Tydzień 15 - Ottan przeciwko Francji

Skazanie adwokata za publiczne komentarze kwestionujące pochodzenie etniczne członków składu sądu naruszyło jego wolność wyrażania opinii - wyrok ETPC z 19.4.2018 r. w sprawie Ottan przeciwko Francji (skarga nr 41841/12); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 10 (wolność wyrażania opinii) Konwencji. 

Sprawa zaczęła się od uniewinnienia w 2009 r. żandarma, który zabił młodego mężczyznę w społeczności imigranckiej, żyjącego  w dzielnicy robotniczej, w czasie pościgu samochodowego w 2003 r. Kilka minut po werdykcie, w odpowiedzi na pytanie dziennikarza, skarżący, adwokat, który reprezentował ojca ofiary, oświadczył, że uniewinnienie nie było niespodzianką, biorąc pod uwagę pochodzenie etnicznego składu sądzącego, który był złożony wyłącznie z „białych”. W konsekwencji, Sąd Apelacyjny w Montpellier wymierzył skarżącemu karę dyscyplinarną w postaci  upomnienia, stwierdzając, że adwokat nie dopełnił swoich zawodowych obowiązków etycznych w postaci wrażliwości i umiaru. 

Trybunał uznał w szczególności, że kwestionowane stwierdzenia były częścią debaty o funkcjonowaniu systemu sprawiedliwości karnej, w kontekście medialnego zainteresowania sprawą. Biorąc pod uwagę ich kontekst, nie prowadziły do obraźliwego czy też rasistowskiego oskarżenia, ale dotyczyły bezstronności oraz reprezentatywnego charakteru składu sądzącego. Zdolne do wyrządzenia czynu, te stwierdzenia były mimo wszystko sądem wartościującym opartym na odpowiedniej podstawie faktycznej i stanowiły część obrony interesów klienta adwokata. W końcu Trybunał uznał, że wyrok sądu dyscyplinarnego, wymierzający mu najlżejszą możliwą karę dyscyplinarną - upomnienie, był mimo wszystko nieproporcjonalny i nie był niezbędny w demokratycznym społeczeństwie. 

Tydzień 15 - Mammadli przeciwko Azerbejdżanowi

Władze Azerbejdżanu zatrzymały i aresztowały znanego aktywistę by ukarać go za jego prace krytykujące nieprawidłowości w czasie wyborów - wyrok ETPC z 19.4.2018 r. w sprawie Mammadli przeciwko Azerbejdżanowi (skarga nr 47145/14).

Sprawa dotyczyła zatrzymania i aresztowania znanego azerskiego aktywisty obywatelskiego i obrońcy praw człowieka, Anara Asafa oglu Mammadli. Prowadzi on kilka organizacji pozarządowych zaangażowanych w monitorowanie wyborów. Został zatrzymany w grudniu 2013 r. i tymczasowo aresztowany aż do wyroku skazującego w maju 2014 za kilka czynów, łącznie z nielegalną przedsiębiorczością, unikaniem opodatkowania, nadużyciem władzy. 

Trybunał orzekł jednomyślnie: naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) z uwagi na to, że fakty, na których oparła się prokuratura, a mianowicie nie wypełnienie przez skarżącego administracyjnych formalności w czasie prowadzenia organizacji pozarządowej, nie były wystarczające, by podejrzewać go o popełnienie czynów, za które został oskarżony. Prokuratura nie zapewniła żadnej innej informacji czy dowodów, które mogłyby stanowić podstawę dla podejrzenia uzasadniającego zatrzymanie czy areszt. 

Trybunał stwierdził również naruszenie Artykułu 5 ust. 4 (prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności) Konwencji z uwagi na to, że sądy nie dokonały odpowiedniej sądowej kontroli aresztu skarżącego.

Trybunał stwierdził także naruszenie Artykułu 18 (granice stosowania ograniczeń praw) Konwencji w związku z Artykułem 5 z uwagi na to, że zatrzymanie i aresztowanie skarżącego nie miały na celu postawienia przed sądem przy uzasadnionym podejrzeniu popełnienia czynu zagrożonego karą, ale jako część szerszej kampanii zmierzającej do zastosowania sankcji wobec obrońców praw człowieka w Azerbejdżanie w 2014 r. 

