A.S. przeciwko Norwegii oraz Abdi Ibrahim przeciwko Norwegii

Norweskie decyzje o pozwoleniu na adopcję dzieci wbrew woli matki naruszyły Konwencję – wyrok ETPC z 17.12.2019 r. w sprawie A.S. przeciwko Norwegii (skarga nr 60371/15) oraz Abdi Ibrahim przeciwko Norwegii (skarga nr 15379/16); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawy dotyczyły decyzji norweskich władz i sądów aby odebrać dzieci skarżących w bardzo młodym wieku i pozwolić na adopcję przez ich rodziny zastępcze wbrew woli skarżących. Skarżącym odmówiono jakiegokolwiek kontaktu z ich dziećmi.

Trybunał odniósł się do ostatniej sprawy Strand Lobben przeciwko Norwegii, zauważając „należytą staranność” z jaką należy podchodzić do ograniczeń dostępu rodziców do dziecka odebranego przez opiekę. Trybunał uznał, że proces decyzyjny w sprawie dzieci w tych dwóch sprawach zawiódł biorąc pod uwagę stanowiska i interesy skarżących, prowadząc do naruszenia ich praw człowieka.

Khizanishvili i Kandelaki przeciwko Gruzji

Brak uzasadnienia dla przyznania odszkodowania za bezprawnie rozebrany budynek opartego na wartości gruzu – wyrok ETPC z 17.12.2019 r. w sprawie Khizanishvili i Kandelaki przeciwko Gruzji (skarga nr 25601/12); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 1 Protokołu Nr 1 (ochrona własności) do Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi na to, że skarżący nie otrzymali odpowiedniego odszkodowania za rozbiórkę budynku w centrum Tbilisi, w którym mieli udziały. Sądy krajowe ustaliły, że budynek został rozebrany niezgodnie z prawem i przyznały skarżącym odszkodowanie. Sąd I instancji oparł odszkodowanie na wartości rynkowej budynku, podczas gdy sądy odwoławcze skutecznie odwoływały się do ceny materiału pozostawionego po rozbiórce. Dlatego odszkodowanie zostało pomniejszone.

Trybunał uznał, że sądy odwoławcze niewystarczająco uzasadniły czy wyjaśniły zmianę podejścia, podczas gdy istniała wyraźna różnica między wartością funkcjonalną budynku oraz gruzem pozostawionym po rozbiórce. W konsekwencji skarżącym nie przyznano pełnego odszkodowania, którego mogli rozsądnie oczekiwać, biorąc pod uwagę oczywiste nieuwzględnienie ich praw własności.

Kavala przeciwko Turcji

Trybunał stwierdza naruszenie Artykułów 5 i 18 oraz wzywa do natychmiastowego wypuszczenia pana Kavali, biznesmena oraz obrońcy praw człowieka zamkniętego w zakładzie karnym – wyrok ETPC z 10.12.2019 r. w sprawie Kavala przeciwko Turcji (skarga nr 28749/18); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji, oraz Naruszenie Artykułu 5 ust. 4 (prawo do odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności);

6 głosami do 1 – Naruszenie Artykułu 18 (granice stosowania ograniczeń praw) w związku z Artykułem 5 ust. 1, a także że wskazane państwo ma przedsięwziąć wszystkie środki aby zakończyć pozbawienie wolności skarżącego i zagwarantować jego natychmiastowe uwolnienie.

W tej sprawie, pan Kavala, biznesmen, który był zaangażowany w zakładanie wielu organizacji pozarządowych oraz ruchów społeczeństwa obywatelskiego, które są aktywne w promowaniu i ochronie praw człowieka, wskazywał, że jego zatrzymanie oraz areszt były nieuzasadnione. Trybunał zauważył, że pan Kavala został aresztowany na podstawie „mocnego podejrzenia” popełnienia dwóch przestępstw: usiłowania obalenia rządu oraz usiłowania obalenia porządku konstytucyjnego siłą lub przemocą.

Trybunał uznał, że władze nie mogły wykazać, aby zastosowanie i przedłużanie aresztu wobec skarżącego było usprawiedliwione uzasadnionym podejrzeniem opartym na obiektywnej ocenie przypisanych mu czynów. Również zauważył, że ten środek został zasadniczo oparty nie tylko na czynach, które nie mogły rozsądnie zostać uznane za czyn zabroniony prawem krajowym, ale także na czynach, które były szeroko związane z wykonywaniem praw gwarantowanych art. 10 i 11 Konwencji, a także że te czyny nie miały przemocowego charakteru. Z uwagi na brak ustaleń faktycznych, informacji czy dowodów wskazujących na to, że pan Kavala był zaangażowany w działalność przestępczą, nie mógł być rozsądnie podejrzany o usiłowanie obalenia rządu siłą lub przemocą. W związku z całkowitą długością rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny legalności w kontekście skargi indywidualnej skarżącego oraz przedmiotu rozpoznania, ETPC stwierdził, że postępowanie, w którym Turecki Trybunał Konstytucyjny orzekał o zgodności z prawem aresztu skarżącego nie mogło być uznane za zgodne z wymogiem szybkości przewidzianym w art. 5 ust. 4 Konwencji. W końcu, Trybunał uznał, że mając na względzie materiał zgromadzony w sprawie, zostało ustalone ponad wszelką wątpliwość, że skarżone w sprawie środki służyły ostatecznemu celowi, sprzecznemu z art. 18, a mianowicie zmuszeniu pana Kavali oraz wraz z nim wszystkich obrońców praw człowieka do milczenia. W konsekwencji, mając na względzie szczególne okoliczności sprawy oraz podstawy na jakich oparto ustalenia naruszenia, Trybunał stwierdził, że rząd powinien przedsięwziąć wszelkie środki aby zakończyć pozbawienie wolności skarżącego i zapewnić jego natychmiastowe uwolnienie.

