Khasanov i Rakhmanov przeciwko Rosji

Ekstradycja etnicznych Uzbeków do Kirgistanu nie naruszałaby ich praw człowieka – wyrok ETPC z 29.04.2022 r. w sprawie Khasanov i Rakhmanov przeciwko Rosji (Wielka Izba) (skargi nr 28492/15 i 49975/15); jednogłośnie:

nie doszłoby do naruszenia Artykułu 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w przypadku ekstradycji skarżących do Kirgistanu.

Sprawa dotyczyła zarzutu skarżących, że groziło im złe traktowanie w przypadku ekstradycji do Kirgistanu, ponieważ należeli do mniejszości etnicznej uzbeckiej, prześladowanej przez władze od starć międzyetnicznych w 2010 roku.

Trybunał, odniósł się do ostatnich doniesień ONZ, organizacji zajmującej się prawami praw człowieka oraz międzynarodowych, regionalnych i krajowych organizacji pozarządowych, które uznały, że ogólna sytuacja w Kirgistanie nie wymaga całkowitego zakazu ekstradycji oraz że Uzbecy nie stanowią obecnie grupy systematycznie narażonej na złe traktowanie w tym kraju. Co więcej, żaden ze skarżących nie wykazał rzetelnie, że byli narażeni na rzeczywiste ryzyko złego traktowania w indywidualnych okolicznościach ich spraw lub że za ich ściganiem w Kirgistanie krył się ukryty motyw polityczny lub etniczny. Z drugiej strony, sądy rosyjskie dokładnie i odpowiednio zbadały indywidualne zagrożenia, na które powołują się skarżący. Trybunał zauważył, że jego ocena ogólnej sytuacji w danym kraju może podlegać rewizji w świetle zmieniających się okoliczności i że nic nie stoi na przeszkodzie, aby taka powtórna ocena została przeprowadzona przez Izbę w wyroku dotyczącym indywidualnej sprawy.

Wang przeciwko Francji

Prawa do obrony osób przesłuchiwanych dobrowolnie: Europejski Trybunał wymaga przestrzegania gwarancji mających zastosowanie do zatrzymania przez policję – wyroki ETPC z 28.04.2022 r. w sprawach Wang przeciwko Francji (skarga nr 83700/17) i Dubois przeciwko Francji (skarga nr 52833/19),

 jednogłośnie:

naruszenie art. 6 ust. 1 i 3 (prawo do rzetelnego procesu sądowego/prawo do pomocy prawnej) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w sprawie Wang przeciwko Francji (skarga nr 83700/17) oraz

sześcioma głosami do jednego

brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 i 3 (c) w sprawie Dubois przeciwko Francji (skarga nr 52833/19).

Obie sprawy dotyczyły osób ściganych i skazanych za bezprawne uprawianie medycyny. Skarżyli się na warunki, w jakich przeprowadzono ich dobrowolne przesłuchania przez policję.

Odnotowując fakt, że reformy ustawodawcze znacząco wzmacniające prawa osób przesłuchiwanych dobrowolnie zostały przyjęte później – a zatem nie miały praktycznego wpływu na sytuację skarżących – Trybunał stwierdził, w odniesieniu do praw do obrony chronionych art. 6 ust. 1 i 3 Konwencji, że wymagane gwarancje powinny być takie same, jak te mające zastosowanie do zatrzymania policyjnego. Następnie zbadał zgodność z tymi gwarancjami w ramach swojej oceny rzetelności całości postępowania. Trybunał zauważył, że skarżący w obu sprawach wyrazili zgodę na przesłuchanie i zostali poinformowani o prawie do zakończenia przesłuchania w dowolnym momencie, zgodnie z obowiązującym wówczas prawem. Nie zostali oni jednak wyraźnie poinformowani o ich prawie do zachowania milczenia i nie zaoferowano im możliwości uzyskania pomocy prawnej, a w jednym przypadku pomocy tłumacza. W trakcie przesłuchań obaj skarżący opisali dokonane przez siebie czynności, które stanowiły zarzucane przestępstwo. Należało zatem przyjąć, iż sami siebie oskarżyli w rozumieniu orzecznictwa Trybunału.

