İlker Deniz Yücel przeciwko Turcji

Trzy naruszenia Konwencji w zakresie tymczasowego aresztowania dziennikarza İlkera Deniz Yücela w latach 2017-2018

Sprawa dotyczyła tymczasowego aresztowania dziennikarza İlkera Deniz Yücela, rzekomo z powodu jego działalności dziennikarskiej. W tym czasie pan Yücel był tureckim korespondentem niemieckiego dziennika Die Welt. Zatrzymany od 14 lutego 2017 r. do 16 lutego 2018 r. Po zwolnieniu powrócił do Niemiec.

wyrok ETPC z 25.1.2022 r. w sprawie İlker Deniz Yücel przeciwko Turcji (skarga nr 27684/17)

Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że doszło do trzech naruszeń Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, łącznie z jednym stwierdzeniem braku naruszenia.

Trybunał zauważył przede wszystkim, że w swoim wyroku z dnia 28 maja 2019 r. turecki Trybunał Konstytucyjny orzekł, że pan Yücel doznał naruszenia jego prawa do wolności i bezpieczeństwa oraz jego prawa do wolności wypowiedzi i prasy, i przyznał mu sumę odszkodowania za poniesioną szkodę niemajątkową, a także koszty i wydatki. Jednakże Trybunał uznał, że przyznanie to było w sposób oczywisty niewystarczające i że pan Yücel mógł nadal twierdzić, że jest ofiarą w rozumieniu Artykułu 34 Konwencji.

Następnie Trybunał orzekł, większością (5 głosów do 2), że doszło do: - naruszenia Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka: Trybunał orzekł, że Pan Yücel został umieszczony i przetrzymywany w areszcie tymczasowym mimo braku wiarygodnych powodów, aby podejrzewać go o popełnienie przestępstwa;

- naruszenie Artykułu 5 ust. 5 (prawo do odszkodowania za bezprawne pozbawienie wolności): Trybunał uznał, że skarżącemu nie przyznano odpowiedniego i wystarczającego odszkodowania, ponieważ kwoty przyznane Panu Yücelowi przez Trybunał Konstytucyjny były w sposób oczywisty niewystarczające. Trybunał uznał zatem, że indywidualny środek odwoławczy przed Trybunałem Konstytucyjnym nie może w niniejszej sprawie stanowić skutecznego środka odwoławczego w rozumieniu Artykułu 5 ust. 5 Konwencji;

oraz - naruszenie Artykułu 10 (wolność wypowiedzi): Trybunał uznał, że zatrzymanie Pana Yücela stanowiło „ingerencję” w korzystanie przez niego z prawa do wolności wypowiedzi. Ponadto zauważył, że ta ingerencja nie była przewidziana przez prawo, ponieważ nie istniały żadne wiarygodne powody, by podejrzewać go o popełnienie przestępstwa. Wskazał również, że przetrzymywanie w areszcie tymczasowym osób wyrażających krytyczne opinie miało wieloraki negatywny wpływ zarówno na zatrzymanego, jak i na całe społeczeństwo, ponieważ nałożenie środka skutkującego pozbawieniem wolności, jak w niniejszej sprawie, niezmiennie wpływało mrożąco na wolność wypowiedzi poprzez zastraszanie społeczeństwa obywatelskiego i sprowadzanie głosów dysydentów do milczenia.

Ostatecznie Trybunał orzekł, większością (4 głosy do 3), że nie doszło do naruszenia Artykułu 5 ust. 4 (prawo dostępu do akt śledztwa). Uznał, że chociaż pan Yücel nie korzystał z prawa nieograniczonego dostępu do dowodów, miał wystarczającą znajomość treści takich dowodów, co było niezbędne dla skutecznego zakwestionowania legalności jego tymczasowego aresztowania.

Negovanović i inni przeciwko Serbii

Odmawianie niewidomym szachistom korzyści i nagród za osiągnięcia sportowe było dyskryminujące – wyrok ETPC z 25.1.2022 r. w sprawie Negovanović i inni przeciwko Serbii (skarga nr 29907/16 i 3 inne); większością głosów pięć do dwóch:

naruszenie art. 1 Protokołu nr 12 (ogólny zakaz dyskryminacji) do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła domniemanej dyskryminacji przez władze serbskie niewidomych szachistów, obywateli tego kraju, którzy zdobyli medale na najważniejszych imprezach międzynarodowych, w szczególności w Olimpiadzie Szachowej dla Niewidomych. W przeciwieństwie do innych serbskich sportowców z niepełnosprawnościami i widzących szachistów, którzy osiągnęli takie same lub podobne wyniki sportowe, skarżącym odmówiono pewnych korzyści finansowych i nagród za ich osiągnięcia, jak również formalnego uznania poprzez dyplom honorowy, który, jak twierdzili, wywarł negatywny wpływ na ich reputację.

Trybunał stwierdził, że chociaż uzasadnione było, aby władze serbskie skupiły się na najwyższych osiągnięciach sportowych i najważniejszych zawodach w swoim systemie nagradzania, nie było obiektywnego i rozsądnego uzasadnienia dla odmiennego traktowania skarżących ze względu na ich niepełnosprawność.

Sy przeciwko Włochom

Wielokrotne naruszenia Konwencji w sprawie pozbawienia wolności w zwykłym zakładzie karnym skarżącego cierpiącego na zaburzenia psychiczne, pomimo orzeczeń sądów krajowych nakazujących przeniesienie go do zakładu karnego w celu wykonania środków zapobiegawczych – wyrok ETPC z 24.1.2022 r.  w sprawie Sy przeciwko Włochom (skarga nr 11791/20); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka;

brak naruszenia art. 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) dotyczącego okresu pozbawienia wolności od 2 grudnia 2018 r. do 20 maja 2019 r.;

naruszenie art. 5 ust. 1 dotyczącego okresu pozbawienia wolności od 21 maja 2019 r. do 10 maja 2020 r.;

naruszenie Artykułu 5 ust. 5 (prawo do odszkodowania);

naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego); naruszenie art. 34 (prawo do skargi indywidualnej).

Sprawa dotyczyła faktu, że skarżący, cierpiący na zaburzenia osobowości i zaburzenia afektywne dwubiegunowe, przebywał w areszcie w zwykłym zakładzie karnym pomimo orzeczeń sądów krajowych stwierdzających, że jego stan zdrowia psychicznego nie da się pogodzić z takim pozbawieniem wolności i nakazujących przeniesienie go do Ośrodka Pomocy egzekwowania środków zapobiegawczych (REMS), a później do więziennej służby psychiatrycznej.

Trybunał zauważył, że pomimo jasnych, jednoznacznych oświadczeń sądu krajowego stan psychiczny skarżącego był niezgodny z pozbawieniem wolności w zakładzie karnym oraz że przebywał on w zwykłym zakładzie karnym przez prawie dwa lata. Nie skorzystał z żadnej ogólnej strategii terapeutycznej leczenia swojego zaburzenia, na tle złych warunków przetrzymywania. Trybunał wskazał, że w dniu 21 stycznia 2019 r. sędzia wykonujący wyroki w Rzymie zarządził natychmiastowe przeniesienie skarżącego do ośrodka w celu wykonania środków zapobiegawczych na okres jednego roku. Następnie Departament Administracji Więziennej bezskutecznie wysłał dużą liczbę wniosków o przyjęcie do REMS w regionie Lacjum i poza nim. Trybunał zauważył, że w świetle takich odmów władze krajowe nie utworzyły nowych miejsc REMS ani nie znalazły alternatywnego rozwiązania. Jak Trybunał podkreślał przy kilku okazjach w przeszłości, rządy powinny organizować swoje systemy więzienne w taki sposób, aby zapewnić poszanowanie godności osadzonych, niezależnie od trudności finansowych lub logistycznych. Trybunał uznał zatem, że w przypadku braku miejsca REMS na rządzie włoskim spoczywał obowiązek znalezienia odpowiedniego alternatywnego rozwiązania, jak w rzeczywistości wyraźnie stwierdził Trybunał w swoim środku tymczasowym wydanym na podstawie Reguły 39.

Milanković przeciwko Chorwacji

Brak naruszenia w przypadku skazania za zbrodnie wojenne na podstawie odpowiedzialności dowódczej – wyrok ETPC z 20.1.2022 r. w sprawie Milanković przeciwko Chorwacji (skarga nr 33351/20); jednogłośnie

Brak naruszenia art. 7 (zakaz karania bez podstawy prawnej) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła skazania skarżącego za zbrodnie wojenne popełnione przez podległe mu jednostki policji przeciwko serbskiej ludności cywilnej i jeńcowi wojennemu na terytorium Chorwacji w okresie od połowy sierpnia 1991 r. do połowy czerwca 1992 r. Skarżący zarzucił, że , skazując go za te zbrodnie, sądy krajowe zastosowały protokół mający zastosowanie wyłącznie do międzynarodowych konfliktów zbrojnych, podczas gdy wydarzenia miały miejsce przed niepodległością Chorwacji, a zatem podczas niemiędzynarodowego konfliktu zbrojnego.

Trybunał stwierdził, że skazanie skarżącego za zbrodnie wojenne na podstawie jego odpowiedzialności dowódczej miało w czasie wydarzeń wystarczająco jasną podstawę prawną w prawie międzynarodowym, obejmującą również niemiędzynarodowe konflikty zbrojne, oraz że powinien był wiedzieć, że jego brak zapobieżenia ich popełnieniu przez podległe mu jednostki policji naraziłby go na odpowiedzialność karną. Nie miało znaczenia, czy zbrodnie te zostały popełnione przed czy po uzyskaniu przez Chorwację niepodległości.