Tydzień 15 - A.S. przeciwko Francji

Wydalenie terrorysty do Maroka nie stanowiło naruszenia Artykułu 3 Konwencji - wyrok ETPC z 19.4.2018 r. w sprawie A.S. przeciwko Francji (skarga nr 46240/15); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji; 6 głosami do 1: naruszenie Artykułu 34 (prawo do skargi indywidualnej) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła wydalenia do Maroka obywatela tego kraju, który został skazany we Francji za tajny spisek mający na celu przygotowanie zamachów terrorystycznych, którego uprzednio pozbawiono obywatelstwa francuskiego z tej przyczyny. 

Trybunał zauważył, że Maroko przyjęło środki generalne aby zapobiec ryzyku sprzecznemu z Artykułem 3 Konwencji. Niniejsza skarga była więc inna niż sprawa M.A. przeciwko Francji. Dodatkowo, pomimo jego zwolnienia, skarżący nie wykazał żadnych dowodów, że warunki osadzenia przekroczyły prób surowości wymagany do stwierdzenia naruszenia Artykułu 3. 

W zakresie Artykułu 34, Trybunał stwierdził, że nakaz wydalenia został doręczony skarżącemu dopiero w dniu wypuszczenia - 22 września 2015 r., tj. miesiąc po podjęciu decyzji oraz że został natychmiast zabrany na lotnisko i wydalony do Maroka. Skarżący nie miał więc wystarczającej ilości czasu, aby wystąpić do Trybunału z wnioskiem o zawieszenie decyzji o wydaleniu, pomimo że władze francuskie podjęły ją dużo wcześniej. 

Tydzień 15 - Karachentsev przeciwko Rosji

Trzymanie mężczyzny w klatce w czasie postępowania apelacyjnego toczącego się przez videolink stanowiło poniżające traktowanie - wyrok ETPC z 17.4.2018 r. w sprawie Karachentsev przeciwko Rosji (skarga nr 23229/11); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 3 (zakaz tortur) Konwencji w związku z trzymaniem skarżącego w klatce w czasie postępowania odwoławczego, które toczyło się przez videolink z aresztu śledczego. 

Trybunał zauważył, że już wcześniej stwierdzał naruszenia, gdy ludzie byli trzymani w klatkach na sali sądowej w czasie jawnych rozpraw, cytując sprawę Svinarenko i Slyadnev przeciwko Rosji. Pomimo faktu, że rozprawa skarżącego nie była jawna, trzymanie go w klatce w czasie rozprawy przez videolink z aresztu śledczego było obiektywnie poniżające, naruszając Artykuł 3. 

Trybunał nie stwierdził naruszenia Artykułu 5 ust. 4 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego / prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności) w związku z domniemanymi proceduralnymi błędami w procedurze aresztowej.

Skarga pod Artykułem 5 ust. 4 dotyczyła dwóch posiedzeń aresztowych. Na jednym, miał tylko 2 godziny żeby skonsultować się z obrońcą, podczas gdy ten ostatni był nieobecny. Mimo to Trybunał uznał, że decyzje sądów krajowych były uzasadnione w obu sprawach.

Trybunał również zaakceptował deklarację rządu i zaproponował odszkodowanie w wysokości 8.800 euro odnośnie skargi na warunki osadzenia pod Artykułem 3, a także skargi pod Artykułem 5 ust. 3 (prawo bycia sądzonym w rozsądnym terminie albo zwolnionym na czas postępowania) oraz Artykułem 5 ust. 4, skreślając je z listy spraw. 

Tydzień 15 - Paci przeciwko Belgii

Brak naruszenia Konwencji w sprawie Włocha, który został zatrzymany i skazany za przemyt broni w Belgii - wyrok ETPC z 17.4.2018 r. w sprawie Paci przeciwko Belgii (skarga nr 45597/09); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) oraz Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła postępowania karnego toczącego się w Belgii, które zakończyło się skazaniem Włocha - pana Paci - za międzynarodowy przemyt broni. Skarżący wskazywał, że jego aresztowanie w Belgii było bezprawne oraz że powinien był zostać przekazany włoskim władzom po zamknięciu śledztwa. Dodatkowo, skarżył się na użycie w toku postępowania karnego dowodów z podsłuchu telefonicznego, który zarządzono w innej sprawie karnej, oraz na brak pełnego dostępu do kopii nagrania znajdującej się w aktach innej sprawy. 

