Broda i Bojara przeciwko Polsce

 

Usunięcie przez Ministra Sprawiedliwości wiceprezesów Sądu Okręgowego w Kielcach z naruszeniem ich prawa dostępu do sądu – wyrok ETPC z 29.6.2021 r. w sprawie Broda i Bojara przeciwko Polsce (skargi nr 26691/18 oraz 27367/18); większością:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi skarżących na to, że nie posiadali żadnego środka odwoławczego pozwalającego im zaskarżyć decyzje Ministra Sprawiedliwości o przedwczesnym zakończeniu ich kadencji jako wiceprezesów Sądu Okręgowego w Kielcach.

Trybunał podkreślił znaczenie ochrony niezawisłości sądownictwa i poszanowania sprawiedliwości proceduralnej w sprawach dotyczących kariery sędziów. Trybunał zauważył, że krajowe ramy prawne mające zastosowanie do usunięcia skarżących nie precyzują warunków, w jakich prezesi sądów mogą zostać odwołani ze stanowiska, w drodze wyjątku od zasady, że sędzia powinien mieć zagwarantowane bezpieczeństwo kadencji w trakcie kadencji. Prawie wszystkie uprawnienia w tych sprawach skoncentrowane były w rękach przedstawiciela władzy wykonawczej, a w szczególności z procesu została wyłączona Krajowa Rada Sądownictwa. Trybunał ponadto zauważył, że skarżący nie zostali wysłuchani ani poinformowani o przyczynach decyzji ministerialnych. Wreszcie, żaden niezależny od Ministerstwa Sprawiedliwości organ nie mógł dokonać kontroli tych decyzji o wydaleniu. Ponieważ przedwczesne zakończenie kadencji skarżących jako wiceprezesów sądowych nie zostało zbadane ani przez sąd powszechny, ani przez inny organ wykonujący obowiązki sędziowskie, pozwane Państwo naruszyło samą istotę prawa skarżących do dostępu do sądu.