AL i Inni przeciwko Norwegii

Dwa wyroki dotyczące nakazów opieki nad dziećmi w Norwegii – wyroki ETPC z 20.1.2022 r. w sprawach AL i Inni przeciwko Norwegii (skarga nr 45889/18) oraz EM i Inni przeciwko Norwegii (nr 53471/17); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 8 (prawo do ochrony życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w odniesieniu do AL i innych

brak naruszenia Artykułu 8 w odniesieniu do EM i inni.

Sprawa A.L. i inni dotyczyła nakazu opieki wydanego przez władze norweskie w odniesieniu do skarżącego dziecka oraz ograniczeń nałożonych na kontakty rodziców z tym dzieckiem, w odpowiedzi na obawy dotyczące bezpieczeństwa dziecka znajdującego się pod ich opieką.

Sprawa E.M. i Inni dotyczyła odmowy przez władze norweskie uchylenia nakazu opieki w odniesieniu do dwojga skarżących dzieci, nakazu znoszącego odpowiedzialność rodzicielską pierwszej ze skarżących oraz odmowy przyznania jej praw do kontaktów. Władze miały obawy związane z wykorzystywaniem fizycznym i seksualnym.

Trybunał stwierdził w szczególności, że w sprawie AL i in., chociaż nakaz opieki był dobrze uzasadniony, sądy krajowe skutecznie zdecydowały, że dziecko powinno dorastać w pieczy zastępczej bez rozważania alternatyw lub działania na rzecz pojednania, z naruszeniem prawa skarżących na podstawie art. 8 Konwencji.

Jednakże w sprawie E.M. i in. Trybunał uznał, że postępowanie krajowe było prowadzone zgodnie z Konwencją, z odpowiednim uzasadnieniem i zindywidualizowanymi decyzjami. Zauważył ponadto powagę zagrożenia dla dzieci, które poinformowały sądy krajowe.

D.M. oraz N. przeciwko Włochom

Postępowanie adopcyjne wszczęte przez władze z naruszeniem prawa matki i jej dziecka do poszanowania życia rodzinnego – wyrok ETPC z 20.1.2022 r. w sprawie D.M. oraz N. przeciwko Włochom (skarga nr 60083/19); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Sprawa dotyczyła domniemanego naruszenia prawa do poszanowania życia rodzinnego skarżącej, która działała również w imieniu swojej córki, w związku z jej późniejszą adopcją.

Trybunał wskazał, że fakt, iż dziecko może odnieść korzyść z przeniesienia do środowiska bardziej sprzyjającego jego wychowaniu, sam w sobie nie uzasadnia odebrania go od jego biologicznych rodziców. Trybunał uznał, że przed wszczęciem postępowania w sprawie adopcji córki skarżącej, pożądane byłoby, aby sądy nakazały przeprowadzenie przez biegłych oceny zdolności rodzicielskich matki, funkcjonowania psychicznego i potrzeb rozwojowych dziecka oraz zdolności funkcjonalnych matki w zakresie zaspokajania tych potrzeb.

Trybunał uznał, że argumenty wysunięte przez sądy krajowe w celu uzasadnienia procedury adopcyjnej były niewystarczające. Zauważył, że nie podano żadnych powodów, z wyjątkiem czasu, jaki zajęłoby matce odzyskanie zdolności rodzicielskich, aby wyjaśnić, w jaki sposób tak radykalny środek, jak adopcja, mógł w rzeczywistości leżeć w interesie dziecka.

Zgodnie z Artykułem 46 (moc obowiązująca i wykonanie wyroków) Trybunał zwrócił się do władz o niezwłoczne ponowne rozważenie sytuacji dwóch skarżących w świetle niniejszego wyroku i rozważenie zorganizowania kontaktów między nimi, biorąc pod uwagę sytuację dziecka i jego najlepszy interes. Było to kolejne stwierdzenie przeciwko Włochom naruszenia prawa do poszanowania życia rodzinnego. Rzeczywiście, w ciągu ostatnich kilku lat poczyniono kilka ustaleń przeciwko Włochom w związku z naruszeniem art. 8 dotyczącego procedur zastępczych i/lub adopcyjnych lub procedur dotyczących prawa do odwiedzin.

Atristtain Gorosabel przeciwko Hiszpanii

Brak dostępu do adwokata wybranego przez skarżącego i niemożność skonsultowania się z adwokatem z urzędu podczas przesłuchania przez policję w areszcie w odosobnieniu– wyrok ETPC z 18.1.2022 r. w sprawie Atristtain Gorosabel przeciwko Hiszpanii (skarga nr 15508/15); jednogłośnie:

naruszenie art. 6 ust. 1 i (prawo do rzetelnego procesu sądowego) oraz art. 6 ust. 3 (c) (prawo do pomocy prawnej z własnego wyboru) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła tymczasowego aresztowania skarżącego w odosobnieniu oraz faktu, że był przesłuchiwany przez policję bez obecności adwokata, składając zeznania obciążające samego siebie. Oświadczenia te stanowiły część powodów skazania go za przestępstwa terrorystyczne. Trybunał stwierdził w szczególności, że uniemożliwienie skarżącemu dostępu do adwokata bez podania zindywidualizowanych powodów podważyło rzetelność późniejszego postępowania karnego w zakresie, w jakim obciążające wstępne zeznanie skarżącego zostało dopuszczone jako dowód. Brak środków zaradczych podczas procesu nieodwracalnie naruszył jego prawo do obrony.

Faysal Pamuk przeciwko Turcji

Naruszenie sposobu wykorzystania dowodów nieobecnych świadków na rozprawie o terroryzm – wyrok ETPC z 18.1.2022 r. w sprawie Faysal Pamuk przeciwko Turcji (skarga nr 430/13); jednogłośnie:

Naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) i ust. 3 lit. d) (prawo do obecności i przesłuchania świadków) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła procesu pana Pamuka w sprawie zarzutów związanych z terroryzmem, w szczególności wykorzystania dowodów, które zostały przedstawione w innych jurysdykcjach pod nieobecność pana Pamuka lub jego obrońcy w następstwie pism wzywających (talimat).

Trybunał stwierdził w szczególności, że wezwania i przesłuchania świadków w innych okręgach nie mogą być uznane za odpowiednią metodę zapewnienia rzetelnego procesu sądowego w okolicznościach niniejszej sprawy. Po pierwsze, oznaczało to, że sądy krajowe mogły po prostu odstąpić od badania, czy istniały uzasadnione powody niestawiennictwa świadków na rozprawie. Po drugie, w praktyce oznaczało to, że oskarżony i/lub obrońcy musieliby podróżować w różne miejsca w celu uczestniczenia w rozprawach, na których świadkowie składaliby zeznania w celu skorzystania z prawa do ich przesłuchania, nakładając nieproporcjonalny ciężar na obronę. Po trzecie, wydaje się, że właściwe prawo krajowe wyklucza stawiennictwo zatrzymanego na rozprawie poza jurysdykcją, w której został zatrzymany. Wreszcie, podejście to mogło zagrozić zasadzie bezpośredniości, ponieważ sąd pierwszej instancji nie miałby możliwości bezpośredniego obserwowania zachowania i wiarygodności poszczególnych świadków. W związku z tym nieobecność czterech świadków na rozprawie, brak konfrontacji między nimi a skarżącym oraz wykorzystanie przez sąd ich dowodów jako podstawy jego skazania i wymierzenia kary dożywotniego pozbawienia wolności bez niezbędnych gwarancji proceduralnych, znacznie utrudniły obronie badanie wiarygodności dowodów i w okolicznościach niniejszej sprawy naruszyły ogólną rzetelność postępowania

Karuyev przeciwko Rosji

Skazanie za plucie na portret prezydenta Putina naruszyło Konwencję – wyrok ETPC z 18.1.2022 r. w sprawie Karuyev przeciwko Rosji (skarga nr 4161/13); większością głosów 6 do 1:

naruszenie Artykułu 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła skazania skarżącego za splunięcie na portret rosyjskiego prezydenta Putina w 2012 roku, po jego reelekcji. Został skazany za naruszenie porządku publicznego i skazany na 15 dni aresztu.

Trybunał nie był usatysfakcjonowany, że elementy przestępstwa – „naruszenie porządku publicznego” – zgodnie z właściwym prawem krajowym zostały wykazane podczas oskarżania skarżącego. Oplucie portretu prezydenta Putina było wyrazem jego poglądów politycznych i nie wywołało żadnych niepokojów społecznych. Czyn ten nie obejmował również wulgarnego języka, nękania ani niszczenia mienia. Jego skazanie nie było zatem „przewidziane przez prawo” w rozumieniu Konwencji.

Mehmet Çiftçi i Suat İncedere przeciwko Turcji

Naruszenie wolności słowa dwóch więźniów ukaranych za śpiewanie hymnów i odczytywanie wierszy w więzieniu – wyrok ETPC z 18.1.2022 r. w sprawie Mehmet Çiftçi i Suat İncedere przeciwko Turcji (skargi nr 21266/19 i 21774/19) jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Przedmiotowa sprawa pozbawienia skarżących jednego miesiąca środków komunikacji przez dyrekcję zakładu karnego za śpiewanie hymnów i odczytywanie wierszy (w grudniu 2016 r.) ku pamięci więźniów, którzy stracili życie podczas akcji „Powrót do życia” przeprowadzonej przez władze w zakładach karnych w grudniu 2000 r.

Trybunał stwierdził, że na skarżących nałożono sankcję dyscyplinarną, która stanowiła ingerencję w ich prawo do wolności wyrażania opinii. Uznał, że pomimo łagodności sankcji nałożonej na skarżących, Rząd nie wykazał, że powody przytoczone przez władze krajowe jako uzasadnienie zaskarżonego środka były właściwe i wystarczające, ani że środek był konieczny w demokratycznym społeczeństwie.