Trybunał stwierdził, że nakaz aresztowania był ważny w toku całego postępowania karnego, a aresztowanie skarżącego było uzasadnione i nie nosiło znamion arbitralności. Trybunał ustalił, że skazanie skarżącego nie było oparte na dowodach, w stosunku do których nie mógł albo mógł niewystarczająco skorzystać z prawa do obrony, a całe postępowanie karne jako całe nie było nierzetelne. 

Tydzień 15 - Pirozzi przeciwko Belgii

Wykonanie Europejskiego Nakazu Aresztowania przez Belgię w celu przekazania skarżącego włoskim władzom nie naruszyło Konwencji - wyrok ETPC z 17.4.2018 r. w sprawie Pirozzi przeciwko Belgii (skarga nr 21055/11); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) oraz Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła aresztowania pana Piorzziego przez belgijskie władze oraz przekazania go Włochom zgodnie z Europejskim Nakazem Aresztowania w celu wykonania skazującego wyroku na karę 14 lat pozbawienia wolności za przemyt narkotyków. 

Trybunał uznał w szczególności, że zatrzymanie pana Pirozziego przez belgijskie władze w celu jego aresztowania i przekazania włoskim władzom zostało przeprowadzone zgodnie z procedurą prawa. 

Trybunał również stwierdził, że wykonanie przez belgijskie sądy ENA nie było oczywiście błędne, by mogło obalić domniemanie równoważnej ochrony, a przekazanie skarżącego włoskim władzom nie mogło być postrzegane jako wynikające z postępowania obarczonego wadą oczywistego braku sprawiedliwości. 

Tydzień 15 - Uche przeciwko Szwajcarii

Brak szczególnego podejścia do skargi przez Szwajcarski Federalny Sąd Najwyższy był sprzeczny z Konwencją - wyrok ETPC z 17.4.2018 r. w sprawie Uche przeciwko Szwajcarii (skarga nr 12211/09); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 i 3 lit. a (prawo do niezwłocznego otrzymania szczegółowej informacji o istocie i przyczynie oskarżenia) Konwencji oraz naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do uzasadnienia wyroku) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła skarżącego skazanego za przemyt narkotyków, który zarzucał brak poinformowania go o istocie i przyczynie oskarżenia skierowanego przeciwko niemu oraz jego prawa do uzasadnienia wyroku.

Trybunał uznał w szczególności, że Federalny Sąd Najwyższy, w wyroku z 20 czerwca 2008 r., nie odniósł się szczegółowo do skargi zarzucającej naruszenie zasady kontradyktoryjności. W braku szczegółowego odniesienia się do skargi, która mimo wszystko była odpowiednio uzasadniona w apelacji złożonej do tego sądu, nie sposób było ocenić, czy sąd po prostu przeoczył odniesienie się do tych zarzutów dotyczących naruszenia zasady kontradyktoryjności czy też celowo chciał oddalić zarzuty, a jeśli miał taki zamiar, jakie były jego przyczyny. Jak wynika z wyroku skazującego, nie został on odpowiednio uzasadniony. 

Tydzień 14 - Sakskoburggotski i Inni przeciwko Bułgarii

Trybunał zajmie się dwoma skargami dotyczącymi prawa własności wniesionymi przez dawnego króla Bułgarii I jego siostrę, ale oddala pozostałą część skarg – decyzja ETPC z 20.3.2018 r. w sprawie Sakskoburggotski i Inni przeciwko Bułgarii (skargi nr 38948/10, 55777/12 oraz 8954/17).  

Sprawa dotyczyła byłego króla Bułgarii, jego siostry i pięciu pozostałych członków królewskiej rodziny oraz ich starań o zwrot dawnych nieruchomości królestwa.

