M.A. przeciwko Belgii

 

Deportacja skarżącego do Sudanu: naruszenie Konwencji – wyrok ETPC z 27.10.2020 r. w sprawie M.A. przeciwko Belgii (skarga nr 19656/18); jednomyślnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji oraz

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w zw. z art. 3 Konwencji.

Sprawa dotyczyła deportacji skarżącego do Sudanu przez władze belgijskie pomimo decyzji sądu nakazującej zawieszenie tego środka.

Trybunał uznał, że z uwagi na błędy proceduralne przypisane belgijskim władze przed wydaleniem skarżącego do Sudanu, wydaleniem skarżącego do Sudanu, uniemożliwiono mu rozpoznanie jego wniosku o azyl złożonego w Belgii a władze belgijskie niewystarczająco oceniły realne ryzyko jakiemu musiał stawić czoła w Sudanie. Dodatkowo, deportując skarżącego pomimo decyzji sądu o zawieszeniu tego środka, władze sprawiły, że jego odwołanie stało się nieskuteczne.

Kılıçdaroğlu przeciwko Turcji

 

Wyrok w postępowaniu cywilnym przeciwko liderowi głównej partii opozycyjnej Kemalowi Kılıçdaroğlu: naruszenie jego wolności wypowiedzi – wyrok ETPC z 27.10.2020 r. w sprawie Kılıçdaroğlu przeciwko Turcji (skarga nr 16558/18); jednomyślnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła wyroku w sprawie cywilnej nakazującego Kemalowi Kılıçdaroğlu, przywódcy głównej partii opozycyjnej, z uwagi na słowa wypowiedziane w dwóch mowach w parlamencie w 2012 r.

Dwie mowy dotyczyły spraw o ogólnym zainteresowaniu, które były związane w szczególności ze sprawami sądowymi w sprawie zarzutów nadużycia zaufania, ludzkiej tragedii spowodowanej przez tureckie siły powietrzne bombardujące budynki elektrowni wodnych. Było naturalnym dla premiera, jako wysokiego rangą polityka, aby ktoś z jego głównych rywali politycznych dokładnie przyjrzał się jego słowom i czynom. Dodatkowo, dwie mowy dotyczyły aktualnych problemów i nie były bezpośrednio skierowane przeciwko życiu prywatnemu ministra oraz zostały oparte na faktach. Skarżący wypowiedział się w parlamencie. W związku z tym Trybunał przypomniał, że wolność wypowiedzi, niezwykle cenna dla każdego, była szczególnie ważna dla wybranego reprezentanta narodu.

Trybunał uznał, że niektóre wyrażenia użyte przez skarżącego w kontekście jego sprzeciwu wobec premiera zawierały ostre ataki w antagonistycznym tonie. Mimo to „obraza” zawarta w niektórych wyrażeniach nie mogła zostać pominięta – te wyrażenia były raczej prowokujące, zmierzały do  wywołania kontrowersji wokół rzekomo zajmowanego stanowiska politycznego przez Prezesa Rady Ministrów. Mogły zostać również uznane za rodzaj politycznej inwektywy użytej przez polityków w toku debaty. Trybunał zajął stanowisko, że rolą sądów krajowych w takich postępowaniach nie jest mówienie skarżącemu jakiego stylu powinien użyć w wykonywaniu swojego prawa do krytyki, jakkolwiek ostre by jego wypowiedzi nie były, a raczej ocena czy w kontekście sprawy, interes publiczny i intencja osoby wypowiadającej się uzasadniały możliwość użycia tego stopnia prowokacji czy przesady.

Trybunał odnotował, że wysokość odszkodowania jakie zasądzono wobec skarżącego była znacząca i zdolna do powstrzymania innych od krytykowania polityków w kontekście debaty na temat zagadnienia w interesie publicznym.

Trybunał uznał, że sądy krajowe nie poświęciły wystarczającej uwagi zasadom i kryteriom wskazanym w orzecznictwie Trybunału w celu wyważenia równowagi między prawem premiera do poszanowania jego życia prywatnego z jednej strony oraz prawem skarżącego do wolności wypowiedzi z drugiej strony.

 

Muhammad i Muhammad przeciwko Rumunii

 

Naruszenie Konwencji w świetle znaczących ograniczeń nałożonych na prawo skarżących do informacji o przyczynach wydalenia – wyrok ETPC (Wielka Izba) z 15.10.2020 r. w sprawie Muhammad i Muhammad przeciwko Rumunii (skarga nr 80982/12); większością głosów:

Naruszenie art. 1 Protokołu nr 7 (Gwarancje proceduralne dotyczące wydalania cudzoziemców) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania w wyniku którego skarżący – Pakistańczycy przebywający legalnie w Rumunii – zostali uznani za niepożądanych i deportowani.

Trybunał uznał, że skarżący otrzymali bardzo ogólną informację o prawnym charakterze zarzutów przeciwko nim, podczas gdy żaden z czynów, który rzekomo zagrażał bezpieczeństwu narodowemu nie wynikał z akt sprawy. Nie zapewniono im również żadnej informacji o kluczowych stadiach postępowania ani o możliwości dostępu do tajnych dokumentów w aktach przez adwokata posiadającego upoważnienie do przeglądania takich dokumentów.

Mając na względzie całe postępowanie oraz biorąc pod uwagę margines swobody przyznany państwom w tego typu sprawach, trybunał uznał, że ograniczenia nałożone na korzystanie przez skarżących z ich praw pod art. 1 Protokołu nr 7 nie zostały zbalansowane w postępowaniu krajowym celem zachowania esencji tych praw.

Felix Guţu przeciwko Mołdawii

 

Zwolnienie skarżącego za „kradzież” pomimo amnestii naruszyło jego prawo do domniemania niewinności – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Felix Guţu przeciwko Mołdawii (skarga nr 13112/07); jednomyślnie:

Naruszenie art. 6 ust. 2 (domniemanie niewinności) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zwolnienia pracownika po wszczęciu postępowania karnego za przywłaszczenie. Zarzucał, że jego prawo do domniemania niewinności zostało naruszone.

Trybunał powtórzył, że istnieje podstawowe rozróżnienie między oświadczeniem, że ktoś jest podejrzany o popełnienie przestępstwa oraz jasne sądowe stwierdzenie, przy braku prawomocnego skazania, że osoba popełniła przedmiotowe przestępstwo. Skarżący został zwolniony za popełnienie kradzieży „ustalonej orzeczeniem sądu albo organu upoważnionego do stosowania kar administracyjnych”. Sam fakt, że sądy cywilne potwierdziły podstawę prawną zwolnienia, pomimo amnestii umarzającej postępowanie karne, stanowił jasną deklarację, że był winny popełnienia przedmiotowego przestępstwa. Ponadto, Sąd Najwyższy uznał, bez podstawy prawnej, że wniosek o amnestię stanowił uznanie winy.

