Dos Santos Calado i Inni p. Portugalii

Nadmierny formalizm Trybunału Konstytucyjnego pozbawił skarżących ich prawa dostępu do sądu – wyrok ETPC z 31.3.2020 r. w sprawie Dos Santos Calado i Inni p. Portugalii (skargi nr 55997/14, 68143/16, 78841/16 oraz 3706/17); jednomyślnie:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Konwencji w odniesieniu do skarg nr 55997/14 oraz 68143/16, oraz

Brak naruszenia art. 6 ust. 1 w odniesieniu do skargi nr 78841/16.

Sprawa dotyczyła Portugalczyków, którzy skarżyli się na to, że ich skargi do TK zostały uznane za niedopuszczalne. Skargi nr 55997/14 and 68143/16 dotyczyły również domniemanego braku bezstronności 3 sędziów zasiadających w składzie TK.

Trybunał uznał w szczególności, że w dwóch sprawach, w których stwierdzono naruszenie, Trybunał Konstytucyjny posłużył się nadmiernym formalizmem stosując przepisy ustawowe kształtujące podstawy jego jurysdykcji do rozpoznawania skarg konstytucyjnych. W konsekwencji, TK pozbawił skarżących ich prawa dostępu do sądu.

Jeanty p. Belgii

Belgijskie władze powstrzymały samobójstwo więźnia z problemami psychicznymi ale poddało go poniżającemu traktowaniu – wyrok ETPC z 31.3.2020 r. w sprawie Jeanty p. Belgii (skarga nr 82284/17);

Większością – brak naruszenia art. 2 (prawo do życia) Konwencji oraz

Jednomyślnie – naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania).

Sprawa dotyczyła osoby cierpiącej na zaburzenia psychiczne, która kilkakrotnie próbowała popełnić samobójstwo w czasie tymczasowego aresztowania w Zakładzie Karnym w Arlon.

Trybunał uznał, że art. 2 znajdował zastosowanie w niniejszej sprawie z uwagi na charakter działań pana Jeanty (kilkukrotne usiłowania samobójstwa), które naraziły jego życie na realne niebezpieczeństwo. Trybunał zauważył, że środki podjęte przez władze uchroniły pana Jeanty przed popełnieniem samobójstwa.

Trybunał również wskazał, że pan Jeanty doznał dolegliwości p intensywności przekraczającej nieunikniony poziom cierpienia związanego z pozbawieniem wolności, w szczególności z uwagi na brak kontroli medycznej oraz leczenia w czasie dwóch okresów pozbawienia wolności, łącznie z zastosowaniem wobec niego środka dyscyplinarnego w postaci umieszczenia go w celi izolacyjnej przez 3 dni pomimo prób popełnienia samobójstwa. Uznał również, że śledztwo w tym zakresie było nieskuteczne.

Andreea-Marusi Dumitru p. Rumunii

Naruszenie prawa do życia w związku z użyciem broni palnej przez policjanta, skutkującego bardzo poważnymi obrażeniami oraz długość śledztwa – wyrok ETPC z 31.3.2020 r. w sprawie  Andreea-Marusi Dumitru p. Rumunii (skarga nr 9637/16); jednomyślnie:

Naruszenie art. 2 (prawo do życia) Konwencji w aspekcie materialnym i proceduralnym.

Sprawa dotyczyła skuteczności i długości śledztwa przeprowadzonego po tym, jak skarżący doznał ran postrzałowych na skutek operacji policji w składzie towarowym w listopadzie 2005 r.

Trybunał zauważył, że ponad 9 lat i 3 miesiące upłynęły między zdarzeniem z 8 listopada 2005 r. a prawomocnym wyrokiem z 25 lutego 2015 r.

Po pierwsze, śledztwo w kontekście postępowania dotyczącego operacji policji z 8 listopada 2005 r. nie mogło zostać uznane za sprawne i skuteczne. Po drugie, z uwagi na brak szczegółowych regulacji użycia broni palnej oraz zastrzeżeń co do planowania operacji policji, funkcjonariusz policji nie podjął odpowiednich środków ostrożności celem ochrony ludzkiego życia.