Freitas Rangel przeciwko Portugalii

Skazanie znanego dziennikarza Freitasa Rangela za wypowiedzi dotyczące stowarzyszeń sędziów i prokuratorów naruszyło Konwencję – wyrok ETPC z 11.1.2022 r. w sprawie Freitas Rangel przeciwko Portugalii (skarga nr 78873/13); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła skazania skarżącego za wypowiedzi na temat organów zawodowych sędziów i prokuratorów na rozprawie przed komisją sejmową. W szczególności powiązał wymiar sprawiedliwości i prokuraturę m.in. z ingerencją w politykę i powszechnym naruszaniem poufności. Został skazany i musiał zapłacić łącznie 56 000 euro grzywny i odszkodowania.

Trybunał stwierdził w szczególności, że grzywna i odszkodowanie były całkowicie nieproporcjonalne i musiały mieć zniechęcający wpływ na dyskusję polityczną. Sądy krajowe nie przedstawiły odpowiedniego uzasadnienia takiej ingerencji w prawa skarżącego do wolności słowa, co nie było konieczne w demokratycznym społeczeństwie.

Ekimdzhiev i inni przeciwko Bułgarii

Błędy w zabezpieczeniach prawnych i procedurach nadzoru wokół tajnej inwigilacji – wyrok ETPC z 11.1.2022 r. w sprawie Ekimdzhiev i inni przeciwko Bułgarii (skarga nr 70078/12); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i korespondencji) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w odniesieniu do tajnej inwigilacji

naruszenie Artykułu 8 w zakresie przechowywania i dostępu do danych komunikacyjnych.

Sprawa dotyczyła tajnego nadzoru oraz systemu przechowywania i późniejszego dostępu do danych komunikacyjnych w Bułgarii. Dwóch ze skarżących uzyskało wcześniej wyrok na ich korzyść w sprawie Association for European Integration and Human Rights i Ekimdzhiev przeciwko Bułgarii (nr 62540/00).

Trybunał stwierdził w szczególności, że odpowiednie ustawodawstwo regulujące tajną inwigilację nie spełniało wymogów Konwencji w zakresie jakości prawa i nie było w stanie utrzymać prowadzenia inwigilacji tylko w zakresie niezbędnym. Podobnie Trybunał stwierdził, że przepisy regulujące przechowywanie i dostęp do danych komunikacyjnych nie spełniały wymogów Konwencji w zakresie jakości prawa i nie były w stanie ograniczyć takiego przechowywania i dostępu do tego, co było jedynie absolutnie konieczne.

Banaszczyk przeciwko Polsce

Skazanie za krytykę szpitala stanowiło naruszenie wolności wypowiedzi dziennikarza - wyrok ETPC z 21.12.2021 r. w sprawie Banaszczyk przeciwko Polsce (skarga nr 66299/10); jednogłośnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wyrażania opinii) Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności 

Sprawa dotyczyła skazania skarżącego za zniesławienie w napisanym przez niego artykule, który ukazał się w lokalnym darmowym dwutygodniku, którego skarżący był redaktorem naczelnym.

Stwierdzając naruszenie prawa do wolności wyrażania opinii, Trybunał wziął pod uwagę, że temat poruszony przez skarżącego był ważny dla społeczeństwa, krytyka dotyczyła lekarza, który jednocześnie pełnił funkcję publiczną (zastępca dyrektora ds. medycznych), co skutkowało tym, że dopuszczalne ograniczenie krytyki było szersze. Twierdzenia skarżącego nie były pozbawione podstawy faktycznej (lekarz został później skazany za narażenie życia pacjenta wymienionego w artykule, a szpital został zobowiązany do wypłacenia mu zadośćuczynienia w postępowaniu cywilnym), a skarżący podjął dostępne mu kroki celem weryfikacji historii (rozmowy z bliskimi pacjenta, członkami personelu szpitala, próba konfrontacji z władzami szpitala). Mimo że ton, w jakim skarżący się wypowiadał, był ostry, to język jakim się posługiwał nie był ani wulgarny, ani obraźliwy. W wyniku łącznego zastosowania wobec skarżącego kary grzywny w kwocie 6000 zł, obowiązku świadczenia pieniężnego w kwocie 1000 zł, publicznego przeproszenia pokrzywdzonego i obciążenia skarżącego kosztami postępowania, poniósł on karę, która może mieć hamujący wpływ na osobę taką jak on, która uczestniczyła w debacie na temat kwestii dotyczącej interesu ogólnego na szczeblu lokalnym. W związku z powyższym Trybunał stwierdził naruszenie art. 10 Konwencji.

Women's Initiatives Supporting Group i Inni przeciwko Gruzji

Bezprecedensowa przemoc wobec demonstrantów LGBT z przyzwoleniem państwa – wyrok ETPC z 16.12.2021 r. w sprawie Women's Initiatives Supporting Group i Inni przeciwko Gruzji (skarga nr 73204/13 i 74959/13)

Sprawa dotyczyła ataku tłumu na demonstrantów LGBT w dniu 17 maja 2013 r. – Międzynarodowy Dzień Przeciw Homofobii – w centrum Tbilisi.

jednogłośnie: naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) w związku z Artykułem 14 (zakaz dyskryminacji) Europejskiej Konwencji Prawa Człowieka zarówno ze względu na niezapewnienie przez władze ochrony pokojowych demonstrantów przed homofobiczną i transfobiczną agresją, jak i wynikające z tego nieodpowiednie śledztwo.

naruszenie Artykułu 11 (wolność zrzeszania się) w związku z Artykułem 14.

Trybunał stwierdził w szczególności, że władze nie podjęły środków w celu ochrony demonstrantów LGBT przed tłumem, pomimo świadomości zagrożeń związanych z wydarzeniem. Istniały ponadto dowody, a mianowicie nagrania wideo utrwalone przez niezależnych dziennikarzy, świadczące o oficjalnym współudziale w aktach przemocy i leżących u ich podstaw uprzedzeniach. Rzeczywiście, Trybunał nie mógł wykluczyć możliwości, że na bezprecedensową skalę przemocy wpływ miało nieprzeprowadzenie przez władze na czas i obiektywne śledztwo w sprawie ataków na społeczność LGBT podczas ubiegłorocznego wydarzenia, które było również przedmiotem sprawy przed Trybunałem, w której stwierdzono naruszenia Konwencji. Zobacz: Identoba i inni przeciwko Gruzji

Zaklan przeciwko Chorwacji

Zwrot pieniędzy zajętych w Chorwacji, gdy państwo było jeszcze częścią Jugosławii: naruszenie – wyrok ETPC z 16.12.2021 r. w sprawie Zaklan przeciwko Chorwacji (skarga nr 57239/13); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 1 Protokołu nr 1 (ochrona własności) do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła podejmowanych przez skarżącego prób odzyskania waluty obcej skonfiskowanej przez władze Jugosławii w 1991 r. w Chorwacji, kiedy państwo to było jeszcze częścią Jugosławii. Trybunał stwierdził w szczególności, że mimo 27-letniego oczekiwania na wynik, postępowanie administracyjne przeciwko skarżącemu w sprawie przewożenia obcej waluty przez granice państw było wstrzymywane zbyt długo i uniemożliwiło mu uzyskanie satysfakcji zarówno w Chorwacji, jak i Serbii. Całkowity ciężar spadł nieproporcjonalnie na skarżącego.

Ivan Karpenko przeciwko Ukrainie

Zakaz rozmów z innymi osadzonymi narusza Konwencję – wyrok ETPC z 16.12.2021 r. w sprawie Ivan Karpenko przeciwko Ukrainie (skarga nr 45397/13);  jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 3 ( zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

naruszenie Artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w związku z Artykułem 3.

Sprawa dotyczyła reżimu – zakaz rozmów z osadzonymi z innych cel – w którym pan Karpenko był przetrzymywany podczas odbywania kary dożywotniego pozbawienia wolności.

Trybunał stwierdził w szczególności, że zakaz był sprzeczny z europejskimi regułami więziennymi i został spotęgowany kilkoma poważnymi czynnikami obciążającymi, które skutkowały traktowaniem z naruszeniem Konwencji.

 

Tunikova i inni przeciwko Rosji

Naruszenia z powodu braku reakcji władz na przypadki przemocy domowej; konieczne są pilne zmiany prawne – wyrok ETPC z 14.12.2021 r. w sprawie Tunikova i inni przeciwko Rosji (skargi nr 55974/16, 53118/17, 27484/18 i 28011/19) jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 3.

Sprawa dotyczyła aktów przemocy w rodzinie, w tym groźby śmierci, obrażenia ciała i poważnego okaleczenia, którego doznały skarżące z rąk swoich byłych partnerów lub mężów, oraz rzekomy brak ustanowienia przez władze krajowe ram prawnych dla zwalczania aktów przemocy w rodzinie i doprowadzenia sprawców do rachunek.

Trybunał stwierdził w szczególności, że władzom rosyjskim nie udało się ustanowić ram prawnych do skutecznego zwalczania przemocy domowej; nie oceniły ryzyka powtarzającej się przemocy; oraz nie przeprowadziły skutecznego śledztwa w sprawie przemocy domowej, której doświadczyły skarżące. Stwierdził, że jeśli chodzi o ochronę przed przemocą domową, kobiety w Rosji znajdują się w sytuacji faktycznej dyskryminacji.