Trybunał zajął stanowisko, że potwierdzenie przez sądy cywilne zwolnienia skarżącego za kradzież, a także użyty przez nie język, było niezgodne z zasadą domniemania niewinności.

Kaboğlu i Oran przeciwko Turcji (nr 2)

 

Postępowanie karne przeciwko dwóm profesorom akademickim: naruszenie prawa do wolności wypowiedzi – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Kaboğlu i Oran przeciwko Turcji (nr 2) (skarga nr 36944/07); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji oraz

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji w zakresie postępowania karnego przeciwko skarżącym.

Sprawa dotyczyła dwóch profesorów uniwersyteckich, którzy stali się celem wielu reakcji po opublikowaniu raportu o mniejszościach i prawach kulturalnych przytowanego przez organ publiczny, w którym zajmowali odpowiedzialne stanowiska.

Po pierwsze, skarżący zarzucali, że doszło do naruszenia ich prawa do poszanowania życia prywatnego w wyniku wypowiedzi posła w Parlamencie. Po drugie, zarzucali naruszenie ich prawa do wolności wypowiedzi, ponieważ wytoczono postępowanie karne przeciwko nim. Ostatecznie zostali uniewinnieni.

Co do zarzutu pod art. 8, Trybunał stwierdził, że sądy krajowe wyważyły akceptowalną równowagę między prawami skarżących do ochrony ich reputacji oraz wolności wypowiedzi posła.

Co do zarzutu pod art. 10, Trybunał uznał, że wytoczenie postępowania karnego przeciwko skarżącym mogło być postrzegane jako reakcja odpowednich władz, która penalizuje wyrażenie wypowiedzi w ich raporcie, podczas gdy te opinie przyczyniały się do publicznej debaty o sytuacji mniejszości w Turcji. W konsekwencji, zastosowany środek (np. wszczęcie i przedłużenie trwania postępowania karnego przeciwko skarżącym na podstawie poważnych zarzutów) nie odpowiadało pilnej potrzebie społecznej i nie było proporcjonalne do poszukiwanego celu (ochrona bezpieczeństwa narodowego, integralności terytorialnej czy bezpieczeństwa publicznego) ani konieczne w demokratycznym społeczeństwie.

B. przeciwko Szwajcarii

 

Zakończenie renty wdowca z uwagi na płeć, kiedy jego najmłodsza córka osiągnęła pełnoletniość naruszyło Konwencję – wyrok ETPC z 20.10. w sprawie B. przeciwko Szwajcarii (skarga nr 78630/12); jednomyślnie:

Naruszenie art. 14 (zakaz dyskryminacji) w zw. z art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła renty wdowca, do której skarżący utracił prawo po osiągnięciu pełnoletności przez jego córkę. Prawo federalne o ubezpieczeniu osób starszych i ocalałych przewiduje ustanie uprawnienia do renty wdowca w chwili gdy jego najmłodsze dziecka osiąga wiek 18 lat, podczas gdy nie następuje to w sytuacji wdowy.

Trybunał przypomniał, że Konwencja jest „żywym instrumentem”, który powinien być interpretowany w świetle teraźniejszych warunków i uznał, że domniemanie, że mąż utrzymuje finansowo swoją żonę, w szczególności gdy mają dzieci, nie było już uprawnione i nie mogło uzasadnić różnicy w traktowaniu, którego skarżący był ofiarą.

Trybunał nie mógł stwierdzić, że istniały „bardzo ważne powody” w niniejszej sprawie by uzasadnić różnicę w traktowaniu z powodu płci. Uznał więc, że rząd nie przedstawił rozsądnego uzasadnienia nierówności w traktowaniu skarżącego.

 

Napotnik przeciwko Rumunii

Brak naruszenia prawa dyplomatki, która została cofnięta z placówki zagranicznej z uwagi na ciążę – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Napotnik przeciwko Rumunii (skarga nr 33139/13); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 1 Protokołu nr 12 (ogólny zakaz dyskryminacji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zarzutów dyplomatki, że została cofnięta z Ambasady Rumuńskiej w Lublanie z uwagi na to, że była w ciąży.

Trybunał uznał, że skarżąca została potraktowana w sposób inny z powodu jej płci, ale władze krajowe wystarczająco uzasadniły różnicę w traktowaniu przez potrzebę zapewnienia funkcjonowania sekcji konsularnej ambasady i ostatecznie ochrony praw innych, a mianowicie Rumunów potrzebujących pomocy za granicą. Niemniej, skarżąca nie doznała żadnego znaczącego uszczerbku: nie została zwolniona ani ukarana, wręcz dwukrotnie nagrodzona.

Perovy przeciwko Rosji

 

Brak naruszenia praw ucznia i jego rodziców w sprawie prawosławnego obrzędu błogosławieństwa – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Perovy przeciwko Rosji (skarga nr 47429/09)

Sprawa dotyczyła rosyjskiego prawosławnego obrzędu błogosławieństwa w szkolnej klasie. Skarżący w sprawie są małżeństwem z dzieckiem, którzy nie są członkami Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Skarżyli się na to, że ich syn (7 lat) został zmuszony do udziału w obrzędzie błogosławieństwa otwierającego nowy rok szkolny , podczas gdy rodzice nie zostali poinformowani o ceremonii. Skarżyli się, że ich prawo do zapewnienia ich synowi edukacji w zgodzie z ich własnymi religijnymi przekonaniami nie zostało poszanowane.

4 głosami do 3:

Brak naruszenia prawa rodziców dziecka pod art.2 Protokołu nr 1 (prawo do edukacji) Konwencji oraz

Brak naruszenia prawa dziecka pod art. 9 (wolność religii) Konwencji.

Trybunał uznał, że ceremonia była drobnym jednorazowym wydarzeniem, ograniczonym w zakresie i czasie, bez intencji indoktrynacji. W rzeczywistości stanowiła błąd w ocenie szkolnego nauczyciela i niezwłocznie została naprawiona poprzez odpowiednie decyzje i kary.

 

Bădulescu przeciwko Portugalii

 

Przeludnienie w zakładzie karnym w Porto stanowiło poniżające traktowanie więźniów – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Bădulescu przeciwko Portugalii (skarga nr 33729/18); jednomyślnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła warunków osadzenia w zakładzie karnym w Porto, gdzie skarżący pan Bădulescu był osadzony między październikiem 2012 r. a marcem 2019 r.

Trybunał zauważył, że zakład karny w Porto był przeludniony przez cały okres, kiedy skarżący odbywał karę 6 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności – przewidziano mniej niż 3 m2 na osobę.