Trybunał zdecydował przyjrzeć się dwóm skargom wniesionym przez dawnego króla i jego siostrę pod Artykułem 1 Protokołu Nr 1 (ochrona własności) Konwencji oraz Artykułu 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) i 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji. Skargi koncentrują się, po pierwsze, na decyzji parlamentu z 2009 r. które nałożyły moratorium na komercyjne wykorzystanie i sprzedaż nieruchomości, które zostały zwrócone rodzinie królewskiej. Po drugie, dotyczą orzeczeń sądów krajowych uznających państwo za właściciela dwóch takich nieruchomości, mianowicie Saragyol i Sitnyakovo.

Trybunał zakomunikował bułgarskiemu rządowi powyższe skargi, łącznie z pytania, żądając przedstawienia obserwacji. Orzeczenie Trybunału w sprawie zapadnie w późniejszym terminie.

Trybunał oddalił jednocześnie skargi wniesionego przez byłego króla i jego siostrę w zakresie nieruchomości w Krichimie, uznając, że sądy krajowe odrzuciły roszczenia o zwrot w szczegółowo i prawidłowo uzasadnionych wyrokach. Trybunał również oddalił skargi wniesione przez pięciu pozostałych członków rodziny królewskiej, stwierdzając, że nie mogli powołać się na status ofiary naruszenia Konwencji. Nie wykazali bowiem, że kiedykolwiek posiadali, czy też używali przedmiotowych nieruchomości czy też ponieśli jakąkolwiek szkodę w związku z moratorium z 2009 r. Decyzja oddalająca skargi jest ostateczna.

Tydzień 14 - Chim i Przywieczerski przeciwko Polsce

Proces transakcji finansowych polskiego FOZZ doprowadził do jednego naruszenia. Reszta zarzutów odrzucona – wyrok ETPC z 12.4.2018 r. w sprawie Chim i Przywieczerski przeciwko Polsce (skarg nr 36661/07 oraz 38433/07); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji w zakresie przesłanki „sąd ustanowiony ustawą”.

Sprawa dotyczyła postępowania karnego i skazania skarżących za różne przestępstwa związane z zarządzanym przez państwo Funduszem Obsługi Zadłużenia Zagranicznego (FOZZ). Pan Chim był senior managerem w funduszu, podczas gdy pan Przywieczerski zarządzał spółką, która dokonywała transakcji z funduszem.

Trybunał uznał w szczególności, że przydzielenie sędziego do sprawy naruszyło prawo krajowe, czego sądy krajowe nie naprawiły.

Z drugiej strony, Trybunał jednomyślnie stwierdził brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 w zakresie zarzutu rzekomego braku bezstronności sędziego oraz w zakresie ingerencji ustawodawcy w sprawę drugiego skarżącego. Trybunał nie stwierdził, aby zaistniała subiektywna czy obiektywna bezstronność po stronie sędziego w związku z jego wypowiedziami na początku procesu, w uzasadnieniu wyroku czy też w wywiadzie prasowym, na które powoływali się skarżący. Trybunał nie stwierdził również naruszenia praw skarżących przez wydłużenie terminów przedawnienia karalności części przestępstw nowelizacją z 2005 r. w toku procesu. Trybunał odrzucił wniosek pierwszego skarżącego o słuszne zadośćuczynienie i uznał, że stwierdzenie naruszenia było wystarczającym słusznym zadośćuczynieniem dla drugiego skarżącego.

Tydzień 14 - Rubtsov i Balayan przeciwko Rosji

Sądy krajowe nie uzasadniły niezastosowania wyjątku w rosyjskim prawie dotyczącego zakazu aresztowania w zakresie określonych przestępstw przeciwko wolności gospodarczej – wyrok ETPC z 10.4.2018 r. w sprawie Rubtsov i Balayan przeciwko Rosji (skargi nr 33707/14 oraz 3762/15); jednogłośnie: naruszenie Artykułu 5 ust. 3 (prawo do zwolnienia na czas postępowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zasady w rosyjskim prawie karnym wyłączającej tymczasowy areszt wobec oskarżonych przeciwko niektórym przestępstwom przeciwko działalności gospodarczej. Skarżący, pośredni właściciel spółki oraz właściciel banku zostali umieszczeni w tymczasowym areszcie z uwagi na podejrzenie popełnienia oszustwa w latach 2013-2014. Ich wnioski o uchylenie aresztu były bezskuteczne, pomimo wykazywanie przed sądem, że jako podejrzani o przestępstwa związane z ich działalnością gospodarczą, podlegali pod wyjątek od zasady tymczasowego aresztowania.