Trybunał zalecił na podstawie Artykułu 46 (moc wiążąca i wykonanie wyroków) wprowadzenie pilnych zmian w prawie krajowym i praktyce w celu zapobieżenia występowaniu podobnych naruszeń

Melgarejo Martinez de Abellanosa przeciwko Hiszpanii

Europejski Trybunał zaleca wznowienie lub ponowne rozpatrzenie sprawy w sprawie dodatku podatkowego – wyrok ETPC z 14.12.2021 r. w sprawie Melgarejo Martinez de Abellanosa przeciwko Hiszpanii (skarga nr 11200/19)

Sprawa dotyczyła postępowania administracyjnego, w którym skarżący, po zajęciu jego majątku, w celu spłaty długu podatkowego w wysokości 296.031 euro (EUR), który obejmował, oprócz długu głównego, dopłatę za zwłokę i odsetki za zwłokę, złożył dwa oddzielne wnioski o nienależną płatność, jeden w odniesieniu do długu głównego, a drugi w odniesieniu do dopłaty i odsetek. Dopuszczono wniosek dotyczący długu głównego, a odrzucono wniosek dotyczący dopłaty i odsetek. Skarżący odwołał się do Audiencia Nacional. W kolejnym wyroku nie udzielono odpowiedzi na jego zarzut, że dopłata i odsetki powinny zostać uznane za nieważne w wyniku anulowania długu głównego. Natomiast dwa miesiące później Audiencia Nacional uwzględniła apelacje jego rodzeństwa, które właśnie z tego powodu było przedmiotem podobnych i równoległych roszczeń podatkowych.

jednogłośnie: naruszenie art. 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w zakresie niewystarczająco uzasadnionego wyroku Audiencia Nacional.

Trybunał stwierdził, że pomimo argumentu dotyczącego pomocniczego charakteru dopłaty i odsetek potencjalnie decydujących o rozstrzygnięciu sprawy, brak uzasadnienia Audiencia Nacional oznaczał, że nie było możliwe ustalenie, czy argument ten został w ogóle zbadany, lub czy została oceniona i odrzucona, a jeśli tak, jakie były tego powody. Ponadto Trybunał orzekł jednogłośnie, że nie doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji w zakresie zarzucanego naruszenia zasady pewności prawa. W odniesieniu do słusznego zadośćuczynienia Trybunał uznał, że w tej sprawie ponowne rozpatrzenie sprawy lub wznowienie sprawy było możliwe w świetle prawa krajowego i stanowiłoby to najwłaściwszą formę zadośćuczynienia.

Ilıcak przeciwko Turcji (nr 2)

Dwa naruszenia Konwencji z powodu tymczasowego aresztowania dziennikarki Nazlı Ilıcak – wyrok ETPC z 14.12.2021 r. w sprawie Ilıcak przeciwko Turcji (nr 2) (skarga nr 1210/17):

Sprawa dotyczyła zatrzymania i tymczasowego aresztowania Nazlı Ilıcak po próbie zamachu stanu z 15 lipca 2016 r. w Turcji. Pani Ilıcak jest znaną dziennikarką, znaną ze swoich krytycznych poglądów na politykę obecnego rządu.

Trybunał stwierdził, sześcioma głosami do jednego, że doszło do naruszenia Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji.

Trybunał uznał, że nie istniał żaden wiarygodny powód, by podejrzewać panią Ilıcak o popełnienie przestępstwa przynależności do organizacji terrorystycznej lub próby obalenia rządu lub utrudniania jego funkcjonowania. W szczególności Trybunał zauważył, że pisma, na których opierały się zarzuty wobec skarżącej i jej aresztowania, dotyczyły kwestii interesu publicznego, związanych z faktami i zdarzeniami, które były już znane, wchodziły w zakres wolności konwencyjnych i nie wspierały ani nie promowały stosowanie przemocy w sferze politycznej. Nie odzwierciedlały też żadnego możliwego zamiaru ze strony skarżącej, aby przyczynić się do nielegalnych celów organizacji terrorystycznych, a mianowicie użycia przemocy i terroru do celów politycznych, ani do obalenia rządu lub porządku konstytucyjnego. Nie można zatem uznać za dopuszczalne, aby władze w niniejszej sprawie oparły swoje oskarżenia o działalność terrorystyczną jedynie na pracy skarżącej jako dziennikarki w niektórych mediach, a w szczególności na jej tweetach wyrażających wątpliwości co do możliwych sprawców próby zamachu stanu .

Trybunał orzekł stosunkiem sześciu głosów do jednego, że doszło do naruszenia Artykułu 10 (wolność wypowiedzi).

Trybunał stwierdził, że tymczasowe aresztowanie nałożone na panią Ilıcak – w kontekście prowadzonego przeciwko niej postępowania karnego za przestępstwa, które zostały surowo ukarane i były bezpośrednio związane z jej pracą dziennikarską – stanowiło „ingerencję” w jej prawo do wolności ekspresji. W opinii Trybunału ta ingerencja nie była przewidziana przez prawo.

Trybunał orzekł jednogłośnie, że nie doszło do naruszenia Artykułu 5 ust. 4 (długość postępowania przed tureckim Trybunałem Konstytucyjnym). Trybunał zauważył, że okres podlegający rozpatrzeniu trwał 15 miesięcy i dwa dni w stanie wyjątkowym. Jego ustalenia w sprawach Mehmet Hasan Altan, Şahin Alpay oraz Sabuncu i in. były również ważne w niniejszej sprawie, a zatem nie doszło do naruszenia art. 5 ust. 4 Konwencji

Abdi Ibrahim przeciwko Norwegii

Adopcja dziecka bez uwzględnienia życzeń matki naruszyła jej prawa człowieka – wyrok ETPC (Wielka Izba) z 10.12.2021 r. w sprawie Abdi Ibrahim przeciwko Norwegii (skarga nr 15379/16) jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła decyzji władz norweskich zezwalającej na adopcję dziecka przez rodzinę zastępczą wbrew woli jego matki. Matka, obywatelka Somalii, która przeprowadziła się do Norwegii, nie prosiła o powrót syna, ponieważ spędził on długi czas z rodzicami zastępczymi, ale życzyła sobie, aby zachował swoje korzenie kulturowe i religijne.

Trybunał postanowił zbadać życzenie skarżącej, aby jej syn wychowywał się zgodnie z jej wyznaniem muzułmańskim, jako integralną część jej skargi na podstawie Artykułu 8, interpretowanego i stosowanego w świetle Artykułu 9 (wolność wyznania). Nie było konieczne oddzielne badanie wszelkich domniemanych naruszeń Artykułu 9. Trybunał wskazał, że przy umieszczaniu syna skarżącego pod opieką wzięto pod uwagę różne interesy, nie tylko to, czy dom zastępczy będzie odpowiadał kulturowym i religijnym matce. przeszłość i że jest to zgodne z jej prawami. Jednakże wynikające z tego ustalenia dotyczące kontaktów między matką a synem, które były bardzo ograniczone i zakończyły się adopcją, nie uwzględniały interesu matki w umożliwieniu jej synowi zachowania przynajmniej niektórych związków z jego kulturowym i religijnym pochodzeniem. Rzeczywiście, wystąpiły niedociągnięcia w ogólnym procesie podejmowania decyzji prowadzących do adopcji, który nie przywiązywał wystarczającej wagi do wzajemnego interesu matki i dziecka w utrzymaniu więzi.

Jarrand przeciwko Francji

Nalot na dom skarżącego w przyspieszonym śledztwie policyjnym: brak naruszenia Artykułu 8; skarżący przesłuchiwany na komisariacie policji bez umieszczenia w areszcie policyjnym, mimo że został tam zabrany siłą: naruszenie Artykułu 5 – wyrok ETPC z 9.12.2021 r. w sprawie Jarrand przeciwko Francji (skarga nr 56138/16); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

naruszenie art. 5 ust. 5 (prawo do odszkodowania za bezprawne pozbawienie wolności) Konwencji,

brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania własnego domu).

Sprawa dotyczyła nalotu policji na dom pana Jarranda po tym, jak nie oddał swojej starszej, zależnej i bardzo bezbronnej matki do jej domu opieki, z naruszeniem nakazu umieszczenia, oprócz jego aresztowania i przesłuchania na komisariacie policji bez formalnego zatrzymania przez policję.

Skarżący zakwestionował konieczność ingerencji w jego prawo do poszanowania życia prywatnego spowodowanej interwencją policji w jego domu. Trybunał uznał, że zachowanie skarżącego sprawiło, że interwencja policji była konieczna w kontekście przyspieszonego śledztwa policyjnego wszczętego w związku ze „złym traktowaniem osoby bezbronnej”. Mając na uwadze margines oceny przyznany w takich sprawach pozwanemu państwu i biorąc pod uwagę szczególne okoliczności sprawy oraz pilną potrzebę społeczną nalotu na dom, Trybunał przyznał, że było to konieczne w demokratycznym społeczeństwie. Dlatego nie doszło do naruszenia Artykułu 8 Konwencji.

Skarżący skarżył się ponadto na warunki, w jakich był przesłuchiwany na komisariacie policji. Trybunał stwierdził, że środek ten stanowił „pozbawienie wolności” w rozumieniu art. 5 Konwencji. Zauważywszy, że w prawie krajowym istniał już wówczas konstytucyjny wymóg, aby każdy, kto został postawiony przed funkcjonariuszem policji siłą, korzystał ze szczególnych gwarancji przewidzianych w ramach zatrzymania policyjnego, Trybunał zauważył, że był przesłuchiwany na zewnątrz tych ram, stwierdzając tym samym, że nie został on zatrzymany „zgodnie z procedurą przewidzianą przez prawo”, jak wymaga tego Artykuł 5 ust. 1. W bardzo szczególnych okolicznościach sprawy, w której sądy rozpatrujące skargę skarżącego nie czy jego aresztowanie było zgodne z Artykułem 5 ust. 1 Konwencji, Trybunał stwierdził, że doszło również do naruszenia Artykułu 5 ust. 5, ponieważ nie mógł on dochodzić odszkodowania za bezprawne zatrzymanie z naruszeniem Artykułu 5 ust. 1.