W odniesieniu do pani Wang, której językiem ojczystym był chiński, Trybunał, zwracając uwagę na bezbronność jej sytuacji, stwierdził po pierwsze, że brak pomocy tłumacza podczas przesłuchania oraz brak wyraźnego poinformowania skarżącej o jej prawie do zachowania milczenia przyczynił się do jej samooskarżenia. Po drugie, rola, jaką odegrały zeznania złożone podczas dobrowolnego przesłuchania oraz zeznania świadków przedstawione później, sprawiły, że całe postępowanie było nierzetelne. Trybunał stwierdził zatem naruszenie Artykułu 6 ust. 1 i 3 Konwencji.

Jednakże w przypadku pana Dubois Trybunał uznał, że postępowanie karne, jako całość, usunęło uchybienia proceduralne, które wystąpiły podczas dobrowolnego przesłuchania przez policję. Zauważył, że Sąd Apelacyjny, skazując skarżącego, oparł swoją decyzję przede wszystkim na dowodach o dużej wartości dowodowej, niezwiązanych z dobrowolnym przesłuchaniem. Stwierdził, że w szczególnych okolicznościach sprawy oświadczenia złożone podczas tego przesłuchania ostatecznie odegrały jedynie incydentalną rolę w skazaniu skarżącego. Trybunał stwierdził zatem, że nie doszło do naruszenia Artykułu 6 ust. 1 i 3 Konwencji.

M.A.M. przeciwko Szwajcarii

Wydalenie do Pakistanu obywatela tego kraju, który nawrócił się na chrześcijaństwo w Szwajcarii, groziło naruszeniem jego praw wynikających z Konwencji – wyrok ETPC z 26.04.2022 r. w sprawie M.A.M. przeciwko Szwajcarii (skarga nr 29836/20)

Sprawa dotyczyła ewentualnego wydalenia skarżącego do Pakistanu. AM jest obywatelem Pakistanu, który przeszedł z islamu na chrześcijaństwo podczas pobytu w Szwajcarii, gdzie przybył w 2015 roku i gdzie jego wniosek o azyl został odrzucony.

Jednogłośnie: w przypadku wykonania decyzji o wydaleniu skarżącego do Pakistanu doszłoby do naruszenia art. 2 (prawo do życia) i art. 3 (zakaz tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, wobec braku oceny ryzyka, na jakie narażony był skarżący ze względu na ogólną sytuację chrześcijańskich nawróconych w Pakistanie oraz jego własną sytuację osobistą.

Trybunał orzekł, że ocena przez władze szwajcarskie zagrożenia dla skarżącego w związku z jego nawróceniem na chrześcijaństwo w przypadku wydalenia do Pakistanu była niewystarczająca, aby podtrzymać odrzucenie jego wniosku o azyl, także biorąc pod uwagę, że nie był reprezentowany przez prawnika na każdym etapie postępowania krajowego. Stwierdził ponadto, że skarżący wykazał, że jego wniosek o azyl, który był oparty na jego nawróceniu, powinien był zostać zbadany bardziej szczegółowo przez władze krajowe, które w szczególności powinny były wziąć pod uwagę wszelkie możliwe zmiany w ogólnej sytuacji nawróconych chrześcijan w Pakistanie oraz szczególne okoliczności sprawy skarżącego.

Trybunał zdecydował również, zgodnie z Regułą 39 Regulaminu Trybunału (środki tymczasowe), że w interesie prawidłowego toku postępowania pożądane jest, aby skarżący nie został wydalony do czasu uprawomocnienia się wyroku.

Lings przeciwko Danii

Skazanie za wspomagane samobójstwo nie naruszyło prawa do wolności wypowiedzi – wyrok ETPC z 12.04.2022 r. w sprawie Lings przeciwko Danii (skarga nr 15136/20); jednogłośnie:

Brak naruszenia Artykułu 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Skarżący jest lekarzem i założycielem organizacji popierającej samobójstwo „Lekarze na rzecz Eutanazji”. Sprawa dotyczyła jego skazania za dwa przypadki wspomaganego samobójstwa i jeden przypadek próby wspomaganego samobójstwa. Twierdził, że rozpowszechniał informacje o samobójstwie.

Trybunał stwierdził w szczególności, że władze działały w ramach swojego szerokiego uznania, skazując Pana Lingsa. Stosowne prawo kryminalizowało konkretne akty wspomaganego samobójstwa, których winę uznano za skarżącą, a nie ogólne dostarczanie informacji o samobójstwie. Cele władz – ochrona zdrowia i moralności oraz prawa innych osób – były uzasadnione.