Trybunał uznał w szczególności, że rosyjskie sądy nie wyjaśniły, dlaczego nie zastosowały tej reguły w sprawach skarżących. Skarżący nie mogli więc skutecznie odwołać się od takich orzeczeń a sądy krajowe nie rozpoznały żadnej ze spraw indywidualnie.

Tydzień 14 - Leonov przeciwko Rosji oraz Magomadova przeciwko Rosji

Dwa różne postępowania o ustalenie miejsca pobytu dziecka: ETPC w jednym stwierdza naruszenia, w drugim jego brak: wyroki ETPC z 10.4.2018 r. w sprawie Leonov przeciwko Rosji (skarga nr 77180/11) oraz w sprawie Magomadova przeciwko Rosji (skarga nr 77546/14).

Trybunał rozpoznał dwa różne postępowania o ustalenie pobytu dziecka. W sprawie Leonov przeciwko Rosji stwierdził 6 głosami do 1, że nie doszło do naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego I rodzinnego) Konwencji oraz  6 głosami do 1, że nie było naruszenia Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 8. Większością głosów Trybunał odrzucił skargę pod Artykułem 5 Protokołu nr 7 do Konwencji (równość małżonków) jako oczywiście bezzasadną.

W sprawie Magomadova przeciwko Rosji, Trybunał jednomyślnie stwierdził naruszenie Artykułu 8 i odrzucił skargę pod Artykułem 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji.

Sprawy dotyczyły wysiłków prawnych skarżących aby miejscem pobytu ich dzieci było przy nich. Ani Sergiej Leonov w pierwszej sprawie ani Elita Magomadova w drugiej nie wygrali swoich spraw na poziomie krajowym. Zarzucali, że sądy krajowe naruszyły ich prawa konwencyjne.

Trybunał stwierdził, że pan Leonov mógł zaprezentować swoje argumenty przed sądami krajowymi, a uzasadnienia orzeczeń o ustaleniu miejscu pobytu dziecka nie z nim były odpowiednie i wystarczające. W szczególności, nie przekonał Trybunał argument pana Leonova, że sędzia w sprawie wierzył, że miejsce dzieci jest zawsze u boku matki. Trybunał nie dopatrzył się naruszenia żadnych praw konwencyjnych.

Odmiennie w sprawie pani Magomadovej: analiza sądów nie była wystarczająco kompletna, co nie pozwoliło na ustalenie najlepszego interesu dziecka. W związku z tym doszło do naruszenia Artykułu 8 Konwencji. Ostatecznie skarżąca uzyskała opiekę nad dzieckiem po śmierci jego ojca w wypadku samochodowym.

Tydzień 14 - Brudan przeciwko Rumunii

Przewlekłość postępowania karnego: Trybunał zauważa, że środek istnieje w Rumunii, ale stał się skuteczny zaraz po tym, jak skarga została złożona do Trybunału – wyrok ETPC z 10.4.2018 r. w sprawie Brudan przeciwko Rumunii (skarga nr 75717/14); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji; naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego w rozsądnym terminie).

Sprawa dotyczyła przewlekłości postępowania karnego toczącego się przeciw skarżącemu. Postępowanie toczyło się od 23 marca 2000 r. i zakończyło 18 czerwca 2014 r. Trybunał uznał w szczególności, że od wyroku w sprawie Vlad i Inni przeciwko Rumunii , ulepszono prawo krajowe w ten sposób, że powództwo o odszkodowanie za delikt stało się skutecznym środkiem na przewlekłość postepowania przed sądami karnymi i cywilnymi w Rumunii. Mimo to, Trybunał stwierdził, że niniejsza skarga zostało złożona kiedy przedmiotowy środek krajowy nie uzyskał jeszcze wystarczającego stopnia pewności prawnej aby stanowić środek skuteczny konieczny do wyczerpania. Skarżącemu nie można więc było zarzucić niewykorzystania go. W odniesieniu do długości postępowania, Trybunał zauważył, że pomimo że częściowo długość postepowania była związana z odroczeniami wnioskowanymi przez skarżącego i jego obrońców, to jednak nie uzasadnia to całego czasu trwania postepowania, które przekroczyło 14 lat. Taki czas nie może zostać uznany za rozsądny w rozumieniu art. 6 Konwencji.

