M.A. przeciwko Belgii

 

Deportacja skarżącego do Sudanu: naruszenie Konwencji – wyrok ETPC z 27.10.2020 r. w sprawie M.A. przeciwko Belgii (skarga nr 19656/18); jednomyślnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji oraz

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w zw. z art. 3 Konwencji.

Sprawa dotyczyła deportacji skarżącego do Sudanu przez władze belgijskie pomimo decyzji sądu nakazującej zawieszenie tego środka.

Trybunał uznał, że z uwagi na błędy proceduralne przypisane belgijskim władze przed wydaleniem skarżącego do Sudanu, wydaleniem skarżącego do Sudanu, uniemożliwiono mu rozpoznanie jego wniosku o azyl złożonego w Belgii a władze belgijskie niewystarczająco oceniły realne ryzyko jakiemu musiał stawić czoła w Sudanie. Dodatkowo, deportując skarżącego pomimo decyzji sądu o zawieszeniu tego środka, władze sprawiły, że jego odwołanie stało się nieskuteczne.

Kılıçdaroğlu przeciwko Turcji

 

Wyrok w postępowaniu cywilnym przeciwko liderowi głównej partii opozycyjnej Kemalowi Kılıçdaroğlu: naruszenie jego wolności wypowiedzi – wyrok ETPC z 27.10.2020 r. w sprawie Kılıçdaroğlu przeciwko Turcji (skarga nr 16558/18); jednomyślnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła wyroku w sprawie cywilnej nakazującego Kemalowi Kılıçdaroğlu, przywódcy głównej partii opozycyjnej, z uwagi na słowa wypowiedziane w dwóch mowach w parlamencie w 2012 r.

Dwie mowy dotyczyły spraw o ogólnym zainteresowaniu, które były związane w szczególności ze sprawami sądowymi w sprawie zarzutów nadużycia zaufania, ludzkiej tragedii spowodowanej przez tureckie siły powietrzne bombardujące budynki elektrowni wodnych. Było naturalnym dla premiera, jako wysokiego rangą polityka, aby ktoś z jego głównych rywali politycznych dokładnie przyjrzał się jego słowom i czynom. Dodatkowo, dwie mowy dotyczyły aktualnych problemów i nie były bezpośrednio skierowane przeciwko życiu prywatnemu ministra oraz zostały oparte na faktach. Skarżący wypowiedział się w parlamencie. W związku z tym Trybunał przypomniał, że wolność wypowiedzi, niezwykle cenna dla każdego, była szczególnie ważna dla wybranego reprezentanta narodu.

Trybunał uznał, że niektóre wyrażenia użyte przez skarżącego w kontekście jego sprzeciwu wobec premiera zawierały ostre ataki w antagonistycznym tonie. Mimo to „obraza” zawarta w niektórych wyrażeniach nie mogła zostać pominięta – te wyrażenia były raczej prowokujące, zmierzały do  wywołania kontrowersji wokół rzekomo zajmowanego stanowiska politycznego przez Prezesa Rady Ministrów. Mogły zostać również uznane za rodzaj politycznej inwektywy użytej przez polityków w toku debaty. Trybunał zajął stanowisko, że rolą sądów krajowych w takich postępowaniach nie jest mówienie skarżącemu jakiego stylu powinien użyć w wykonywaniu swojego prawa do krytyki, jakkolwiek ostre by jego wypowiedzi nie były, a raczej ocena czy w kontekście sprawy, interes publiczny i intencja osoby wypowiadającej się uzasadniały możliwość użycia tego stopnia prowokacji czy przesady.

Trybunał odnotował, że wysokość odszkodowania jakie zasądzono wobec skarżącego była znacząca i zdolna do powstrzymania innych od krytykowania polityków w kontekście debaty na temat zagadnienia w interesie publicznym.

Trybunał uznał, że sądy krajowe nie poświęciły wystarczającej uwagi zasadom i kryteriom wskazanym w orzecznictwie Trybunału w celu wyważenia równowagi między prawem premiera do poszanowania jego życia prywatnego z jednej strony oraz prawem skarżącego do wolności wypowiedzi z drugiej strony.