Tête p. Francji

Skazanie za złośliwe fałszerstwa autora listu otwartego do Władz Rynków Finansowych było nieproporcjonalne – wyrok ETPC z 26.3.2020 r. w sprawie Tête p. Francji (skarga nr 59636/16); jednomyślnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

W niniejszej sprawie skarżący żalił się na skazanie go za złośliwe fałszerstwo z powodu listu otwartego, który napisał do Przewodniczącego Władz Francuskich Rynków Finansowych (AMF), w którym oskarżył Lyońską Grupę Olimpijską (OLG) i jej prezesa of udzielenie fałszywej i mylącej informacji w czasie debiutu spółki na giełdzie. Celem debiutu było pozwolenie na zbudowanie nowego stadionu nazywanego „Ziemia OL” na przedmieściach Lyonu.

Trybunał zauważył w szczególności, że sądy krajowe nie zbadały odpowiednio konieczności ingerencji w prawa skarżącego do wolności wypowiedzi. Również dostrzegł, że AMF nie podjęło żadnych działań w odpowiedzi na list i żadne postępowanie nie zostało wytoczone przeciwko prezesowi OLG. Dodatkowo, skarżący pisał list w interesie ogólnym i w kontekście działalności politycznej i kampanijnej. Trybunał odnotował fakt, że kary nałożone na skarżącego miały charakter karny.

W konsekwencji, Trybunał uznał, że ingerencja w prawa skarżącego do wolności wypowiedzi nie była proporcjonalna do poszukiwanego uzasadnionego celu (ochrony reputacji i praw innych, a w tej sprawie reputacji prezesa OLG) a przyczyny podane w orzeczeniach sądów krajowych były niewystarczająco aby to uzasadnić.  

Cegolea p. Rumunii

Prawo do startowania w wyborach parlamentarnych w 2012 r. : kandydat fundacji reprezentujący włoską mniejszość był dyskryminowany – wyrok ETPC z 24.3.2020 r. w sprawie Cegolea p. Rumunii (skarga nr 25560/13);

Jednomyślnie:

Naruszenie art. 14 (zakaz dyskryminacji) Konwencji w związku z art. 3 Protokołu Nr 1 do Konwencji (prawo do wolnych wyborów).

Sprawa dotyczyła zarzutu pani Cegolei, że była ofiarą dyskryminacji w związku z jej prawem stawania w wyborach parlamentarnych w dniu 9 grudnia 2012 r. w imieniu fundacji reprezentującej mniejszość włoską w Rumunii.

Mając na uwadze wszystkie okoliczności, a w szczególności brak sądowej oceny w celu ochrony przed arbitralnością, Trybunał uznał, że różnica w traktowaniu, której doznała pani Cegolea w porównaniu z organizacjami mniejszości narodowych już reprezentowanych w Parlamencie nie została wystarczająco uzasadniona w związku poszukiwanym uzasadnionym celem (aby zagwarantować, że organizacje będą odpowiednio reprezentowany i zachęcić tylko poważnych kandydatów do startowania).

Asady i Inni p. Słowacji

Słowacka policja nie poddała Afgańczyków zbiorowemu wydaleniu zwracając ich Ukrainie – wyrok ETPC z 24.3.2020 r. w sprawie Asady i Inni p. Słowacji (skarga nr 24917/15); 4 głosami do 3:

Brak naruszenia art. 4 Protokołu nr 4 (zakaz zbiorowych wydaleń cudzoziemców) Konwencji.
Sprawa dotyczyła wydalenia skarżących na Ukrainę przez słowacką policję.

Trybunał dokonał oceny skarg tylko 7 z 19 skarżących, skreślając pozostałe skargi z listy spraw. Uznał w szczególności, że pomimo krótkich wywiadów na komisariacie policji, otrzymali prawdziwą szansę zwrócenia uwagi władz na problem, który mógł wpłynąć na ich status i upoważniałby do pozostania na Słowacji. Ich wydalenie nie zostało więc przeprowadzone bez jakiejkolwiek oceny indywidualnych okoliczności.