Tydzień 14 - Bistieva i Inni przeciwko Polsce

Osadzenie rodziny z dziećmi w ośrodku strzeżonym nie było konieczne - wyrok ETPC z 10.4.2018 r.  w sprawie Bistieva i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 75157/14); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji. Skarga w zakresie art. 5 ust. 1 i 4 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji uznana za niedopuszczalną z uwagi na niewyczerpanie krajowych środków odwoławczych. 

Sprawa dotyczy rodziny z Czeczenii, rodziców z trójką dzieci urodzonych w latach 2006-2013, która złożyła do Urzędu do Spraw Cudzoziemców wniosek o nadanie statusu uchodźcy. Polskie władze odmówiły im jednak i zdecydowały o ich wydaleniu. Rodzina uciekła do Niemiec w 2013 r., gdzie urodziło się trzecie dziecko. W styczniu 2014 r. matka z dziećmi w ramach przekazania do Polski zostali umieszczeni w Strzeżonym Ośrodku dla Cudzoziemców w Kętrzynie, gdzie mieli oczekiwać na wydalenie. Ostatecznie zostali wypuszczeni z ośrodka w czerwcu 2014 r., po tym jak wojewoda warmińsko-mazurski stwierdził, że pobyt dziecka urodzonego w Niemczech jest legalny i dlatego nie muszą opuszczać Polski.

Skarżący zarzucali, że ich umieszczenie w ośrodku strzeżonym nie było środkiem koniecznym w stosunku do poszukiwanego celu oraz że stanowiło nieproporcjonalną ingerencję w ich prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.

Trybunał wskazał, że w związku z wcześniejszą ucieczką skarżących do Niemiec, istniało ryzyko ponownej ucieczki. Dlatego ich umieszczenie w ośrodku może być uzasadnione silną presją społeczną. Dodatkowo warunki osadzenia w ośrodku w Kętrzynie były oceniane pozytywnie w porównaniu do innych tego typu jednostek. W ocenie Trybunału, najlepszy interes dziecka nie może ograniczać się do zamykania dzieci razem z rodzicami. Władze muszą podejmować wszelkie konieczne kroki mające na celu ograniczenie, jak tylko to możliwe, osadzania rodzin z dziećmi i skutecznie dbać o prawo do życia rodzinnego. Dlatego Trybunał nie jest przekonany, że polskie władze zrobiły wszystko co powinny umieszczając rodzinę w ośrodku, który jest krokiem ostatecznym. Polskie władze tym samym nie podjęły wysiłku znalezienia alternatywnych środków wolnościowych, ani w działaniu na rzecz najlepszego interesu dzieci, do czego zobowiązywały ich przepisy prawa międzynarodowego  (Konwencja praw dziecka ONZ czy Karta praw podstawowych UE).

W końcu, Trybunał uznał, że okres 5 miesięcy i 20 dni pozbawienia wolności był zbyt długi, w porównaniu z podobnymi sprawami, które toczyły się we Francji. Postępowania administracyjne w tym zakresie powinny być dużo sprawniejsze i bardziej staranne. Dlatego nawet w świetle zagrożenia ucieczką, władze nie podały odpowiednich przyczyn uzasadniających pozbawienie wolności na tak długi czas, w wyniku czego doszło do naruszenia Artykułu 8 Konwencji (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego).

Skarżącym przyznano 12.000 euro słusznego zadośćuczynienia.

Trybunał uznał również za niedopuszczalny zarzut naruszenia art. 5 ust. 1 i 4 Konwencji, z uwagi na fakt, że skarżący nie wyczerpali środków krajowych. Trybunał wskazał, iż mogli skorzystać z przepisu art. 407 ustawy o cudzoziemcach, pozwalającego na dochodzenie od Skarbu Państwa odszkodowania oraz zadośćuczynienia w przypadku niesłusznego zatrzymania lub niesłusznego umieszczenia go w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu dla cudzoziemców.

