Tydzień 4 - Lena Atanasova przeciwko Bułgarii

Brak naruszenia Konwencji - skarżący świadomie zrezygnował z prawa pojawienia się przed sądami - wyrok ETPC z dnia 26.01.2017 r. w sprawie Lena Atanasova przeciwko Bułgarii (52009/07); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 § 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji. 

Sprawa dotyczy skazania skarżącej pod jej nieobecność oraz odmowy sądów wznowienia postępowania karnego. Trybunał uznał w szczególności, że władze podjęły wszystkie rozsądne i konieczne kroki w celu zapewnienia skarżącej możliwości stawienia się przed sądem rejonowym na rozprawie, ale  nie można było jej namierzyć po adresach przez nią wskazanych. Została oskarżona i skazana za oszustwo przeciwko wielu osobom związane z fałszywymi obietnicami zatrudnienia. Trybunał wskazał, że skarżąca w sposób dorozumiany świadomie oraz skutecznie zrzekła się prawa do osobistego stawiennictwa przed sądami w toku postępowania karnego przeciw niej. Ponadto, Trybunał nie mógł uczynić zarzutu Sądowi Najwyższemu z powodu odmowy, po uwzględnieniu powyżśzych okoliczności, wznowienia postępowania karnego.

Tydzień 4 - X przeciwko Szwajcarii

Szwajcarskie władze nieodpowiednio oceniły ryzyko złego traktowania przed deportacją Tamila na Sri Lankę - wyrok ETPC z 26.01.2017 r. w sprawie X przeciwko Szwajcarii (16744/14); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła deportacji na Sri Lankę Tamila oraz jego późniejszego złego traktowania po uwięzieniu na Sri Lance (włączając bicie). Skarżący ubiegał się o azyl w Szwajcarii na podstawie politycznego prześladowania, jako że był byłym członkiem Uwolnienia Tygrysów Tamilu Eelam oraz był już ofiarą złego traktowania. Skarżący zarzucił, że szwajcarskie władze nieodpowiednio oceniły jego argumenty oraz deportowały go do Sri Lanki, gdzie był ofiarą złego traktowania, oddając go w ręce władz. Trybunał uznał w szczególności, że szwajcarskie władze powinny były być świadome ryzyka narażenia skarżącego na złe traktowanie w razie deportacji, ponieważ istniały dowody na to w tym czasie. Nieprawidłowo więc oceniły jego wniosek o azyl, naruszając Artykuł 3. Skarżący był wciąż ofiarą naruszenia ponieważ, pomimo że szwajcarski rząd przeprosił i następnie zapewnił mu azyl, to nie wypłacono mu odszkodowania.

Tydzień 4 - Khamtokhu i Aksenchik przeciwko Rosji

Dożywocie w Rosji nie jest dyskryminujące - wyrok ETPC z 26.01.2017 r. w sprawie Khamtokhu i Aksenchik przeciwko Rosji (60367/08); 16 głosami do 1: brak naruszenia Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 5 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji w zakresie różnego traktowania co do dożywocia w Rosji w zakresie wieku oraz 10 głosami do 7, brak naruszenia Artykułu 14 w związku z Artykułem 5, w zakresie różnego traktowania co do płci.

Skarżący zarzucali, że dorośli mężczyźni odbywający karę dożywotniego pozbawienia wolności za kilka poważnych przestępstw, są dyskryminowani w stosunku do innych skazanych - kobiet, osób poniżej 18 roku życia w chwili popełnienia czynu czy powyżej 65 roku życia w chwili wydawania wyroku - którzy nie byli objęci karą dożywotniego pozbawienia wolności na mocy prawa. 

Trybunał wskazał, że usprawiedliwienie różnego traktowania pomiędzy skarżącymi oraz innymi kategoriami sprawców, tj. promowanie zasady sprawiedliwości oraz humanizmu, było uzasadnione. Trybunał podzielił tezę, iż wyłączenie różnych kategorii sprawców z dożywotniego pozbawienia wolności było proporcjonalnym środkiem do osiągnięcia tych zasad. Dochodząc do tej konkluzji, Trybunał wziął pod uwagę praktyczne stosowanie dożywotniego pozbawienia wolności w Rosji, zarówno sposób jego wymierzania oraz możliwość warunkowego przedterminowego zwolnienia. W szczególności, kara dożywotniego pozbawienia wolności, wymierzona skarżącym, nie była arbitralna ani nierozsądna i mogła zostać skontrolowana po 25 latach. Ponadto, Trybunał wziął pod uwagę odpowiedni zakres marginesu oceny danego państwu, aby zadecydować w jaki sposób będzie prowadzić politykę karną, biorąc pod uwagę brak jakiegokolwiek europejskiego konsensusu co do dożywocia, z wyjątkiem nieletnich sprawców, którzy zostali wyłączeni z kary dożywotniego pozbawienia wolności we wszystkich państwach członkowskich bez wyjątku. Byłoby trudnym krytykowanie rosyjskiego ustawodawstwa wyłączającego pewne grupy sprawców z dożywocia, mając na uwadze, że te wyłączenia uwzględniają postęp społeczny w sprawach kryminologicznych.