 

Muhammad i Muhammad przeciwko Rumunii

 

Naruszenie Konwencji w świetle znaczących ograniczeń nałożonych na prawo skarżących do informacji o przyczynach wydalenia – wyrok ETPC (Wielka Izba) z 15.10.2020 r. w sprawie Muhammad i Muhammad przeciwko Rumunii (skarga nr 80982/12); większością głosów:

Naruszenie art. 1 Protokołu nr 7 (Gwarancje proceduralne dotyczące wydalania cudzoziemców) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania w wyniku którego skarżący – Pakistańczycy przebywający legalnie w Rumunii – zostali uznani za niepożądanych i deportowani.

Trybunał uznał, że skarżący otrzymali bardzo ogólną informację o prawnym charakterze zarzutów przeciwko nim, podczas gdy żaden z czynów, który rzekomo zagrażał bezpieczeństwu narodowemu nie wynikał z akt sprawy. Nie zapewniono im również żadnej informacji o kluczowych stadiach postępowania ani o możliwości dostępu do tajnych dokumentów w aktach przez adwokata posiadającego upoważnienie do przeglądania takich dokumentów.

Mając na względzie całe postępowanie oraz biorąc pod uwagę margines swobody przyznany państwom w tego typu sprawach, trybunał uznał, że ograniczenia nałożone na korzystanie przez skarżących z ich praw pod art. 1 Protokołu nr 7 nie zostały zbalansowane w postępowaniu krajowym celem zachowania esencji tych praw.

Felix Guţu przeciwko Mołdawii

 

Zwolnienie skarżącego za „kradzież” pomimo amnestii naruszyło jego prawo do domniemania niewinności – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Felix Guţu przeciwko Mołdawii (skarga nr 13112/07); jednomyślnie:

Naruszenie art. 6 ust. 2 (domniemanie niewinności) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zwolnienia pracownika po wszczęciu postępowania karnego za przywłaszczenie. Zarzucał, że jego prawo do domniemania niewinności zostało naruszone.

Trybunał powtórzył, że istnieje podstawowe rozróżnienie między oświadczeniem, że ktoś jest podejrzany o popełnienie przestępstwa oraz jasne sądowe stwierdzenie, przy braku prawomocnego skazania, że osoba popełniła przedmiotowe przestępstwo. Skarżący został zwolniony za popełnienie kradzieży „ustalonej orzeczeniem sądu albo organu upoważnionego do stosowania kar administracyjnych”. Sam fakt, że sądy cywilne potwierdziły podstawę prawną zwolnienia, pomimo amnestii umarzającej postępowanie karne, stanowił jasną deklarację, że był winny popełnienia przedmiotowego przestępstwa. Ponadto, Sąd Najwyższy uznał, bez podstawy prawnej, że wniosek o amnestię stanowił uznanie winy.

Trybunał zajął stanowisko, że potwierdzenie przez sądy cywilne zwolnienia skarżącego za kradzież, a także użyty przez nie język, było niezgodne z zasadą domniemania niewinności.

Kaboğlu i Oran przeciwko Turcji (nr 2)

 

Postępowanie karne przeciwko dwóm profesorom akademickim: naruszenie prawa do wolności wypowiedzi – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Kaboğlu i Oran przeciwko Turcji (nr 2) (skarga nr 36944/07); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji oraz

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji w zakresie postępowania karnego przeciwko skarżącym.

Sprawa dotyczyła dwóch profesorów uniwersyteckich, którzy stali się celem wielu reakcji po opublikowaniu raportu o mniejszościach i prawach kulturalnych przytowanego przez organ publiczny, w którym zajmowali odpowiedzialne stanowiska.

Po pierwsze, skarżący zarzucali, że doszło do naruszenia ich prawa do poszanowania życia prywatnego w wyniku wypowiedzi posła w Parlamencie. Po drugie, zarzucali naruszenie ich prawa do wolności wypowiedzi, ponieważ wytoczono postępowanie karne przeciwko nim. Ostatecznie zostali uniewinnieni.

