejm. Sprawa jest jedną z 38 skarg przeciwko Polsce, wniesionych w latach 2018-2021, dotyczących różnych aspektów reorganizacji polskiego sądownictwa zainicjowanej w 2017 r.

Prawo – art. 6 § 1: Zadaniem Trybunału w niniejszej sprawie była ocena okoliczności istotnych dla procesu powoływania sędziów do Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego po wejściu w życie ustawy z 2017 r. o Sądzie Najwyższym ustanawiającej tę Izbę , a nie brać pod uwagę zasadności reorganizacji polskiego sądownictwa jako całości.

(a) Zastosowanie – nie było podstaw do odejścia od ugruntowanej zasady, że postępowanie dyscyplinarne, w którym stawką było prawo do dalszego wykonywania zawodu, powodowało „spory” (spory) dotyczące praw obywatelskich. Zasada ta została również zastosowana do postępowań prowadzonych przed różnymi zawodowymi organami dyscyplinarnymi, w tym sędziami. Artykuł 6 § 1 stosuje się zatem w ramach jego części cywilnej. Postępowanie dyscyplinarne nie obejmowało jednak ustalenia zarzutu karnego.

(b) Meritum sprawy – Trybunał zbadał, czy rozpoznanie sprawy skarżącego przez Izbę Dyscyplinarną doprowadziło do naruszenia prawa skarżącego do „sądu ustanowionego ustawą”, w świetle trzystopniowego testu sformułowanego w wyroku Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii [GC] oraz ogólne zasady w nim określone.

(i) Czy doszło do oczywistego naruszenia prawa krajowego – Trybunał stanął przed dwoma zasadniczo przeciwstawnymi poglądami polskich sądów najwyższych w tej kwestii. Jego zadaniem było zbadanie, czy te sądy w swoich orzeczeniach zachowały wymaganą równowagę między różnymi interesami, które wchodzą w grę, oraz czy wykonując to zadanie i dochodząc do swoich wniosków, należycie uwzględniły i przestrzegały standardów Konwencji wymagane od „sądu ustanowionego ustawą”. Ponadto ustawa zmieniająca z 2017 r., będąca nieodłączną częścią ustawodawstwa dotyczącego reorganizacji polskiego sądownictwa, musiała być postrzegana w kontekście skoordynowanych zmian prawa krajowego dokonanych w tym celu oraz z uwzględnieniem faktu, że zmiany te i ich wpływ na polski system sądowniczy zwrócił uwagę i wzbudził zaniepokojenie wielu organizacji i organów międzynarodowych oraz stał się przedmiotem kilku postępowań przed TSUE.

Sąd Najwyższy w wyroku z 5 grudnia 2019 r. i uchwale z 23 stycznia 2020 r. stwierdził kilka rażących naruszeń prawa krajowego. Wyjaśnił, z obszernym uzasadnieniem, swoje wnioski, do których doszedł po dogłębnej analizie i starannej ocenie właściwego prawa krajowego z perspektywy podstawowych standardów Konwencji i prawa UE, a także zgodnie z wytycznymi i orzecznictwem TSUE: prawo. Przeprowadził dogłębną ocenę wszystkich elementów istotnych dla „niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą” w świetle konstytucyjnych zasad funkcjonowania KRS, w tym zasady rozdziału i równowagi władzy ustawodawczej i wykonawczej. i władzy sądowniczej oraz zasadę niezawisłości sądownictwa.

Tak jednak nie było w przypadku Trybunału Konstytucyjnego w wyrokach z 20 czerwca 2017 r. i 20 kwietnia 2020 r.

Biorąc pod uwagę widoczny brak kompleksowej, wyważonej i obiektywnej analizy okoliczności przed Trybunałem w kategoriach Konwencji, ocenę Trybunału Konstytucyjnego należy uznać za arbitralną i jako taka nie może mieć żadnego znaczenia we wnioskach Trybunału co do tego, czy doszło do oczywistego naruszenie, obiektywnie i autentycznie identyfikowalne jako takie, prawa krajowego związanego z procedurą powoływania sędziów do Izby Dyscyplinarnej. Ponadto wyrok ten należało rozpatrywać w powiązaniu z ogólnym kontekstem, w jakim Trybunał Konstytucyjny działał od końca 2015 r. i jego działaniami zmierzającymi do podważenia ustalenia uchwały Sądu Najwyższego co do oczywistego naruszenia prawa krajowego i międzynarodowego ze względu na wadliwa procedura powoływania sędziów z udziałem KRS. Działania te rozpoczęły się od bezprecedensowego postanowienia tymczasowego z dnia 28 stycznia 2020 r. Tego rodzaju ingerencja w organ sądowy, mająca na celu ubezwłasnowolnienie go w wykonywaniu jego funkcji orzekającej w zakresie stosowania i interpretacji Konwencji oraz innych traktatów międzynarodowych, musiała być scharakteryzowany jako afront dla praworządności i niezawisłości sądownictwa. Ostateczne orzeczenie Sądu Konstytucyjnego w tej sprawie z 21 kwietnia 2020 r. utrwaliło ten stan rzeczy.

Mając na uwadze powyższe, a w szczególności przekonujące i mocne argumenty Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 5 grudnia 2019 r. i uchwale z dnia 23 stycznia 2020 r. oraz jego konkluzjach co do niezgodności z prawem trybu powoływania sędziego do Izby Dyscyplinarnej – Trybunał uznał, że ustalono, iż doszło do oczywistego naruszenia prawa krajowego.