Tydzień 4 - Paradiso i Campanelli przeciwko Włochom

Odebranie przez władze dziecka urodzonego w drodze macierzyństwa zastępczego, które nie miało biologicznych więzi z zamierzonymi rodzicami nie było sprzeczne z Konwencją - wyrok ETPC z 26.01.2017 r. (Wielka Izba) w sprawie Paradiso i Campanelli przeciwko Włochom (25358/12); 11 głosami do 6: brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła umieszczenia w opiece społecznej dziewięciomiesięcznego dziecka, które zostało urodzone w Rosji w drodze umowy macierzyństwa zastępczego pomiędzy Rosjanką i włoską parą, która nie miała biologicznego związku z dzieckiem Mając na uwadze brak jakiejkolwiek biologicznej więzi między dzieckiem i skarżącymi, krótki czas ich relacji z dzieckiem oraz niepewność co do ich więzi z prawnego punktu widzenia oraz  pomimo istnienia projektu rodzicielskiego oraz emocjonalnych związków, Trybunał uznał, że zycie rodzinne nie zaistniało pomiędzy skarżącymi i dzieckiem. Trybunał zauważył, mimo wszystko, że kontestowane środki mieściły się w zakresie życia prywatnego skarżących. Trybunał uznał, że kontestowane służyły usprawiedliwionemu celowi zapobiegania nieporządkowi oraz ochronie praw i wolności innych osób. Co do tego ostatniego punktu, uznał za uzasadnione życzenie włoskich władz potwierdzenia wyłącznej właściwości państwa do uznawania prawnych związków między rodzicami i dziećmi - i to jedynie w sprawach biologicznych więzi oraz prawnej adopcji - w celu ochrony dzieci. Trybunał zaakceptował, że włoskie władze, uznając w szczególności, że dziecko nie było narażone na ciężkie cierpienie czy nieodwracalną szkodę jako wynik oddzielenia, w sposób rozsądny wyważyły różne interesy, pozostawiając sobie miejsce na dostępny margines swobody. 

Tydzień 4 - Paulikas przeciwko Litwie

Policjant oskarżony o zabicie dzieci w czasie prowadzenia w stanie nietrzeźwości nie miał nierzetelnego procesu - wyrok ETPC z 24.01.2017 r. w sprawie Paulikas przeciwko Litwie (57435/09); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 § 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego), brak naruszenia Artykułu 6 § 2 (domniemanie niewinności), oraz brak naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z tym Artykułu 6 Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania karnego oraz skazania skarżącego w związku z wypadkiem samochodowym, w którym jego samochód zabił troje dziesięcioletnich dzieci. Skarżący przyznał się do spowodowania wypadku, ale nie przyznał się do winy (w szczególności, zarzucał, że nie pił ani nie przekroczył prędkości). Sprawa była szeroko komentowana przez dziennikarzy i polityków. Sąd litewski uznał, że skarżący spowodował wypadek drogowy pod wpływem alkoholu oraz przekroczył dozwoloną prędkość oraz uciekł z miejsca wypadku. Skarżący zarzucał, że jego proces był nierzetelny, na co miały wpływ komentarze medialne oraz polityczne, które uznały go winnym, zanim został prawomocnie osądzony. W zakresie zainteresowania mediów, Trybunał wskazał, że pomimo że język używany przez media mógł wpływać na postrzeganie sprawy przez społeczeństwo w zakresie winy skarzącego, to sprawa została osądzona na podstawie dobrze uzasadnionych wyroków opartych na szerokim materiale dowodowym przez profesjonalnych sędziów, którzy nie ulegli presji zewnętrznej: nie było dowodów, że orzekali niewłaściwie w związku z materiałami prasowymi. Jeśli chodzi o publiczne oświadczenia polityków, pomimo pewnych zastrzeżeń co do słów użytych przez prezydenta Litwy, Trybunał uznał, że ani on ani żaden inny polityk nie twierdził, że skarżący był winny, ani też nie odnosił się do aspektów sprawy, które były kluczowe dla orzeczenia winy (to jest co do tego, czy skarżący był pijany i przekroczył prędkość).