Co do zarzutu pod art. 8, Trybunał stwierdził, że sądy krajowe wyważyły akceptowalną równowagę między prawami skarżących do ochrony ich reputacji oraz wolności wypowiedzi posła.

Co do zarzutu pod art. 10, Trybunał uznał, że wytoczenie postępowania karnego przeciwko skarżącym mogło być postrzegane jako reakcja odpowednich władz, która penalizuje wyrażenie wypowiedzi w ich raporcie, podczas gdy te opinie przyczyniały się do publicznej debaty o sytuacji mniejszości w Turcji. W konsekwencji, zastosowany środek (np. wszczęcie i przedłużenie trwania postępowania karnego przeciwko skarżącym na podstawie poważnych zarzutów) nie odpowiadało pilnej potrzebie społecznej i nie było proporcjonalne do poszukiwanego celu (ochrona bezpieczeństwa narodowego, integralności terytorialnej czy bezpieczeństwa publicznego) ani konieczne w demokratycznym społeczeństwie.

B. przeciwko Szwajcarii

 

Zakończenie renty wdowca z uwagi na płeć, kiedy jego najmłodsza córka osiągnęła pełnoletniość naruszyło Konwencję – wyrok ETPC z 20.10. w sprawie B. przeciwko Szwajcarii (skarga nr 78630/12); jednomyślnie:

Naruszenie art. 14 (zakaz dyskryminacji) w zw. z art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła renty wdowca, do której skarżący utracił prawo po osiągnięciu pełnoletności przez jego córkę. Prawo federalne o ubezpieczeniu osób starszych i ocalałych przewiduje ustanie uprawnienia do renty wdowca w chwili gdy jego najmłodsze dziecka osiąga wiek 18 lat, podczas gdy nie następuje to w sytuacji wdowy.

Trybunał przypomniał, że Konwencja jest „żywym instrumentem”, który powinien być interpretowany w świetle teraźniejszych warunków i uznał, że domniemanie, że mąż utrzymuje finansowo swoją żonę, w szczególności gdy mają dzieci, nie było już uprawnione i nie mogło uzasadnić różnicy w traktowaniu, którego skarżący był ofiarą.

Trybunał nie mógł stwierdzić, że istniały „bardzo ważne powody” w niniejszej sprawie by uzasadnić różnicę w traktowaniu z powodu płci. Uznał więc, że rząd nie przedstawił rozsądnego uzasadnienia nierówności w traktowaniu skarżącego.

 

Napotnik przeciwko Rumunii

Brak naruszenia prawa dyplomatki, która została cofnięta z placówki zagranicznej z uwagi na ciążę – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Napotnik przeciwko Rumunii (skarga nr 33139/13); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 1 Protokołu nr 12 (ogólny zakaz dyskryminacji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zarzutów dyplomatki, że została cofnięta z Ambasady Rumuńskiej w Lublanie z uwagi na to, że była w ciąży.

Trybunał uznał, że skarżąca została potraktowana w sposób inny z powodu jej płci, ale władze krajowe wystarczająco uzasadniły różnicę w traktowaniu przez potrzebę zapewnienia funkcjonowania sekcji konsularnej ambasady i ostatecznie ochrony praw innych, a mianowicie Rumunów potrzebujących pomocy za granicą. Niemniej, skarżąca nie doznała żadnego znaczącego uszczerbku: nie została zwolniona ani ukarana, wręcz dwukrotnie nagrodzona.

Perovy przeciwko Rosji

 

Brak naruszenia praw ucznia i jego rodziców w sprawie prawosławnego obrzędu błogosławieństwa – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Perovy przeciwko Rosji (skarga nr 47429/09)

Sprawa dotyczyła rosyjskiego prawosławnego obrzędu błogosławieństwa w szkolnej klasie. Skarżący w sprawie są małżeństwem z dzieckiem, którzy nie są członkami Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Skarżyli się na to, że ich syn (7 lat) został zmuszony do udziału w obrzędzie błogosławieństwa otwierającego nowy rok szkolny , podczas gdy rodzice nie zostali poinformowani o ceremonii. Skarżyli się, że ich prawo do zapewnienia ich synowi edukacji w zgodzie z ich własnymi religijnymi przekonaniami nie zostało poszanowane.