Savran przeciwko Danii

Deportacja chorego psychicznie obywatela tureckiego zamieszkałego w Danii w następstwie wyroku skazującego – wyrok ETPC (Wielka Izba) z 7.12.2021 r. w sprawie Savran przeciwko Danii (skarga nr 57467/15)

Sprawa dotyczyła obywatela tureckiego, który przez większość swojego życia mieszkał w Danii. Został deportowany w 2015 roku po wydaniu z 2008 roku nakazu wydalenia za brutalne przestępstwa, które popełnił w 2000 roku.

większością 16 głosów do 1: brak naruszenia Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Stwierdził, że nie wykazano, iż skarżący dozna „poważnego, szybkiego i nieodwracalnego pogorszenia się jego stanu zdrowia skutkującego intensywnym cierpieniem”, ponieważ ryzyko stwarzane przez ograniczenie leczenia dotyczyło głównie innych osób, i że w związku z tym jego deportacja nie skorzystał z ochrony tego artykułu.

większością 11 głosów do 6: naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego).

Stwierdził w szczególności, że władze krajowe nie zbadały odpowiednio indywidualnej sytuacji skarżącego, a skuteczny stały zakaz ponownego wjazdu był nieproporcjonalny.

Filat przeciwko Republice Mołdawii

Brak naruszenia domniemania niewinności byłego posła w postępowaniu o uchylenie immunitetu poselskiego – wyrok ETPC z 7.12.2021 r. w sprawie Filat przeciwko Republice Mołdawii (skarga nr 11657/16); jednogłośnie:

Brak naruszenia Artykułu 6 ust. 2 (domniemanie niewinności) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła postępowania karnego, które doprowadziło w 2016 r. do skazania pana Filata na dziewięć lat pozbawienia wolności za bierne łapownictwo i płatną protekcję. Pan Filat był premierem w latach 2009-2013, będąc jednocześnie liderem partii i posłem. Powołując się na art. 6 ust. 2 (domniemanie niewinności), Pan Filat skarżył się na wypowiedzi urzędników podczas posiedzenia parlamentarnego w dniu 15 października 2015 r. dotyczące uchylenia jego immunitetu poselskiego, które jego zdaniem naruszały jego domniemanie niewinności. Powołując się na Artykuł 5 ust. 4 Konwencji (prawo do szybkiego rozstrzygnięcia o legalności jego aresztowania), Pan Filat zarzucił, że nie był w stanie uzyskać kontroli legalności tymczasowego aresztowania, które zostało nakazane po jego przekonanie w pierwszej instancji.

Trybunał uznał, że ani wypowiedzi złożone przez Prokuratora Krajowego podczas posiedzenia parlamentu w dniu 15 października 2015 r., ani uzasadnienie zawarte w jego pisemnym wniosku, który został odczytany podczas posiedzenia przez Marszałka Sejmu, nie naruszyły prawa skarżącego domniemanie niewinności, dopóki nie zostanie udowodnione, że jest inaczej. Nie doszło zatem do naruszenia Artykułu 6 ust. 2 Konwencji. Trybunał stwierdził ponadto, że zgodnie z jego utrwalonym orzecznictwem, gwarancje zawarte w art. 5 ust. 4 Konwencji nie miały zastosowania do tymczasowego aresztowania skarżącego w trakcie postępowania apelacyjnego. Skarga ta była zatem oczywiście nieuzasadniona i została odrzucona.

Standard Verlagsgesellschaft mbH przeciwko Austrii (nr 3)

Der Standard nie powinien być zmuszany do ujawniania danych osobowych komentatorów online – wyrok ETPC z 7.12.2021 r. w sprawie Standard Verlagsgesellschaft mbH przeciwko Austrii (nr 3) (skarga nr 39378/15); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Sprawa dotyczyła nakazów sądowych nakazujących skarżącej spółce medialnej ujawnienie danych rejestracyjnych zarejestrowanych użytkowników, którzy umieścili komentarze na jej stronie internetowej - derStandard.at (strona internetowa gazety Der Standard). Było to następstwem komentarzy rzekomo łączących polityków między innymi z korupcją lub neonazistami, które skarżąca spółka usunęła, aczkolwiek odmawiając ujawnienia informacji komentujących.

Trybunał stwierdził w szczególności, że dane użytkowników nie były objęte ochroną „źródeł dziennikarskich” i nie istniało absolutne prawo do anonimowości w Internecie. Jednakże sądy krajowe nie zrównoważyły ​​nawet interesów powodów z interesami skarżącej spółki w zakresie zachowania anonimowości jej użytkowników, aby pomóc w promowaniu swobodnej wymiany poglądów i informacji zgodnie z Artykułem 10. Nakazy sądowe nie były konieczne w demokratycznym społeczeństwie.

Daneş i inni przeciwko Rumunii

Artykuł krytykujący decyzje skarżących w zakresie obrotu antybiotykami weterynaryjnymi o szkodliwym wpływie na zdrowie ludzkie nie naruszył ich życia prywatnego – wyrok ETPC z 7.12.2021 r. w sprawie Daneş i inni przeciwko Rumunii (skargi nr 44332/16, 44829/16 , 44839/16); jednogłośnie:

Brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła oddalenia powództw cywilnych wniesionych przez skarżących, członków zarządu Krajowego Zakonu Lekarzy Weterynarii Rumunii (CMVR), przeciwko dziennikarzowi i lokalnemu tygodnikowi, w celu zapewnienia ochrony ich dobrego imienia po opublikowaniu artykułu zawierającego ich krytykę.

Trybunał zauważył, że celem spornego artykułu było określenie niebezpieczeństwa, jakie stanowi dla zdrowia konsumentów sprzedaż i stosowanie leków weterynaryjnych bez recepty, kroki podjęte przez skarżących w celu uchylenia dekretu mającego na celu wzmocnienie skuteczności odpowiednie normy oraz bezpośredni udział skarżących we wprowadzaniu do obrotu leków weterynaryjnych. Zauważył również, że sprzedaż mięsa nienadającego się do spożycia była już przedmiotem zainteresowania mediów, gdy artykuł został opublikowany i był omawiany w prasie krajowej. Uznał, że tematy poruszone w artykule były kwestiami interesu ogólnego, związanymi z ochroną zdrowia publicznego. Trybunał powtórzył, że zgodnie z pozytywnymi obowiązkami władz wynikającymi z art. 8 Konwencji, opinia publiczna musiała mieć dostęp do informacji umożliwiających im ocenę ryzyka, na jakie jest narażona. Trybunał nie widział zatem powodu, aby wątpić, że publikacja spornego artykułu mogła być rozumiana jako przyczynienie się do objęcia tematem interesu publicznego. W konsekwencji uznał, że sądy krajowe zachowały właściwą równowagę między prawem skarżących do poszanowania ich życia prywatnego a prawem autora artykułu do wolności wypowiedzi i oceniły te sprzeczne interesy w świetle kryteriów określonych w swoim orzecznictwie.

Yasin Özdemir przeciwko Turcji

Interpretacja przez sądy krajowe ustawodawstwa zastosowanego do skazania skarżącego po nieudanym wojskowym zamachu stanu w 2016 r., ze względu na opinie wyrażone w 2015 r., była nieprzewidywalna – wyrok ETPC z 7.12.2021 r. w sprawie Yasin Özdemir przeciwko Turcji (skarga nr 14606/18); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła skazania skarżącego, nauczyciela, za wychwalanie przestępczości i przestępców, w związku z komentarzami, które zamieścił na portalach społecznościowych w kwietniu 2015 r. na korzyść organizacji Gülenist i jej przywódcy (Fethullah Gülen).

 Trybunał odnotował następujące punkty:

- Kiedy skarżący opublikował swoje wiadomości, zawierały one idee i opinie wyrażone w ramach debat publicznych na niektóre drażliwe tematy (jego punkt widzenia na fakty leżące u podstaw dochodzeń sądowych wszczętych w dniach 17 i 25 grudnia). w 2013 r. w zarzuty korupcyjne, krytykę polityki władz politycznych wobec opozycji oraz rzekome relacje władz politycznych z zbrojną organizacją islamską). Te opinie nie podburzały ludzi do przemocy czy buntu.

- W przedmiotowym czasie żaden członek ruchu Gülenist nie został skazany za bycie przywódcą lub członkiem nielegalnej lub terrorystycznej organizacji.

- Artykuł 215 § 1 tureckiego kodeksu karnego, między innymi, uzależnił penalizację komentarzy uznanych za pochwalające przestępstwo lub przestępców od warunku, że komentarze te powodują wyraźne i aktualne zagrożenie dla porządku publicznego.

Sąd karny, który skazał skarżącego, uznał, że nieudany zamach stanu dokonany w lipcu 2016 r., długo po tym, jak skarżący zamieścił swoje komentarze, w kwietniu 2015 r., stanowił właśnie takie niebezpieczeństwo. W tym względzie Trybunał orzekł, że nie można było racjonalnie oczekiwać, iż skarżący przewidział, że kwestionowane komentarze, które wyraźnie sprzeciwiały się linii Rządu, ale stanowiły pokojowy wkład w debatę publiczną i nie podburzały ludzi do buntu, mogą wywołać do rzeczywistego i bezpośredniego ryzyka nieładu, takiego jak próba zamachu stanu ponad rok później. Oparcie wyroku skazującego na rozumowaniu okrężnym, jak uczynił to sąd w niniejszej sprawie, stanowiło nadmiernie szeroką wykładnię prawa i obejście przez ten sąd przeszkody ustanowionej przez ustawodawcę dla niejednoznacznych oskarżeń karanie za wyrażanie pokojowych opinii w debacie publicznej. Trybunał uznał, że tak szeroka interpretacja art. 215 Kodeksu karnego była nieprzewidywalna dla skarżącego w przedmiotowym czasie. W konsekwencji ingerencja w korzystanie przez skarżącego z jego prawa do wolności wyrażania opinii nie spełniła wymogu „jakości prawa” wynikającego z art. 10 Konwencji.