Tydzień 3 - A.H. i Inni przeciwko Rosj

Zakazanie amerykańskim obywatelom adopcji rosyjskich dzieci stanowiło bezprawną dyskryminację – wyrok ETPC z 17.01.2017 r. w sprawie A.H. i Inni przeciwko Rosji (6033/13, 8927/13, 10549/13, 12275/13, 23890/13, 26309/13, 27161/13, 29197/13, 32224/13, 32331/13, 32351/13, 32368/13, 37173/13, 38490/13, 42340/13 i 42403/13); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 8 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Skargi wniosło 45 obywateli Stanów Zjednoczonych: zarówno w ich imieniu jak też 27 rosyjskich dzieci. W 2012 r., skarżący byli w ostatecznym stadium procedury adopcyjnej rosyjskich dzieci, które w większości wymagały specjalistycznej opieki zdrowotnej. Mimo to,  po wprowadzeniu w Rosji zakazu adopcji Rosjan przez amerykańskich obywateli, wszystkie procedury zostały nagle przerwane. Skarżący twierdzą, że z uwagi na fakt, że postępowanie było w finalnej fazie, doszło do zawarcia więzi pomiędzy dorosłymi i dziećmi. Skarżyli się, że zakaz naruszył ich prawo do życia rodzinnego, że był dyskryminujący oraz że doprowadził do złego traktowania dzieci (ponieważ zapobiegł uzyskaniu przez nie specjalistycznej opieki medycznej w Stanach Zjednoczonych). Trybunał uznał, że zakaz adopcyjny był bezprawnie dyskryminujący przeciwko przyszłym rodzicom. W szczególności z uwagi na to, że zapobiegł adopcji rosyjskich dzieci przez obywateli amerykańskich jedynie na podstawie narodowości przyszłych rodziców; a także przez to, że zakaz był nieproporcjonalny do poszukiwanych przez państwo celów, biorąc pod uwagę jego retroaktywność oraz zastosowanie niezależnie od stadium procedury adopcyjnej w poszczególnych sprawach. Mimo to, Trybunał uznał za niedopuszczalną skargę dotyczącą spowodowania przez zakaz złego traktowania dzieci, ponieważ otrzymały one odpowiednią opiekę w Rosji. 

Tydzień 3 - J. i Inni przeciwko Austrii

Austriackie władze spełniły ich obowiązek wynikający z Europejskiej Konwencji ochrony dwóch ofiar handlu ludźmi – wyrok ETPC z 17.01.2017 r. w sprawie J. i Inni przeciwko Austrii (58216/12); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 4 (zakaz pracy przymusowej) oraz brak naruszenia Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczy śledztwa w Austrii w sprawie zarzutu handlu ludźmi. W szczególności, dwie obywatelki Filipin,  które wyjechały do Zjednoczonych Emiratów Arabskich pracować jako pokojówki czy opiekunki dzieci, zarzucały, że ich pracodawcy zabrali im paszporty i wykorzystywali je. Zarzucały, że były w ten sposób traktowane również w czasie krótkiego pobytu w Wiedniu, gdzie ich pracodawcy je zabrali, i gdzie ostatecznie udało im się uciec. Na skutek skargi skarżących przeciwko ich pracodawcom, władze austriackie uznały brak swojej jurysdykcji co do przestępstw popełnionych za granicą i zdecydowały się umorzyć postępowanie co do zdarzeń mających miejsce w Austrii. W swojej skardze przed Trybunałem, zarzucały w szczególności, że to co im się przydarzyło w Austrii nie powinno być rozpoznawane rozłącznie, oraz że władze austriackie miały obowiązek wynikający z prawa międzynarodowego prowadzenia śledztwa w sprawie wszystkich zdarzeń, które miały miejsce za granicą.

Trybunał uznał, że nie ma obowiązku pod Europejską Konwencją do prowadzenia śledztwa w sprawie rekrutacji skarżących na Filipinach oraz ich rzekomej eksploatacji w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, ponieważ państwa nie mają obowiązku pod Artykułem 4 Konwencji zapewnienia uniwersalnej jurysdykcji co do przestępstw związanych z handlem ludźmi popełnionych za granicą. W zakresie zdarzeń w Austrii, Trybunał uznał, że władze podjęły wszystkie kroki, jakie mogły być rozsądnie oczekiwane w tej sytuacji. Skarżące, wsparte przez dotowaną przez państwo organizację pozarządową, zostały przesłuchane przez specjalnie wyszkolonych funkcjonariuszy policji, otrzymały prawo pobytu i pracy w celu uregulowania ich pobytu w Austrii, a także ustanowiono zakaz ujawniania ich danych osobowych w celu zapewnienia im ochrony. Ponadto, śledztwo w sprawie zarzutów skarżących co do ich pobytu w Wiedniu było wystarczające a ocena władz zakończona ustaleniem, opartym na podstawie faktów oraz dostępnych dowodów, była rozsądna. Jakiekolwiek kolejne kroki w sprawie – takie jak konfrontacja pracodawców skarżących – nie mogły być uznane za skuteczne, ponieważ nie istniała żadna umowa dotycząca wzajemnej pomocy prawnej pomiędzy Austrią i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, a także, gdyż skarżące zwróciły się do policji dopiero po roku od przedmiotowych zdarzeń, kiedy to ich pracodawcy opuścili kraj. 