4 głosami do 3:

Brak naruszenia prawa rodziców dziecka pod art.2 Protokołu nr 1 (prawo do edukacji) Konwencji oraz

Brak naruszenia prawa dziecka pod art. 9 (wolność religii) Konwencji.

Trybunał uznał, że ceremonia była drobnym jednorazowym wydarzeniem, ograniczonym w zakresie i czasie, bez intencji indoktrynacji. W rzeczywistości stanowiła błąd w ocenie szkolnego nauczyciela i niezwłocznie została naprawiona poprzez odpowiednie decyzje i kary.

 

Bădulescu przeciwko Portugalii

 

Przeludnienie w zakładzie karnym w Porto stanowiło poniżające traktowanie więźniów – wyrok ETPC z 20.10.2020 r. w sprawie Bădulescu przeciwko Portugalii (skarga nr 33729/18); jednomyślnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła warunków osadzenia w zakładzie karnym w Porto, gdzie skarżący pan Bădulescu był osadzony między październikiem 2012 r. a marcem 2019 r.

Trybunał zauważył, że zakład karny w Porto był przeludniony przez cały okres, kiedy skarżący odbywał karę 6 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności – przewidziano mniej niż 3 m2 na osobę.

Trybunał uznał w szczególności, że skarżący został poddany trudności o intensywności przekraczającej nieunikniony poziom cierpienia związanego z pozbawieniem wolności, co stanowiło poniżające traktowanie. Uznał również, że brak ogrzewania był czynnikiem obciążającym, biorąc pod uwagę dyskomfort i stres jaki musiał powodować dla skarżącego w toku całego okresu osadzenia. Zauważył również, że przeludnienie w zakładzie karnym i jego skutki były jednym z największych problemów wskazywanych przez rzecznika praw obywatelskich w swoim raporcie z 20 kwietnia 2017 r.

Guz przeciwko Polsce

Sędzia może krytykować wizytatora – wyrok ETPC z 15.10.2020 r. w sprawie Guz przeciwko Polsce (skarga nr 965/12); jednomyślnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła sędziego Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim, który został ukarany dyscyplinarnie za słowa, jakich użył, odnosząc się do sporządzonej przez wizytatora opinii na temat jego pracy. Wskazał on, że ocena jego pracy była powierzchowna, w wielu przypadkach niesprawiedliwa, a także tendencyjna. W konsekwencji został ukarany upomnieniem w postępowaniu dyscyplinarnym za uchybienie godności sprawowanego urzędu.

Trybunał dokonał rozróżnienia między krytyką a zniewagą. Istotne znaczenie miał wewnątrzsądowy charakter sprawy. Wyrażona krytyka nie mogła podważyć autorytetu władzy sądowniczej lub naruszyć dobrego imienia sędziego, który sporządził opinie. Trybunał zwrócił uwagę na to, że sędzia Guz korzystał z przysługującej mu wolności słowa w celu obrony własnych interesów w procedurze awansowej. Dlatego jego dyscyplinarne ukaranie sędziego nie było konieczne w społeczeństwie demokratycznym i stanowiło naruszenie art. 10 konwencji, który mówi o wolności wyrażania opinii.

Ádám i Inni przeciwko Rumunii

 

Brak dyskryminacji ze strony Rumunii wobec węgierskich uczniów przy przygotowaniach do egzaminów szkolnych – wyrok ETPC z 13.10.2020 r. w sprawie Ádám i Inni przeciwko Rumunii (skarga nr 81114/17); 5 głosami do 2:

Brak naruszenia art. 1 Protokołu Nr 12 (ogólny zakaz dyskryminacji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skarg na dyskryminację przeciwko skarżącym – członkom mniejszości węgierskiej – biorącym udział w egzaminach szkolnych – musieli zdać więcej egzaminów niż etniczni Rumuni (dwa testy węgierskie) w tym samym okresie a rumuńskie egzaminy były dla nich trudne ponieważ nie była to ich ojczysta mowa.