Tydzień 13 - Danilczuk przeciwko Cyprowi

Przeludnienie oraz brak dostępu w nocy do toalety w celi skutkowały poniżającym traktowaniem więźnia - wyrok ETPC z 3.4.2018 r. w sprawie Danilczuk przeciwko Cyprowi (skarga nr 21318/12); 4 głosami do 3: naruszenie Artykułu 3 Konwencji (zakaz poniżającego traktowania). 

Pan Danilczuk, obywatel Polski poskarżył się na nieodpowiednie warunki osadzenia w cypryjskim zakładzie karnym w Nikozji. Skarżący był skazany za rozbój, kradzież, przestępstwa drogowe oraz nielegalny pobyt, za co otrzymał kary do 6 miesięcy do 2 lat pozbawienia wolności, do odbycia po kolei.Przebywał w zakładzie karnym od września 2010 r. do maja 2012 na trzech różnych blokach. Skarżył się na warunki osadzenia, brak odpowiedniego oświetlenia, zimne cele oraz warunki sanitarne (brak toalety w celi, co po jej zamknięciu zmuszało go do sikania do butelki czy też wypróżniania się do torebki plastikowej). 

Trybunał oparł się na raportach Komitetu Prewencji Tortur oraz Rzecznika Praw Obywatelskich w zakresie przeludnienia (poniżej 3 m2 na więźnia - nawet 1,8 m2 na osobę przez nawet 1,5 miesiąca) oraz dostępu w nocy do toalety w tym zakładzie karnym. Mając na uwadze powyższe Trybunał stwierdził, że warunki osadzenia skarżącego naraziły go na trudności przekraczające nieunikniony stopień cierpienia nieodłącznie związany z osadzeniem i w ten sposób stanowiły poniżające traktowanie w rozumieniu art. 3 Konwencji. 

Tydzień 13 - Christian Baptist Church in Wrocław przeciwko Polsce

Kościół Baptystów nie został pozbawiony żadnego majątku - wyrok ETPC z 5.4.2018 r. w sprawie Christian Baptist Church in Wrocław przeciwko Polsce (skarga nr 32045/10); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji; naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego w rozsądnym terminie) Konwencji. 

Skarżący II Zbór Kościoła Chrześcijan Baptystów we Wrocławiu jest osobą prawną z siedzibą we Wrocławiu. Sprawa dotyczyła prawnych działań kościoła zmierzających do odzyskania własności. W maju 1996 r. kościół wystąpił do wojewody dolnośląskiego o wydanie decyzji potwierdzającej prawo własności do czteropiętrowego budynku, który należał do kościoła zanim przejęło go państwo w czasach komunistycznych. Wojewoda odmówił wydania decyzji, stwierdzając, że kościół nie spełnił wymogów ustawy z 1995 r., która określała relacje między państwem i kościołem baptystów. W toku postępowania administracyjnego w czerwcu 2007 r. wojewoda dolnośląski odmówił zwrotu przedmiotowej nieruchomości, a w październiku 2009 r. NSA oddalił skargę kasacyjną kościoła.

Kościół zarzucił naruszenie prawa do rzetelnego procesu sądowego w rozsądnym czasie (art. 6 ust. 1 Konwencji). 

Trybunał przypomniał, że zgodnie z art. 6 Konwencji prawo krajowe w sprawach cywilnych może przewidywać nowe retroaktywne przepisy, aby uregulować prawa powstałe na tle obowiązujących przepisów, jeżeli jest to uzasadnione interesem ogólnym. Trybunał przyznał, że zmiany w prawie polskim były uzasadnione harmonizacją sytuacji prawnej wszystkich kościołów. Dodatkowo zmiany dokonano na wczesnym etapie postępowania, co odróżnia tą sprawę od innych, w których ustawodawca zmieniał prawo, by uzyskać okreslony wynik w toczących się od dawna postepowaniach (zob. wyrok ETPC z 9.12.1994 r. w sprawie Stran Greek Refineries i Stratis Andreadis przeciwko Grecji, § 49; oraz wyrok ETPC z 11.12.2012 r. w sprawie Tarbuk przeciwko Chorwacji, § 54). Dodatkowo, zmiana prawa nie pozbawiła kościoła „uzasadnionej ekspektatywy” nabycia nieruchomości, ponieważ ekspektatywa nie była nawet zagwarantowana poprzednią ustawą. Sprawa różni się również od sprawy Scordino przeciwko Włochom (nr 1), gdzie zmiana prawa wygasiła ze skutkiem retroaktywnym znakomitą część roszczeń odszkodowawczych dotyczących wysokich sum, których właściciele wywłaszczonych nieruchomości mogli żądać od władz. Trybunał zgodził się z rządem, że kościoła Baptystów nie pozbawiono żadnego majątku. Dlatego, Trybunał stwierdził, że kościół nie został pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego. Nie doszło więc do naruszenia art. 6 Konwencji.