Abil przeciwko Azerbejdżanowi (nr 2)

Władze naruszyły prawo do wolnych wyborów dyskwalifikując kandydata z możliwości kandydowania w wyborach do parlamentu w 2010 r. – wyrok ETPC z 5.12.2019 r. w sprawie Abil przeciwko Azerbejdżanowi (nr 2) (skarga nr 8513/11); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 3 Protokołu nr 3 (prawo do wolnych wyborów) do Konwencji oraz.

Azerbejdżan nie wypełnił swoich obowiązków pod Artykułem 34 (prawo do skargi indywidualnej).

Sprawa dotyczyła dyskwalifikacji skarżącego z możliwości kandydowania w wyborach do parlamentu.

Trybunał uznał, że zastosowane procedury przez władze wyborcze, które uznały, że skarżący był odpowiedzialny za prowadzenie nielegalnej kampanii wyborczej przed dozwoloną datą, które doprowadziło do jego dyskwalifikacji, nie zapewniły wystarczających gwarancji. Te same władze nie przeprowadziły również odpowiedniej oceny dowodów przeciwko niemu, biorąc pod uwagę jego argumenty, że plakaty zostały rozwieszone aby go zdyskredytować i nie miały nic wspólnego z jego kampanią.

Tagiyev i Huseynov przeciwko Azerbejdżanowi

Skazanie autora i wydawcy za wzmianki w artykule o Islamie było nadmierne i naruszyło wolność wypowiedzi – wyrok ETPC z 5.12.2019 r. w sprawie Tagiyev i Huseynov przeciwko Azerbejdżanowi (skarga nr 13274/08); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skazania skarżących za nawoływanie do nienawiści religijnej i wrogości z uwagi na ich wzmianki o Islamie w artykule opublikowanym w 2006 r.

Trybunał uznał, że sądy krajowe nie uzasadniły dlaczego skazanie skarżących było konieczne, podczas gdy artykuł w sposób jasny jedynie porównywał zachodnie i wschodnie wartości i przyczyniał się do debaty będącej przedmiotem publicznego zainteresowania, a mianowicie funkcji religii w społeczeństwie. Tymczasem sądy zwyczajnie podpisały się pod opinią ustalającą, że pewne zwroty prowadziły do nawoływania do nienawiści religijnej i wrogości bez uwzględnienia kontekstu czy nawet spróbowania wyważenia prawa skarżących do dzielenia się z publicznością swoimi poglądami na temat religii z prawem ludzi religijnych do poszanowania ich poglądów.

Makeyan i Inni przeciwko Armenii

Postępowanie przeciwko prowadzącym kampanię wyborczą za zakłócenie głosowania w lokalu wyborczym było rzetelne – wyrok ETPC z 5.12.2019 r. w sprawie Makeyan i Inni przeciwko Armenii (skarga nr 46435/09); jednomyślnie:

Brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skazania skarżących za zakłócenie pracy komisji wyborczej w lokalu wyborczym w czasie wyborów prezydenckich w 2008 r.

Skarżący zarzucali, że postępowanie karne przeciwko nim było nierzetelne z uwagi na to, że sądy krajowe skorzystały z zeznań świadków złożonych w postępowaniu przygotowawczym żeby ich skazać, bez wzięcia pod uwagę zeznań tych samych ludzi pod przysięgą przed sądem, że uprzednie zeznania zostały złożone pod przymusem.

Trybunał podkreślił, że co do zasady sąd powinien dać większą wiarę zeznaniom świadka złożonym w postępowaniu sądowym na rozprawie niż protokołowi z jego zeznań w postępowaniu przygotowawczym. Mimo to, w sprawie skarżących, Trybunał stwierdził, że sądy wskazały odpowiednie przyczyny dla ustalenia, że zeznania świadków złożone w postępowaniu przygotowawczym były bardziej wiarygodne, a mianowicie, że ich wnioski o nieprzesłuchiwanie ich w toku rozprawy wynikały z obawy prześladowań ze strony osób popierających skarżących mogły uzasadniać ich wycofanie się z zeznań złożonych w toku postępowania przygotowawczego. Dodatkowo, nic w aktach sprawy nie potwierdzało zarzutów świadków, że przesłuchujący w toku śledztwa naciskał na nich do złożenia określonych zeznań ani też nigdy nie podnieśli takiego zarzutu.

Hambardzumyan przeciwko Armenii

Zarządzenie przez sąd kontroli operacyjnej było zbyt pobieżne i nie zawierało wskazania konkretnych środków kontroli – wyrok ETPC z 5.12.2019 r. w sprawie Hambardzumyan przeciwko Armenii (skarga nr 43478/11); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji oraz

Brak naruszenia Artykułu 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego).

Sprawa dotyczyła skargi na to, że policja nie miała ważnego orzeczenia sądowego pozwalającego na stosowanie kontroli operacyjnej wobec skarżącej w toku postępowania przygotowawczego.

Trybunał uznał w szczególności, że orzeczenie sądowe nie było wystarczająco szczegółowe co do osoby, która miała być obiektem kontroli operacyjnej, nieprecyzyjne w stopniu nieakceptowalnym jeśli chodzi o tak poważną ingerencję w prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego jak kontrola operacyjna. Dodatkowo, orzeczenie nie wymieniało szczególnych środków, które miały zostać zastosowane wobec skarżącej. Podsumowując, środek kontroli nie miał wystarczającego nadzoru sądowego i był niezgodny z Konwencją.

Petrescu przeciwko Portugalii

Nieodpowiednie warunki pozbawienia wolności w portugalskich zakładach karnych: Trybunał rekomenduje przyjęcie przez państwo środków generalnych aby poprawić sytuację – wyrok ETPC z 3.12.2019 r. w sprawie Petrescu przeciwko Portugalii (skarga nr 23190/17); jednomyślnie:

Wiele naruszeń Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji w związku z warunkami pozbawienia wolności w dwóch zakładach karnych w Portugalii między 2012 a 2016 r.