Tydzień 3 - Gengoux przeciwko Belgii

Dalsze stosowanie kary pozbawienia wolności wobec osoby chorej na raka nie naruszyło Konwencji – wyrok ETPC z 17.01.2017 r. w sprawie Gengoux przeciwko Belgii (76512/11); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 2 (prawo do życia) oraz brak naruszenia Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła kontynuowania pozbawienia wolności poważnie chorego ojca skarżącego. Biorąc pod uwagę brak związku przyczynowego pomiędzy pozbawieniem wolności ojca skarżącego i jego śmiercią, Trybunał doszedł do wniosku, że decydujące znaczenie miał fakt, iż ojciec skarżącego nie zmarł na skutek infekcji czy też braku odporności ale w wyniku przerzutów raka, którego miał zanim został pozbawiony wolności. Trybunał uznał, że w niniejszej sprawie nie mieliśmy sytuacji, w której właściwe zarządzanie systemem sprawiedliwości karnej wymagało podjęcia innych niż przedsięwzięte środki oraz że dalsze stosowanie kary pozbawienia wolności wobec ojca skarżącego, niezależnie od jego stanu zdrowia oraz postępującej choroby, nie doprowadziło do nieludzkiego lub poniżającego traktowania. 

Tydzień 3 - Király i Dömötör przeciwko Węgrom

Węgierskie władze nie ochroniły Romów przed rasistowskimi atakami w czasie antyromskich demonstracji – wyrok ETPC z 17.01.2017 r. w sprawie Király i Dömötör przeciwko Węgrom (10851/13); 5 głosami do 2: naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego I rodzinnego ) Konwencji.

Sprawa dotyczyła antyromskiej demontracji. Skarżący, osoby pochodzenia romskiego, zarzucili policji niezapewnienie ochrony przed rasistowskimi atakami w czasie demonstracji oraz brak śledztwa w sprawie incydentu. Trybunał uznał w szczególności, że śledztwa władz w sprawie incydentu były ograniczone. Jedno z postępowań – dotyczące przemówienia w czasie demonstracji – nie wzięło pod uwagę specyficznego kontekstu naruszenia a kolejne – dotyczące przestępstwa przemocy wobec grupy – było opieszałe oraz ograniczone do aktów przemocy fizycznej. Kumulatywny efekt tych zaniechań doprowadził do sytuacji, w której otwarcie rasistowska demonstracja, połączona z aktami przemocy, obyła się bez prawnych konsekwencji. W rzeczywistości, integralność psychologiczna skarżących nie była skutecznie chroniona co doprowadziła do zorganizowanego zastraszenia społeczności romskiej, w drodze paramilitarnej parady, gróźb ustnych oraz mowy promującej segregację rasową. Trybunał był zaniepokojony tym, iż mogło to zostać odebrane przez społeczeństwo, jako legitymizowanie czy też tolerancję państwa na tego typu zachowania. 

Tydzień 3 - Habran i Dalem przeciwko Belgii

Belgijskie władze nie naruszyły prawa do rzetelnego procesu sądowego dwóch osób, których skazanie oparto w szczególności na zeznaniach dwóch „kryminalistów-informatorów” - wyrok ETPC z 17.01.2017 r. w sprawie Habran i Dalem przeciwko Belgii (43000/11 i 49380/11); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 § 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji w zakresie rzetelności oraz długości postępowania.

Sprawa dotyczyła dwóch skarżących skazanych w postępowaniu karnym za bandytyzm na podstawie zeznań osób z kryminalną przeszłością działających jako informatorzy i chronieni świadkowie. Trybunał uznał w szczególności, że postępowanie jako całe spełniało wystarczająco silne wymagania oraz nie było nierzetelne. Zauważył, między innymi, że świadkom nie zagwarantowano anonimowości; że jeden z nich został skonfrontowany z obroną oraz że zeznania drugiego świadka, który zmarł w międzyczasie, zostały odczytane składowi sądzącemu przez przewodniczącego; że dwaj świadkowie prawie się nie znali, ale ich zeznania były spójne pomimo różnych źródeł; że obrona mogła sprawdzić wiarygodność świadków oraz ich zeznań w toku postępowania oraz w toku kontradyktoryjnej debaty; że argumenty, na których się oparto, były szczegółowo przeanalizowane przez Sąd Przysięgłych; że Sąd Przysięgłych był świadomy faktu, że zeznania pochodziły od osób z kryminalną przeszłością, które mogły być pośrednio zaangażowane w sprawę; że członkowie składu orzekającego mogli ocenić ryzyko jakie te zeznania mogły stanowić dla rzetelności postępowania. Trybunał również zauważył, że całkowita długość postępowania nie była nadmierna i mogła zostać uznana za rozsądną, biorąc pod uwagę niezwykle złożony charakter sprawy.

