Regional Air Services S.R.L. oraz Ivașcu przeciwko Rumunii

Odrzucenie pozwu o zniesławienie, wytoczonego przez akcjonariusza spółki zarządzającej Portem Lotniczym Tuzla, nie naruszyło Konwencji

Sprawa dotyczyła odrzucenia powództwa cywilnego, które skarżący wnieśli przeciwko wielu dziennikarzom w celu ochrony ich dobrego imienia, z powodu złożonych oświadczeń w 2014 roku podczas kilku programów telewizyjnych oraz w artykule prasowym. Pozwy zostały złożone przez spółkę Regional Air Services S.R.L, odpowiedzialną za zarządzanie lotniskiem Tuzla w Rumunii, oraz przez pana Ivaşcu, który za pośrednictwem innej spółki jest jednym z jej dwóch udziałowców.

Wyrok ETPC z 22.2.2022 r. w sprawie Regional Air Services S.R.L. oraz Ivașcu przeciwko Rumunii (skargi nr 76549/17 i 76756/17); jednogłośnie:

- brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiego Konwencja Praw Człowieka, w odniesieniu do skargi pana Ivaşcu.

Trybunał stwierdził, że sądy krajowe należycie rozważyły ​​równowagę między prawem Pana Ivaşcu do poszanowania życia prywatnego z jednej strony a prawem dziennikarzy do wolności wypowiedzi z drugiej strony, oceniając je w świetle kryteria opracowane przez orzecznictwo Trybunału.

- Uznał skargę skarżącej spółki za niedopuszczalną z uwagi na jej oczywistą bezzasadność.

Trybunał odnotował w szczególności ustalenie sądów krajowych, że skarżąca spółka nie poniosła żadnej szkody. Wobec braku wystarczających dowodów na bezpośredni wpływ oświadczeń o działalności spółki, które zostały złożone w trakcie programów lub w artykule, Sąd nie mógł spekulować co do istnienia takiej szkody.

Y przeciwko Polsce

Odmowa zmiany pełnego aktu urodzenia po korekcie płci nie stanowiła naruszenia – wyrok ETPC z 17.2.2022 r. w sprawie Y przeciwko Polsce (skarga nr 74131/14); jednogłośnie:

brak naruszenia 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

brak naruszenia art. 14 (zakaz dyskryminacji).

Sprawa dotyczyła wniosków Y, mężczyzny transpłciowego, o usunięcie z aktu urodzenia jego płci przypisanej przy urodzeniu lub o wydanie nowego aktu urodzenia. Trybunał stwierdził w szczególności, że skarżący nie był w stanie wykazać, że poniósł szkodę w wyniku decyzji władz krajowych. Odmawiając zmiany pełnego aktu urodzenia, władze zachowały równowagę, działając według własnego uznania

Anatoliy Marinov przeciwko Bułgarii

Brak uzasadnienia dla masowego pozbawienia prawa głosu osób objętych opieką – wyrok ETPC z 15.2.2022 r. w sprawie Anatoliy Marinov przeciwko Bułgarii (skarga nr 26081/17); jednogłośnie:

naruszenie art. 3 Protokołu nr 1 (prawo do wolnych wyborów) do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła praw wyborczych pana Marinova, z których nie mógł skorzystać podczas wyborów parlamentarnych w Bułgarii w 2017 roku. Jego prawo do głosowania zostało automatycznie odebrane, zgodnie z Konstytucją, kiedy został objęty częściową kuratelą ze względu na problemy psychiatryczne w 2000 roku. został objęty częściową kuratelą – nie było proporcjonalne do uzasadnionego celu ograniczenia prawa do głosowania.

Al Alo przeciwko Słowacji

Skazanie przemytnika migrantów, oparte na zeznaniach świadków niezbadanych na rozprawie, było niesprawiedliwe – wyrok ETPC z 10.2.2022 r. w sprawie Al Alo przeciwko Słowacji (skarga nr 32084/19) jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 6 ust. 1 i 3 lit. d) (prawo do rzetelnego procesu sądowego/prawo do obecności i przesłuchania świadków) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła skargi obywatela Syrii, że jego proces i skazanie pod zarzutem przemytu migrantów były niesprawiedliwe. Ważna część dowodów przeciwko niemu pochodziła od migrantów, którym pomagał, którzy byli przesłuchiwani tylko na etapie postępowania przygotowawczego. Świadkowie ci zostali później wydaleni ze Słowacji i tym samym nieobecni na procesie skarżącego. W tym czasie skarżący był bez adwokata i nie uczestniczył w przesłuchaniu przedprocesowym.