Trybunał uznał w szczególności, że skarżący został poddany trudności o intensywności przekraczającej nieunikniony poziom cierpienia związanego z pozbawieniem wolności, co stanowiło poniżające traktowanie. Uznał również, że brak ogrzewania był czynnikiem obciążającym, biorąc pod uwagę dyskomfort i stres jaki musiał powodować dla skarżącego w toku całego okresu osadzenia. Zauważył również, że przeludnienie w zakładzie karnym i jego skutki były jednym z największych problemów wskazywanych przez rzecznika praw obywatelskich w swoim raporcie z 20 kwietnia 2017 r.

Guz przeciwko Polsce

Sędzia może krytykować wizytatora – wyrok ETPC z 15.10.2020 r. w sprawie Guz przeciwko Polsce (skarga nr 965/12); jednomyślnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła sędziego Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim, który został ukarany dyscyplinarnie za słowa, jakich użył, odnosząc się do sporządzonej przez wizytatora opinii na temat jego pracy. Wskazał on, że ocena jego pracy była powierzchowna, w wielu przypadkach niesprawiedliwa, a także tendencyjna. W konsekwencji został ukarany upomnieniem w postępowaniu dyscyplinarnym za uchybienie godności sprawowanego urzędu.

Trybunał dokonał rozróżnienia między krytyką a zniewagą. Istotne znaczenie miał wewnątrzsądowy charakter sprawy. Wyrażona krytyka nie mogła podważyć autorytetu władzy sądowniczej lub naruszyć dobrego imienia sędziego, który sporządził opinie. Trybunał zwrócił uwagę na to, że sędzia Guz korzystał z przysługującej mu wolności słowa w celu obrony własnych interesów w procedurze awansowej. Dlatego jego dyscyplinarne ukaranie sędziego nie było konieczne w społeczeństwie demokratycznym i stanowiło naruszenie art. 10 konwencji, który mówi o wolności wyrażania opinii.

Ádám i Inni przeciwko Rumunii

 

Brak dyskryminacji ze strony Rumunii wobec węgierskich uczniów przy przygotowaniach do egzaminów szkolnych – wyrok ETPC z 13.10.2020 r. w sprawie Ádám i Inni przeciwko Rumunii (skarga nr 81114/17); 5 głosami do 2:

Brak naruszenia art. 1 Protokołu Nr 12 (ogólny zakaz dyskryminacji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skarg na dyskryminację przeciwko skarżącym – członkom mniejszości węgierskiej – biorącym udział w egzaminach szkolnych – musieli zdać więcej egzaminów niż etniczni Rumuni (dwa testy węgierskie) w tym samym okresie a rumuńskie egzaminy były dla nich trudne ponieważ nie była to ich ojczysta mowa.

Trybunał uznał w szczególności, że znaczenie dla członków mniejszości narodowej nauki oficjalnego języka państwowego oraz towarzysząca potrzeba oceny posługiwania się nim na maturze nie były kwestionowane w sprawie. Nie było jego rolą również decydowanie o tym jakie przedmioty powinny być sprawdzane i w jakiej kolejności – pozostaje to w ramach marginesu oceny państwa. Ponadto dodatkowe testy dla skarżących zostały przewidziane jako skutek wyboru przez nich nauki w języku węgierskim. Ani treść programu ani wyznaczenie egzaminów nie doprowadziło do naruszenia praw skarżących.

 

Gafiuc przeciwko Rumunii

 

Cofnięcie akredytacji dziennikarza do przejrzenia archiwów Securitate nie naruszyło Konwencji – wyrok ETPC z 13.10.2020 r. w sprawie Gafiuc przeciwko Rumunii (skarga nr 59174/13); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła cofnięcia akredytacji przyznanej dziennikarzowi do przestudiowania archiwów Securitate w celu przeprowadzenia badań nad aktywnością sportową w reżimie komunistycznym. W czerwcu i lipcu 2009 r. dziennikarz opublikował kilka artykułów, w których ujawnił informację o znanych sportowcach.

Trybunał zauważył, że obowiązek skarżącego ochrony danych osobowych uzyskanych od władz publicznych był przewidywalny a cofnięcie akredytacji na wypadek niewypełnienia obowiązku ściśle naukowego korzystania z dokumentów został przewidziany w przepisach Krajowej Rady Studiów nad Archiwami Securitate (CNSAS).

Trybunał przypomniał, że wolność wypowiedzi wynikająca z art. 10 nie była nieograniczona. Mogła zostać ograniczona w celu ochrony praw i obowiązków innych. Dlatego Trybunał uznał za rozsądne i uprawnione orzeczenie przez CNSAS, że z uwagi na niewypełnienie prawnego obowiązku w sposób nieodwracalny naruszono stosunek zaufania jaki powinien istnieć między instytucją i osobami, które uzyskały upoważnienie do przejrzenia akt. W ocenie Trybunału, cofnięcie akredytacji nie było nieproporcjonalne.

 

Marin Yosifov przeciwko Bułgarii

Przeszukanie biura polityka i jego aresztowanie były sprzeczne z Konwencją – wyrok ETPC z 13.10.2020 r. w sprawie Marin Yosifov przeciwko Bułgarii (skarga nr 5113/11);

Sprawa dotyczyła postępowania karnego o korupcję wytoczonego przeciwko burmistrzowi. Skarżący zarzucał że został pozbawiony wolności przez 4 dni (24 godziny na podstawie nakazu policji i kolejne 72 godziny na podstawie nakazu prokuratora) bez postawienia przed sędzią. Skarżył się również na to, że przeszukanie jego biura było niezgodne z art. 8 Konwencji.

Jednomyślnie:

Naruszenie art. 5 ust. 3 i 4 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego: prawo do niezwłocznego postawienia przed sędzią i prawo do bycia sądzonym w rozsądnym terminie) Konwencji oraz 

naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji.

Trybunał uznał, że pan Yosifov był aresztowany przez 5 dni bez postawienia przed sędzią. Stwierdził zatem, że nie został wypuszczony „niezwłocznie” jak wynika z celów art. 5 ust. 3 Konwencji.

Trybunał również doszedł do wniosku, że w czasie zdarzeń, nie istniał żaden wystarczający środek pozwalający skarżącemu na kontrolę zgodności z prawem i konieczności jego czterodniowego pozbawienia wolności przed sądami krajowymi, jak tego wymaga art. 5 ust. 4 Konwencji.

Wreszcie, Trybunał stwierdził, że przeszukanie biura skarżącego bez uprzedniego upoważnienia przez sędziego nie było przewidziane przez bułgarskie prawo. Skarżący został więc pozbawiony ochrony przeciwko arbitralności i został poddany ingerencji w wykonywanie jego prawa do poszanowania jego życia prywatnego, która nie była zgodne z prawem. 