Trybunał uznał w szczególności, że znaczenie dla członków mniejszości narodowej nauki oficjalnego języka państwowego oraz towarzysząca potrzeba oceny posługiwania się nim na maturze nie były kwestionowane w sprawie. Nie było jego rolą również decydowanie o tym jakie przedmioty powinny być sprawdzane i w jakiej kolejności – pozostaje to w ramach marginesu oceny państwa. Ponadto dodatkowe testy dla skarżących zostały przewidziane jako skutek wyboru przez nich nauki w języku węgierskim. Ani treść programu ani wyznaczenie egzaminów nie doprowadziło do naruszenia praw skarżących.

 

Gafiuc przeciwko Rumunii

 

Cofnięcie akredytacji dziennikarza do przejrzenia archiwów Securitate nie naruszyło Konwencji – wyrok ETPC z 13.10.2020 r. w sprawie Gafiuc przeciwko Rumunii (skarga nr 59174/13); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła cofnięcia akredytacji przyznanej dziennikarzowi do przestudiowania archiwów Securitate w celu przeprowadzenia badań nad aktywnością sportową w reżimie komunistycznym. W czerwcu i lipcu 2009 r. dziennikarz opublikował kilka artykułów, w których ujawnił informację o znanych sportowcach.

Trybunał zauważył, że obowiązek skarżącego ochrony danych osobowych uzyskanych od władz publicznych był przewidywalny a cofnięcie akredytacji na wypadek niewypełnienia obowiązku ściśle naukowego korzystania z dokumentów został przewidziany w przepisach Krajowej Rady Studiów nad Archiwami Securitate (CNSAS).

Trybunał przypomniał, że wolność wypowiedzi wynikająca z art. 10 nie była nieograniczona. Mogła zostać ograniczona w celu ochrony praw i obowiązków innych. Dlatego Trybunał uznał za rozsądne i uprawnione orzeczenie przez CNSAS, że z uwagi na niewypełnienie prawnego obowiązku w sposób nieodwracalny naruszono stosunek zaufania jaki powinien istnieć między instytucją i osobami, które uzyskały upoważnienie do przejrzenia akt. W ocenie Trybunału, cofnięcie akredytacji nie było nieproporcjonalne.

 

Marin Yosifov przeciwko Bułgarii

Przeszukanie biura polityka i jego aresztowanie były sprzeczne z Konwencją – wyrok ETPC z 13.10.2020 r. w sprawie Marin Yosifov przeciwko Bułgarii (skarga nr 5113/11);

Sprawa dotyczyła postępowania karnego o korupcję wytoczonego przeciwko burmistrzowi. Skarżący zarzucał że został pozbawiony wolności przez 4 dni (24 godziny na podstawie nakazu policji i kolejne 72 godziny na podstawie nakazu prokuratora) bez postawienia przed sędzią. Skarżył się również na to, że przeszukanie jego biura było niezgodne z art. 8 Konwencji.

Jednomyślnie:

Naruszenie art. 5 ust. 3 i 4 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego: prawo do niezwłocznego postawienia przed sędzią i prawo do bycia sądzonym w rozsądnym terminie) Konwencji oraz 

naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji.

Trybunał uznał, że pan Yosifov był aresztowany przez 5 dni bez postawienia przed sędzią. Stwierdził zatem, że nie został wypuszczony „niezwłocznie” jak wynika z celów art. 5 ust. 3 Konwencji.

Trybunał również doszedł do wniosku, że w czasie zdarzeń, nie istniał żaden wystarczający środek pozwalający skarżącemu na kontrolę zgodności z prawem i konieczności jego czterodniowego pozbawienia wolności przed sądami krajowymi, jak tego wymaga art. 5 ust. 4 Konwencji.

Wreszcie, Trybunał stwierdził, że przeszukanie biura skarżącego bez uprzedniego upoważnienia przez sędziego nie było przewidziane przez bułgarskie prawo. Skarżący został więc pozbawiony ochrony przeciwko arbitralności i został poddany ingerencji w wykonywanie jego prawa do poszanowania jego życia prywatnego, która nie była zgodne z prawem. 