(ii) Czy naruszenia prawa krajowego dotyczyły fundamentalnej zasady procedury powoływania sędziów podważyły ​​samą istotę prawa do „sądu ustanowionego ustawą” – w odniesieniu do stopnia niezawisłości KRS i czy doszło do ingerencji władzy ustawodawczej i wykonawczej w proces powoływania, Trybunał odniósł się w pierwszej kolejności do różnych – w istocie jednomyślnych – opinii organizacji i organów międzynarodowych, zgodnie z którymi zmiany w procedurze wyboru sędziów członków KRS wprowadziły na mocy ustawy zmieniającej z 2017 r. spowodowało, że KRS przestała być niezależna lub nie była w stanie wypełniać swojego konstytucyjnego obowiązku ochrony niezależności sądów i sędziów. W tym kontekście uwzględniła również okoliczności, w jakich ukonstytuowała się nowa KRS, w szczególności: pozorny bojkot wyborów przez środowisko prawnicze w związku z niewielką liczbą kandydatów; sześciu z piętnastu mianowanych sędziów zostało w ciągu ostatnich sześciu miesięcy mianowanych przez Ministra Sprawiedliwości prezesem lub wiceprezesem sądów; większość członków obecnej KRS była powiązana z partią rządzącą lub przez nią rekomendowana; większość kandydatów do wyborów została zgłoszona przez władzę wykonawczą; oraz niemożność sprawdzenia, czy kandydaci posiadali wymaganą liczbę podpisów ze względu na początkowe nieujawnienie list indosacyjnych przez władze wykonawcze. W związku z tym ostatnim zdaniem Trybunału sytuacja, w której opinii publicznej nie udzielono oficjalnych wyjaśnień, czy spełniony został formalny wymóg uzyskania wystarczającego poparcia dla kandydatów do KRS, może budzić wątpliwości co do legalności procesu wyboru jej członków. Co więcej, brak kontroli nad tym, kto poparł kandydatów, może budzić podejrzenia co do kwalifikacji jego członków oraz ich bezpośrednich lub pośrednich powiązań z władzą wykonawczą. Zgodnie z informacjami obecnie dostępnymi w domenie publicznej, KRS została wybrana przy poparciu wąskiej grupy sędziów silnie związanych z władzą wykonawczą i jak wskazał Sąd Najwyższy, pojawiły się również wątpliwości, czy wszyscy wybrani członkowie KRS spełniła wymóg prawny poparcia przez dwudziestu pięciu sędziów czynnych zawodowo.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał uznał, że na mocy ustawy zmieniającej z 2017 r., która pozbawiła sędziów prawa do powoływania i wyboru sędziów KRS – prawa przyznanego mu dotychczasowym ustawodawstwem i uznanego przez standardy międzynarodowe – władza ustawodawcza i wykonawcza wywarła decydujący wpływ na skład KRS. Ustawa praktycznie usunęła nie tylko dotychczasowy system przedstawicielski, ale także gwarancje niezawisłości sądownictwa w tym zakresie, umożliwiające władzy wykonawczej i ustawodawczej ingerencję bezpośrednio lub pośrednio w procedurę powoływania sędziów, z której możliwości te organy skorzystały – o czym świadczą chociażby okoliczności towarzyszące zatwierdzeniu kandydatów na sędziów do KRS. Jednocześnie, na mocy ustawy o Sądzie Najwyższym z 2017 r., pozbawienie Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego uprawnień do ogłaszania wolnych stanowisk w tym sądzie na korzyść Prezydenta RP dodatkowo osłabiło zaangażowanie sądownictwa w proces powoływania sędziów, w szczególności powołania do Sądu Najwyższego.

Oceniając wszystkie powyższe okoliczności jako całość, Trybunał stwierdził, że naruszenie prawa krajowego nieodłącznie naruszyło kwestionowaną procedurę powoływania, ponieważ w konsekwencji tego naruszenia zalecenie kandydatów na powołanie sędziego do Izby Dyscyplinarnej – warunek sine qua non powołania przez Prezydenta RP – została powierzona KRS, organowi, który nie miał wystarczających gwarancji niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Procedura powoływania sędziów, która, tak jak w niniejszej sprawie, ujawniała nadmierny wpływ władzy ustawodawczej i wykonawczej na powoływanie sędziów, była per se niezgodna z art. 6 ust. proces i podważanie legitymacji sądu złożonego z tak powołanych sędziów.

Tym samym naruszenia procedury powoływania sędziów do Izby Dyscyplinarnej były tak poważne, że naruszały samą istotę prawa do „sądu ustanowionego ustawą”.

(iii) Czy zarzuty dotyczące prawa do „sądu ustanowionego ustawą” zostały skutecznie zbadane przez sądy krajowe i czy zapewniono środki odwoławcze – W prawie polskim nie istniała procedura, w ramach której skarżący mógłby zakwestionować rzekome uchybienia procedury powoływanie sędziów Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego. W konsekwencji nie zapewniono żadnych środków zaradczych.

Ogólnie: Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego, która rozpoznawała sprawę skarżącego, nie była „sądem ustanowionym ustawą”.

MD. i A.D. przeciwko Francji

 

Pozbawienie wolności matki i jej małego dziecka w administracyjnym areszcie śledczym w Mesnil-Amelot nr. 2 na 11 dni: wielokrotne naruszenia Konwencji – wyrok ETPC z 22.7.2021 r. w sprawie M.D. i A.D. przeciwko Francji (skarga nr 57035/18); większością:

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji;

Naruszenie art. 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego);

Naruszenie art. 5 ust. 4 (prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności).

Sprawa dotyczyła aresztu administracyjnego matki i jej czteromiesięcznej córki w areszcie administracyjnym w Mesnil-Amelot nr. 2 oczekujących na przeniesienie do Włoch, kraju odpowiedzialnego za rozpatrzenie ich wniosku o azyl.

Ze względu na bardzo młody wiek dziecka warunki przyjmowania w Mesnil-Amelot no. 2 i długość aresztu (11 dni), Trybunał stwierdził, że właściwe władze poddały dziecko i jej matkę traktowaniu przekraczającemu poziom surowości wymagany dla zastosowania Artykułu 3 Konwencji. Trybunał stwierdził również naruszenie art. 5 ust. 1 i 4 Konwencji.

Zasadniczo zadaniem Trybunału nie było zastępowanie własną oceną oceny władz krajowych. Jednakże, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, Trybunał uznał, że zgromadzone dowody były wystarczające, aby stwierdzić, że władze krajowe nie przeprowadziły właściwego badania, zgodnie z wymogami prawa obowiązującego obecnie we Francji, w celu upewnienia się, że początkowe aresztowanie administracyjne matki w towarzystwie jej córeczki, a następnie jego przedłużenie były środkami ostatecznymi, których nie można było zastąpić mniej restrykcyjną alternatywą. Trybunał zauważył, że ani sędzia ds. wolności i aresztu w Meaux tribunal de grande instance, ani sędzia delegowany przez Prezesa Sądu Apelacyjnego w Paryżu nie uwzględnili wystarczająco, podczas pełnienia swojej funkcji kontroli sądowej, małoletniego statusu drugiego skarżącego w ocenie zgodności z prawem wstępnego aresztowania administracyjnego i postanowieniu o jego przedłużeniu o 28 dni, okres, który upłynął po 11 dniach od wskazania przez Trybunał środka tymczasowego. Zadaniem sądów krajowych było przeprowadzenie skutecznej kontroli legalności pierwszego i dalszego pozbawienia wolności dziecka, przy jednoczesnym rozważeniu, czy można zastosować mniej restrykcyjną alternatywę, taką jak nakaz przymusowego stawiania się, środek, któremu skarżący już wcześniej zostali poddani. Nieletni skarżący nie miał zatem prawa do kontroli sądowej obejmującej wszystkie warunki wymagane, aby areszt administracyjny był zgodny z prawem dla celów Artykułu 5 ust. 1 Konwencji.