Koychev przeciwko Bułgarii

 

Naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego mężczyzny twierdzącego, że jest ojcem biologicznym dziecka po bezskutecznych próbach ustalenia jego ojcostwa – wyrok ETPC z 13.10.2020 r. w sprawie Koychev przeciwko Bułgarii (skarga nr 32495/15); jednomyślnie:

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji.

Skarżący uważał, że jest biologicznym ojcem dziecka urodzonego poza małżeństwem i skarżył się na fakt, że jego wnioski zmierzające do ustalenia jego ojcostwa zostały odrzucone na tej podstawie, że dziecko zostało uznane przez innego mężczyznę – męża matki.

Trybunał uznał, że pan Koychev bezskutecznie próbował uznać dziecko jako biologiczny ojciec, w szczególności poprzez wypełnienie przed notarialnego oświadczenia uznania ojcostwa, wytoczenia kilku postępowań sądowych i kontaktowanie się z prokuraturą a także ośrodkami pomocy społecznej. Trybunał uznał, że pomimo że sądy krajowe i władze, w swoich decyzjach, wskazały pewne powody, które ich zdaniem uzasadniały odmowę ustalenia ojcostwa skarżącego, to proces decyzyjny, który doprowadził do wydania decyzji nie gwarantował wymaganej ochrony interesów skarżącego i nie pozwolił na szczegółową oceną faktów i ważenie różnych konkurujących interesów. Pomimo szerokiego marginesu oceny przyznanego państwu w tego typu sprawach, prawo pana Koycheva do poszanowania jego życia prywatnego nie zostało zachowane.

 

Ayoub i Inni przeciwko Francji

 

Rozwiązanie skrajnie prawicowych organizacji nie naruszyło Konwencji – wyrok ETPC z 8.10.2020 r. w sprawie Ayoub i Inni przeciwko Francji (skargi nr 77400/14, 34532/15 i 34550/15); jednomyślnie uznano skargę nr 77400/14 za dopuszczalną a pozostałe skargi za niedopuszczalne z uwagi na nadużycie praw (art. 17 Konwencji).

Trybunał uznał, jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 11 (wolność zgromadzeń i stowarzyszeń) Konwencji czytany w świetle art. 10 (wolność wypowiedzi) – skarga nr 77400/14.

Sprawy dotyczyły administracyjnego rozwiązania trzech skrajnie prawicowych organizacji: grupy de facto (Stowarzyszenie Trzecia Droga i jego ochrony) oraz dwóch stowarzyszeń (Dzieło francuskie i Młodzi Nacjonaliści).

Trybunał uznał, że rozwiązanie stowarzyszenia Trzecia Droga i jego ochrony, Młodych nacjonalistów rewolucjonistów miało na celu bezpieczeństwo publiczne, zapobieganie nieporządkowi i ochronę praw innych osób – wszystkie cele stanowiły uzasadnioną przyczynę w rozumieniu art. 11 ust. 2 Konwencji.

W świetle informacji w aktach i kontekstu – śmierci C.M. z 5 czerwca 2013 r., studenta politologii i członka ruchu antyfaszystowskiego, w walce ze skinheadami – Trybunał zaakceptował, że władze zasadnie uznały, że istniały odpowiednie i wystarczające przyczyny wskazujące na „pilną potrzebę społeczną” by zarządzić rozwiązanie stowarzyszeń by przeciwdziałać i zakończyć publiczny nieporządek.

Trybunał zauważył, że stowarzyszenia Dzieło francuskie i Młodzi Nacjonaliści wypełniały cele zakazane pod art. 17 Konwencji i nadużyły ich praw do wolności stowarzyszeń w sposób niezgodny z wartościami tolerancji, pokoju społecznego i zakazu dyskryminacji wynikającymi z Konwencji.

 

Bajčić przeciwko Chorwacji

 

Brak naruszenia prawa do zakazu sądzenia i karania dwukrotnie za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym – wyrok ETPC z 8.10.2020 r. w sprawie Bajčić przeciwko Chorwacji (skarga nr 67334/13); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 4 ust. 1 Protokołu nr 7 (prawo do nie bycia sądzonym i karanym dwa razy) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi na sądzenie i karanie dwa razy skarżącego za to samo przestępstwo drogowe. W szczególności, został pierwszy raz skazany za wykroczenie przekroczenia prędkości, a następnie za przestępstwo spowodowania śmiertelnego wypadku drogowego. Został ukarany grzywną za wykroczenie i wymierzono mu karę pozbawienia wolności za przestępstwo.

Zdaniem Trybunału, cele kary, której rożne aspekty tego samego zachowania zostały zaadresowane, powinny być rozważone w całości. W sprawie skarżącego te cele zostały zrealizowane przez dwa uzupełniające się postępowania, które były wystarczające związane ze sobą co do meritum i czasu aby uznać je za część integralnego systemu kar zgodnie z chorwackim prawem za nieprzestrzeganie regulacji bezpieczeństwa drogowego, które skutkowały śmiertelnym wypadkiem drogowym.

Trybunał stwierdził więc brak naruszenia przez państwo prawa do nakładania kary w sprawie skarżącego. Nie mógł też uznać, że skarżący był ofiarą nieproporcjonalnego uprzedzenia skutkującego duplikacją postępowań i kar.

Aghdgomelashvili i Japaridze przeciwko Gruzji

 

Nadużycia policji w czasie nalotu na biuro LGBT w Tbilisi naruszyło godność skarżących – wyrok ETPC z 8.10.2020 r. w sprawie Aghdgomelashvili i Japaridze przeciwko Gruzji (skarga nr 7224/11);

Sprawa dotyczyła policyjnego naloty na organizację LGBT w Tbilisi. Skarżący, którzy pracowali w organizacji zarzucali, że policja obrażała ich i groziła im, a także poddała ich poniżającemu przeszukanie osobistemu.

Jednomyślnie: naruszenia art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji w zw. z art. 14 (zakaz dyskryminacji) w zakresie nadużyć policji w czasie nalotu a także związane z tym śledztwo.

Trybunał uznał, że państwo było odpowiedzialne za homofobiczne i transfobiczne nadużycia policji zastosowane wobec skarżących oraz brak skutecznego śledztwa w stosunku do bardzo niestosownego zachowania policjantów. Ogólne zaniepokojenie Trybunału wzbudził fakt, że ani policji ani rząd nie podały przyczyn kontroli osobistej skarżących, co prowadzi do wniosku, że ich jedynym celem było zawstydzenie i ukaranie skarżących za ich udział w społeczności LGBT.

I.S. przeciwko Szwajcarii

 

Przedłużenie tymczasowego aresztowania pomimo uniewinnienia w pierwszej instancji naruszyło Konwencję – wyrok ETPC z 6.10.2020 r. w sprawie I.S. przeciwko Szwajcarii (skarga nr 60202/15); jednomyślnie:

Naruszenie art. 5 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji.