Trybunał stwierdził, że skarżący został pozbawiony możliwości przesłuchania świadków, których zeznania miały znaczną wagę w jego skazaniu, bez wystarczającego uzasadnienia. W szczególności, chociaż nieobecność migrantów w kraju była co do zasady uzasadnioną podstawą do dopuszczenia na rozprawie dowodów z ich zeznań przedprocesowych, nie było wystarczających powodów dla ich nieobecności na rozprawie skarżącego, ponieważ władzom przekazano ich adresy i dokumenty tożsamości a te nie skorzystały ze środków zdalnego zabezpieczenia stawienia się świadków. Nie było też wystarczających czynników, aby zrównoważyć taką niekorzyść obrony. Fakt, że skarżący nie stawił się na przesłuchanie przedprocesowe migrantów, w żaden sposób nie może być uznany za dorozumiane całkowite zrzeczenie się jego prawa do przesłuchania świadków przeciwko niemu. Władze powinny były upewnić się, że skarżący, który od samego początku jasno dał do zrozumienia, że ​​ma trudności ze zrozumieniem kwestii prawnych, był świadomy konsekwencji niewykonywania swoich praw. W związku z tym postępowanie przeciwko niemu jako całości nie było rzetelne.

Advance Pharma sp. z o.o. przeciwko Polsce

Dysfunkcje ustrojowe w procedurze powoływania sędziów w Polsce: Izba Cywilna Sądu Najwyższego złożona z nowo powołanych sędziów nie jest „niezawisłym i bezstronnym sądem ustanowionym ustawą” – wyrok ETPC z 3.2.2022 r. w sprawie Advance Pharma sp. z o.o. przeciwko Polsce (skarga nr 1469/20); jednogłośnie:

naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła skargi wniesionej przez skarżącą spółkę, że Izba Cywilna Sądu Najwyższego, która orzekała w sprawie jej dotyczącej, nie była „sądem ustanowionym ustawą” oraz brakowało jej bezstronności i niezawisłości. Zarzucił w szczególności, że Izba Cywilna Sądu Najwyższego składała się z sędziów powołanych przez Prezydenta RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa („KRS”), konstytucyjnego organu w Polsce, który stoi na straży niezawisłości sądów i sędziów, a która od wejścia w życie nowej ustawy jest przedmiotem kontrowersji, przewidujących m.in., że jej sędziowie nie są już wybierani przez sędziów, lecz przez Sejm (izbę niższą Parlamentu). Sprawa jest jednym z 94 obecnie zawisłych wniosków przeciwko Polsce, w większości złożonych w latach 2018-2022, dotyczących różnych aspektów reorganizacji polskiego sądownictwa zainicjowanej w 2017 r. Do chwili obecnej Trybunał wydał cztery wyroki, z których trzy są ostateczne.

Podobnie jak w poprzednich sprawach, Trybunał podkreślił, że jego zadaniem nie była ocena zasadności reorganizacji polskiego sądownictwa jako całości, ale ustalenie, czy, a jeśli tak, to w jaki sposób zmiany wpłynęły na prawa skarżącej spółki wynikające z art. 6 ust. 1 Konwencji. Trybunał uznał, że na procedurę powoływania sędziów do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego nadmiernie wpłynęła władza ustawodawcza i wykonawcza. Stanowiło to fundamentalną nieprawidłowość, która negatywnie wpłynęła na cały proces i podważyła legitymację Izby Cywilnej Sądu Najwyższego, która rozpoznawała sprawę skarżącej spółki. Izba Cywilna nie była zatem „niezawisłym i bezstronnym sądem ustanowionym ustawą” w rozumieniu Konwencji Europejskiej.