W świetle warunków w jakich pan Petrescu był przetrzymywany w policyjnym zakładzie karnym w Lizbonie oraz w zakładzie karnym w Pinheiro da Cruz, Trybunał stwierdził, że został on poddany poniżającemu traktowaniu przez 376 kolejnych dni oraz nieludzkie i poniżające traktowanie w kliku okresach trwających 385, 36 i 18 dni.

Trybunał zalecił, by Portugalia rozważyła wprowadzenie środków generalnych. Po pierwsze, środki które muszą zapewnić więźniom warunki pozbawienia wolności zgodne z art. 3 Konwencji. Po drugie, dostępny środek zapobiegający kontynuowaniu przedmiotowego naruszenia albo dający osadzonym możliwość poprawy ich warunków pozbawienia wolności.

I.L. przeciwko Szwajcarii

Środek zapobiegawczy zastosowany wobec skarżącego pomimo braku odpowiedniego przepisu w szwajcarskim prawie: Trybunał stwierdza lukę w prawie – wyrok ETPC z 3.12.2019 r. w sprawie I.L. przeciwko Szwajcarii (skarga nr 72939/16); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji.

I.L. podniósł, że środek zapobiegawczy został zastosowany wobec niego (między 13 czerwca a 13 września 2016) w warunkach nieprzewidzianych szwajcarskim prawem. Środek zapobiegawczy został zastosowany na podstawie przepisu kodeksu postępowania karnego dotyczącego tymczasowego aresztowania, stosowanego odpowiednio, w toku postępowania sądowego na wniosek o przedłużenie instytucjonalnego środka terapeutycznego, który został nałożony na I.L. 5 lat wcześniej. Maksymalna długość takiego środka wstępnego już wygasła.

Trybunał zauważył, że orzeczenia nakazujące pozbawienie wolności na podstawie bezpieczeństwa publicznego nie byłoby konieczne, gdyby wyrok przedłużający środek instytucjonalny został wydany w odpowiednim czasie. Trybunał wskazał, że bezspornym było to, że nie istniała żadna wyraźna podstawa prawna w szwajcarskim prawie karnym dla tego typu pozbawienia wolności. Nie istniało również żadne spójne orzecznictwo w tym zakresie. Trybunał również stwierdził, żę mając na względzie powagę ingerencji w wolność osobistą skarżącego oraz potrzebę wąskiej wykładni przepisów określających zgodne z prawem pozbawienie wolności, odpowiednie stosowanie czy też odesłanie do przepisów materialnych nie może być tolerowane.

Następnie podniósł, że ustawodawstwo federalne nie spełniało kryterium „prawa” dla celów Artykułu 5 ust. 1, a pozbawienie wolności skarżącego pomiędzy 13 czerwca a 13 września 2016 r. nie było zgodne z tym przepisem. Trybunał odnotował, że szwajcarski parlament pragnął teraz wypełnić tą lukę w prawie a prace przygotowawcze w tym celu rozpoczęto.

Kırdök i Inni przeciwko Turcji

Nieuzasadnione zajęcie danych elektronicznych chronionych tajemnicą adwokacką – wyrok ETPC z 3.12.2019 r. w sprawie Kırdök i Inni przeciwko Turcji (skarga nr 14704/12); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, mieszkania i prywatnej korespondencji) Konwencji.

W tej sprawie skarżący, którzy są adwokatami, zarzucali zajęcie danych elektronicznych przez sąd dla celów postępowania karnego przeciwko innemu adwokatowi (Ü.S.), który dzielił z nimi kancelarię.

Trybunał uznał, że zajęcie danych elektronicznych skarżących, które były chronione tajemnicą adwokacką oraz odmowa ich zwrotu czy zniszczenia nie odpowiadały palącej społecznej potrzebie ani też nie były konieczne w demokratycznym społeczeństwie. Trybunał również odnotował brak wystarczających gwarancji procesowych w prawie wykładanym i stosowanym przez sądy.

Mustafa przeciwko Bułgarii

Cywil sądzony przez sądy wojskowe za zwyczajne przestępstwo nie miał rzetelnego procesu - wyrok ETPC z 28.11.2019 r. w sprawie Mustafa przeciwko Bułgarii (skarga nr 1230/17); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Pan Mustafa, cywil, który nie miał żadnych związków z armią, został skazany przez sąd wojskowy za zwyczajne przestępstwo, ponieważ jeden z oskarżonych w sprawie służył w armii w czasie popełnienia przestępstwa. Pan Mustafa wskazywał, że takie sądy nie są ani niezależne ani bezstronne.

Trybunał stwierdził, że wątpliwości pana Mustafy co do niezależności i bezstronności sądów wojskowych mogą być uznane za obiektywnie uzasadnione. Po pierwsze, czynniki takie jak sędziowie wojskowi podlegający wojskowej dyscyplinie, ich formalne włączenie do wojska oraz status przysięgłych w sądzie wojskowym, którzy z definicji byli oficerami wojska, wskazywał, że sądy wojskowe zgodnie z bułgarskim prawem nie mogły być postrzegane jako zwykłe sądy. 

Po drugie, bułgarskie prawo przewidywało dla sądów wojskowych wyłączną jurysdykcję nad przestępstwami popełnionymi wspólnie przez wojskowych i cywilów, nawet poza kontekstem działań wojskowych. Abstrakcyjne powierzenie przez prawo krajowe pewnych kategorii przestępstw sądom wojskowym nie było wystarczające; konieczne było wykazanie istnienia „ważnych powodów” w każdej sprawie

Abdyusheva i Inni przeciwko Rosji

Rosja nie naruszyła Konwencji odmawiając narkomanom metadonowej terapii substytucyjnej - wyrok ETPC z 26.11.2019 r. w sprawie Abdyusheva i Inni przeciwko Rosji (skarga nr 58502/11); 6 głosami do 1:

Brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji oraz

jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 34 (prawo do skargi indywidualnej) Konwencji. 