Koychev przeciwko Bułgarii

 

Naruszenie prawa do poszanowania życia prywatnego mężczyzny twierdzącego, że jest ojcem biologicznym dziecka po bezskutecznych próbach ustalenia jego ojcostwa – wyrok ETPC z 13.10.2020 r. w sprawie Koychev przeciwko Bułgarii (skarga nr 32495/15); jednomyślnie:

Naruszenie art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji.

Skarżący uważał, że jest biologicznym ojcem dziecka urodzonego poza małżeństwem i skarżył się na fakt, że jego wnioski zmierzające do ustalenia jego ojcostwa zostały odrzucone na tej podstawie, że dziecko zostało uznane przez innego mężczyznę – męża matki.

Trybunał uznał, że pan Koychev bezskutecznie próbował uznać dziecko jako biologiczny ojciec, w szczególności poprzez wypełnienie przed notarialnego oświadczenia uznania ojcostwa, wytoczenia kilku postępowań sądowych i kontaktowanie się z prokuraturą a także ośrodkami pomocy społecznej. Trybunał uznał, że pomimo że sądy krajowe i władze, w swoich decyzjach, wskazały pewne powody, które ich zdaniem uzasadniały odmowę ustalenia ojcostwa skarżącego, to proces decyzyjny, który doprowadził do wydania decyzji nie gwarantował wymaganej ochrony interesów skarżącego i nie pozwolił na szczegółową oceną faktów i ważenie różnych konkurujących interesów. Pomimo szerokiego marginesu oceny przyznanego państwu w tego typu sprawach, prawo pana Koycheva do poszanowania jego życia prywatnego nie zostało zachowane.

 

Ayoub i Inni przeciwko Francji

 

Rozwiązanie skrajnie prawicowych organizacji nie naruszyło Konwencji – wyrok ETPC z 8.10.2020 r. w sprawie Ayoub i Inni przeciwko Francji (skargi nr 77400/14, 34532/15 i 34550/15); jednomyślnie uznano skargę nr 77400/14 za dopuszczalną a pozostałe skargi za niedopuszczalne z uwagi na nadużycie praw (art. 17 Konwencji).

Trybunał uznał, jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 11 (wolność zgromadzeń i stowarzyszeń) Konwencji czytany w świetle art. 10 (wolność wypowiedzi) – skarga nr 77400/14.

Sprawy dotyczyły administracyjnego rozwiązania trzech skrajnie prawicowych organizacji: grupy de facto (Stowarzyszenie Trzecia Droga i jego ochrony) oraz dwóch stowarzyszeń (Dzieło francuskie i Młodzi Nacjonaliści).

Trybunał uznał, że rozwiązanie stowarzyszenia Trzecia Droga i jego ochrony, Młodych nacjonalistów rewolucjonistów miało na celu bezpieczeństwo publiczne, zapobieganie nieporządkowi i ochronę praw innych osób – wszystkie cele stanowiły uzasadnioną przyczynę w rozumieniu art. 11 ust. 2 Konwencji.

W świetle informacji w aktach i kontekstu – śmierci C.M. z 5 czerwca 2013 r., studenta politologii i członka ruchu antyfaszystowskiego, w walce ze skinheadami – Trybunał zaakceptował, że władze zasadnie uznały, że istniały odpowiednie i wystarczające przyczyny wskazujące na „pilną potrzebę społeczną” by zarządzić rozwiązanie stowarzyszeń by przeciwdziałać i zakończyć publiczny nieporządek.

Trybunał zauważył, że stowarzyszenia Dzieło francuskie i Młodzi Nacjonaliści wypełniały cele zakazane pod art. 17 Konwencji i nadużyły ich praw do wolności stowarzyszeń w sposób niezgodny z wartościami tolerancji, pokoju społecznego i zakazu dyskryminacji wynikającymi z Konwencji.

 

Bajčić przeciwko Chorwacji

 

Brak naruszenia prawa do zakazu sądzenia i karania dwukrotnie za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym – wyrok ETPC z 8.10.2020 r. w sprawie Bajčić przeciwko Chorwacji (skarga nr 67334/13); jednomyślnie:

Brak naruszenia art. 4 ust. 1 Protokołu nr 7 (prawo do nie bycia sądzonym i karanym dwa razy) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi na sądzenie i karanie dwa razy skarżącego za to samo przestępstwo drogowe. W szczególności, został pierwszy raz skazany za wykroczenie przekroczenia prędkości, a następnie za przestępstwo spowodowania śmiertelnego wypadku drogowego. Został ukarany grzywną za wykroczenie i wymierzono mu karę pozbawienia wolności za przestępstwo.

