Tydzień 21 - Avotiņš przeciwko Łotwie

Domniemanie równej ochrony nie zostało obalone, ponieważ prawa podstawowe były wystarczająco chronione – sprawa Avotiņš przeciwko Łotwie (17502/07) – wyrok Wielkiej Izby – brak naruszenia Artykułu 6 § 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła wyroku wydanego przez sąd cypryjski nakazującemu skarżącemu zapłatę długu, wynikającego z umowy zawartej z cypryjską spółką oraz nakazu wydanego przez łotewskie sądy w celu wykonania wyroku cypryjskiego na Łotwie.

Trybunał powtórzył, że stosując prawo Unii Europejskiej, Umawiające się Strony pozostały związane obowiązkami, na które się zgodziły przystępując do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Te obowiązki były oceniane w świetle domniemania równej ochrony ustanowionej przez Trybunał w wyroku Bosphorus oraz rozwinięte w wyroku Michaud. Trybunał uznał w szczególności, że do skarżącego należało, po tym jak dowiedział się o wyroku wydanym na Cyprze,

żeby dowiedzieć się również o dostępnych środkach jego zaskarżenia na Cyprze. Trybunał uznał, że skarżący powinien był być świadomy skutków prawnych oświadczenia o uznaniu długu, które podpisał. Ten czyn, zgodnie z cypryjskim prawem, dotyczył sumy pieniędzy, które pożyczył od cypryjskiej spółki, oraz zawierał klauzulę o przekazaniu jurysdykcji cypryjskim sądom. W związku z tym, skarżący powinien był się upewnić, że zna sposób w jaki możliwy proces będzie prowadzony przed sądami cypryjskimi. W wyniku braku działania oraz braku staranności, skarżący przyczynił się w znacznym stopniu do sytuacji, na którą się skarżył przed Trybunałem i której mógł zapobiec. Trybunał nie uznał aby ochrona podstawowych praw była w jakikolwiek sposób niepełna by obalić domniemanie równej ochrony.

Tydzień 21 - Biao przeciwko Danii

Duńskie ustawodawstwo dotyczące łączenia rodzin jest dyskryminujące – Sprawa Biao przeciwko Danii (38590/10) – wyrok Wielkiej Izby – naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji; oraz brak potrzeby rozpoznawania sprawy osobno pod Artykułem 8.

Sprawa dotyczyła skargi naturalizowanego Duńczyka pochodzenia togijskiego oraz jego ghańskiej żony na niemożliwość osiedlenia się w Danii. Duńskie władze odmówiły przyznania im prawa do łączenia rodzin z uwagi na to, że para nie spełniła wymogu, zgodnie z ustawą o cudzoziemcach, że nie mogli mieć silniejszych związków z innym niż Dania krajem (w tym wypadku chodziło o Ghanę) zwana dalej „wymogiem związku”. Skarżyli się również, ze zmiana ustawy o cudzoziemcach z grudnia 2003 roku – znosząca wymóg związku dla tych, którzy mieli duńskie obywatelstwo od 28 lat – skutkowała różnicą w traktowaniu między urodzonymi w Danii obywatelami oraz tymi, podobnie jak skarżący, którzy nabyli duńskie obywatelstwo nie przez urodzenie.

Trybunał wskazał, że wyjaśnienie rządu dotyczące wprowadzenia zasady 28 lat (by rzekomo zapewnić żeby nie doszło do niepożądanych konsekwencji dla duńskich ekspatów, którzy założyli rodzinę za granicą, a następnie mieliby trudności z wypełnieniem wymogu związku po ich powrocie do Danii), było oparte na raczej spekulacyjnych argumentach. W szczególności, kwestia czy obywatel Danii mógł stworzyć tak silne więzi z Danią, że łączenie rodzin z cudzoziemskim małżonkiem miałoby szansę powodzenia z integracyjnego punktu widzenia nie mógł zależeć jedynie na długości posiadania obywatelstwa, przez mniej lub więcej niż 28 lat. To uzasadnienie oznacza, że pewne elementy zostały przeoczone w sprawie skarżącego, a mianowicie fakt, że aby uzyskać duńskie obywatelstwo, musiał przebywać w Danii przez co najmniej 9 lat, wykazać się biegłością duńskiego języka oraz wiedzą na temat duńskiego społeczeństwa, oraz spełnić wymóg samoutrzymania. Trybunał w związku z tym doszedł do wniosku, że rząd nie wykazał aby istniały nieodparte albo bardzo poważne powody niezwiązane z etnicznym pochodzeniem dla uzasadnienia pośredniego skutku dyskryminującego zasady 28 lat. Ta zasada faworyzowała obywateli duńskich duńskiego pochodzenia etnicznego, oraz postawiła w niekorzystnej sytuacji, czy też miała nieproporcjonalnie krzywdzący skutek dla osób, takich jak skarżący, który otrzymał duńskie obywatelstwo nie przez urodzenie i którzy byli pochodzenia etnicznego innego niż duńskie.