Trybunał uznał, większością głosów, że skarga złożona przez skarżącą była dopuszczalna w zakresie Artykułu 8 i niedopuszczalna w pozostałym zakresie, podobnie jak skargi dwóch pozostałych skarżących. 

Sprawa dotyczyła wniosków trzech skarżących o przepisanie im terapii substytucyjnej w związki z ich uzależnieniem od opium. Biorąc pod uwagę, po pierwsze zagrożenia substytucyjnej terapii dla zdrowia publicznego oraz, po drugie, indywidualnej sytuacji skarżącej, która otrzymała pomoc medyczną, Trybunał uznał, że władze rosyjskie nie naruszyły praw skarżącej do poszanowania jej życia prywatnego. 

Wymagane przez skarżących substancje jako substytuty produktów opioidalnych, a mianowicie metadon i buprenorfina są zakazane w Rosji dla wszystkich pacjentów do celów leczenia. 

Trybunał stwierdził, że nawet przyjmując, że choroby, na które powołują się skarżący (cukrzyca, astma i choroba serca) mogły być porównane z uzależnieniem od opium, nie było różnicy w traktowaniu między nimi a pacjentami wymienianymi w przykładach, biorąc pod uwagę, że przedmiotowe substancje były zakazane. 

W końcu, w świetle materiałów sprawy, Trybunał uznał, że władze państwowe nie przeszkodziły skarżącym w wykonywaniu ich prawa do skargi indywidualnej. 

Yașar przeciwko Rumunii

Przepadek łodzi wykorzystywanej do nielegalnych połowów ryb na Morzu Czarnym był uzasadniony - wyrok ETPC z 26.11.2019 r. w sprawie Yașar przeciwko Rumunii (skarga nr 64863/13); jednomyślnie:

Brak naruszenia Artykułu 1 Protokołu Nr 1 (ochrona własności) do Konwencji.

Sprawa dotyczyła przepadku łodzi skarżącego z uwagi na to, że używał jej do nielegalnych połowów na Morzu Czarnym. 

Trybunał uznał, że przepadek stanowił pozbawienie własności, ponieważ łódź ostatecznie została sprzedana prywatnej stronie a pieniądze uzyskane ze sprzedaży zabrane przez państwo. Mimo to, sądy starannie wyważyły konkurujące prawa i uznały, że wymogi interesu generalnego zapobiegania działaniom, które stanowiły poważne zagrożenie dla źródeł biologicznych w Morzu Czarnym przeważyły nad prawami własności skarżącego. ]

Ilias i Ahmed przeciwko Węgrom

Węgry naruszyły prawa dwóch osób ubiegających się o azyl wydalając ich do Serbii - wyrok ETPC z 21.11.2019 r. w sprawie Ilias i Ahmed przeciwko Węgrom (Wielka Izba) (skarga nr 47287/15) 

Sprawa dotyczyła dwóch osób z Bangladeszu ubiegających się o azyl, którzy spędzii 23 dni węgierskiej strefie tranzytowej zanim ich wydalono do Serbii po tym jak odrzucono ich wnioski o azyl. 

Jednomyślnie: 

Naruszenie Artykułu 3 (zakaz tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji z uwagi na ich wydalenie do Serbii oraz

Brak naruszenia Artykułu 3 z uwagi na warunki w strefie tranzytowej, a także

Większością: skarga pod Artykułem 5 ust. 1 i 4 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) odrzucona jako niedopuszczalna. 

Trybunał uznał, że węgierskie władze nie wypełniły ich obowiązku pod Artykułem 3 - oceny zagrożeń dla skarżących nie mających odpowiedniego dostępu do procedury azylowej w Serbii czy poddanych łańcuchowym wydaleniom, co mogło skutkować odesłaniem ich do Grecji, gdzie warunki w obozach dla uchodźców były już uznane za niezgodne z Artykułem 3. 

Rozwijając swoje orzecznictwo, ETPC stwierdził, że Artykuł 5 nie miał zastosowania w sprawie skarżących ponieważ nie doszło do faktycznego pozbawienia wolności w strefie tranzytowej. Trybunał wskazał, że skarżący wkroczyli do tej strefy z własnej inicjatywy i mogli w praktyce wrócić do Serbii, gdzie nie byli narażeni na utratę życia czy zdrowia 

Ich obawy związane z brakiem dostępu do systemu azylowego czy wydalenia do Grecji, wyrażone pod art. 3, nie były wystarczające do uznania ich pobytu w strefie tranzytowej za niedobrowolny.

Z.A. i Inni przeciwko Rosji

Pozbawienie wolności osób wnioskujących o azyl w strefie tranzytowej na lotnisku przez długi czas w trudnych warunkach naruszyło ich prawa człowieka - wyrok ETPC z 21.11.2019 r. w sprawie Z.A. i Inni przeciwko Rosji (Wielka Izba) (skarga nr 61411/15) 

Sprawa dotyczyła czterech mężczyzn przetrzymywanych przez długi okres czasu w strefie tranzytowej lotniska Moskwa Szeremietiewo, podczas gdy władze rozpoznawały ich wnioski o azyl. Wszyscy ostatecznie opuścili Rosję po wyjściu ze strefy tranzytowej.

Jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji oraz

Naruszenie Artykułu 3 (zakaz tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji. 