Landi przeciwko Włochom

Władze nie uchroniły kobiety i jej zmarłego syna przed przemocą domową, ale nie stwierdzono dyskryminującego traktowania – wyrok ETPC z 7.04.2022 r. w sprawie Landi przeciwko Włochom (skarga nr 10929/19); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 2 (prawo do życia) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

W niniejszej sprawie pani Landi twierdziła, że ​​państwo włoskie nie podjęło wymaganych działań w celu ochrony jej i jej dwójki dzieci przed przemocą domową wyrządzoną przez jej partnera, która doprowadziła do zabójstwa jej rocznego syna i usiłowanie jej zabójstwa w 2018 r.

Trybunał zauważył, że władze krajowe nie dopełniły obowiązku przeprowadzenia natychmiastowej i proaktywnej oceny ryzyka możliwości powtórzenia się aktów przemocy popełnionych przeciwko pani Landi i jej dzieciom oraz podjęcia środków operacyjnych i zapobiegawczych w celu zmniejszenia ryzyka i ochrony osób zainteresowanych. W szczególności władze pozostały bierne w obliczu poważnego ryzyka złego traktowania pani Landi, a ich bezczynność umożliwiła partnerowi skarżącej dalsze grożenie, nękanie i atakowanie jej bez przeszkód i bezkarnie. Władze powinny były ocenić ryzyko ponownej przemocy i podjąć odpowiednie i adekwatne środki. Takie środki mogły zostać podjęte przez władze, zgodnie z włoskim ustawodawstwem, bez względu na to, czy wniesiono skargę lub jakakolwiek zmiana w postrzeganiu ryzyka przez ofiarę. Władze nie zareagowały ani natychmiast, jak jest to wymagane w przypadkach przemocy domowej, ani w żadnym innym momencie. W związku z tym nie wykazano wymaganej staranności i nie dotrzymano obowiązku ochrony życia pani Landi i jej syna. Niemniej Trybunał nie uznał, że kwestionowane uchybienia mogą być postrzegane per se jako wskazujące na jakąkolwiek dyskryminującą postawę ze strony władz. Skarga dotycząca art. 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z art. 2 była zatem oczywiście bezzasadna. Trybunał przyznał skarżącej słuszne zadośćuczynienie w wysokości 32 000 euro z tytułu szkody niemajątkowej

Assemblée Chrétienne Des Témoins de Jéhovah d'Anderlecht i inni przeciwko Belgii

Nieudzielenie zborom Świadków Jehowy zwolnienia z podatku od nieruchomości w Regionie Stołecznym Brukseli od 2018 roku było dyskryminujące – wyrok ETPC z 5.04.2022 w sprawie Assemblée Chrétienne Des Témoins de Jéhovah d'Anderlecht i inni przeciwko Belgii (skarga nr 20165/20 ); jednogłośnie:

naruszenie art. 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z art. 9 (wolność myśli, sumienia i wyznania) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz art. 1 Protokołu nr 1 (ochrona własności) do Konwencji.

Sprawa dotyczyła zborów Świadków Jehowy, które skarżyły się na odmowę zwolnienia z podatku od nieruchomości (précompte immobilier) w odniesieniu do nieruchomości w Regionie Stołecznym Brukseli, wykorzystywanych przez nie do celów kultu religijnego. Zgodnie z zarządzeniem z dnia 23 listopada 2017 r. uchwalonym przez ustawodawcę Regionu Stołecznego Brukseli, od roku podatkowego 2018 zwolnienie miało zastosowanie tylko do „uznanych religii”, kategorii, która nie obejmowała zborów kandydujących.

Trybunał orzekł, że ponieważ przedmiotowe zwolnienie podatkowe było uzależnione od uprzedniego uznania, regulowanego przepisami, które nie zapewniały wystarczających zabezpieczeń przed dyskryminacją, odmienne traktowanie, któremu podlegały skarżące zbory, nie miało rozsądnego i obiektywnego uzasadnienia. Zauważył między innymi, że uznanie było możliwe tylko z inicjatywy Ministra Sprawiedliwości, a następnie zależało od czysto uznaniowej decyzji ustawodawcy. System tego rodzaju niósł ze sobą nieodłączne ryzyko arbitralności i nie można było zasadnie oczekiwać, że wspólnoty religijne w celu dochodzenia prawa do spornego zwolnienia podatkowego poddadzą się procesowi, który nie opiera się na minimalnych gwarancjach słuszności i nie gwarantują obiektywną ocenę swoich roszczeń