Tydzień 21 - Dupré przeciwko Francji

Wybory dodatkowych francuskich posłów do Parlamentu Europejskiego w 2011 roku były zgodne z Konwencją – Decyzja w sprawie Dupré przeciwko Francji (77032/12) – jednomyślnie uznana za niedopuszczalną.

Decyzja jest ostateczna. Sprawa dotyczyła wyborów w 2011 roku, dwóch dodatkowych posłów francuskich do Parlamentu Europejskiego. W wyborach skarżący, nie miał ani legitymacji wyborczej czynnej ani biernej (nie mógł ani wystartować ani głosować). Trybunał uznał, że decyzja Francji, by powierzyć wybór dodatkowych posłów Zgromadzeniu Narodowemu została dokonana zgodnie z usprawiedliwionym celem tj. uniknięciem nadmiernie kosztownych wyborów, pominięciem badania kwestii zgodności z Konstytucją czy też nadmiernych problemów organizacyjnych. Ponieważ przedmiotowa procedura skutkowała wybraniem tylko dwóch posłów, na okres dwóch i pół roku, oraz biorąc pod uwagę, że skarżący wystartował w wyborach z 2009 roku w czasie obowiązywania tej samej ustawy, Trybunał uznał, że środki te nie naruszyły esencji jego prawa do stawania w wyborach w charakterze kandydata.

Tydzień 21 - Association for Solidarity with Jehovah Witnesses i Inni przeciwko Turcji

Odmowa zapewnienia Świadkom Jehowy z Mersin i Izmir odpowiedniego miejsca kultu naruszyła ich prawo do wolności religii – Sprawa Association for Solidarity with Jehovah Witnesses i Inni przeciwko Turcji (36915/10 i 8606/13) – naruszenie Artykułu 9 (prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła braku możliwości uzyskania przez Świadków Jehowy z Mersin i Izmiru odpowiedniego miejsca, gdzie mogli by się modlić. Na podstawie prawa zabraniającego otwierania miejsc kultu w miejscach nieprzeznaczonych do tego celu oraz nakładającego określone warunki dotyczące budowy miejsc kultu, prywatne miejsca używane przez skarżących zostały zamknięte przez władze państwowe, a ich wnioski o zezwolenie używania tych miejsc na cele kultu zostały odrzucone. Kongregacja została również poinformowana, że plany zagospodarowania przestrzennego nie zawierały miejsc, których mogliby używać jako miejsc kultu.

Trybunał uznał w szczególności, że przedmiotowe kongregacje nie mogły otrzymać odpowiedniego miejsca, w których mogłyby się regularnie spotykać i modlić, co doprowadziło do bezpośredniej ingerencji w ich wolność religii, które ani nie było proporcjonalne w stosunku do usprawiedliwionego celu, jakim mogła być ochrona porządku publicznego, ani konieczna w demokratycznym społeczeństwie. Trybunał zauważył, że sądy krajowe nie wzięły pod uwagę specyficznych wymogów małej społeczności wiernych oraz odnotował, że przedmiotowe ustawodawstwo nie wspominało o tego typu potrzebach, podczas gdy, biorąc pod uwagę małą liczbę członków, przedmiotowe kongregacje potrzebowały nie budynku o specyficznym architektonicznym dizajnie, lecz zwyczajnego pokoju spotkań, w którym mogliby się modlić, spotykać oraz nauczać swojej religii. 