Trybunał uznał w szczególności, że Artykuł 5 znalazł zastosowanie w sprawie skarżących, ponieważ ich obecność w strefie tranzytowej nie była dobrowolna; zostali pozostawieni sami sobie przez cały okres ich pobytu, który trwał od 5 miesięcy do 2 lat w zależności od skarżącego; nie było realnej możliwości opuszczenia strefy; władze nie odniosły się do prawa krajowego o przyjmowaniu osób wnioskujących o azyl. Biorąc pod uwagę brak podstawy prawnej dla ich pozbawienia wolności w strefie tranzytowej, pogorszenie ich sytuacji przy wstrzymaniu procedury azylowej, Trybunał uznał, że doszło do naruszenia ich praw pod Artykułem 5 ust. 1. 

Warunki w jakich skarżący żyli były również alarmujące: musieli spać w strefie tranzytowej, ciągle zatłoczonej i oświetlonej strefie bez dostępu do miejsc, gdzie mogliby się umyć czy gotować. Dlatego ich traktowanie było poniżające i stanowiło naruszenie Artykułu 3.

Papargyriou przeciwko Grecji

Brak środka odszkodowawczego za przewlekłe postępowanie przygotowawcze przed greckimi sądami - wyrok ETPC z 21.11.2019 r. w sprawie Papargyriou przeciwko Grecji (skarga nr 55846/15); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego w rozsądnym terminie) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła braku środka odszkodowawczego zgodnie prawem greckim na przewlekłość postępowania przygotowawczego przed sądami karnymi. 

Trybunał uznał, że postępowanie przygotowawcze (które trwało ponad 10 lat i 9 miesięcy) przed sądem było przewlekłe do tego stopnia, że niezgodne z wymogiem rozsądnego czasu pod Artykułem 6 Konwencji.

Trybunał zauważył, że mimo że ówczesne orzecznictwo sądowe, niezależnie od możliwej przyszłej wykładni prawa krajowego zapewniało środek odszkodowawczy za nieuzasadnioną długość postępowania przed sądami krajowymi - to nie istniało prawo przyznające odszkodowanie za przewlekłość w postępowaniu przygotowawczym. 

Sailing Club of Halkidiki ‘I Kelyfos’ przeciwko Grecji

Odroczenie przez grecki Naczelny Sąd Administracyjny postępowania w sprawie zażalenia na koszty cumowania na przystani było odpowiednio uzasadnione - wyrok ETPC z 21.11.2019 r. w sprawie Sailing Club of Halkidiki ‘I Kelyfos’ przeciwko Grecji (skargi nr 6978/18 oraz 8547/18); jednomyślnie:

Brak naruszenia Artykułu 6 (prawo dostępu do sądu) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła postępowania wytoczonego przez skarżących, właścicieli łodzi korzystających z przystani przeciwko podwyżce opłat przybijania i cumowania, którymi zostali obciążenie przez spółkę odpowiedzialną za zarząd spółką Porto Carras Marina. 

Trybunał zauważył, że niewątpliwie długotrwałe postępowanie mogło zostać wytłumaczone powtarzającymi się odroczeniami rozpraw. Podczas gdy pewna ich liczba została odroczona przez NSA z urzędu, niektóre z nich wynikały z działań prawników. Mimo to, Trybunał przyznał, że istniały ważne powody dla NSA do odroczenia oceny spraw aż do końca 2014 r. z uwagi na całkowitą zmianę prawa w ciągu roku, po wcześniejszej kontroli w 2013 r. w zakresie ustalenia opłat przybijania i cumowania do przystani będących własnością Grecji.

T.K. i S.R. przeciwko Rosji

ETPC zmienia swoje podejście do ekstradycji etnicznych Uzbeków do Kirgistanu - wyrok ETPC z 19.11.2019 r. w sprawie T.K. i S.R. przeciwko Rosji (skargi nr 28492/15 oraz 49975/15) 

Sprawa dotyczyła zarzutów skarżących złego traktowania w razie ekstradycji do Kirgistanu z uwagi na to, że należeli do etnicznej mniejszości uzbeckiej, która była prześladowana przez władze od czasu rozruchów międzyetnicznych w 2010 r. 

5 głosami do 2:

Brak naruszenia Artykułu 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji w razie ekstradycji do Kirgistanu. 

Trybunał uznał, że rosyjskie sądy wzięły odpowiednio pod uwagę zarzuty skarżących a uzasadnienie oddalające je było rozsądne. W szczególności, sądy uwzględniły ogólną sytuację praw człowieka w Kirgistanie, okoliczności osobiste skarżących oraz zapewnienia władz kirgiskich. Te zapewnienia były wzmocnione mechanizmem monitorowania, a także wizytami rosyjskich dyplomatów w kirgiskich jednostkach penitencjarnych, w których przebywali ekstradowani. Dlatego Trybunał nie miał powodów, by wątpić w stanowisko rosyjskich sądów i stwierdził, że ani ogólna sytuacja w kraju ani fakt, że skarżący należeli do uzbeckiej mniejszości etnicznej nie narażała ich na realne niebezpieczeństwo traktowania niezgodnego z Artykułem 3 w razie ekstradycji do Kirgistanu. 

Wcześniej, tuż po wydarzeniach z 2010 r., Trybunał uznawał, że wydalenie etnicznych Uzbeków do Kirgistanu stanowiłoby naruszenie Artykułu 3. Mimo to, musiał ocenić aktualną sytuację skarżących i podkreślił, że w świetle ostatnich raportów międzynarodowych, nie stanowili już grupy narażonej na ryzyko złego traktowania tylko z uwagi na ich etniczne pochodzenie.

K.O. i V.M. przeciwko Norwegii

Norweska decyzja w sprawie opieki nad dzieckiem była uzasadniona ale ograniczenia kontaktów rodziców z dzieckiem były nadmierne - wyrok ETPC z 19.11.2019 r. w sprawie K.O. i V.M. przeciwko Norwegii (skarga nr 64808/16) 

Sprawa dotyczyła oficjalnych decyzji odebrania opieki nad córką pary kilka tygodni po jej narodzinach w 2015 r. i ograniczenia ich praw do kontaktu. Rodzina została ponownie połączona w 2018 r. 