Gumenyuk i Inni przeciwko Ukrainie

 

Reforma na Ukrainie poważnie podważyła niezależność sądownictwa – wyrok ETPC z 22.7.2021 r. w sprawie Gumenyuk i Inni przeciwko Ukrainie (skarga nr 11423/19); jednogłośnie:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Konwencji

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego).

Sprawa dotyczyła sędziów byłego Sądu Najwyższego Ukrainy, którym z powodu reformy sądownictwa i zmian legislacyjnych, które miały miejsce w 2016 roku, uniemożliwiono sprawowanie funkcji bez formalnego odwołania. Sąd Najwyższy Ukrainy został zlikwidowany i powstał nowy powołany w grudniu 2017 r., w którym stanowiska sędziowskie obsadzano w trybie konkursowym. Mimo że Sąd Konstytucyjny Ukrainy uznał, że skarżący powinni mieć możliwość kontynuowania pracy jako sędziowie nowego Sądu Najwyższego, nie uzyskali na to pozwolenia. Zarzucili, że zostali usunięci z pełnionych funkcji z naruszeniem gwarancji zawodu sędziego oraz sprzecznie z Konwencją. Trybunał uznał, że prawo dostępu do sądu jest podstawowym prawem proceduralnym służącym ochronie sędziów a skarżący zasadniczo powinni móc wystąpić do sądu ze swoimi zarzutami. Ponadto Trybunał uznał, że uniemożliwienie wykonywania funkcji sędziów Sądu Najwyższego od grudnia 2017 r., pomimo korzystnego dla nich orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, znacząco wpłynęło na ich życie prywatne i stanowiło ingerencję w ich prawo do poszanowania życia prywatnego. Ta ingerencja nie była zgodna z prawem w rozumieniu Konwencji, ponieważ była sprzeczna z zasadą nieusuwalności sędziów, która była fundamentalna dla niezawisłości sędziowskiej i zaufania publicznego do sądownictwa.

Polgar przeciwko Rumunii

 

W następstwie wyroku pilotażowego z 2017 r. Trybunał dokonał przeglądu warunków przetrzymywania w rumuńskich więzieniach oraz skuteczności krajowych środków odwoławczych – wyrok ETPC z 20.7.2021 r. w sprawie Polgar przeciwko Rumunii (skarga nr  39412/19)

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji z uwagi na warunki osadzenia pana Polgara w Zakładzie Karnym w Deva (od 27 lutego 2014 r. do 29 kwietnia 2015 r. oraz od 14 do 25 maja 2015 r.);

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w zw. z art. 3 Konwencji.

Sprawa dotyczyła warunków przetrzymywania w rumuńskich więzieniach oraz skuteczności krajowych środków odwoławczych, w szczególności środka cywilnego w przypadku powództwa cywilnego. W 2017 r. Trybunał wydał wyrok pilotażowy Rezmiveș i inni przeciwko Rumunii, w którym stwierdził problem strukturalny. W dzisiejszym wyroku podsumował rozwój sytuacji. Obecnie przed Trybunałem toczy się około 5000 podobnych spraw.

Trybunał zauważył, że orzecznictwo krajowe znacznie się rozwinęło w ciągu ostatnich kilku lat, w szczególności od czasu wyroku w sprawie Rezmives i Inni. Stwierdził, że powództwo cywilne na podstawie art. 1349 kodeksu cywilnego, zgodnie z konsekwentną wykładnią sądów krajowych, stanowiło od 13 stycznia 2021 r. skuteczny środek odwoławczy dla osób, które uważały, że zostały poddane nieodpowiednim warunkom pozbawienia wolności, oraz którzy nie byli już, w momencie wniesienia skargi, przetrzymywani w warunkach rzekomo sprzecznych z Konwencją. Ten wniosek dotyczył również osób skarżących się na nieodpowiednie warunki transportu. Jednakże w sprawie pana Polgara ostateczna decyzja sądu krajowego została wydana w dniu 13 lutego 2019 r., czyli na długo przed datą, którą Trybunał przyjął jako punkt wyjścia, od którego przedmiotowy krajowy środek odwoławczy mógł zostać uznany za skuteczny.

Zgodnie z Artykułem 46 (moc obowiązująca i wykonanie wyroków) Konwencji, Trybunał z zadowoleniem przyjął kroki podjęte przez władze krajowe od czasu wydania wyroku pilotażowego w celu zmniejszenia przepełnienia więzień. W odniesieniu do środka zapobiegawczego zauważył jednak, że tendencja spadkowa w przeludnieniu więzień ustała w czerwcu 2020 r. i że liczby ponownie rosły przez sześć miesięcy. W rezultacie Trybunał nie był w stanie dojść do innego wniosku niż w wyroku pilotażowym w sprawie Rezmiveş i inni. W związku z tym wezwał państwo rumuńskie do zapewnienia kontynuacji reform mających na celu zmniejszenie przepełnienia więzień oraz do utrzymania populacji więziennej na rozsądnym poziomie. W odniesieniu do środka kompensacyjnego, powtórzył swoje ustalenia powyżej dotyczące skuteczności tego środka od 13 stycznia 2021 r.

Akgün przeciwko Turcji

 

Tymczasowe aresztowanie skarżącego podejrzanego o przynależność do organizacji FETÖ/PDY w związku z korzystaniem przez niego z komunikatora ByLock: naruszenie Konwencji – wyrok ETPC z 20.7.2021 r. w sprawie Akgün przeciwko Turcji (skarga nr 19699/18); 6 głosami do 1:

Naruszenie art. 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji;

Naruszenie art. 5 ust. 3 ( prawo bycia sądzonym w rozsądnym terminie albo zwolnienia na czas postępowania)

Naruszenie art. 5 ust. 4 (prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności) Konwencji.