Jallow przeciwko Norwegii

Brak naruszenia na rozprawie sądowej w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej w sytuacji, gdy ojcu nie przyznano wizy na uczestnictwo – wyrok ETPC z 2.12.2021 r. w sprawie Jallow przeciwko Norwegii (skarga nr 36516/19); jednogłośnie:

brak naruszenia Artykułu 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Skarżąca, Ebrima Pa Jallow, jest obywatelką Gambii mieszkającą w Gambii. Sprawa dotyczyła postępowania, w którym złożył wniosek o przyznanie władzy rodzicielskiej nad swoim dzieckiem mieszkającym w Norwegii po śmierci matki dziecka. W szczególności musiał stawić się na rozprawie sądowej w postępowaniu przez Skype, ponieważ nie otrzymał wizy na wjazd do Norwegii ze względu na kontrolę imigracyjną. Powołując się na Artykuł 6 (prawo do rzetelnego procesu), pan Jallow zarzucił, że postępowanie było nierzetelne, głównie dlatego, że nie wolno mu było stawić się osobiście.

Trybunał stwierdził w szczególności, że panu Jallow towarzyszył jego prawnik, który był obecny na rozprawie przez cały czas i chociaż było to technicznie bardziej skomplikowane niż gdyby przebywał w tym samym pomieszczeniu, to miał wiele możliwości, aby przedstawić swoje stanowisko zarówno na etapie przygotowania sprawy, jak i na samej rozprawie.

Trybunał odrzucił jako niedopuszczalną skargę pana Jallowa, że ​​odmowa przyznania mu władzy rodzicielskiej naruszyła jego prawo do poszanowania życia rodzinnego wynikające z Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia rodzinnego) Konwencji. Powody przedstawione przez Sąd Najwyższy były zarówno istotne, jak i wystarczające i nie było żadnych przesłanek sugerujących, że władze krajowe nie działały w najlepszym interesie dziecka lub nie zachowały właściwej równowagi między sprzecznymi interesami w sprawie.

Țiriac przeciwko Rumunii

Artykuł prasowy na temat długów byłego tenisisty i multimilionera Țiriaca – wyrok ETPC z 30.11.2021 r. w sprawie Țiriac przeciwko Rumunii (skarga nr 51107/16) jednogłośnie:

brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

Sprawa dotyczyła rzekomo zniesławiającego artykułu prasowego na temat pana Țiriaca oraz postępowania sądowego, które nastąpiło po nim.

Trybunał stwierdził w szczególności, że artykuł stanowił mieszankę sądu wartościującego i potwierdzał twierdzenia dotyczące faktów, nie miał dostrzegalnego negatywnego wpływu na życie skarżącego, a ponieważ nie został napisany w złej wierze, ustalenia sądów krajowych w sprawie przychylne dziennikarzowi i publikacja były zgodne z Konwencją.

Mucha przeciwko Słowacji

Sąd, który zatwierdził porozumienia wspólników naruszające domniemanie niewinności starszego gangstera, nie był bezstronny w procesie tego ostatniego – wyrok ETPC z 25.11.2021 r. w sprawie Mucha przeciwko Słowacji (skarga nr 63703/19); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła skazania skarżącego i wymierzenia mu kary 23 lat pozbawienia wolności za różne działania w ramach przestępczości zorganizowanej, w tym przestępstwa z użyciem przemocy. Część rozumowania sądów krajowych została oparta na zeznaniach dowodowych złożonych przez wspólników, którzy zdecydowali się zeznawać w następstwie porozumień dotyczących zawarcia ugody. Wyrok skazujący skarżącego został wydany przez dokładnie tych samych trzech sędziów, co orzekali w wyroku skazującym w ramach ugody, i ten sam skład orzekający uznał, że te wyroki skazujące stanowiły część sprawy przeciwko skarżącemu.

Trybunał stwierdził w szczególności, że wcześniejsze wyroki jasno wskazywały, że skarżący był odpowiedzialny za określone czyny przestępcze. Biorąc pod uwagę rolę, jaką odegrał skład orzekający w procesie skarżącego przed tym samym sądem, jego wątpliwości co do jego bezstronności były obiektywnie uzasadnione.

Baljak i inni przeciwko Chorwacji

Ciężar dowodu spoczywa na władzach w sprawie roszczenia o odszkodowanie za zabicie więźnia z okresu wojny – wyrok ETPC z 25.11.2021 r. w sprawie Baljak i inni przeciwko Chorwacji (skarga nr 41295/19); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła oddalenia przez sądy krajowe roszczenia skarżących o odszkodowanie przeciwko państwu na tej podstawie, że nie udowodnili oni, że państwo jest odpowiedzialne za śmierć ich krewnego, pomimo faktu, że był on przetrzymywany przez chorwackich żołnierzy i przewieziony w nieznane miejsce, a jego ciało zostało znalezione wiele lat później w masowym grobie z raną postrzałową głowy.

Trybunał stwierdził w szczególności, że wniosek, do którego doszły sądy krajowe przy oddalaniu powództwa, był ewidentnie nierozsądny. Sądy krajowe nałożyły na skarżących nieosiągalny standard dowodowy, co było szczególnie nie do przyjęcia z uwagi na powagę czynów, których dotyczyły. Trybunał uznał ponadto, że skarga skarżących dotycząca nakazu sądów krajowych zapłaty kosztów reprezentacji Państwa w postępowaniu cywilnym była przedwczesna i odrzucił ją jako niedopuszczalną.

Biancardi przeciwko Włochom

Brak naruszenia Konwencji w sprawie przeciwko redaktorowi o prawo do bycia zapomnianym – wyrok ETPC z 25.11.2021 r.  w sprawie Biancardi przeciwko Włochom (skarga nr 77419/16); jednogłośnie:

brak naruszenia Artykułu 10 (wolność słowa) Konwencji.

Sprawa dotyczyła „prawa do bycia zapomnianym”. Skarżący, były redaktor naczelny gazety internetowej, został uznany za odpowiedzialnego w postępowaniu cywilnym za utrzymywanie na stronie internetowej swojej gazety artykułu relacjonującego bójkę w restauracji, zawierającego szczegóły dotyczące powiązanego postępowania karnego. Sądy zauważyły ​​w szczególności, że skarżący nie zdeindeksował tagów artykułu, co oznacza, że ​​każdy mógł wpisać w wyszukiwarkę nazwę restauracji lub jej właściciela i uzyskać dostęp do wrażliwych informacji dotyczących postępowania karnego, pomimo prośba właściciela o usunięcie artykułu.

Trybunał podzielił punkt widzenia Rządu, że nie tylko dostawcy wyszukiwarek internetowych mogą być zobowiązani do deindeksowania materiałów, ale także administratorzy gazet lub archiwów dziennikarskich dostępnych przez Internet, tacy jak skarżący. Zgodził się również z orzeczeniami sądów krajowych, że przedłużający się i łatwy dostęp do informacji o postępowaniu karnym dotyczącym właściciela restauracji naruszył jego prawo do dobrego imienia. Prawo skarżącego do przekazania informacji wynikające z Konwencji nie zostało zatem naruszone, tym bardziej, że nie został on faktycznie zobowiązany do usunięcia artykułu z Internetu. Była to pierwsza sprawa, w której Trybunał zbadał, czy odpowiedzialność cywilna dziennikarza za nieodindeksowanie informacji publikowanych w Internecie była zgodna z art. 10 Konwencji. 

Sassi i Benchellali przeciwko Francji

Trybunał stwierdza, że ​​postępowanie karne i wyroki skazujące nie opierały się na informacjach zebranych podczas przetrzymywania skarżących w Guantanamo Bay – wyrok ETPC z 25.11.2021 r. w sprawie Sassi i Benchellali przeciwko Francji (skargi nr 10917/15 i 10941/15); jednogłośnie:

brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła rzetelności postępowania karnego we Francji przeciwko skarżącym, którzy przed repatriacją byli przetrzymywani w amerykańskiej bazie marynarki wojennej Guantanamo Bay. Zarzucili, że zeznania, które złożyli podczas tego okresu pozbawienia wolności, zostały następnie wykorzystane do celów postępowania karnego przeciwko nim we Francji i sądy powoływały się na ich skazanie. Podczas przetrzymywania od stycznia 2002 r. w zatoce Guantanamo, w amerykańskiej bazie położonej na południowo-wschodnim wybrzeżu Kuby, skarżący, którzy są obywatelami francuskimi, byli trzykrotnie odwiedzani przez agentów w ramach „misji trójstronnej”, złożonej z przedstawiciela Ministerstwa Spraw Zagranicznych, przedstawiciela Agencji Bezpieczeństwa Zewnętrznego (DGSE) oraz przedstawiciela jednostki wywiadowczej Agencji Wywiadu Wewnętrznego (DST). W lipcu 2004 r. władze USA zezwoliły na repatriację skarżących do Francji. Zostali oni aresztowani po przybyciu do Francji i zatrzymani przez policję w dniu 27 lipca 2004 r.