Zdaniem Trybunału, cele kary, której rożne aspekty tego samego zachowania zostały zaadresowane, powinny być rozważone w całości. W sprawie skarżącego te cele zostały zrealizowane przez dwa uzupełniające się postępowania, które były wystarczające związane ze sobą co do meritum i czasu aby uznać je za część integralnego systemu kar zgodnie z chorwackim prawem za nieprzestrzeganie regulacji bezpieczeństwa drogowego, które skutkowały śmiertelnym wypadkiem drogowym.

Trybunał stwierdził więc brak naruszenia przez państwo prawa do nakładania kary w sprawie skarżącego. Nie mógł też uznać, że skarżący był ofiarą nieproporcjonalnego uprzedzenia skutkującego duplikacją postępowań i kar.

Aghdgomelashvili i Japaridze przeciwko Gruzji

 

Nadużycia policji w czasie nalotu na biuro LGBT w Tbilisi naruszyło godność skarżących – wyrok ETPC z 8.10.2020 r. w sprawie Aghdgomelashvili i Japaridze przeciwko Gruzji (skarga nr 7224/11);

Sprawa dotyczyła policyjnego naloty na organizację LGBT w Tbilisi. Skarżący, którzy pracowali w organizacji zarzucali, że policja obrażała ich i groziła im, a także poddała ich poniżającemu przeszukanie osobistemu.

Jednomyślnie: naruszenia art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji w zw. z art. 14 (zakaz dyskryminacji) w zakresie nadużyć policji w czasie nalotu a także związane z tym śledztwo.

Trybunał uznał, że państwo było odpowiedzialne za homofobiczne i transfobiczne nadużycia policji zastosowane wobec skarżących oraz brak skutecznego śledztwa w stosunku do bardzo niestosownego zachowania policjantów. Ogólne zaniepokojenie Trybunału wzbudził fakt, że ani policji ani rząd nie podały przyczyn kontroli osobistej skarżących, co prowadzi do wniosku, że ich jedynym celem było zawstydzenie i ukaranie skarżących za ich udział w społeczności LGBT.

I.S. przeciwko Szwajcarii

 

Przedłużenie tymczasowego aresztowania pomimo uniewinnienia w pierwszej instancji naruszyło Konwencję – wyrok ETPC z 6.10.2020 r. w sprawie I.S. przeciwko Szwajcarii (skarga nr 60202/15); jednomyślnie:

Naruszenie art. 5 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji.

W tej sprawie skarżący zarzucał, że doszło do przedłużenia tymczasowego aresztowania (między kwietniem i grudniem 2015 r.) pomimo jego uniewinnienia w pierwszej instancji.

Trybunał uznał w szczególności, że tymczasowe aresztowanie I.S. po jego uniewinnieniu w I instancji nie stanowiło wyjątku przewidzianego w art. 5 ust. 1 Konwencji. Dla celów art. 5 ust. 1 lit. c Konwencji, pozbawienie wolności kończy się z uniewinnieniem danej osoby, nawet jeżeli jest to sąd I instancji. Dlatego, prawo krajowe powinno przewidywać środki, które były mniej inwazyjne niż pozbawienie wolności aby zagwarantować osobiste stawiennictwo w postępowaniu odwoławczym. Ogólne stwierdzenie, że skarżący mógł popełnić inne przestępstwa w toku postępowania odwoławczego nie mogło zostać uznane za wystarczające konkretne i szczegółowe aby je brać pod uwagę pod art. 5 ust. 1 lit. b Konwencji.