Tydzień 21 - I.C. przeciwko Rumunii

System prawa karnego w Rumunii nie pozwolił na skuteczne śledztwo oraz ukaranie winnych zgwałcenia 14-letniej dziewczynki z upośledzeniem umysłowym – Sprawa I.C. przeciwko Rumunii (36934/08) – naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi na nieskuteczność śledztwa w sprawie zarzutów 14-letniej dziewczyny dotyczących zgwałcenia. Trybunał uznał, że rumuńskie władze położyły niewłaściwy nacisk na brak dowodów, że skarżąca nie stawiła odpowiedniego oporu w czasie zdarzenia, opierając swoje wnioski tylko na zeznaniach złożonych przez podejrzanych, w których zgodnie wskazali, że dziewczynka wyraziła zgodę na stosunek seksualny, a także na fakcie, że ciało skarżącej nie nosiło żadnych znamion przemocy. Ponadto, ani prokuratorzy, ani sędziowie nie wzięli pod uwagę szczególnie delikatnego kontekstu, nie biorąc pod uwagę wieku skarżącej, jej lekkiej niepełnosprawności umysłowej, a także faktu, że w zgwałcenie przez trzech mężczyzn miało miejsce w nocy w zimną pogodę – wszystkie czynniki, które podkreślały jej bezbronność. Szczególna uwaga powinna być poświęcona analizie ważności zgody skarżącej na stosunek seksualny w świetle jej lekkiego upośledzenia umysłowego. W tym kontekście, natura wykorzystania seksualnego na szkodę skarżącej była tego typu, że istnienie użytecznego systemu wykrywania przestępstw oraz zawiadamiania było kluczowe dla sprawnego zastosowania odpowiednich przepisów postępowania karnego oraz dania ofierze dostępu do odpowiednich środków.   

Tydzień 21 - Przydział przeciwko Polsce

Nieprzesłuchanie ofiary zgwałcenia nie naruszyło prawa skarżącego do rzetelnego procesu sądowego - Sprawa Przydział przeciwko Polsce (15487/08) – brak naruszenia Artykułu 6 § 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) i brak naruszenia Artykułu 6 § 3 (d) (prawo do przesłuchania świadków oskarżenia).

Sprawa dotyczy skazania skarżącego za zgwałcenie 14-letniej dziewczyny oraz braku możliwości zadawania pytań ofierze, której zeznania, według niego, stanowiły główny dowód w sprawie, na którym oparto skazanie.

Trybunał wskazał w szczególności, że z uwagi na to, że skarżący został skazany nie tylko na podstawie zeznań ofiary, ale i również innych dowodów (bezpośrednich takich jak wyjaśnień jednego ze współoskarżonych czy też zeznań naocznego świadka czy tez dowodów pośrednich w postaci opinii biegłych czy też wizji lokalnej), których wiarygodność nie została podważona, fakt niemożliwości przesłuchania ofiary zgwałcenia nie naruszył jego prawa do rzetelnego procesu sądowego.  

Tydzień 20 - D.L. przeciwko Bułgarii

Brak sądowej kontroli oraz monitorowanie rozmów telefonicznych nieletnich umieszczonych w ośrodku wychowawczym stanowi naruszenie Konwencji – sprawa D.L. przeciwko Bułgarii (7472/14) Konwencji: brak naruszenia Artykułu 5 § 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji oraz naruszenie Artykułu 5 § 4 (prawo do odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności) oraz naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego).

Sprawa dotyczyła umieszczenia skarżącej, w wieku 13 lat, w ośrodku wychowawczym. Trybunał uznał w szczególności, że środek w postaci umieszczenia nieletniej miał cel wychowawczy, był proporcjonalny oraz został podjęty w celu ochrony interesów dziewczynki. Trybunał doszedł jednak do wniosku, że skarżąca nie miała możliwości skorzystania z regularnych i odbywających się z urzędu sądowych kontroli legalności pozbawienia jej wolności. Wskazał również, że automatyczny monitoring korespondencji nieletnich umieszczonych w ośrodku wychowawczym oraz monitorowanie rozmów telefonicznych nie spełniły wymagań wynikających z Konwencji.

Tydzień 20 - Karácsony i Inni przeciwko Węgrom

Węgierscy parlamentarzyści ukarani grzywną za ich zachowanie w Parlamencie: naruszenie wolności wyrażania opinii – Sprawa Karácsony i Inni przeciwko Węgrom (42461/13 i 44357/13) – wyrok Wielkiej Izby - naruszenie Artykułu 10 (swoboda wyrażania opinii) Konwencji.