W celu dokonania oceny zasadności zarzutu naruszenia Artykułu 6 Konwencji, Trybunał zbadał rzetelność francuskiego postępowania karnego jako całości. Najpierw potwierdził ocenę sądów krajowych, uznając, że trójstronne misje do Guantanamo Bay miały czysto administracyjny charakter i nie miały związku z równoległym postępowaniem sądowym we Francji. Na podstawie akt sprawy Trybunał stwierdził, że celem misji była identyfikacja zatrzymanych i zebranie informacji wywiadowczych, a nie zbieranie dowodów podejrzenia o popełnienie przestępstwa. Trybunał ponadto zauważył, w szczególności w odniesieniu do przebiegu postępowania we Francji, że skarżący byli przesłuchiwani 13 razy podczas pobytu w areszcie policyjnym, odpowiadając na pytania śledczych ze znacznymi szczegółami dotyczącymi ich pochodzenia i motywów. W aktach nie było niczego, co wskazywałoby na to, że funkcjonariusze jednostki sądowej DST odpowiedzialni za przesłuchiwanie skarżących w areszcie policyjnym byli świadomi treści danych wywiadowczych zebranych w Guantanamo Bay przez ich kolegów z jednostki wywiadowczej tej agencji. Następnie, wspomagani przez swoich prawników, skarżący byli przesłuchiwani odpowiednio dziesięć i osiem razy przez sędziego śledczego. W trakcie postępowania mogli przedstawiać swoje argumenty, składać wnioski i korzystać ze środków prawnych dostępnych im na mocy prawa francuskiego. Trybunał zauważył również, że chociaż oświadczenia złożone przez skarżących podczas ich przetrzymywania w Guantanamo Bay zostały włączone do akt sprawy przed sądem pierwszej instancji, zostały one dopuszczeni jako dowód w następstwie orzeczenia w trybie prejudycjalnym uwzględniającego ich wniosek o odtajnienie odpowiednich dokumentów, tak że mogą być przedmiotem debaty między stronami.

W świetle wszystkich dokumentów znajdujących się w aktach Trybunał zauważył, że sądy krajowe, w długich uzasadnionych orzeczeniach, opierały się na innych obciążających dowodach w celu uznania skarżących za winnych, opierając się głównie na informacjach zebranych gdzie indziej, jak również na złożonych zeznaniach przez skarżących podczas pobytu w areszcie policyjnym oraz w trakcie dochodzenia sądowego. W szczególności Sąd Karny, którego rozumowanie zostało później podtrzymane przez Sąd Apelacyjny, oparł się na dowodach niezwiązanych z jakimikolwiek oświadczeniami złożonymi przez skarżących w Guantanamo Bay, z wyjątkiem jednego odniesienia do notatki z wywiadu jednostki DST. Zauważając wreszcie, że jakiekolwiek zeznania złożone podczas trzech trójstronnych misji do Guantanamo Bay nie stanowiły podstawy dla postępowania karnego przeciwko skarżącym ani nie powoływały się na nie sądy, skazując ich, Trybunał stwierdził, że w okolicznościach sprawy postępowanie przeciwko każdemu ze skarżących było ogólnie sprawiedliwe i nie doszło do naruszenia Artykułu 6 Konwencji.

Kooperativ Neptun Servis przeciwko Rosji

Wyburzenie centrum handlowego firmy przez Radę Miasta Moskwy z naruszeniem Konwencji - wyrok ETPC z 23.11.2021 r. w sprawie Kooperativ Neptun Servis przeciwko Rosji (skarga nr 40444/17) jednogłośnie:

Sprawa dotyczyła prywatnej firmy z siedzibą w Moskwie, której nieruchomość (galeria handlowa) została wybudowana w Moskwie w latach 90., zanim została zakwalifikowana przez władze miejskie jako „budownictwo niezgodne z prawem” (Zarządzenie nr 829-PP Rady Miasta Moskwy z dnia 8 grudnia 2015 r.).

Naruszenie art. 1 Protokołu nr 1 (ochrona własności) do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Trybunał stwierdził, że prawo krajowe obowiązujące w stosownym czasie nakładało wymóg kontroli sądowej decyzji w celu umieszczenia na liście załączonej do zarządzenia nr. 829-PP, nieruchomości zarejestrowanej na firmę wnioskodawcy w Krajowym Rejestrze Nieruchomości. Jednak żadna taka kontrola sądowa nie miała miejsca ani przed, ani po rozbiórce. Dlatego też ingerencja w prawo skarżącej spółki do spokojnego korzystania z jej mienia nie była zgodna z warunkami prawa krajowego. 

Naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo dostępu do sądu) Europejskiej Konwencji. 

Trybunał zauważył, że indywidualna sytuacja skarżącej spółki – umieszczenie jej majątku na liście nielegalnych budowli, które musiały zostać zburzone, zawartej w załączniku do zarządzenia gminy – nie została zbadana przez sądy, w wyniku której spółka nie mogła rozpatrzyć swojej sprawy. Było to niezgodne z prawem dostępu do sądu zapisanym w art. 6 ust. 1 Konwencji.

S.N. i M.B.N. przeciwko Szwajcarii (skarga nr 12937/20)

Powrót dziecka do Tajlandii, zarządzony przez Szwajcarię w sprawie o uprowadzenie dziecka za granicę, nie naruszył Konwencji – wyrok ETPC z 23.11.2021 r. w sprawie S.N. i M.B.N. przeciwko Szwajcarii (skarga nr 12937/20) jednogłośnie:

Brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła powrotu córki (M.B.N.) pierwszego skarżącego (S.N.) do Tajlandii (gdzie mieszka ojciec, obywatel Francji) nakazany przez sądy szwajcarskie w sprawie o uprowadzenie dziecka za granicę.

Trybunał stwierdził, że w postępowaniach, które były kontradyktoryjne, sprawiedliwe i obejmowały rozprawy, sądy szwajcarskie oparły swoje orzeczenia na istotnych faktach sprawy i należycie uwzględniły wszystkie argumenty stron. Podjęły również szczegółowe decyzje, które uważały za służące najlepszym interesom dziecka, wykluczając jednocześnie jakiekolwiek poważne ryzyko dla niej. Ponadto właściwe organy podjęły odpowiednie kroki w celu zapewnienia bezpieczeństwa dziecka w przypadku jej powrotu do Tajlandii. Proces decyzyjny spełnił zatem wymogi art. 8 Konwencji.

Corley i inni przeciwko Rosji

Wielokrotne naruszenia w ramach przymusowych wydaleń z Rosji dwóch zagranicznych misjonarzy wyrok ETPC z 23.11.2021 r. w sprawie Corley i inni przeciwko Rosji (skargi nr 292/06 i 43490/06) jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 1 Protokołu nr 7 (zabezpieczenia proceduralne dotyczące wydalania cudzoziemców) do Konwencji w odniesieniu do dwóch wnioskodawców misjonarzy (pana Corleya i pana Igarashi);

naruszenie Artykułu 2 Protokołu nr 4 (swoboda przemieszczania się) do Konwencji Europejskiej w odniesieniu do Pana Igarashi;

naruszenie Artykułu 9 (wolność myśli, sumienia i wyznania) Konwencji w odniesieniu do pana Corleya i pana Igarashiego;

naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) w odniesieniu do pana Corleya i pana Igarashiego oraz ich rodzin;

naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) z powodu poniżających warunków przetrzymywania Pana Igarashi;

oraz naruszenie Artykułu 5 ust. 1 i 5 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) w odniesieniu do Pana Igarashiego.

Sprawa dotyczyła nagłego i przymusowego wydalenia z Rosji dwóch misjonarzy Kościoła Zjednoczeniowego, rzekomo za złamanie przepisów pobytowych.

Trybunał stwierdził w szczególności, że władze celowo przyspieszyły postępowanie, rezygnując z formalności prawnych, a tym samym odmawiając Panu Corleyowi i Panu Igarashi możliwości skorzystania z ich praw proceduralnych przed ich wydaleniem. Ponieważ nic nie wskazywało na to, że byli zaangażowani w jakąkolwiek działalność inną niż praca misyjna, Trybunał uznał, że ich przymusowy wyjazd stanowił ingerencję w ich prawo do wolności wyznania. Mając na uwadze schemat zaangażowania służb bezpieczeństwa w ich wypędzenia, uznał, że ich wypędzenia podjęto w celu zdławienia szerzenia się nauki Kościoła Zjednoczeniowego w Rosji.

Marinoni przeciwko Włochom

Stwierdzenie odpowiedzialności cywilnej autora książki historycznej za uwagi uznane przez sądy włoskie za zniesławiające nie naruszyło Konwencji – wyrok ETPC z 18.11.2021 r. w sprawie Marinoni przeciwko Włochom (skarga nr 27801/12) jednogłośnie:

brak naruszenia Artykułu 6 ust. 2 (domniemanie niewinności) Konwencji

brak naruszenia Artykułu 10 (wolność wypowiedzi).

Sprawa dotyczyła ustalenia odpowiedzialności cywilnej autora książki z powodu dwóch zestawów uwag uznanych przez sądy włoskie za zniesławiające. Książka zawierała rekonstrukcję wydarzeń poprzedzających zbiorową egzekucję 43 pojmanych żołnierzy Włoskiej Republiki Socjalnej (odcinek znany jako „strage di Rovetta”). Na relację historyczną nałożyły się prywatne i osobiste wspomnienia autora, skupione wokół jego życia rodzinnego. Skarżący został uniewinniony w postępowaniu karnym w pierwszej instancji, ale został uznany za odpowiedzialnego cywilnie w wyniku wniesienia apelacji przez strony cywilne.