W tej sprawie skarżący zarzucał, że doszło do przedłużenia tymczasowego aresztowania (między kwietniem i grudniem 2015 r.) pomimo jego uniewinnienia w pierwszej instancji.

Trybunał uznał w szczególności, że tymczasowe aresztowanie I.S. po jego uniewinnieniu w I instancji nie stanowiło wyjątku przewidzianego w art. 5 ust. 1 Konwencji. Dla celów art. 5 ust. 1 lit. c Konwencji, pozbawienie wolności kończy się z uniewinnieniem danej osoby, nawet jeżeli jest to sąd I instancji. Dlatego, prawo krajowe powinno przewidywać środki, które były mniej inwazyjne niż pozbawienie wolności aby zagwarantować osobiste stawiennictwo w postępowaniu odwoławczym. Ogólne stwierdzenie, że skarżący mógł popełnić inne przestępstwa w toku postępowania odwoławczego nie mogło zostać uznane za wystarczające konkretne i szczegółowe aby je brać pod uwagę pod art. 5 ust. 1 lit. b Konwencji.

 

Jecker przeciwko Szwajcarii

 

Wymaganie od dziennikarki zeznawania i ujawnienia źródła jej artykułu o przemycie narkotyków nie było wystarczająco uzasadnienie – wyrok ETPC z 6.10.2020 r. w sprawie Jecker przeciwko Szwajcarii (skarga nr 35449/14); jednomyślnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła dziennikarki, która skarżyła się, że została zmuszona do zeznawania w czasie postępowania przygotowawczego dotyczącego przemytu narkotyków a władze wymagały od niej ujawnienia swoich źródeł po publikacji artykułu w gazecie dotyczącego dilera miękkich narkotyków, który dostarczył jej informację.

Federalny Sąd Najwyższy uznał, że pani Jecker nie mogła skorzystać z prawa do odmowy składania zeznań z uwagi na to, że przemyt miękkich narkotyków był ciężkim przestępstwem. Odnosząc się do ważenia dóbr w prawie między konkurującymi interesami, stwierdził, że interes publiczny w ściganiu ciężkiego przestępstwa narkotykowego przeważył interes ochrony źródeł.

Trybunał podkreślił, że w świetle znaczenia ochrony źródeł dziennikarskich dla wolności dziennikarskiej w demokratycznym społeczeństwie, wymaganie od dziennikarki ujawnienia tożsamości jej źródła nie może być zgodne z art. 10 Konwencji, chyba że zostanie uzasadnione nadrzędnym wymogiem w interesie publicznym.

W niniejszej sprawie, nie jest wystarczające dla ingerencji podpadanie czynu pod pewną szczególna kategorię czy podpadanie pod zasadę ogólnie sformułowaną. Przeciwnie - powinno zostać ustalone, że to było konieczne w szczególnych okolicznościach niniejszej sprawy. Mimo to Federalny Sąd Najwyższy rozstrzygnął sprawę odnosząc się do ważenia dóbr w ogólny i abstrakcyjny sposób. Jego wyrok nie mógł więc doprowadzić do wniosku, że nakazanie pani Jecker złożenia zeznań zostało uzasadnione nadrzędnym wymogiem interesu publicznego.

Karastelev i Inni przeciwko Rosji

Niedociągnięcia regulacji prawa antyekstremistycznego w Rosji spowodowały naruszenie wolności wypowiedzi skarżących – wyrok ETPC z 6.10.2020 r. w sprawie Karastelev i Inni przeciwko Rosji (skarga nr 16435/10)

Sprawa dotyczyła skargi wniesionej przez dwóch pracowników prawnoczłowieczej organizacji pozarządowej na prawo antyekstremistyczne w Rosji. Rosyjskie władze uznały, że plakat, który pokazały podczas protestu przeciwko ustawie o nieletnich i ich zachęcanie do udziału w dalszych protestach przeciwko ustawie oznaczało planowanie „działalności ekstremistycznej” zgodnie z ustawą i może skutkować odpowiedzialnością za przestępstwo. Zastosowano wobec nich trzy procedury prawne, zasadniczo ostrzegając ich, by powstrzymali się od dalszych protestów albo zostaną oskarżeni, doprowadzając do rezygnacji jednego z pracowników NGO.

ETPC uznał jednomyślnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji w stosunku do skarżących Vadima Karasteleva i Tamary Karastelevej.

Trybunał uznał, że odpowiednie przepisy prawa antyekstremistycznego zostały sformułowane bardzo szeroko, pozostawiając zbyt szerokie uznanie prokuratorowi i czyniąc ich wnioski nieprzewidywalnymi. Ani prawo ani praktyka nie zapewniały odpowiedniej ochrony przeciwko arbitralnemu wszczęciu procedury prawnej zastosowanej w sprawie skarżących. W rzeczywistości te niedociągnięcia uwypukliły się w sprawie skarżących. Trybunał uznał, że władze mocno naciągnęły konkluzję, że plakat i interakcja między skarżącymi i dwoma nastolatkami mogła być rozumiana jako podżeganie do oporu wobec zgodnych z prawem działań władzy w połączeniu z przemocą czy groźbą jej użycia.

Trybunał uznał jednomyślnie, że doszło również do naruszenia art. 6 ust. 1 (dostęp do sądu) Konwencji w zakresie sądowej kontroli postępowania wytoczonego przez pana Karasteleva.

Grubnyk p. Ukrainie

Tymczasowy areszt podejrzanego o atak bombowy nie naruszyło Konwencji – wyrok ETPC z 17.9.2020 r. w sprawie Grubnyk p. Ukrainie (skarga nr 58444/15)

Sprawa dotyczyła zatrzymania i aresztowania skarżącego w związku z kilkoma przestępstwami terrorystycznymi w Odessie w 2015 r.

Jednomyślnie: brak naruszenia art. 5 ust. 2 i 3 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) w zakresie skargi na brak niezwłocznego poinformowania o przyczynach zatrzymania oraz braku prawnego dostępu do poręczenia majątkowego z uwagi na oskarżenie o czyny terrorystyczne;

Dwa naruszenia art. 5 ust. 1 Konwencji z uwagi na to, że zatrzymanie skarżącego zostało przeprowadzone bez wcześniejszego orzeczenia sądu i nie zostało wydane następnego dnia;

Naruszenie art. 6 ust.2 (domniemanie niewinności) z uwagi na to, że pierwsze postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania przeciwko niemu zawierało stwierdzenie, że jest winny szczególnie „ciężkiego przestępstwa”, podczas gdy był w tym czasie jedynie podejrzany a nie skazany za czyny terrorystyczne.

Trybunał uznał, że w tych szczególnych okolicznościach sprawy skarżącego sądy krajowe wskazały odpowiednie przyczyny jego tymczasowego aresztowania, biorąc pod uwagę fakt, że był podejrzany o atak bombowy w czasie ogromnych napięć w Odessie oraz w kontekście oskarżonych w innych głośnych sprawach, którzy uciekli zaraz po zwolnieniu z aresztu.