Sprawa dotyczyła umieszczenia skarżącego w areszcie śledczym pod zarzutem przynależności do organizacji określanej przez władze tureckie jako „FETÖ/PDY” („Organizacja Terrorystyczna Gülenist / równoległa struktura państwa”).

Trybunał uznał, że nakazując tymczasowe aresztowanie skarżącego w dniu 17 października 2016 r., dziewiąty sąd pokoju w Ankarze nie posiadał wystarczających informacji na temat charakteru ByLock, aby stwierdzić, że ta aplikacja do przesyłania wiadomości była wykorzystywana wyłącznie przez członków organizacji FETÖ/PDY na potrzeby komunikacji wewnętrznej. Wobec braku innych dowodów lub informacji przedmiotowy dokument, stwierdzający jedynie, że skarżący był użytkownikiem ByLock, sam w sobie nie mógł wskazywać, że istniały uzasadnione podejrzenia, które mogłyby usatysfakcjonować obiektywnego obserwatora, że ​​rzeczywiście używał ByLock w sposób, który mógłby stanowić domniemane przestępstwa. Trybunał stwierdził, że rząd nie był w stanie wykazać, że w dniu, w którym skarżący został tymczasowo aresztowany, dowody, którymi dysponował sąd dziewiątego pokoju, spełniały standardy „uzasadnionego podejrzenia” wymagane na mocy art. 5 Konwencji, aby przekonać obiektywnego obserwatora, że ​​skarżący mógł popełnić przestępstwa, za które został aresztowany. Trybunał uznał, że doszło do naruszenia Artykułu 5 ust. 1 Konwencji z powodu braku uzasadnionego podejrzenia, w czasie tymczasowego aresztowania skarżącego, że popełnił on przestępstwo.

Trybunał stwierdził, że doszło również do naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji w związku z brakiem podania wystarczających powodów tymczasowego aresztowania skarżącego.

Wreszcie, Trybunał uznał, że ani skarżący, ani jego adwokat nie mieli wystarczającej wiedzy na temat istoty tego materiału dowodowego, dostępnego wyłącznie dla prokuratury, co miało kluczowe znaczenie dla zakwestionowania przedmiotowego aresztowania przed I Sądem Pokoju w Ankarze, gdy orzekł w przedmiocie sprzeciwu wobec spornego środka. Wynika z tego, że doszło również do naruszenia Artykułu 5 ust. 4 Konwencji.

Polat przeciwko Austrii

 

Sekcja zwłok dziecka wbrew woli matki doprowadziła do naruszeń – wyrok ETPC z 20.7.2021 r. w sprawie Polat przeciwko Austrii (skarga nr 12886/16); jednogłośnie:

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) i art. 9 (prawo do wolności myśli, sumienia i religii) Konwencji w stosunku do sekcji zwłok dziecka skarżącej przeprowadzonego wbrew jej woli i wbrew jej religijnym przekonaniom

Naruszenie art. 8 w zakresie nieujawnienia przez władzę informacji skarżącej o wyniku sekcji zwłok jej syna.

Sprawa dotyczyła sekcji zwłok syna skarżącej przeprowadzonej wbrew jej woli. Trybunał stwierdził w szczególności, że władzom austriackim nie udało się wyważyć potrzeb nauki i ochrony zdrowia publicznego z prawami skarżącej do przeprowadzenia sekcji zwłok wbrew jej woli i przekonaniom religijnym oraz zbadania tej kwestii w dalszej części postępowania sądowego. Stwierdził również, że nieujawnienie skarżącej informacji dotyczących zakresu badania, biorąc pod uwagę jej szczególne okoliczności, stanowiło naruszenie jej praw.

D przeciwko Bułgarii

 

Wydalenie tureckiego dziennikarza do Turcji bez rozpatrzenia jego wniosku o azyl i ryzyka złego traktowania stanowi naruszenie Konwencji – wyrok ETPC z 20.7.2021 r. w sprawie D przeciwko Bułgarii (skarga nr 29447/17); jednogłośnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania)

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła aresztowania na granicy bułgarsko-rumuńskiej tureckiego dziennikarza, który twierdził, że ucieka przed ryzykiem prześladowań politycznych we własnym kraju i jego natychmiastowego wydalenia do Turcji. Wydarzenia miały miejsce trzy miesiące po próbie zamachu stanu w Turcji w 2016 roku. Przed Trybunałem skarżący zarzucił, że władze bułgarskie odmówiły wszczęcia postępowania azylowego i odesłały go do Turcji, narażając w ten sposób na realne ryzyko złego traktowania. Trybunał stwierdził w szczególności, że pomimo tego, że skarżący wyraził obawy, iż może spotkać się z złym traktowaniem w przypadku powrotu do Turcji, władze bułgarskie nie rozpatrzyły jego wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Loquifer przeciwko Belgii

 

Brak skutecznego środka odwoławczego, za pomocą którego można zaskarżyć decyzję Krajowej Rady Sądownictwa zawieszającą jednego z jej członków – wyrok ETPC z 20.7.2021 r. w sprawie Loquifer przeciwko Belgii (skargi nr 79089/13, 13085/14 i 54534/14); 6 głosami do 1:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Konwencji.

Sprawa dotyczyła byłej sędzi, która została powołana do Krajowej Rady Sądownictwa („KRS”) w 2012 roku. KRS zawiesił ją w obowiązkach w tym organie na okres od maja 2013 roku do marca 2015 roku z powodu grożącego jej postępowania karnego. Po jej uniewinnieniu w 2015 r. KRS uznał, że kryteria jej przywrócenia do pracy zostały spełnione. W postępowaniu przed Trybunałem pani Loquifer twierdziła, że nie miała żadnego środka odwoławczego, za pomocą którego mogłaby zakwestionować decyzje KRS zawieszające jej wykonywanie wszystkich obowiązków.

Trybunał stwierdził w szczególności, że rząd nie wykazał istnienia żadnego środka odwoławczego umożliwiającego pani Loquifer doprowadzenie do rozpatrzenia przez sądy postanowienia zawieszającego ją w wykonywaniu obowiązków w KRS i uzyskania uchylenia lub wstrzymania wykonania tego postanowienia. Skarżąca została w ten sposób pozbawiona prawa dostępu do sądu w celu zakwestionowania środka zawieszającego ją w obowiązkach.