Jednomyślnie: 

Brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji w zakresie umieszczenia córki skarżących w opiece

Naruszenie Artykułu 8 Konwencji w zakresie ich kontaktu z ich córką, który został ograniczony do 4, a następnie 6 razy w roku. 

Trybunał uznał, że władze przeprowadziły dogłębną analizę sprawy w zakresie odebrania opieki a odpowiednia procedura zapewniała odpowiednią ochronę interesów skarżących. Przeciwnie, decyzje władz co do praw do kontaktu, na wstępnym etapie procedury, zostały oparte na przypuszczeniu, że nie dojdzie do zjednoczenia rodziny z uwagi na to, że rodzina zastępcza będzie długoterminowa. Dodatkowo, władze nie wyjaśniły dlaczego było sprzeczne z najlepszym interesem dziecka widzenie jego rodziców częściej, nawet posiadając pozytywną ocenę co do interakcji rodzinnej w czasie wizyt. 

Razvozzhayev przeciwko Rosji i Ukrainie oraz Udaltsov przeciwko Rosji

Protestujący rosyjscy opozycjoniści zostali ofiarami wielu naruszeń po ich skazania za organizację działań masowego nieporządku w 2012 r. - wyrok ETPC z 19.11.2019 r. w sprawie Razvozzhayev przeciwko Rosji i Ukrainie oraz Udaltsov przeciwko Rosji (skarga nr 75734/12)

Skarga dotyczyła skazań dwóch mężczyzn za organizowanie „masowego nieporządku” z uwagi na ich udział w maju 2012 r. w protestach opozycji oraz wynikającymi z nich zakłóceniami w centrum Moskwy, incydentem, który leżał u podstaw wcześniejszych spraw, którymi zajmował się Europejski Trybunał Praw Człowieka. 

Jednomyślnie: kilka naruszeń praw obu skarżących, w tym:

naruszenie Artykułu 3 (zakaz tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania) i Artykułu 5 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) z uwagi na nieprzeprowadzenie śledztwa w sprawie podnoszonych zarzutów, że został uprowadzony przez rosyjskich agentów na Ukrainie i zabrany do Rosji oraz

naruszenie Artykułu 11 (wolność zgromadzeń) z uwagi na jego skazanie za organizację masowego nieporządku. 

Trybunał odrzucił skargę pierwszego skarżącego pod Artykułem 11, stwierdzając że jego działania nie wypełniły znamienia „pokojowego zgromadzenia”. Trybunał zauważył, że sądy krajowe obwiniały protestujących o przemoc a drugiego skarżącego osobiście jako organizatora, mimo że nie oceniły odpowiedzialności władz za protest odchodzącego od swojej pokojowej wstępnej fazy. Wręcz przeciwnie, Trybunał uznał we wcześniejszej fazie sprawy napięcia urosły z uwagi na to, że władze nieoczekiwanie zmieniły miejsce protestu i nie komunikowały się w odpowiedni sposób z protestującymi. Dodatkowo, drugi skarżący nigdy nie ujawnił przemocowych zamiarów, a wręcz przeciwnie wzywał do zachowania spokoju. 

Trybunał również stwierdził wiele naruszeń praw chronionych Artykułem 5, Artykułem 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego), Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) oraz Artykułu 1 Protokołu Nr 1 (ochrona własności) Konwencji.

Obote przeciwko Rosji

Flash moby mogą korzystać z konwencyjnej ochrony - wyrok ETPC z 19.11.2019 r. w sprawie Obote przeciwko Rosji (skarga nr 58954/09); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 11 (wolność zgromadzeń) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła oskarżenia skarżącego za wzięcie udziału we flash mobie, który sąd postrzegały jako statyczna demonstracja wymagającego uprzedniego zawiadomienia. 

Trybunał uznał flash mob za „pokojowe zgromadzenie” oraz stwierdził, że przyczyny podane przez władze krajowe aby uzasadnić jego rozwiązanie oraz oskarżenie skarżącego nie były „odpowiednie i wystarczające”. 

Podkreślił, że organizowanie demonstracji bez uprzedniej zgody niekoniecznie uzasadnia ingerencję w prawo osoby do wolności zgromadzenia. W rzeczywistości, siedmioro ludzi stojących w ciszy i trzymając puste kartki papieru nie mogło być postrzeganych jako zagrożenie dla porządku publicznego.

N.A. przeciwko Finlandii

Fińska decyzja o deportowaniu Irakijczyka, który został zabity, kiedy wrócił do kraju pochodzenia, naruszyła Konwencję - wyrok ETPC z 14.11.2019 r. w sprawie N.A. przeciwko Finlandii (skarga nr 25244/18); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 2 (prawo do życia) i Artykułu 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego i poniżającego traktowania) Konwencji z uwagi na decyzje o deportacji ojca skarżącego do jego kraju pochodzenia, Iraku, gdzie został następnie zabity. 

Trybunał uznał, że władze fińskie nie przeprowadziły pełnej wystarczającej oceny indywidualnych ryzyk na jakie był narażony ojciec skarżącego w Iraku pomimo że uznały jego zeznanie o dwóch prawie śmiertelnych atakach w kontekście napięć między szyitami i sunnitami (ojciec skarżącego należał do tych drugich). 

Władze fińskie zdecydowały się wydalić ojca skarżącego, który pozostawał w konflikcie z kolegą szyitą w miejscu pracy jako śledczy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, co skutkowały tym, że został zmuszony do dobrowolnego powrotu do Iraku, gdzie został zastrzelony i zabity po przyjeździe. 