 

Jecker przeciwko Szwajcarii

 

Wymaganie od dziennikarki zeznawania i ujawnienia źródła jej artykułu o przemycie narkotyków nie było wystarczająco uzasadnienie – wyrok ETPC z 6.10.2020 r. w sprawie Jecker przeciwko Szwajcarii (skarga nr 35449/14); jednomyślnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła dziennikarki, która skarżyła się, że została zmuszona do zeznawania w czasie postępowania przygotowawczego dotyczącego przemytu narkotyków a władze wymagały od niej ujawnienia swoich źródeł po publikacji artykułu w gazecie dotyczącego dilera miękkich narkotyków, który dostarczył jej informację.

Federalny Sąd Najwyższy uznał, że pani Jecker nie mogła skorzystać z prawa do odmowy składania zeznań z uwagi na to, że przemyt miękkich narkotyków był ciężkim przestępstwem. Odnosząc się do ważenia dóbr w prawie między konkurującymi interesami, stwierdził, że interes publiczny w ściganiu ciężkiego przestępstwa narkotykowego przeważył interes ochrony źródeł.

Trybunał podkreślił, że w świetle znaczenia ochrony źródeł dziennikarskich dla wolności dziennikarskiej w demokratycznym społeczeństwie, wymaganie od dziennikarki ujawnienia tożsamości jej źródła nie może być zgodne z art. 10 Konwencji, chyba że zostanie uzasadnione nadrzędnym wymogiem w interesie publicznym.

W niniejszej sprawie, nie jest wystarczające dla ingerencji podpadanie czynu pod pewną szczególna kategorię czy podpadanie pod zasadę ogólnie sformułowaną. Przeciwnie - powinno zostać ustalone, że to było konieczne w szczególnych okolicznościach niniejszej sprawy. Mimo to Federalny Sąd Najwyższy rozstrzygnął sprawę odnosząc się do ważenia dóbr w ogólny i abstrakcyjny sposób. Jego wyrok nie mógł więc doprowadzić do wniosku, że nakazanie pani Jecker złożenia zeznań zostało uzasadnione nadrzędnym wymogiem interesu publicznego.

Karastelev i Inni przeciwko Rosji

Niedociągnięcia regulacji prawa antyekstremistycznego w Rosji spowodowały naruszenie wolności wypowiedzi skarżących – wyrok ETPC z 6.10.2020 r. w sprawie Karastelev i Inni przeciwko Rosji (skarga nr 16435/10)

Sprawa dotyczyła skargi wniesionej przez dwóch pracowników prawnoczłowieczej organizacji pozarządowej na prawo antyekstremistyczne w Rosji. Rosyjskie władze uznały, że plakat, który pokazały podczas protestu przeciwko ustawie o nieletnich i ich zachęcanie do udziału w dalszych protestach przeciwko ustawie oznaczało planowanie „działalności ekstremistycznej” zgodnie z ustawą i może skutkować odpowiedzialnością za przestępstwo. Zastosowano wobec nich trzy procedury prawne, zasadniczo ostrzegając ich, by powstrzymali się od dalszych protestów albo zostaną oskarżeni, doprowadzając do rezygnacji jednego z pracowników NGO.

ETPC uznał jednomyślnie:

Naruszenie art. 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji w stosunku do skarżących Vadima Karasteleva i Tamary Karastelevej.

Trybunał uznał, że odpowiednie przepisy prawa antyekstremistycznego zostały sformułowane bardzo szeroko, pozostawiając zbyt szerokie uznanie prokuratorowi i czyniąc ich wnioski nieprzewidywalnymi. Ani prawo ani praktyka nie zapewniały odpowiedniej ochrony przeciwko arbitralnemu wszczęciu procedury prawnej zastosowanej w sprawie skarżących. W rzeczywistości te niedociągnięcia uwypukliły się w sprawie skarżących. Trybunał uznał, że władze mocno naciągnęły konkluzję, że plakat i interakcja między skarżącymi i dwoma nastolatkami mogła być rozumiana jako podżeganie do oporu wobec zgodnych z prawem działań władzy w połączeniu z przemocą czy groźbą jej użycia.

Trybunał uznał jednomyślnie, że doszło również do naruszenia art. 6 ust. 1 (dostęp do sądu) Konwencji w zakresie sądowej kontroli postępowania wytoczonego przez pana Karasteleva.