Ali Rıza przeciwko Szwajcarii

 

Szwajcaria nie naruszyła Konwencji w sporze przed Sportowym Sądem Arbitrażowym pomiędzy piłkarzem a tureckim klubem Trabzonspor – wyrok ETPC z 13.7.2021 r. w sprawie Ali Rıza przeciwko Szwajcarii (skarga nr 74989/11); jednogłośnie:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Konwencji.

Sprawa dotyczyła sporu między zawodowym piłkarzem a jego byłym klubem ligi tureckiej Trabzonsporem. Pan Ali Rıza skarżył się, że Turecki Związek Piłki Nożnej nakazał mu zapłacić odszkodowanie za opuszczenie klubu bez wypowiedzenia przed wygaśnięciem jego kontraktu. Zwrócił się do Sportowego Sądu Arbitrażowego (CAS) z siedzibą w Lozannie, który orzekł, że nie jest właściwy do rozpoznania sprawy. Decyzja ta została podtrzymana przez Federalny Sąd Najwyższy.

Trybunał stwierdził, że CAS przedstawił przekonujące wyjaśnienie, w szczegółowej i uzasadnionej decyzji, dlaczego nie był w stanie zająć się sporem, a w szczególności, dlaczego spór nie miał elementu międzynarodowego. W związku z tym pan Ali Rıza zwrócił się do sądu, który nie był właściwy do rozpatrzenia jego skarg. Wyrok Federalnego Sądu Najwyższego również zawierał uzasadnienie, odnosząc się do wszystkich zarzutów apelacji podniesionych przez pana Ali Rızę. Orzeczenia obu sądów nie były ani arbitralne, ani ewidentnie nierozsądne. Trybunał uznał, w świetle powyższych rozważań, niezwykle wątły związek pomiędzy sporem pana Ali Rızy a Szwajcarią oraz specyfiką postępowania przed CAS i Federalnym Sądem Najwyższym, że ograniczenie prawa dostępu do sądu miało nie była nieproporcjonalna do zamierzonego celu, a mianowicie prawidłowego wymierzania sprawiedliwości i skuteczności orzeczeń sądów krajowych. Sąd uznał za niedopuszczalne zarzuty dotyczące nieprzeprowadzenia rozprawy i zarzucanego nieprzestrzegania zasady równości broni, uznając je za oczywiście bezzasadne.

Todorov i Inni przeciwko Bułgarii

Przepadek rzekomego mienia pochodzącego z przestępstwa na podstawie ustawy o dochodach z przestępstwa – wyrok ETPC z 13.7.2021 r. w sprawie Todorov i Inni przeciwko Bułgarii (skargi nr 50705/11, 11340/12, 26221/12, 71694/12, 44845/15, 17238/16 i 63214/16); jednogłośnie:

Naruszenie art. 1 Protokołu nr 1 (ochrona własności) Konwencji w odniesieniu do 4 skarg (nr 50705/11, 11340/12, 26221/12, 71694/12);

Brak naruszenia art. 1 Protokołu Nr 1 w odniesieniu do 3 skarg (nr 44845/15, 17238/16, 63214/16).

Sprawa dotyczyła zajęcia mienia należącego do skarżących uważanych za dochody z przestępstwa. Trybunał stwierdził w szczególności, że sądy krajowe w trzech sprawach dokładnie zbadały kwestie i wyważyły prawa skarżących z interesem publicznym. Jednakże w sprawach, w których stwierdził naruszenie, Trybunał orzekł, że sądy krajowe nie ustaliły związku między przepadkiem mienia a działalnością przestępczą lub między wartością mienia a różnicą między stwierdzonymi dochodami a wydatkami. Orzeczenie przepadku było zatem nieproporcjonalne.

Do Trybunału trafiło około 40 podobnych skarg.

Fedotova i Inni przeciwko Rosji

 

Rosja nie uzasadniła braku możliwości formalnego uznania związku par jednopłciowych – wyrok ETPC z 13.7.2021 r. w sprawie Fedotova i Inni przeciwko Rosji (skargi nr 40792/10, 30538/14 i 43439/14); jednogłośnie:

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła odmowy zarejestrowania małżeństwa skarżących będących parami tej samej płci. Trybunał uznał, że Rosja miała obowiązek zapewnienia poszanowania życia prywatnego i rodzinnego skarżących poprzez zapewnienie ram prawnych pozwalających im na uznanie i ochronę ich związków na mocy prawa krajowego. Brak możliwości formalnego uznania związku par jednopłciowych stworzył konflikt między rzeczywistością społeczną skarżących a prawem. Trybunał odrzucił argument Rządu, że interesy społeczności jako całości mogą uzasadniać brak możliwości sformalizowania związku przez pary tej samej płci. Stwierdził, że odmawiając dostępu do formalnego uznania ich statusu parom osób tej samej płci, władze rosyjskie wykroczyły poza przysługującą im swobodę (margines uznania). Trybunał stwierdził, że wybór najbardziej odpowiedniej formy rejestracji związków osób tej samej płci pozostaje w gestii pozwanego państwa.

Shahzad przeciwko Węgrom

 

Naruszenia w przyspieszonym wydaleniu obywatela Pakistanu wjeżdżającego na Węgry z Serbii – wyrok ETPC z 8.7.2021 r. w sprawie Shahzad przeciwko Węgrom (skarga nr 12625/17); jednogłośnie:

Naruszenie art. 4 Protokołu nr 4 (zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców) Konwencji;

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w zw. z art. 4 Protokołu Nr 4 do Konwencji.

Sprawa dotyczyła wjazdu skarżącego z Serbii na Węgry w grupie innych osób i późniejszego wydalenia przez policję w trybie przyspieszonym. Trybunał stwierdził w szczególności, że skarżący podlegał „zbiorowemu” wydaleniu, ponieważ jego indywidualna sytuacja nie została ustalona przez władze, które dodatkowo nie zapewniły rzeczywistych i skutecznych sposobów wjazdu na Węgry, a wydalenie nie było wynikiem jego zachowania. Ponadto stwierdził, że skarżący nie miał do dyspozycji odpowiedniego środka prawnego.