S.A. Bio d’Ardennes przeciwko Belgii

Ubój chorych zwierząt: brak odszkodowania dla spółki, która nie wypełniła wymogów zdrowotnych nie naruszył jej prawa własności - wyrok ETPC z 12.11.2019 r. w sprawie S.A. Bio d’Ardennes przeciwko Belgii (skarga nr 44457/11); jednomyślnie:

Brak naruszenia Artykułu 1 Protokołu Nr 1 (ochrona własności) do Konwencji. 

Sprawa dotyczyła odmowy władz belgijskich wypłacenia odszkodowania skarżącej spółce za przymusowy ubój 253 sztuk bydła zainfekowanych brucelozą. 

Trybunał uznał, że skarżącej spółce odmówiono odszkodowania z uwagi na liczne naruszenia regulacji dotyczących zdrowia zwierząt wymaganych prawem krajowym. Trybunał zauważył, że władze krajowe miały pewien margines swobody w zakresie ochrony zdrowia publicznego oraz bezpieczeństwa żywności na swoim terytorium oraz ustalaniu kar za naruszenia regulacji zdrowotnych w zależności od ryzyk wynikających z nieprzestrzegania przepisów oraz charakteru chorób zwierząt, które miały być wyplenione na mocy przedmiotowych przepisów. Stąd, z uwagi na znaczenie zapobiegania przez państwo takim chorobom oraz zakres oceny pozostawiony mu w tym zakresie, Trybunał uznał, że skarżąca spółka nie poniosła indywidualnego i nadmiernego ciężaru jako wyniku odmowy zapewnienia jej odszkodowania za ubój jego bydła.

A przeciwko Rosji

Naruszenie praw dziewięciolatki, która była świadkiem pełnego przemocy zatrzymania jej ojca przez policję - wyrok ETPC z 12.11.2019 r. w sprawie A przeciwko Rosji (skarga nr 37735/09); jednomyślnie:

Dwa naruszenia Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania / śledztwo) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła zarzutów skarżącej, że została straumatyzowana poprzez gwałtowne zatrzymanie na jej oczach jej ojca przez policję podczas gdy miała 9 lat. 

Trybunał uznał, że zarzuty skarżącej były wiarygodne, zaś odpowiedzią władz  było przeprowadzenie śledztwa, które okazało się pozorne i nieskuteczne. 

Dodatkowo, funkcjonariusze władzy, którzy powinni być świadomi tego, że skarżąca mogła być na miejscu operacji, nie wzięli pod uwagę jej interesów planując przeprowadzenie operacji przeciwko jej ojcu, a tym samym narażając ją na scenę przemocy. To miało bardzo poważny wpływ na nią, ponieważ cierpiała w szczególności na zaburzenia nerwowe oraz zaburzenia stresu pourazowego przez wiele lat po tym zdarzeniu. 

W ocenie Trybunału, fakt że skarżąca była świadkiem tak gwałtownego incydentu doprowadził do złego traktowania, któremu władze nie zapobiegły z naruszeniem Artykułu 3.

Natig Jafarov przeciwko Azerbejdżanowi

Azerski działacz opozycji zatrzymany i aresztowany z naruszeniem Konwencji - wyrok ETPC z 7.11.2019 r. w sprawie Natig Jafarov przeciwko Azerbejdżanowi (skarga nr 64581/16) Konwencji; jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji,

Naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji,

Naruszenie Artykułu 5 ust. 4 (brak skutecznej kontroli sądowej areszotwania) oraz

Naruszenie Artykułu 18 (granice stosowania ograniczeń praw) w związku z Artykułem 5. 

Sprawa dotyczyła zatrzymania, tymczasowego aresztowania i umieszczenia skarżącego w metalowej klatce w sądzie. Jego sprawa jest podobna do innych działaczy opozycji i społeczeństwa obywatelskiego w Azerbejdżanie, już ocenianymi przez Trybunał. 

Trybunał uznał, że nie było podstaw do postawienia zarzutów skarżącemu oraz że został zatrzymany i aresztowany bez uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego. 

Trybunał przypomniał swoje pierwsze ustalenia dotyczące zestawu środków używanych przeciwko działaczom opozycji i społeczeństwa obywatelskiego takich jak skarżący, których celem jest tłumienie ich działalności Dlatego stwierdził, że środki przeciwko niemu podobnie zostały zastosowane w ukrytym celu.

Herbai przeciwko Węgrom

Artykuły na stronie dla profesjonalnych odbiorców chronione wolnością wypowiedzi; naruszenie praw pracownika banku - wyrok ETPC z 5.11.2019 r. w sprawie Herbai przeciwko Węgrom (skarga nr 11608/15); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła zwolnienia skarżącego z pracy w kadrach banku z uwagi na jego zaangażowanie w stronę dotyczącą spraw HR. 

Trybunał uznał, że sądy krajowe nie przeprowadziły odpowiedniego ważenia prawa skarżącego do wolności wypowiedzi oraz prawa banku do ochrony swoich uzasadnionych interesów gospodarczych. W szczególności, Trybunał nie zgodził się z ustaleniami sadów krajowych, że artykuły w zakresie tematów będących zainteresowaniem profesjonalnych odbiorców mogły nie korzystać z ochrony wolności słowa tylko dlatego, że nie stanowiły debaty o znaczeniu publicznym.

A.A. przeciwko Szwajcarii

Szwajcaria naruszyłaby Konwencję zwracając Afganistanowi Afgańczyka, który przeszedł na chrześcijaństwo - wyrok ETPC z 5.11.2019 r. w sprawie A.A. przeciwko Szwajcarii (skarga nr 32218/17); jednomyślnie, że doszłoby do naruszenia Artykułu 3 konwencji w razie powrotu skarżącego do Afganistanu. 

Sprawa dotyczyła wydalenia ze Szwajcarii do Afganistanu Afgańczyka, Hazara z pochodzenia, który był muzułmaninem, który przeszedł na chrześcijaństwo.