Sprawa dotyczyła grzywien nałożonych na węgierskich parlamentarzystów z dwóch partii opozycyjnych, którzy zakłócili prace w Parlamencie poprzez protesty przeciwko dwóm ustawom będących przedmiotem debaty. Trybunał zauważył, że w tym czasie żadne przepisy prawa krajowego upoważniające do nakładania grzywny na parlamentarzystów nie dawały im prawa udziału ani bycia wysłuchanym w toku postępowania dyscyplinarnego. Warto wspomnieć, że zmiana ustawy o Parlamencie, która weszła w życie 4 marca 2014 roku, pozwala aktualnie ukaranemu grzywną parlamentarzyście na skorzystanie z określonych środków procesowych i przedstawienie swoich wyjaśnień przed komisją parlamentarną. Niezbędne minimum gwarancji procesowych zostało więc wdrożone, jednakże powyższa zmiana nie dotyczyła sytuacji skarżących. Trybunał wskazał, że ingerencja w swobodę wyrażania opinii skarżących nie była proporcjonalna do usprawiedliwionego celu ponieważ nie towarzyszyły jej odpowiednie gwarancje procesowe.

Tydzień 19 - Poletan i Azirovik przeciwko Macedonii

Nie było nierzetelne skazanie kierowcy ciężarówki za przemyt narkotyków – Sprawa Poletan i Azirovik przeciwko Macedonii (26711/07, 32786/10 and 34278/10) – brak naruszenia Artykułu 6 § 1 i 2 prawo do rzetelnego procesu sądowego / domniemanie niewinności) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi dwóch osób skazanych za przemyt narkotyków na nierzetelność postępowania karnego przeciwko nim. Skarżyli się mianowicie na: brak uzasadnień postanowień sądu; brak możliwości przeglądania akt sprawy czy też przesłuchania dwóch świadków; oraz że przesłuchanie biegłego co do meritum było stronnicze. Trybunał – podkreślając swoją subsydiarną rolę w stosunku do władz krajowych, które były lepiej umiejscowione by dokonać oceny wiarygodności materiału dowodowego w związku z ustaleniem stanu faktycznego – nie dostrzegł powodów, by nie zgodzić się z sądami krajowymi, co do wniosku, że jeden ze skarżących, który prowadził ciężarówkę, w której znaleziono narkotyki, był świadomy, że je transportował.

Trybunał następnie uznał za niedopuszczalne jako oczywiście bezzasadne pozostałe zarzuty skargi. Zauważył w szczególności, że podczas gdy dwóch świadków nie mogło uczestniczyć w rozprawie, ich zeznania, które zostały w zamian odczytane, nie stanowiły ani jedynego ani decydującego dowodu, na którym oparły się sądy.

Tydzień 19 - Derungs przeciwko Szwajcarii

Jedenastomiesięczny okres oczekiwania na decyzję sądu w sprawie zwolnienia z zakładu psychiatrycznego nie spełnia wymogu „bezzwłoczności” – Sprawa Derungs przeciwko Szwajcarii (52089/09) – naruszenie Artykułu 5 § 4 (prawo do ustalenia przez sąd bezzwłocznie legalności pozbawienia wolności) Konwencji oraz brak naruszenia Artykułu 5 § 4 w związku z wymogiem przeprowadzenia posiedzenia.

Sprawa dotyczyła długości postępowania  w sprawie wniosku o zwolnienie z zakładu psychiatrycznego obywatela szwajcarskiego, które zostało zastosowane przez sąd. Trybunał stwierdził w szczególności, przy braku jakichkolwiek wyjątkowych powodów usprawiedliwiających opóźnienie w osądzeniu sprawy, wydanie postanowienia po 11 miesiącach od złożenia wniosku o zwolnienie nie może być uznane za bezzwłoczne. W odniesieniu do odmowy sądu administracyjnego do przeprowadzenia posiedzenia na tej podstawie, że sytuacja skarżącego się nie zmieniła przez ostatnie pięć lat, oraz biorąc pod uwagę fakt, że był osobiście przesłuchany przez władze więzienne w obecności jego prawnika, Trybunał uznał, że zasada równości broni została zachowana. Ponieważ skarżący nie dostarczył nowych informacji ani dowodów dotyczących jego osobowości, takich, które byłyby konieczne do przeprowadzenia nowego posiedzenia, sądy administracyjne nie były do tego zobowiązane.