Tkhelidze przeciwko Gruzji

 

Policja systematycznie nie zapobiegała przemocy ze względu na płeć – wyrok ETPC z 8.7.2021 r. w sprawie Tkhelidze przeciwko Gruzji (skarga nr 33056/17); jednogłośnie:

Naruszenie art. 2 (prawo do życia / skuteczne śledztwo) w zw. z art. 14 (zakaz dyskryminacji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła braku ochrony przez władze gruzińskie córki skarżącej przed przemocą domową oraz nie przeprowadzenia skutecznego śledztwa w tej sprawie. Trybunał uznał, że policja musiała być świadoma, że córka skarżącego znalazła się w niebezpieczeństwie. Pomimo różnych środków ochronnych, które mogli zastosować, nie udało im się zapobiec przemocy ze względu na płeć wobec niej, która doprowadziła do jej śmierci. Trybunał uznał, że bezczynność policji można uznać za systemową porażkę. Zaistniała pilna potrzeba przeprowadzenia konstruktywnego dochodzenia w sprawie możliwości a tymczasem dyskryminacja i uprzedzenia ze względu na płeć były przyczyną braku działania policji.

Gruba i Inni przeciwko Rosji

 

Różnica w prawie do urlopu rodzicielskiego polegała na dyskryminacji ze względu na płeć – wyrok ETPC z 6.7.2021 r. w sprawie Gruba i Inni przeciwko Rosji (skargi nr 66180/09, 30771/11, 50089/11 i 22165/12); jednogłośnie:

Naruszenie art. 14 (zakaz dyskryminacji) w zw. z art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji w odniesieniu do wszystkich 4 skarg;

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji w odniesieniu do skargi nr 22165/12 (pan Morozov).

Sprawa dotyczyła różnicy w prawie do urlopu rodzicielskiego między policjantami a policjantkami. Trybunał stwierdził, że różnica w traktowaniu policjantów i policjantek w zakresie prawa do urlopu rodzicielskiego nie była uzasadniona. Władze nie zrównoważyły uzasadnionego celu, jakim była skuteczność operacyjna policji oraz praw skarżących do niedyskryminacji ze względu na płeć. Trybunał stwierdził, że ta różnica w traktowaniu była równoznaczna z dyskryminacją ze względu na płeć.

A.M. i Inni przeciwko Rosji

 

Wyraźne naruszenia związane z odbieraniem praw do kontaktu z rodzicami przechodzącymi zmianę płci – wyrok ETPC z 6.7.2021 r. w sprawie A.M. i Inni przeciwko Rosji (skarga nr 47220/19); jednogłośnie:

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego I rodzinnego) Konwencji oraz

Naruszenie art. 14 (zakaz dyskryminacji) w zw. z art. 8 Konwencji.

Sprawa dotyczyła decyzji sądu o zniesieniu praw A.M. do kontaktu z jej dziećmi, ponieważ przechodziła w tym czasie zmianę płci. Trybunał stwierdził w szczególności, że nie było dowodów na jakąkolwiek potencjalną szkodę dla dzieci w okresie przejściowym oraz że sądy krajowe nie zbadały szczególnych okoliczności rodziny. Ponadto stwierdził, że decyzja została wyraźnie oparta na tożsamości płciowej skarżącej, a zatem była stronnicza.

Association BURESTOP 55 i Inni przeciwko Francji

 

Stowarzyszenia ochrony środowiska sprzeciwiały się planowanemu składowisku odpadów promieniotwórczych na terenie Bure: nieproporcjonalne ograniczenie prawa dostępu do sądu, ale brak naruszenia prawa dostępu do informacji – wyrok ETPC z 1.7.2021 r. w sprawie Association BURESTOP 55 i Inni przeciwko Francji (skargi nr 56176/18, 56189/18, 56232/18, 56236/18, 56241/18, 56247/18); większością:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Konwencji w stosunku do Stowarzyszenia MIRABEL-LNE;

Brak naruszenia art. 10 (prawo dostępu do informacji) w zakresie stowarzyszeń Burestop 55, ASODEDRA, Fédération Réseau Sortir du Nucléaire, Les Habitants vigilants du Canton de Gondrecourt oraz kolektywu CEDRA 52.

Sprawa dotyczyła stowarzyszeń ochrony środowiska, które sprzeciwiły się planowanemu przemysłowemu magazynowi geologicznemu, znanemu jako Cigéoon the Bure, wzdłuż granic departamentów Moza, Haute-Marne i Vosges, w regionie administracyjnym Grand Est. Centrum zostało zaprojektowane do składowania w głębokich składowiskach geologicznych odpadów promieniotwórczych wysokoaktywnych i długożyciowych. Stowarzyszenia te pozwały Narodową Agencję Gospodarki Odpadami Promieniotwórczymi (ANDRA), domagając się odszkodowania za szkody spowodowane nieudzieleniem obowiązkowej informacji publicznej na podstawie art. L. 542-12 7° Kodeksu ochrony środowiska. Ich działania zostały odrzucone, jedno z powodu braku locus standi stowarzyszenia, a pięć innych co do meritum.

W odniesieniu do prawa dostępu stowarzyszenia MIRABLE-LNE do sądu, Trybunał zauważył przede wszystkim, że Sąd Apelacyjny w Wersalu, który uznał jego skargę za niedopuszczalną, nie wziął pod uwagę faktu, że stowarzyszenie zostało oficjalnie zatwierdzone na podstawie art. L 141-1 Kodeksu Ochrony Środowiska. Zatwierdzenie co do zasady przyznawało mu legitymację procesową. Trybunał zauważył następnie, że Sąd Apelacyjny w Wersalu uznał, że statutowym celem skarżącego stowarzyszenia wyraźnie nie było zapobieganie zagrożeniom dla środowiska i zdrowia stwarzanym przez przemysł jądrowy oraz jego odpowiednie działania i projekty rozwojowe, ani informowanie opinii publicznej o niebezpieczeństwach zakopywania substancji radioaktywnych: jego statut został sformułowany w sposób znacznie bardziej ogólny, jako że stowarzyszenie ma na celu ochronę środowiska. Podkreślając w szczególności, że ochrona przed zagrożeniami jądrowymi stanowiła wyraźnie integralną część ochrony środowiska, Trybunał orzekł, że wniosek, do którego doszedł Sąd Apelacyjny w Wersalu i został podtrzymany przez Sąd Kasacyjny, który nałożył nieproporcjonalne ograniczenie prawa dostępu do sądu był pod tym względem ewidentnie nierozsądny. Stwierdził w związku z tym naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji.