Mimo to, odnotował z satysfakcją, że Ukraiński Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności przepisu o poręczeniu majątkowym, podnoszonym w sprawie skarżącego, który w innych sprawach ograniczał zdolność sądów krajowych w wydawaniu właściwie uzasadnionych postanowień o areszcie.

Kotilainen i Inni p. Finlandii

Fińskie władze nie podjęły środków zapobiegawczych w postaci zajęcia broni studenta przed szkolną strzelaniną – wyrok ETPC z 17.9.2020 r. w sprawie Kotilainen i Inni p. Finlandii (skarga nr 62439/12);

Sprawa dotyczyła skarg na zaniechania władz w ochronie życia ofiar szkolnej strzelaniny w 2008 r. w mieście Kauhajoki, w której zginęło 10 osób.

6 głosami do 1: Naruszenie art. 2 (prawo do życia) Konwencji z uwagi na niedopełnienie przez władze obowiązku staranności i zajęcia broni zabójcy przed atakiem oraz

Jednomyślnie: brak naruszenia art. 2 w kwestii śledztwa po ataku.

9 uczniów i nauczyciel zostało zabitych w czasie szkolnej strzelaniny przeprowadzonej przez ucznia, który następnie popełnił samobójstwo.

Trybunał uznał, że władze mogły przewidzieć realne i bezpośrednie ryzyko dla życia bliskich skarżących. Mimo to, policja znając posty zamieszczone w Internecie przez ucznia, przesłuchała go przed atakiem, ale zadecydowała by nie konfiskować mu broni. Taka konfiskata byłaby rozsądnym środkiem zapobiegawczym przewidzianym przez prawo. Zaniechanie podjęcia tego kroku przez władze oznaczało, że nie wypełniły swojego szczególnego obowiązku staranności wynikającej ze szczególnego wysokiego stopnia ryzyka związany z jakimkolwiek zachowaniem łączącym się z użyciem broni.

Mirgadirov p. Azerbejdżanowi i Turcji

Zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie znanego dziennikarza doprowadziło do naruszeń Konwencji – wyrok ETPC z 17.9.2020 r. w sprawie Mirgadirov p. Azerbejdżanowi i Turcji (skarga nr 62775/14); jednomyślnie:

Przeciwko Azerbejdżanowi:

Naruszenie art. 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji z uwagi na brak uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego;

Naruszenie art. 5 ust. 1 Konwencji w zakresie aresztu skarżącego między 19 i 20 listopada 2014 r. z uwagi na brak orzeczenia sądu;

Naruszenie art.5 ust. 4 (sądowa kontrola zgodności z prawem aresztu) z uwagi na zaniechanie przez sądy krajowe oceny argumentów skarżącego przemawiających za jego uwolnieniem;

Naruszenie art. 6 ust. 2 (domniemanie niewinności);

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania zycia prywatnego i rodzinnego), oraz

Brak naruszenia art. 18 (Granice stosowania ograniczeń praw).

Przeciwko Turcji:

Brak potrzeby oceny skargi pod art. 5 ust. 4; reszta skargi niedopuszczalna.

Sprawa dotyczyła zatrzymania i tymczasowego aresztowania skarżącego, znanego dziennikarza, pod zarzutem zdrady stanu (miał rzekomo szpiegować dla Armenii).

Trybunał uznał w szczególności, że materiał dowodowy czy to przedstawiony w Trybunale, czy przed sądami krajowymi, nie był wystarczający by stwierdzić uzasadnione podejrzenie, że skarżący dopuścił się zdrady stanu. Zastosowane wobec niego restrykcje w czasie tymczasowego aresztowania naruszyły jego prawa.

 

 

Aggerholm p. Danii

Niewystarczające uzasadnienie dla kontynuowania przywiązywania chorego psychicznie mężczyzny pasami krępującymi do szpitalnego łózka przez długi okres czasu – wyrok ETPC z 15.9.2020 r. w sprawie Aggerholm p. Danii (skarga nr 45439/18); jednomyślnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi schizofrenika na przywiązywanie za pomocą pasów krępujących do łóżka w szpitalu psychiatrycznym przez blisko 23 godziny, jeden z najdłuższych okresów takiego unieruchomienia kiedykolwiek ocenianego przez Europejski Trybunał Praw Człowieka.

Biorąc pod uwagę kontekst historii przestępstw z użyciem przemocy ze strony skarżącego, Trybunał, podobnie jak sądy krajowe, uznał za zasadną decyzję przywiązania go pasami krępującymi jako jedyny dostępny środek by przeciwdziałać nagłej i nieuchronnej szkodzie dla personelu i pacjentów szpitala.

Mimo to, sądy krajowe nie odniosły się do wielu problemów związanych z kontynuacją i czasem trwania tego środka. W szczególności, lekarz dyżurny utrzymywał ten środek przez całą noc pomimo stwierdzenia, że skarżący zachowywał się spokojnie cztery godziny wcześniej. Doszło również do półtoragodzinnego opóźnienia w uwolnieniu go od krępujących pasów następnego dnia.

  

Čivinskaitė p. Litwie

Kontrola postępowania dyscyplinarnego przeciwko prokurator ze strony sądów litewskich nie została osłabiona politycznym i medialnym wpływem – wyrok ETPC z 15.9.2020 r. w sprawie Čivinskaitė p. Litwie (skarga nr 21218/12); 6 głosami do 1: brak naruszenia art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania dyscyplinarnego przeciwko skarżącej, doświadczonej prokurator, za niedopełnienie obowiązków w bardzo ważnym śledztwie dotyczącym wykorzystywania seksualnego dziecka. Postępowanie doprowadziło do jej degradacji. Jej skarga przed ETPC dotyczyła tego, że sąd administracyjny oddalając jej apelację przeciwko degradacji nie był rzetelny z uwagi na to, że był pod politycznym i medialnym wpływem w jej sprawie.

Trybunał nie znalazł jednak podstaw do tego by uznać, że niezależność i bezstronność sądów administracyjnych została naruszona przez publiczne oświadczenia urzędników państwowych i polityków czy też media raportujące o sprawie. W sprawie nie dopatrzył się również niczego co pozwoliłoby wątpić w całkowitą rzetelność postępowania prowadzonego przez litewskie sądy.