Fabris i Parziale p. Włochom

Śmierć narkomana w zakładzie karnym po umyślnym wdychaniu gazu: brak naruszenia prawa do życia – wyrok ETPC z 19.3.2020 r. w sprawie Fabris i Parziale p. Włochom (skarga nr 41603/13); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 2 (prawo do życia) Konwencji w aspekcie materialnym (ochrona życia) i proceduralnym (skuteczne śledztwo).

Sprawa dotyczyła śmierci krewnego skarżących w czasie odbywania kary w zakładzie karnym w Wenecji.

Pan Fabris był wujkiem a pani Parziale kuzynką zmarłego, który, zgodnie z oceną biegłych, zmarł po tym jak umyślnie wdychał gaz z kanistrów przeznaczonych do więziennej kuchni.

Trybunał uznał w szczególności, że nie ustalono, by władze wiedziały czy powinny były wiedzieć, że istnieje realne i natychmiastowe ryzyko dla życia zmarłego, czy też że zaniechały podjęcia kroków, których rozsądnie można było od nich wymagać w tej sytuacji. Trybunał również uznał, że nie ustalono odpowiedzialności państwa w toku śledztwa.

Dyagilev p. Rosji

Procedura otrzymywania statusu obdżektora w Rosji jest zgodna z Konwencją – wyrok ETPC z 10.3.2020 r. w sprawie Dyagilev p. Rosji (skarga nr 49972/16); 4 głosami do 3:

Brak naruszenia art. 9 (wolność myśli, sumienia i wyznania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła procedury oceny wniosków o zastąpienie przymusowej służby wojskowej na alternatywę cywilną w Rosji. Skarżący w sprawie, niedawny absolwent, skarżył się, że władze nie uwzględniły jego wniosku, ponieważ uznały, że nie był prawdziwym pacyfistą.

Trybunał nie widział przyczyn by wątpić w ocenę władz co do powagi przekonań skarżącego. W rzeczywistości nie przedstawił wystarczających dowodów, ograniczając się jedynie do CV i listu polecającego od jego pracodawcy, by wykazać, że jego sprzeciw wobec służeniu w wojsku był umotywowany poważnym i niedającym się pokonać konfliktem z jego przekonaniami.

Trybunał uznał, że prawo rosyjskie w zakresie decydowania o sprawach dotyczących sprzeciwu wobec służby wojskowej, łącznie z komisją wojskową i możliwością kontroli sądowej, było odpowiednie. Komisje wojskowe spełniały prima facie wymóg niezależności, podczas gdy sądy miały szerokie uprawnienia do uchylenia sprawy, jeżeli istniały wady proceduralne na poziomie komisji.

Hudorovič i Inni p. Słowenii

Słowenia podjęła odpowiednie kroki by zapewnić dwóm Romom lokale z dostępem do wody – wyrok ETPC z 10.3.2020 r. w sprawie Hudorovič i Inni p. Słowenii (skargi nr 24816/14 and 25140/14); 5 głosami do 2:

Brak naruszenia art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji w zakresie skargi nr 24816/14, oraz jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 8 Konwencji w zakresie skargi nr 25140/14, oraz

Brak naruszenia art. 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z art. 8 oraz brak naruszenia art. 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego i poniżającego traktowania) w związku z art. 14.

Sprawa dotyczyła skarg dwóch Słoweńców romskiego pochodzenia, którzy zarzucali brak dostępu do wody pitnej oraz urządzeń sanitarnych, biorąc pod uwagę ich styl życia oraz status mniejszości.

Trybunał uznał w szczególności, że władze podjęły pozytywne kroki, przyznając tym samym niekorzystną sytuację skarżących, by zapewnić im odpowiedni dostęp do bezpiecznej wody pitnej. Zasiłki zdrowotne zapewnione przez państwo oznaczały, że mieli również możliwość zainstalowania alternatywnych urządzeń sanitarnych.