Broda i Bojara przeciwko Polsce

 

Usunięcie przez Ministra Sprawiedliwości wiceprezesów Sądu Okręgowego w Kielcach z naruszeniem ich prawa dostępu do sądu – wyrok ETPC z 29.6.2021 r. w sprawie Broda i Bojara przeciwko Polsce (skargi nr 26691/18 oraz 27367/18); większością:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi skarżących na to, że nie posiadali żadnego środka odwoławczego pozwalającego im zaskarżyć decyzje Ministra Sprawiedliwości o przedwczesnym zakończeniu ich kadencji jako wiceprezesów Sądu Okręgowego w Kielcach.

Trybunał podkreślił znaczenie ochrony niezawisłości sądownictwa i poszanowania sprawiedliwości proceduralnej w sprawach dotyczących kariery sędziów. Trybunał zauważył, że krajowe ramy prawne mające zastosowanie do usunięcia skarżących nie precyzują warunków, w jakich prezesi sądów mogą zostać odwołani ze stanowiska, w drodze wyjątku od zasady, że sędzia powinien mieć zagwarantowane bezpieczeństwo kadencji w trakcie kadencji. Prawie wszystkie uprawnienia w tych sprawach skoncentrowane były w rękach przedstawiciela władzy wykonawczej, a w szczególności z procesu została wyłączona Krajowa Rada Sądownictwa. Trybunał ponadto zauważył, że skarżący nie zostali wysłuchani ani poinformowani o przyczynach decyzji ministerialnych. Wreszcie, żaden niezależny od Ministerstwa Sprawiedliwości organ nie mógł dokonać kontroli tych decyzji o wydaleniu. Ponieważ przedwczesne zakończenie kadencji skarżących jako wiceprezesów sądowych nie zostało zbadane ani przez sąd powszechny, ani przez inny organ wykonujący obowiązki sędziowskie, pozwane Państwo naruszyło samą istotę prawa skarżących do dostępu do sądu.

Erkizia Almandoz p. Hiszpanii

 

Władze naruszyły wolność słowa byłego baskijskiego polityka separatystów, skazując go za komentarze, które wygłosił podczas publicznej ceremonii – wyrok ETPC z 22.6.2021 r. w sprawie Erkizia Almandoz p. Hiszpanii (skarga nr 5869/17); większością:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła udziału skarżącego, polityka baskijskich separatystów, w ceremonii złożenia hołdu byłemu członkowi organizacji terrorystycznej ETA oraz skazania go za publiczną obronę terroryzmu i wymierzenia kary jednego roku pozbawienia wolności i siedmiu lat pozbawienia praw publicznych. Po przeanalizowaniu zastosowania różnych czynników charakteryzujących mowę nienawiści i oświadczenia aprobujące lub broniące terroryzmu, Trybunał stwierdził, że chociaż skarżący złożył swoje oświadczenia podczas ceremonii ku pamięci byłego członka ETA w napiętym kontekście politycznym i społecznym, treść i sformułowanie uwag skarżącego wykazało, że nie miał on zamiaru podżegać ludzi do przemocy ani tolerować lub bronić terroryzmu. W opinii Trybunału nie stwierdzono bezpośredniego ani pośredniego podżegania do przemocy terrorystycznej, a przemówienie skarżącego podczas ceremonii wręcz przeciwnie, opowiadało się za dążeniem do demokratycznych środków realizacji określonych celów politycznych lewicy abertzale. Trybunał uznał, że ingerencji władz publicznych w prawo skarżącego do wolności wypowiedzi nie można uznać za „konieczną w demokratycznym społeczeństwie”.

Hurbain p. Belgii

 

Gazeta Le Soir nakazała anonimizację tożsamości zrehabilitowanego przestępcy w celu poszanowania jego prawa do bycia zapomnianym: brak naruszenia wolności wypowiedzi – wyrok ETPC z 22.6.2021 r. w sprawie Hurbain p. Belgii (skarga nr 57292/16); 6 głosami do 1:

Brak naruszenia art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła wyroku cywilnego przeciwko panu Hurbainowi, jako wydawcy dziennika Le Soir, nakazującego mu anonimizację artykułu w jego elektronicznym archiwum, w którym wymieniono pełne imię i nazwisko kierowcy odpowiedzialnego za śmiertelny wypadek drogowy w 1994 r. Nakaz opierał się na prawie jednostki do bycia zapomnianym. Sąd zauważył w szczególności, że według Sądu Apelacyjnego, wyszukiwanie na stronie internetowej gazety lub w Google, poprzez samo wpisanie imienia i nazwiska zainteresowanego kierowcy, natychmiast wywołało kwestionowany artykuł. Sąd krajowy przyjął pogląd, że pozostawienie artykułu w Internecie może na czas nieokreślony i poważne zaszkodzić reputacji kierowcy, narażając go na „wirtualną przeszłość kryminalną”, podczas gdy nie tylko odbył on karę po prawomocnym wyroku skazującym, ale także został zrehabilitowany. Stwierdził zatem, że najskuteczniejszym sposobem zapewnienia poszanowania jego życia prywatnego, bez nieproporcjonalnego wpływu na wolność wypowiedzi pana Hurbaina, byłaby anonimizacja artykułu na stronie internetowej gazety poprzez zastąpienie jej pełnego imienia i nazwiska literą X. Sądy belgijskie wyważyła z jednej strony prawo kierowcy do poszanowania jego życia prywatnego, a z drugiej swobodę wypowiedzi pana Hurbaina, zgodnie z kryteriami określonymi w orzecznictwie Trybunału. Sąd Apelacyjny rozważył w szczególności szkodę poniesioną przez kierowcę w związku z udostępnieniem artykułu w sieci, mając na uwadze upływ czasu (około 20 lat) od jego pierwotnej publikacji oraz fakt, że jego anonimizacja na stronie internetowej Le Soir nie wpłynąłby na tekst oryginalnego artykułu i byłby najskuteczniejszym i najbardziej proporcjonalnym środkiem spośród różnych opcji. Powody podane przez sądy krajowe były zatem właściwe i wystarczające, a środek nałożony na pana Hurbaina mógł być proporcjonalny do realizowanego uzasadnionego celu (prawo do poszanowania życia prywatnego kierowcy) i zapewniać odpowiednią równowagę między konkurującymi ze sobą prawami . Trybunał wyjaśnił, że wniosek, do którego doszedł w niniejszej sprawie, nie nakładał na media obowiązku systematycznego i stałego sprawdzania swoich archiwów. Jeśli chodzi o archiwizację artykułów, nie będą musieli dokonywać takiej weryfikacji, a zatem rozważać różne prawa, o które chodzi, chyba że otrzymaliby wyraźną prośbę w tej sprawie.