Tydzień 3 - Hutchinson przeciwko Zjednoczonemu Królestwu

Kontrola kary dożywotniego pozbawienia wolności w Zjednoczonym Królestwie jest zgodna z Europejską Konwencją - wyrok ETPC z 17.01.2017 r. (Wielka Izba) w sprawie Hutchinson przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (57592/08); 14 głosami do 3: brak naruszenia Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła skargi osoby odbywającej karę dożywotniego pozbawienia wolności za morderstwo trzech członków rodziny oraz zgwałcenie innej osoby na to, że jego kara stanowiła nieludzkiego i poniżające traktowanie, ponieważ nie miał żadnej nadziei na warunkowe przedterminowe zwolnienie. Trybunał przypomniał, że Europejska Konwencja nie zakazywała nakładania kary dożywotniego pozbawienia wolności na skazanych ze szczególnie poważne przestępstwa takie jak morderstwo. Mimo to, aby spełnić standardy wynikające z Konwencji, musiała istnieć szansa zwolnienia dla więźnia oraz możliwość ponownej kontroli jego wyroku. Trybunał uznał, że sądy Zjednoczonego Królestwa rozwiały obawy co do braku przejrzystości w prawie krajowym co do kontroli kar dożywotniego pozbawienia wolności. Rozbieżność zidentyfikowana w poprzednich wyrokach Trybunału pomiędzy prawem i oficjalną polityką Zjednoczonego Królestwa została rozwiązana przez Sąd Apelacyjny w orzeczeniu potwierdzającym ustawowy obowiązek Sekretarza Stanu Sprawiedliwości aby wykonywać zadania związane z warunkowym zwolnieniem osadzonych w taki sposób aby był zgodny z Europejską Konwencją. Ponadto, Sąd Apelacyjny wyjaśnił jaki jest zakres oraz podstawy kontroli przez Sekretarza Stanu, sposób w jaki powinna być przeprowadzona, podobnie jak obowiązek Sekretarza Stanu do warunkowego zwolnienia dożywotnio pozbawionych wolności, gdzie dalsze pozbawienie wolności nie znajduje już dłużej uzasadnienia. Trybunał podkreślił wagę Human Rights Act, wskazując, że uwzględnił on krytykę systemu krajowego kontroli kar dożywotniego pozbawienia wolności, jako że wymagał od władz stosowania warunkowego zwolnienia oraz interpretowania odpowiedniego aktu ustawowego w sposób zgodny z Konwencją. Trybunał uznał więc, że kary dożywotniego pozbawienia wolności w Zjednoczonym Królestwie może być uznany za zgodny z art. 3 EKPC. 

Tydzień 3 - Kapsis i Danikas przeciwko Grecji

Naruszenie prawa do wolności wyrażania opinii dwóch dziennikarzy, którym nakazano zapłacenie zadośćuczynienia za opisanie aktorki jako „zupełnie nieznanej” - wyrok ETPC z 19.01.2017 r. - Kapsis i Danikas przeciwko Grecji (52137/12); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 10 (wolność wyrażania opinii ) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zadośćuczynienia w wysokości 30 tysięcy euro przyznanego od redaktora naczelnego dziennika (p. Kapsis) oraz dziennikarza (p. Danikasa) , wspólnie z właścicielem gazety, za artykuł prasowy opisujący jako „zupełnie nieznaną” aktorkę, która została wybrany do rady doradczej w sprawie subsydiów przyznawanych przez władze teatrom. Trybunał uznał w szczególności, że władze krajowe nie wskazały odpowiednich ani wystarczających podstaw by wyjaśnić zadośćuczynienie zasądzone od dziennikarzy, biorąc pod uwagę, że sankcja nie była proporcjonalna do poszukiwanego uzasadnionego celu (ochrona reputacji lub praw innych osób) a wyrok nie odpowiadał „palącym potrzebom społecznym”. 

Trybunał zauważył, że sądy krajowe nie umieściły obraźliwych komentarzy w ogólnym kontekście sprawy w celu dokonania oceny intencji obu dziennikarzy, którzy akurat popierali wybór aktorki; została ustanowiona na polityczne stanowisko i powinna była się spodziewać, że jej wybranie będzie przedmiotem zainteresowania prasy, posuwając się nawet do ostrego krytycyzmu; skarżącym nakazano zapłatę zadośćuczynienia bez dokonania analizy ich sytuacji finansowej, oraz że tego typu sankcje mogły nieuchronnie zniechęcić dziennikarzy od zajmowania się sprawami wywołującymi publiczną dyskusję w sprawach leżących w interesie szerszej społeczności.