G.L. p. Włochom

Prawo do edukacji: pozbawienie autystycznego ucznia wsparcia ustawowego nauczania specjalnego prowadziło do dyskryminacji opartej na jej niepełnosprawności – wyrok ETPC z 10.9.2020 r. w sprawie G.L. p. Włochom (skarga nr 59751/15); jednomyślnie:

Naruszenie art. 14 (zakaz dyskryminacji) Konwencji w zw. z art. 2 Protokołu Nr 1 (prawo do edukacji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła braku możliwości młodej dziewczynki cierpiącej na autyzm uzyskania specjalnego wsparcia w czasie jej pierwszych dwóch lat w szkole podstawowej (2010-2012) pomimo że takie wsparcie zostało przewidziane prawem. Rząd utrzymywał, że nie posiadał ku temu środków finansowych.

Trybunał uznał, że G.L. nie mogła kontynuować uczęszczania do szkoły podstawowej na równych warunkach dostępnych innym dzieciom i że taka różnica wynikała z jej niepełnosprawności. Władze nie chciały ustalić prawdziwych potrzeb dziewczynki ani zapewnić wsparcia dostosowanego do jej potrzeb aby pozwolić jej na kontynuować edukacji wczesnoszkolnej w warunkach jak najbardziej zbliżonych do tych na jakich inne dzieci uczęszczały do tej samej szkoły. W szczególności władze nigdy nie rozważyły możliwości, że brak środków mógłby zostać zrównoważony poprzez obniżenie ogólnodostępnej oferty edukacyjnej tak by była równo dostępna dla pełno i niepełnosprawnych uczniów.

Trybunał następnie zauważył, że dyskryminacja doznana przez dziewczynkę była tym bardziej poważna, że miała miejsce w kontekście edukacji wczesnoszkolnej, która tworzyła podstawy edukacji dziecka i jego społecznej integracji, dając dzieciom ich pierwsze doświadczenia wspólnego życia w społeczeństwie.

Yordanovi p. Bułgarii

 Postępowanie karne przeciwko skarżącym próbującym założyć partię polityczną z powodów religijnych nie było konieczne – wyrok ETPC z 3.9.2020 r. w sprawie Yordanovi p. Bułgarii (skarga nr 11157/11); 6 głosami do 1:

Naruszenie art. 11 (wolność zgromadzeń i stowarzyszeń) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi dwóch osób na postępowanie karne wszczęte przeciwko nim za usiłowanie założenia partii opartej na religii. Zarzucali nieuzasadnioną ingerencję w ich prawo do wolności stowarzyszeń, a także dyskryminowanie ich.

Trybunał podkreślił, że skazanie w postępowaniu karnym stanowi najpoważniejszą formę ingerencji w prawo do wolności stowarzyszeń, której jednym z celów jest ochrona opinii i wolności wyrażania ich, w szczególności w zakresie partii politycznych.

Skarżący nie ukończyli procedury wymaganej do zarejestrowania partii politycznej. Skutkiem prawnym takiego zaniechania było to, że partia nie mogła istnieć ani angażować się w jakąkolwiek działalność. Celem władz było zagwarantowanie pokojowego współistnienia grup etnicznych i religijnych w Bułgarii – mógł więc być wypełniony przez taką procedurę, w tej sprawie poprzez odmowę zarejestrowania przyszłej partii politycznej. Trybunał odnotował następnie, że władze mogły rozwiązać partię, jeśli zostałaby uznana za niezgodną z konstytucją przez Trybunał Konstytucyjny. Nie znalazł przyczyn dlaczego w okolicznościach sprawy wszczęto postępowanie karne przeciwko skarżącym.

Tërshana p. Albanii

Odpowiedź albańskich władz na atak kwasem był nieskuteczny – wyrok ETPC z 4.8.2020 r. w sprawie Tërshana p. Albanii (skarga nr 48756/14); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 2 (prawo do życia) Konwencji

Naruszenie art. 2 (śledztwo) Konwencji.

Sprawa dotyczyła ataku kwasem na skarżącą w 2009 r. Podejrzewała, że stał zanim jej były mąż, którego oskarżyła o przemoc domową.

Trybunał uznał, że państwo nie mogło zostać uznane odpowiedzialnym za atak. Gdyby było świadome ryzyka dla skarżącej, wówczas jego obowiązkiem byłoby podjęcie środków zapobiegawczych. W niniejszej sprawie jednakże władze krajowe dowiedziały się o przemocowym zachowaniu byłego męża skarżącej dopiero po zdarzeniu.

Z drugiej strony, śledztwo w sprawie ataku, które nosiło znamiona przemocy opartej na płci i przez to powinno skłonić władze do reakcji ze szczególną starannością, nie było w stanie nawet zidentyfikować jaką substancją została oblana. Śledztwo zostało dodatkowo zawieszono w 2010 r. bez ustalenia osoby odpowiedzialnej a skarżącej nie przekazano jakiejkolwiek informacji o postępach śledztwa pomimo jej powtarzających się wniosków. Trybunał nie mógł więc zaakceptować w tych okolicznościach, że odpowiedź władz na atak kwasem była skuteczna.

Kirinčić i inni p. Chorwacji

Środki na przewlekłość postępowania w Chorwacji okazały się niezwykle nieskuteczne między marcem 2013 r. a majem 2019 r. – wyrok ETPC z 30.7.2020 r. w sprawach Kirinčić i inni p. Chorwacji (skarga nr 31386/17) oraz Marić p. Chorwacji (skarga nr 9849/15)

Sprawy dotyczyły skarg na naruszenie prawa do rzetelnego procesu w rozsądnym terminie i braku skutecznych środków odwoławczych w tym zakresie

Jednomyślnie:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu w rozsądnym terminie) Konwencji

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji.

W sprawie Kirinčić i Inni p. Chorwacji Trybunał stwierdził, że postępowanie cywilne dotyczące praw własności trwało ponad 15 lat i naruszyło wymóg „rozsądnego czasu” przewidziany w Konwencji. Skarga do Trybunału Konstytucyjnego nie stanowiła skutecznego środka odwoławczego, ponieważ nie brał pod uwagę długości całego postępowania, lecz jedynie okres 5 miesięcy.

Trybunał uznał, że długość postępowania cywilnego dotyczącego odszkodowania w sprawie Marić p. Chorwacji, która trwała ponad 4 lat również była nadmierna. Dodatkowo uznał, że skarżący nie miał obowiązku skorzystać ze środka o przyspieszenie postępowania na podstawie ustawy o sądach z 2013 r. z uwagi na to, że był nieskuteczny. W szczególności środek o przyspieszenie postępowania mógł być złożony jedynie wówczas, gdy postępowanie było już przewlekłe, podczas gdy środek odszkodowawczy musiał spełnić zbyt wiele wymogów.

Trybunał wydał również wyrok w sprawie Glavinić i Marković p. Chorwacji (skargi nr 11388/15 oraz 25605/15), które dotyczyły podobnych skarg.