Miniscalo przeciwko Włochom

 

Kryteria dyskwalifikacji kandydatów we włoskich wyborach regionalnych, w których wyrok skazujący stał się prawomocny, nie naruszają Konwencji – wyrok ETPC z 17.6.2021 r. w sprawie Miniscalo przeciwko Włochom (skarga nr 55093/13)

Sprawa dotyczyła pana Marcello Miniscalco, który skarżył się, że nie mógł kandydować w wyborach regionalnych w 2013 r. z powodu wcześniejszego wyroku skazującego za nadużycie władzy, który stał się prawomocny w 2011 r. Oparł się w tym zakresie na dekrecie ustawodawczym nr 235/2012. Pan Miniscalco argumentował, że zastosowanie przepisów tego dekretu do jego kandydatury skutkowało nałożeniem nowej kary, wykraczającej poza karę wynikającą z jego prawomocnego wyroku skazującego w 2011 r. i stanowiło retroaktywne zastosowanie bardziej rygorystycznego prawa karnego. Powołał się w związku z tym na art. 7 (zakaz karania bez podstawy prawnej) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz art. 3 Protokołu nr 1 (prawo do wolnych wyborów) do Konwencji.

Trybunał uznał skargę na podstawie art. 7 za niedopuszczalną. Uznał, że pozbawienie prawa kandydowania w wyborach regionalnych nie może być uznane za równoznaczne z sankcją karną w rozumieniu art. 7 Konwencji. Trybunał stwierdził ponadto, że nie doszło do naruszenia art. 3 Protokołu nr 1 (prawo do wolnych wyborów), stwierdzając, że pozbawienie kandydata prawa do kandydowania w wyborach regionalnych nie było nieproporcjonalne do uzasadnionego celu realizowanego przez włoskie władze (zapewnienie prawidłowego funkcjonowania władz publicznych w ogóle). W szczególności Trybunał stwierdził, że w tym kontekście krajowym natychmiastowe zastosowanie pozbawienia kandydowania w wyborach regionalnych było zgodne z celem określonym przez ustawodawcę, a mianowicie wykluczeniem osób skazanych za poważne przestępstwa z procedur wyborczych, a tym samym integralność procesu demokratycznego. Trybunał zaakceptował decyzję włoskiego ustawodawcy, aby jako podstawę do zastosowania zakazu wykorzystać datę, w której wyrok skazujący stał się prawomocny, a nie datę popełnienia przestępstwa. Stosując środek wobec wszystkich osób skazanych za przestępstwa wymienione w dekrecie ustawodawczym nr 235/2012. Po wejściu w życie tego ostatniego ustawodawca włoski wyraźnie zamierzał uzupełnić i wzmocnić ramy prawne dotyczące zwalczania bezprawnej działalności w organach publicznych.

Kurt p. Austrii

 Władze austriackie nie naruszyły wynikającego z Konwencji obowiązku ochrony życia skarżącej i jej dzieci - wyrok ETPC (Wielka Izba) z 15.6.2021 r. w sprawie Kurt p. Austrii (skarga nr 62903/15); 10 głosami do 7:

brak naruszenia art. 2 (prawo do życia) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła skargi skarżącej, że władze austriackie nie chroniły jej i jej dzieci przed jej brutalnym mężem, co doprowadziło do zamordowania przez niego ich syna. W tym wyroku Wielka Izba po raz pierwszy wyjaśniła ogólne zasady mające zastosowanie w sprawach dotyczących przemocy domowej na podstawie Artykułu 2 Konwencji. Rozwinęła te zasady na podstawie „testu Osmana” (Osman przeciwko Wielkiej Brytanii, 28 października 1998). 

Trybunał powtórzył, że władze musiały udzielić natychmiastowej odpowiedzi na zarzuty dotyczące przemocy w rodzinie i że wymagana jest od nich szczególna staranność przy zajmowaniu się takimi sprawami. Władze musiały ustalić, czy istnieje realne i bezpośrednie zagrożenie życia jednej lub więcej zidentyfikowanych ofiar; w tym celu mieli obowiązek przeprowadzenia niezależnej, proaktywnej i kompleksowej oceny ryzyka. Musieli ocenić realność i bezpośredniość zagrożenia, z należytym uwzględnieniem szczególnego kontekstu przypadków przemocy domowej. Jeżeli w wyniku oceny ryzyka zaistniało rzeczywiste i bezpośrednie zagrożenie życia, uruchamiany był obowiązek podjęcia przez władze prewencyjnych działań operacyjnych. Takie środki musiały być odpowiednie i proporcjonalne do poziomu oszacowanego ryzyka.

Trybunał zgodził się z rządem, że na podstawie tego, co było znane władzom w przedmiotowym czasie, nic nie wskazywało na rzeczywiste i bezpośrednie ryzyko dalszej przemocy wobec syna skarżącej poza obszarami, dla których obowiązujący zakaz został wydany, nie mówiąc już o ryzyku śmierci. Ocena władz wskazała pewien poziom nieśmiercionośnego ryzyka dla dzieci w kontekście przemocy domowej popełnionej przez ojca, której głównym celem był skarżący. Środki zarządzone przez władze wydawały się być wystarczające, aby ograniczyć ryzyko dalszej przemocy wobec dzieci, a władze podjęły wszelkie niezbędne środki ochronne w sposób dokładny i sumienny. Nie było dostrzegalnego realnego i bezpośredniego ryzyka ataku na życie dzieci. W związku z tym w okolicznościach niniejszej sprawy na władzach nie ciążył obowiązek podjęcia dalszych zapobiegawczych środków operacyjnych w szczególności w odniesieniu do dzieci skarżącego, zarówno w przestrzeni prywatnej, jak i publicznej, takich jak wydanie zakazu w odniesieniu do szkoła dla dzieci.

Biorąc pod uwagę wymogi austriackiego prawa karnego oraz te wynikające z art. 5 Konwencji chroniącego prawa oskarżonych, Trybunał nie znalazł powodu, by kwestionować ustalenia austriackich sądów, które postanowiły nie nakazywać prewencji E. - areszt na rozprawę. W związku z tym Trybunał powtórzył, że zgodnie z Artykułem 5 żadne zatrzymanie nie jest dopuszczalne, chyba że jest zgodne z prawem krajowym.