Jednocześnie, mając na uwadze długość postępowania administracyjnego, które trwało ponad 13 lat, doszło do naruszenia prawa skarżącego kościoła do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie i zasądził słuszne zadośćuczynienie w wysokości 5.200 euro.

Tydzień 13 - Zubac przeciwko Chorwacji

Trybunał stwierdza, że chorwacki Sąd Najwyższy nie powinien być związany pomyłkami sądów niższych instancji - wyrok ETPC z 5.4. 2018 r. w sprawie Zubac przeciwko Chorwacji (Wielka Izba) (skarga nr 40160/12); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Konwencji.

Sprawa dotyczyła chorwackiego Sądu Najwyższego, który odmówił rozpoznania skargi kasacyjnej w sprawie dotyczącej prawa własności. SN odmówił rozpoznania skargi kasacyjnej z uwagi na zbyt niską wartość przedmiotu sporu. Skarżąca zarzucała, że w ten sposób została pozbawiona dostępu do SN.

Trybunał uznał, że ograniczenie dostępu skarżącej do SN było uzasadnione. W szczególności, to ona była odpowiedzialna za błędy proceduralne w swojej sprawie, których można było uniknąć. Chodzi o wybór pełnomocnika oraz brak zmiany wartości przedmiotu sporu przed wdaniem się w spór, jak tego wymagało prawo. Dodatkowo, pani Zubac, która była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika z Chorwacji w czasie postępowania sądowego, powinna była przewidzieć, że te błędy doprowadzą do odmowy rozpoznania jej skargi kasacyjnej, zwłaszcza z uwagi na jednolite orzecznictwo w tego typu sprawach. 

Nawet jeśli sądy niższych instancji popełniły błąd orzekając o powództwie skarżącej z uwagi na zawyżoną wartość przedmiotu sporu (która pozwoliłaby na wniesienie skargi kasacyjnej), SN nie może być związany tymi błędami. W swojej decyzji SN opowiedział się za pewnością prawa oraz odpowiednim wymiarem sprawiedliwości. W przeciwieństwie do Izby, Wielka Izba uznała, że SN nie był nadmiernie formalny odmawiając rozpoznania skargi kasacyjnej.

Tydzień 13 - Boyan Gospodinov przeciwko Bułgarii

Rzekomy brak bezstronności sądu karnego: uzasadnione wątpliwości obrony nie zostały rozwiane - wyrok ETPC z 5.4.2018 r. w sprawie Boyan Gospodinov przeciwko Bułgarii (skarga nr 28417/07); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sadowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła dwóch postępowań karnych które zakończyły się skazaniem skarżącego, który zarzucał, że nie był sądzony przez bezstronny sąd w czasie drugiego postępowania karnego. Zarzucił w szczególności, że sędziowie Sądu Okręgowego w Starej Zagorze nie byli bezstronni oraz że drugie postępowanie karne powinno być rozpoznane przez inny sąd okręgowy z uwagi na fakt, że postępowanie dotyczące powództwa cywilnego o odszkodowanie przeciwko temu sądowi wciąż nie zostało zakończone. 

Trybunał uznał, że Sąd Okręgowy w Starej Zagorze, przed którym toczyło się drugie postępowanie karne w sprawie przeciwko skarżącemu w I instancji, nie spełnił wymogów obiektywnej bezstronności. Również odnotował, że sądy wyższej instancji nie naprawiły naruszenia gwarancji rzetelnego postępowania karnego.