Macovei p. Rumunii

Orzeczenie o zniesławieniu przeciwko rumuńskiej polityk Macovei doprowadziło do naruszenia Konwencji – wyrok ETPC z 28.7.2020 r. w sprawie Macovei p. Rumunii (skarga nr 53028/14); 5 głosami do 2:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skarżącej uznanej za odpowiedzialną zniesławienia innego polityka.

Trybunał uznał, że jej oświadczenia, gdy nazwała łączenie pracy innego polityka jako prawnika i członka parlamentu za przykład korupcji były mieszanką sądów ocennych i faktów. Nie chciała bezinteresownie zaatakować innego polityka, który wygrał z nią sprawę o zniesławienie, ale użyła tych słów, aby wyrazić ogólne zdanie o korupcji w kontekście jej wsparcia dla prawa, które miało zapobiegać sytuacjom łączenia zawodów prawnika i parlamentarzysty w tym samym czasie. Sądy odwoławcze, które zmieniły wyrok sądu I instancji odrzucającego powództwo o zniesławienie nie wskazały przekonujących przyczyn dla wysnutych wniosków i nie wyważyły odpowiednio między konkurującymi interesami w sprawie. Kara – odszkodowanie i opłacenie publikacji prawomocnego wyroku w gazetach – miała również efekt mrożący dla jej wolności wypowiedzi.

Chong Coronado p. Andorze

Zobowiązanie skazanych pod ich nieobecność do pojawienia się osobiście przed uzyskaniem możliwości do złożenia apelacji nie jest nieproporcjonalne – wyrok ETPC z 23.7.2020 r. w sprawie Chong Coronado p. Andorze (skarga nr 37368/15); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.  

Sprawa dotyczyła postępowania karnego, które doprowadziło do skazania skarżącego pod jego nieobecność przed sądem I instancji. Skarżący zarzucał, że nie mógł złożyć apelacji z uwagi na to, że musiał osobiście pojechać do Andory i pojawić się przed sądem I instancji, który go skazał. Wskazywał, że gdyby tak zrobił, natychmiast by go pozbawiono wolności.

Trybunał uznał, że obowiązek nałożony na skarżącego do pojawienia się osobiście przed sądem w celu zwrócenie się o ponowne rozpoznanie sprawy nie było nieproporcjonalnym ciężarem, który naruszyłby by balans między uprawnioną troską o zapewnienie wykonania wyroków sądowych oraz prawem dostępu do sądu i prawem do obrony. Taki system miał zapewnić sprawiedliwe wyważenie konkurujących interesów i nie mógł być postrzegany jako nierzetelny.

M.K. i Inni p. Polsce

Wydalenie przez Polskę Czeczenów na Białoruś bez rozpoznania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej naruszyło Konwencję – wyrok ETPC z 23.7.2020 r. w sprawie M.K. i Inni p. Polsce (skargi nr 40503/17, 42902/17 oraz 43643/17)

Sprawa dotyczyła powtarzających się odmów polskiej Straży Granicznej na granicy z Białorusią przyjęcia skarżących przybyłych z Czeczenii, którzy zwrócili się o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Jednomyślnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Naruszenie art. 4 Protokołu Nr 4 (zakaz zbiorowych wydaleń cudzoziemców) do Konwencji.

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji w zw. z art. 3 i art. 4 Protokołu Nr 4 do Konwencji.

Naruszenie art. 34 (prawo do skargi indywidualnej) Konwencji.

Trybunał wskazał, że skarżący wielokrotnie próbowali przekroczyć granicę polsko-białoruską w Terespolu i nie było w tym zakresie żadnych wątpliwości mimo przeciwnych twierdzeń polskich władz i chcieli uzyskać ochronę międzynarodową. Tymczasem Straż Graniczna ciągle zawracała ich na Białoruś bez odpowiedniego rozpoznania ich wniosków. Dodatkowo rząd zignorował środki tymczasowe wydane przez Trybunał celem zapobieżenia wydalenia cudzoziemców, którzy wskazywali, że istniało poważne ryzyko deportowania do kraju, w którym groziłoby im niebezpieczeństwo i traktowanie niezgodne z Konwencją. Polska wykazała trwałą praktykę zawracania ludzi na Białoruś w takich okolicznościach – taka polityka doprowadziła do zbiorowego wydalania cudzoziemców. Biorąc pod uwagę odmowę władz wykonania środków tymczasowych Trybunału, Polska również nie wykonała swoich obowiązków wynikających z Konwencji.

Adana TAYAD p. Turcji

Rozwiązanie stowarzyszenia wzajemnej pomocy i solidarności z rodzinami osadzonych i skazanych w Adanie naruszyło Konwencję – wyrok ETPC z 21.7.2020 r. w sprawie Adana TAYAD p. Turcji (skarga nr 59835/10); jednomyślnie:

Naruszenie art. 11 (wolność zgromadzeń i stowarzyszeń) Konwencji.

Sprawa dotyczyła rozwiązania skarżącego stowarzyszenia, znanego również jako Adana TAYAD wyrokiem sądu rejonowego na podstawie nielegalnej działalności niektórych członków zarządu stowarzyszenia w sytuacji gdy wyrok był jeszcze nieprawomocny.

Trybunał powtórzył, że wskazane rozwiązanie stowarzyszenia było bardzo ostrym środkiem wywołującym znaczące skutki dla jego członków i mogło nastąpić jedynie w najpoważniejszych sprawach. Zgodnie z art. 11, Państwo ma podwyższony obowiązek wskazania przyczyn uzasadniających taki środek. Trybunał uznał, że ponieważ nie ustalono istnienia istotnych powodów dla wydania nakazu rozwiązania, władze krajowe nie wywiązały się z obowiązku uzasadnienia tego środka, któremu nie towarzyszyło zapewnienie istoty prawa do wolności stowarzyszeń. Stąd Trybunał uznał, że ingerencja nie była konieczna w demokratycznym społeczeństwie.

Velkov p. Bułgarii

Skarżący był sądzony i karany dwukrotnie za zakłócenie spokoju w czasie meczu piłkarskiego w sposób niezgodny z Konwencją – wyrok ETPC z 21.7.2020 r. w sprawie Velkov p. Bułgarii (skarga nr 34503/10); jednomyślnie:

Naruszenie art. 4 Protokołu Nr 7 (zakaz ponownego sądzenia lub karania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi na dwukrotne skazanie za ten sam czyn zakłócenia spokoju w czasie meczu piłkarskiego.

Trybunał uznał, że podczas gdy istniał ścisły związek czasowy między postępowaniem administracyjnym i karnym przeciwko skarżącemu, to nie było wystarczająco bliskiego związku materialnego między dwoma postępowaniami. Trybunał dlatego uznał, że biorąc pod uwagę brak wystarczająco bliskiego związku w tym zakresie między dwoma postępowaniami uznał, że skarżący został oskarżony i ukarany dwukrotnie za ten sam czyn z naruszeniem zasady ne bis in idem.