Tydzień 3 - Tziovanis i Inni przeciwko Grecji

Niezakończenie postępowania w rozsądnym czasie i brak środka w tym zakresie - wyrok ETPC z 19.01.2017 r. w sprawie Tziovanis i Inni przeciwko Grecji (27462/09); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 § 1 (prawo dostępu do sądu), naruszenie Artykułu 6 § 1 (prawo do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie); naruszenie Artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zarzutów skarżących dotyczących naruszenia ich prawa do sądu oraz prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie. STrybunał zauważył, że w żadnej z apelacji skarżący nie wskazali art. 260 kodeksu cywilnego jako podstawy ich roszczenia. Zgodnie z tym przepisem termin przedawnienia przestał biec gdy dłużnik uznał swój dług. W związku z tym, Trybunał nie dostrzegł dowodów na arbitralność w uzasadnieniu wyroku sporządzonym przez Sąd Kasacyjnym, którym oddalono apelację skarżącą jako bezzasadne. Mimo to, Trybunał zauważył, że długość postępowania przekroczyła rozsądny czas oraz że środek wskazany przez rząd nie był zdolny zapewnić odpowiedniej ochrony przeciwko przewlekłości postępowania.

Tydzień 2 - Kebe i Inni przeciwko Ukrainie

Straż graniczna bezprawnie uniemożliwiła złożenie wniosku o azyl – wyrok ETPC z 12 stycznia 2017 r. w sprawie Kebe i Inni przeciwko Ukrainie (12552/12); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w związku z Artykułem 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji; oraz brak naruszenia Artykułu 3 Konwencji.

Sprawa dotyczyła próby uzyskania przez skarżących azylu na Ukrainie. Skarżący zarzucali, że kiedy wpłynęli do portu w Mikołajowie na Ukrainie, straż graniczna uniemożliwiła ich wjazd na Ukrainę, powstrzymała przed złożeniem wniosków o azyl oraz naraziło na złe traktowanie w krajach ich pochodzenia zmuszając ich do pozostania na statku (który wracał do Arabii Saudyjskiej). Zarzucali również brak możliwości uruchomienia procedury krajowej w sprawach swoich wniosków. Trybunał skreślił z listy spraw skargi dwóch skarżących, z których jeden zmarł w toku postępowania (a nikt z rodziny nie przystąpił do sprawy) a drugi zerwał kontakt ze swoim prawnikiem w 2014 r. W sprawie trzeciego skarżącego, Trybunał nie uznał za uzasadniony jego skargi odnośne złego traktowania. Trybunał wskazał, że po zarządzeniu środka tymczasowego w marcu 2012 r., skarżący mógł opuścić statek oraz wystąpić o azyl na Ukrainie. Mimo to, Trybunał doszedł do przekonania, że doszło do naruszenia prawa skarżącego do skutecznego środka odwoławczego określonego w Artykule 13 Konwencji. Przed interwencją Trybunału, straż graniczna uniemożliwiła mu zejście na ląd. Powyższe naraziło go na wydalenie z Ukrainy w każdym czasie – bez rozpoznania przez władze jego skargi na potencjalne złe traktowanie. 

Tydzień 2 - Saumier przeciwko Francji

Nałożenie różnych reguł prawnych na osoby w różnych sytuacjach nie stanowiło dyskryminacji – wyrok ETPC z 12 stycznia 2017 r. w sprawie Saumier przeciwko Francji (74734/14); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 1 Protokołu 1 (ochrona własności) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skarżącego, który zachorował w wyniku zaniedbań pracodawcy oraz nie mógł uzyskać pełnego odszkodowania za doznaną szkodę. Trybunał doszedł do przekonania, że  pracownicy, którzy doznali szkody w wyniku wypadku przy pracy albo choroby zawodowej w wyniku zaniechań pracodawcy nie znajdowały się w analogicznej ani porównywalnej sytuacji z osobami, które doznały fizycznej szkody na zdrowiu w wyniku zaniechania osoby, która nie była ich pracodawcą. Zasady dotyczące odpowiedzialności za wypadki w pracy i choroby zawodowe różnią się od tych, które są stosowane w przypadku zwyczajnych zasad, w ten sposób, że nie są oparte na dowodzie zaniechania, związku przyczynowym pomiędzy zaniechaniem i szkodą oraz decyzji sędziego, a raczej na solidarności i automatyzmie. Ponadto, odszkodowanie za szkodę doznaną przez pracownika na podstawie niewytłumaczalnego zaniechania pracodawcy uzupełnione jest odszkodowaniem uzyskanym przez ofiarę w sposób automatyczny, co również odróżnia sytuację od tej jaka ma miejsce na normalnych zasadach. W związku z tym, sytuacja pracownika, który miał wypadek przy pracy albo chorobę zawodową nie była taka sama jak osoby, która doznała szkody. 