Wyrok bardzo przypomina wyrok Reczkowicz przeciwko Polsce (nr 43447/19) z dnia 22 lipca 2021 r. oraz Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce (nr 49868/19 i 57511/19) z dnia 8 listopada 2021 r. dotyczący pozostałych Izb Sąd Najwyższy. Podobnie jak w tej ostatniej sprawie, również w tym wyroku stwierdzono dodatkowe oczywiste naruszenie prawa krajowego, ponieważ Prezydent RP dokonał powołania sędziego mimo prawomocnego postanowienia sądu wstrzymującego wykonanie uchwał KRS rekomendujących sędziów Sądowi Najwyższemu. Trybunał uznał, że naruszenie praw skarżącej spółki miało swoje źródło w zmianie polskiej ustawy, która pozbawiła polski wymiar sprawiedliwości prawa wyboru sędziów KRS oraz umożliwiła władzy wykonawczej i ustawodawcy bezpośrednią lub pośrednią ingerencję w sprawy sądowe. Nieunikniony był wniosek, że dalsze funkcjonowanie KRS w formie ustawy zmieniającej z 2017 r. i jej zaangażowanie w procedurę powoływania sędziów utrwaliło ustaloną przez Trybunał dysfunkcję ustrojową i może prowadzić do dalszego zaostrzenia kryzysu praworządności w Polsce. Dlatego potrzebne są szybkie działania ze strony Państwa Polskiego, aby temu zaradzić. Do państwa polskiego należy wyciągnięcie niezbędnych wniosków z tego wyroku i podjęcie odpowiednich środków w celu rozwiązania problemów leżących u podstaw naruszeń stwierdzonych przez Trybunał oraz zapobieżenia występowaniu podobnych naruszeń w przyszłości.

NM i inni przeciwko Francji

Rekompensata kosztów opieki nad dzieckiem, którego niepełnosprawność nie została wykryta podczas badań prenatalnych: retrospektywne stosowanie prawa jest sprzeczne z Konwencją – wyrok ETPC z 3.2.2022 r. w sprawie NM i inni przeciwko Francji (skarga nr 66328/14); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 1 Protokołu nr 1 (ochrona własności) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczy oddalenia przez sądy administracyjne argumentów przedstawionych przez rodziców we wniosku o zadośćuczynienie za szczególne koszty wynikające z niepełnosprawności dziecka. Ta niepełnosprawność nie została wykryta w momencie diagnozy prenatalnej. Przepisy prawne wynikające z ustawy z dnia 4 marca 2002 r., skodyfikowane na podstawie art. L. 114-5 kodeksu ubezpieczeń społecznych i rodzinnych (CASF) – zakazujące uwzględniania tych kosztów przy obliczaniu szkody, za którą należne było odszkodowanie, i które weszły w życie po urodzeniu się dziecka, ale przed wniesieniem przez rodziców powództwa o odszkodowanie – zostały zastosowane do sporu.

Niniejsza sprawa jest kontynuacją spraw Maurice i Draon przeciwko Francji (Draon przeciwko Francji [GC], nr 1513/03 i Maurice przeciwko Francji [GC], nr 11810/03).

Trybunał uznał, po pierwsze, że skarżący mogli zgodnie z prawem oczekiwać, że będą mogli uzyskać zadośćuczynienie za poniesione szkody, odpowiadające kosztom opieki nad ich niepełnosprawnym dzieckiem, gdy tylko ta szkoda wystąpiła, a mianowicie od urodzenia dziecka, i że w związku z tym posiadali „mienie” w rozumieniu pierwszego zdania art. 1 Protokołu nr 1. Następnie zauważył, że zgodnie z decyzją Rady Konstytucyjnej nr 2010-2 QPC, wszystkie przepisy przejściowe wymagające retrospektywnego stosowania art. L. 114-5 CASF zostały uchylone. Chociaż zniesienie tych przepisów przejściowych natychmiast pozostawiło możliwość stosowania zasad prawa powszechnego regulujących stosowanie prawa w czasie, Trybunał stwierdził rozbieżność między interpretacją przyjętą przez Conseil d'État a interpretacją przyjętą przez Sąd Kasacyjny w zakresie możliwość zastosowania art. L. 114-5 CASF do zdarzeń, które miały miejsce przed wejściem w życie ustawy z dnia 4 marca 2002 r. (tj. 7 marca 2002 r.). Chociaż w swoim wyroku z dnia 15 grudnia 2011 r. Sąd Kasacyjny wykluczył zastosowanie art. L. 114-5 CASF do zdarzeń, które miały miejsce przed 7 marca 2002 r., niezależnie od daty wniesienia powództwa o odszkodowanie. Conseil d'Etat rozstrzygnęła spór zgodnie z decyzją z dnia 13 maja 2011 r., która ze swej strony zachowała pewien zakres retrospektywny tego przepisu. Trybunał stwierdził, że nie był w stanie stwierdzić, że legalność ingerencji wynikającej z zastosowania przez Conseil d'État art. prawo sądów krajowych. W opinii Trybunału retrospektywna ingerencja w mienie skarżących nie może być zatem uznana za „przewidzianą przez prawo” w rozumieniu art. 1 Protokołu nr 1.