Trybunał stwierdził, że sądy krajowe nie użyły języka mogącego podważyć uniewinnienie skarżącego w pierwszej instancji oraz że wyroki Sądu Apelacyjnego i Sądu Kasacyjnego nie ujawniły żadnego naruszenia jego prawa do domniemania niewinności. W ocenie Trybunału ingerencja w wolność wypowiedzi skarżącego nie była nieproporcjonalna, a stwierdzenie odpowiedzialności cywilnej przeciwko niemu nie ujawniło żadnych znamion naruszenia art. 10 Konwencji. Zauważył w szczególności, że książka, która łączy osobiste wspomnienia autora z materiałami uzyskanymi w wyniku jego badań archiwalnych, zalicza się do specyficznej kategorii badań historycznych, zwanej „mikrohistorią”. Sądy krajowe uwzględniły ten aspekt w swojej ocenie księgi. Jeśli chodzi o dwa zestawy uwag, Trybunał stwierdził, że pierwsza nie była uzasadniona interesem publicznym, a druga nie wnosiła niczego do rekonstrukcji wydarzeń towarzyszących „strage di Rovetta”.

M.H. i inni przeciwko Chorwacji

Wielokrotne naruszenia dotyczące afgańskiej rodziny, której córka zmarła na granicy chorwackiej – wyrok ETPC z 18.11.2021 r. w sprawie M.H. i inni przeciwko Chorwacji (skargi nr 15670/18 i 43115/18) 6 głosami do 1:

naruszenie Artykułu 2 (prawo do życia) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w tym zakresie śledztwo w sprawie śmierci córki rodziny afgańskiej,

jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) w odniesieniu do dzieci skarżącej

naruszenia Artykułu 3 w odniesieniu do dorosłych skarżących

naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do bezpieczeństwa i wolności) w odniesieniu do wszystkich skarżących,

naruszenie Artykułu 4 Protokołu nr 4 do Konwencji (zakaz zbiorowych wydaleń cudzoziemców) w odniesieniu do matki skarżącej oraz jej pięcioro dzieci,

naruszenie Artykułu 34 (prawo do skargi indywidualnej) w odniesieniu do wszystkich skarżących.

Sprawa dotyczyła śmierci sześcioletniego dziecka afgańskiego, MAD.H., które zostało potrącone przez pociąg po tym, jak rzekomo władze chorwackie odmówiły mu możliwości ubiegania się o azyl i nakazały powrót do Serbii przez tory. Dotyczyło to również w szczególności zatrzymania skarżących podczas ubiegania się o ochronę międzynarodową.

Trybunał stwierdził w szczególności, że śledztwo w sprawie śmierci było nieskuteczne, że zatrzymanie dzieci skarżącego stanowiło znęcanie się, a decyzje dotyczące zatrzymania skarżących nie były traktowane z należytą starannością. Stwierdził również, że niektórzy ze skarżących doznali zbiorowego wydalenia z Chorwacji oraz że Państwo utrudniało skuteczne wykonywanie prawa skarżących do składania wniosków indywidualnych, między innymi poprzez ograniczenie dostępu do ich adwokata.

N. przeciwko Rumunii (nr 2)

Rumunia musi zreformować swoje ustawodawstwo dotyczące opieki prawnej nad osobami umysłowo upośledzonymi – wyrok ETPC z 16.11.2021 r. w sprawie N. przeciwko Rumunii (nr 2) (skarga nr 38048/18) jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji w odniesieniu do pozbawienia skarżącego zdolności do czynności prawnych;

naruszenie art. 8 w związku ze zmianą jego opiekuna prawnego.

Sprawa dotyczyła postępowania, w którym sądy krajowe, opierając swoje orzeczenia głównie na opiniach biegłych lekarzy, pozbawiły skarżącego zdolności do czynności prawnych i oddały go pod pełną władzę opiekuna prawnego. Dotyczyło to również sposobu, w jaki władze krajowe później zmieniły jego opiekuna prawnego.

Trybunał stwierdził w szczególności, że przepisy stanowiły, iż rzeczywiste potrzeby i życzenia skarżącego nie mogły zostać uwzględnione w procesie podejmowania decyzji, a środek pozbawiający go zdolności do czynności prawnych nie mógł być dostosowany do jego sytuacji. W rezultacie jego prawa wynikające z Artykułu 8 zostały ograniczone przez prawo bardziej niż było to bezwzględnie konieczne.

Ponadto Trybunał uznał, że procesowi podejmowania decyzji w sprawie zmiany opiekuna prawnego skarżącego nie towarzyszyły odpowiednie gwarancje. N. został wykluczony z postępowania wyłącznie z powodu objęcia go opieką. Nie uwzględniono jego zdolności do zrozumienia sprawy i wyrażenia swoich preferencji. Ponadto powód zmiany był niewystarczający, a decyzja nieproporcjonalna.

Ponieważ uchybienia stwierdzone w tym wyroku mogły spowodować dalsze uzasadnione skargi w przyszłości, Trybunał orzekł na podstawie art. 46 (moc wiążąca i wykonanie wyroków), że państwo rumuńskie musiało podjąć środki w celu wprowadzenia swojego ustawodawstwa i praktyki zgodnej ze standardami międzynarodowymi, w tym z orzecznictwem Trybunału, w tej sprawie. Jest to drugi wyrok Trybunału stwierdzający naruszenie praw skarżącego. W wyroku N. przeciwko Rumunii (nr 59152/08) z dnia 28 listopada 2017 r. Trybunał uznał, że N. powinien zostać niezwłocznie zwolniony i zalecił ogólne środki ochrony praw osób przetrzymywanych w szpitalach psychiatrycznych.

Văcean przeciwko Rumunii

Atak na reputację profesora muzyki przedstawianego w mediach jako sprawca kradzieży, bez jakichkolwiek podstaw faktycznych – wyrok ETPC z 16.11.2021 r. w sprawie Văcean przeciwko Rumunii (skarga nr 47695/14); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji.

W tej sprawie skarżący, profesor muzyki, zarzucił naruszenie jego prawa do dobrego imienia w związku z opublikowaniem w 2011 r. na wielu stronach internetowych gazet wywiadu z wideo oraz kilku artykułów, w których zarzuca się mu, że dopuścił się kradzieży w 2008 r. Przedmiotowy materiał krążył w Internecie w czasie, gdy skarżący miał zostać mianowany dyrektorem Orkiestry Filharmonii, po uzyskaniu pierwszego miejsca w egzaminie konkursowym. Policja następnie potwierdziła władzom miejskim, że skarżący nie był przedmiotem dochodzenia w sprawie kradzieży i został mianowany dyrektorem orkiestry.

Trybunał stwierdził, że Sąd Okręgowy, który w całości oddalił powództwo skarżącego, nie zbadał odpowiednio, czy przesłuchanie i zaskarżone artykuły rzeczywiście przyczyniły się do debaty w interesie publicznym, ani też kwestii charakteru uwag wykonane podczas rozmowy kwalifikacyjnej. W opinii Trybunału Sąd Okręgowy nie dokonał porównania prawa dziennikarzy do wolności wypowiedzi z prawem skarżącego do poszanowania jego dobrego imienia zgodnie z kryteriami określonymi w orzecznictwie Trybunału. Zauważył, między innymi, że przedmiotowe artykuły miały na celu przekazanie opinii publicznej jednoznacznego komunikatu, a mianowicie, że skarżący, przyszły dyrektor instytucji publicznej, był lub powinien był być przedmiotem postępowania karnego w sprawie kradzieży. W takich okolicznościach Sąd Okręgowy powinien był starać się ustalić, czy artykuły miały obiektywną i wystarczającą podstawę faktyczną.

Špadijer przeciwko Czarnogórze

Domniemane znęcanie się nad strażnikiem więziennym informującym o nieprawidłowościach – wyrok ETPC z 9.11.2022 r. w sprawie Špadijer przeciwko Czarnogórze (skarga nr 31549/18); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 8 (prawo poszanowania życia prywatnego) Konwencji

Sprawa dotyczyła domniemanego zastraszania strażnika więziennego po zgłoszeniu przez nią incydentu z udziałem strażników więziennych mężczyzn wchodzących do zakładu karnego dla kobiet, w którym pracowała, oraz ich niewłaściwego kontaktu z więźniarkami, a także jej prób rozwiązania tego problemu z władzami.

Trybunał stwierdził w szczególności, że sposób, w jaki mechanizmy prawne zostały wdrożone w sprawie skarżącej, był nieodpowiedni, stanowiąc naruszenie spoczywającego na Państwie obowiązku ochrony jej praw

WA przeciwko Szwajcarii

Naruszenia w prewencyjnym zatrzymaniu poważnie chorego psychicznie sprawcy – wyrok ETPC z 2.11.2022 r. w sprawie WA przeciwko Szwajcarii (skarga nr 38958/16); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa) konwencji,

naruszenie art. 7 ust. 1 (zakaz dwukrotnego sądzenia lub karania) do Konwencji.

Sprawa dotyczyła zastosowania tymczasowego aresztowania wobec W.A. – mężczyzny, który miał poważne problemy psychiczne – po odbyciu 20-letniego wyroku za dwa zabójstwa. 

Trybunał stwierdził w istocie, że tym aresztowaniem, nałożonym w ramach procedury wznowienia, w której nie było żadnych nowych dowodów dotyczących charakteru przestępstwa lub zakresu winy skarżącego, został on dwukrotnie ukarany za te same przestępstwa. Co więcej, podczas gdy skarżący rzeczywiście mógł zostać zatrzymany jako osoba „niezdrowa psychicznie” zgodnie z Konwencją, jego zatrzymanie było niezgodne z prawem, ponieważ nie był osadzony w instytucji odpowiedniej dla pacjentów chorych psychicznie.