Tydzień 2 - Abuhmaid przeciwko Ukrainie

Brak naruszenia Konwencji w przypadku Palestyńczyka, którego dalszy pobyt  na Ukrainie pozostaje niepewny – wyrok ETPC z 12 stycznia 2017 r. w sprawie Abuhmaid przeciwko Ukrainie (31183/13); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w związku z Artykułem 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

 Sprawa dotyczyła prawa skarżącego do pobytu na Ukrainie. Będąc rezydentem na Ukrainie przez ponad 20 lat na podstawie tymczasowego zezwolenia na pobyt, skarżący, począwszy od 2010 r., zaczął napotykać na trudności ze stron władz ukraińskich w związku ze swoim pobytem. Jego dotychczasowe próby uregulowania swojego pobytu na Ukrainie, łącznie z wnioskiem o azyl, były jak do tej pory nieskuteczne.  Zarzucał, że utrzymująca się niepewność co do jego prawa pobytu na Ukrainie oraz potencjalne przyszłe wydalenie z kraju naruszyły jego prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Trybunał doszedł do przekonania, że ponieważ nowy wniosek o azyl jest wciąż rozpoznawany, skarżącemu nie grozi żadne rzeczywiste ani nieodległe ryzyko wydalenia z Ukrainy. Co do jego zarzutów odnośnie niepewności co do pobytu i jego statusu na Ukrainie naruszających jego prywatne życie, Trybunał zauważył, że Ukraina wypełniła swój pozytywny obowiązek zapewnienia dostępu do skutecznego i dostępnej procedury skarżącemu celem zbadania podnoszonych problemów. 

Tydzień 2 - Babiarz przeciwko Polsce

Postanowienia Konwencji nie mogą być interpretowane jako gwarantujące możliwość uzyskania rozwodu ani określonego wyniku postępowania rozwodowego – wyrok ETPC z 10 stycznia 2017 r. w sprawie Babiarz przeciwko Polsce (1955/10); 5 głosami do 2: brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) oraz brak naruszenia Artykułu 12  (prawo do zawarcia małżeństwa) Konwencji.

Sprawa dotyczyła odmowy rozwiązania małżeństwa skarżącego przez rozwód. Trybunał podkreślił, że skarżący miał dostęp do postępowania sądowego, mógł podnieść wszystkie zarzuty oraz że została ona rozpoznana co do meritum. Trybunał miał świadomość, że skarżący miał córkę z nową partnerką, był w stałym związku oraz że sądy krajowe ustaliły całkowity rozkład pożycia małżeńskiego. Mimo to, w ocenie Trybunału postanowienia Konwencji nie mogą być interpretowane jako gwarantujące możliwość uzyskania, zgodnie z prawem krajowym, rozwodu ani również jako gwarantujące uzyskanie określonego wyniku postępowania rozwodowego. Trybunał podkreślił, że pozytywne obowiązki wynikające z Artykułu 8 nie zobowiązują polskich władz do uznawania każdego  powództwa o rozwód.

W sprawie zgłoszono dwa zdania odrębne: sędziego Andrása Sajó oraz sędziego Paulo Pinto de Albuquerque. 

Tydzień 2 - Korzeniak przeciwko Polsce

Związek między znaczącymi elementami sprawy ocenianymi przez Sąd Apelacyjny oraz Sąd Najwyższy przesądził o braku bezstronności – wyrok ETPC z 10 stycznia 2017 r. w sprawie Korzeniak przeciwko Polsce (56134/08); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 6 § 1  (prawo do wysłuchania przez bezstronny sąd) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zarzutów braku bezstronności Sądu Najwyższego, w którego składzie zasiadł ten sam sędzia, który wcześniej w postępowaniu toczących się przed Sądem Apelacyjnym również zasiadał w składzie, który uchylił wyrok sądu pierwszej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania z uwagi na brak podstaw do wydania wyroku częściowego, zgadzając się jednak co do meritum z samym wyrokiem. Powyższe ustalenia zostały potwierdzone w toczącym się od nowa postępowaniu. Stanowisko powyższe znalazło się również z uznaniem Sądu Najwyższego. Trybunał wskazał, że wątpliwości co do bezstronności muszą być obiektywnie usprawiedliwione. Wskazał, że istniał związek między znaczącymi elementami sprawy ocenianymi przez Sąd Apelacyjny oraz Sąd Najwyższy. Powyższe okoliczności były wystarczające do stwierdzenia braku bezstronności Sądu Najwyższego.  

Tydzień 2 - Ioniță przeciwko Rumunii

Śmierć 4-letniego chłopca nie została właściwie wyjaśniona – wyrok ETPC z 10 stycznia 2017 r. w sprawie Ioniță przeciwko Rumunii (81270/12); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 2 (prawo do życia) Konwencji.

Sprawa dotyczy śmierci czteroletniego syna skarżących w wyniku operacji. Skarżący zarzucali władzom brak skutecznego śledztwa w tym przypadki, pomimo wielu wniosków wskazujących, że do śmierci doszło w wyniku zaniedbań personelu medycznego. Trybunał uznał, że nie przeprowadzono odpowiedniego śledztwa w sprawie śmierci, mając na względzie wskazane przyczyny. Po pierwsze, nie zadbano o zapewnienie dodatkowej opinii z biegłych lekarzy sądowych w sprawie incydentu, pomimo że była konieczna. Ponadto, władze nie ustaliły czy przełożona pielęgniarka odpowiednio wykonywała swoje obowiązki, pomimo iż miały one bezpośredni związek ze śmiercią. Dodatkowo, sądy krajowe nie ustaliły zaniedbań medycznych ze strony lekarzy, pomimo że sądy dyscyplinarny uznały ich winnymi braku uzyskania świadomej zgody skarżących na przeprowadzenie operacji, wymaganej przez rumuńskie prawo. W końcu, postępowanie trwało zbyt długo, biorąc pod uwagę okresu 6 i pół roku pomiędzy śmiercią chłopca i wydaniem ostatecznego prawomocnego postanowienia w sprawie. 

Tydzień 2 - Osmanoǧlu i Kocabaş przeciwko Szwajcarii

Odmawiając wyłączenia dwóch uczennic muzułmańskich z obowiązkowych koedukacyjnych zajęć na basenie, szwajcarskie władze dały pierwszeństwo obowiązkowi dzieci odbycia całego programu nauczania i nie naruszyły wolności religii – wyrok ETPC z 10 stycznia 2017 r. w sprawie Osmanoǧlu i Kocabaş przeciwko Szwajcarii (29086/12); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 9  (wolność myśli sumienia i wyznania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła odmowy muzułmańskich rodziców wysłania ich córek, które nie osiągnęły wieku dojrzewania płciowego, na obowiązkowe koedukacyjne zajęcia szkolne na basenie oraz odmowy władz zagwarantowania im wyłączenia dzieci z tego obowiązku. Trybunał doszedł do przekonania, że prawo skarżących do manifestowania ich religii było przedmiotem sprawy a odmowa władz zagwarantowania wyłączenia ich dzieci z obowiązkowych zajęć stanowiła przewidzianą prawem ingerencję usprawiedliwioną celem (ochrona cudzoziemskich uczniów przed jakąkolwiek formą społecznego wykluczenia). Trybunał podkreślił, mimo wszystko, że szkoła odgrywa szczególną role w procesie społecznej integracji, szczególnie w sytuacji dotyczącej dzieci obcokrajowców. W ocenie Trybunału, w interesie dzieci leżała pełna edukacja, ułatwiająca ich skuteczną społeczną integrację zgodnie z lokalnymi zwyczajami i to ona ma pierwszeństwo przed życzeniem rodziców wyłączenia ich córek z obowiązkowych koedukacyjnych zajęć na basenie oraz że w interesie dzieci leżało chodzenie na te zajęcia, nie po to tylko by nauczyć się pływać, ale ponad wszystko, by wziąć udział w zajęciach z innymi uczniami, bez względu na ich pochodzenie czy też przekonania religijne lub filozoficzne ich rodziców. Trybunał zauważył, że władze zaproponowały skarżącym bardzo elastyczne warunki by zminimalizować wpływ obecności dzieci na zajęciach koedukacyjnych na przekonania religijne ich rodziców, takie jak pozwolenie by ich córki nosiły burkini. Trybunał również wskazał, że postępowanie w niniejszej sprawie było dostępne oraz umożliwiło skarżącym rozpoznanie ich wniosku. Trybunał również uznał, że dając pierwszeństwo obowiązkowi dzieci odbycia całego program szkolnego oraz ich skutecznej integracji nad prywatny interes skarżących w otrzymaniu wyłączenia ich córek z koedukacyjnych zajęć na basenie z przyczyn religijnych, władze krajowe nie przekroczyły marginesu oceny dotyczącego obowiązkowego nauczania. 

Tydzień 2 - Kacper Nowakowski przeciwko Polsce

Polskie władze nie ułatwiły kontaktu pomiędzy głuchoniemym ojcem I jego synem – wyrok ETPC z 10 stycznia 2017 r. w sprawie Kacper Nowakowski przeciwko Polsce (32407/13); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego  i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła praw do kontaktów głuchoniemego ojca z jego synem . Skarżący zarzucał w szczególności oddalenie jego wniosku o rozszerzenie kontaktów z jego synem. Trybunał doszedł do wniosku, że nawet jeśli napięte stosunki między rodzicami dziecka nie ułatwiły zadania polskim sądom przy podejmowaniu decyzji co do kontaktów, to powinny jednak podjąć środki mające na celu pogodzenie sprzecznych interesów stron, mając na względzie, że najważniejsze jest dobro dziecka. Sądy niewłaściwie oceniły istniejące możliwości w polskim prawie ułatwiające rozszerzenie kontaktów między skarżącym I jego synem. Ponadto, nie podjęły środków odpowiadających niepełnosprawności skarżącego, takich jak uzyskanie opinii biegłych z zakresu upośledzenia słuchu. Tymczasem sądy oparły się na opiniach biegłych, które skupiły się na podkreślaniu bariery komunikacyjnej pomiędzy ojcem i synem, zamiast na możliwych sposobach jej pokonania.