 Trybunał zauważył, że zgodnie z wieloma międzynarodowymi dokumentami dotyczącymi sytuacji w Afganistanie, Afgańczycy, którzy przeszli na chrześcijaństwo albo wobec których podejrzewano konwersję zostaliby narażeni na ryzyko prześladowania przez różne grupy. Mogło to przybrać formę prześladowania przez państwo i zakończyć się karą śmierci. 

Trybunał odnotował, że autentyczność konwersji w Szwajcarii została uznana przez Federalny Sąd Administracyjny, który nie przeprowadził dostatecznej oceny zagrożeń, na które byłby osobiście wystawiony w razie powrotu do Afganistanu. Trybunał uznał, że akta nie zawierały dowodów, że skarżący został przesłuchany co do swojej codziennej praktyki religii chrześcijańskiej od kiedy stał się baptystą w Szwajcarii oraz jak mógł, w razie powrotu, kontynuować praktykę w Afganistanie, w szczególności w Kabulu, gdzie nigdy nie mieszkał i gdzie, jak twierdził, nie byłby w stanie odbudować swojego przyszłego życia. 

Papageorgiou i Inni przeciwko Grecji

Grecki system wyłączania dzieci szkolnych z lekcji religii narusza Konwencję – wyrok ETPC z 31.10.2019 r. w sprawie Papageorgiou i Inni przeciwko Grecji (skargi nr 4762/18 oraz 6140/18)

Sprawa dotyczyła przymusowych lekcji religii w greckich szkołach.

ETPC jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 2 Protokołu Nr 1 (prawo do nauki) Konwencji wykładanego w świetle Artykułu 9 (wolność myśli, sumienia i wyznania).

Trybunał podkreślił, że władze nie miały prawa zobowiązać jednostek do ujawnienia ich wiary. Mimo to, aktualny system w Grecji wyłączania dzieci z lekcji religii wymagał od rodziców złożenia uroczystej deklaracji potwierdzającej, że ich dzieci nie są prawosławne. Ten wymóg nakładał nieodpowiedni ciężar na rodziców – ujawnienia informacji, z której można było wywieść, że oni i ich dzieci wyznawali lub nie określoną religię. Dodatkowo, taki system mógł powstrzymywać rodziców od składania wniosków o wyłączenie ich dzieci z lekcji religii, w szczególności w takim wypadku jak skarżący, którzy żyli na małych wyspach, gdzie znaczna większość populacji przyznawała się do danej religii, a ryzyko stygmatyzacji było znacznie wyższe.

Baralija przeciwko Bośni i Hercegowinie

Bośnia i Hercegowina muszą zmienić prawo, które umożliwiłoby demokratyczne wybory w Mostarze – wyrok ETPC z 29.10.2019 r. w sprawie Baralija przeciwko Bośni i Hercegowinie (skarga nr 30100/18); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 1 Protokołu Nr 12 (ogólny zakaz dyskryminacji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła prawnej przeszkody, która uniemożliwiła skarżącemu, lokalnemu politykowi mieszkającemu w Mostarze głosowanie czy też startowanie w wyborach.

Trybunał uznał, że przeszkoda prawna została stworzona w wyniku niewykonania przez władze orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego przygotowania głosowania w wyborach lokalnych w Mostarze oraz nakazania władzom dostosowanie odpowiednich przepisów do Konstytucji. To doprowadziło do sytuacji, w której ostatnie wybory w Mostarze zostały przeprowadzone w 2008 r. a miasto jest rządzone od 2012 r. przez burmistrza, który nie ma wymaganej legitymacji demokratycznej. Taka sytuacja była niezgodna z zasadą rządów prawa. ETPC nie mógł więc zaakceptować uzasadnienia rządu o przedłużeniu opóźnienia w wykonaniu orzeczenia TK, a mianowicie trudności w ustaleniu długoterminowego i skutecznego mechanizmu podziału władzy dla rady miasta jak i utrzymania pokoju i ułatwienia dialogu pomiędzy różnymi grupami etnicznymi w Mostarze. Państwo więc nie wykonało swojego obowiązku przedsięwzięcia środków ochrony pani Baraliji od dyskryminacyjnego traktowania na podstawie miejsca zamieszkania oraz przeprowadzenia demokratycznych wyborów w Mostarze.

Trybunał również stwierdził, jednomyślnie, zgodnie z Artykułem 46 (moc wiążąca i wykonanie wyroków), że państwo powinno zmienić odpowiednie przepisy, najpóźniej w terminie 6 miesięcy od chwili kiedy niniejszy wyrok stanie się ostateczny.

Stankūnaitė przeciwko Litwie

Brak naruszenia praw kobiety zaangażowanej w głośnej sprawie opieki nad dzieckiem – wyrok ETPC z 29.10.2019 r. w sprawie Stankūnaitė przeciwko Litwie (skarga nr 67068/11); jednomyślnie:

Brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi na orzeczenia w przedmiocie opieki nad córką skarżącej oraz opóźnień w ich ponownym połączeniu.

Trybunał uznał w szczególności, że władze działały z należytą starannością w postępowaniu dotyczącym opieki: najpierw musiały czekać, aż skarżąca wyjaśni swój udział w domniemanym molestowaniu seksualnym swojej córki. Jak tylko ta przeszkoda została usunięta i sądy oceniły, co leżało w najlepszym interesie dziecka, nakazały powrót córki do skarżącej. Władze doznały jednak przeszkód ze strony innych członków rodziny w przekazaniu dziecka, ale ostatecznie skutecznie podjęły odpowiednie kroki, by uporać się z tą ekstremalnie trudną sytuacją.

Hatice Çoban przeciwko Turcji

Skazanemu za wypowiedź nie zapewniono gwarancji procesowych wymaganych wolnością wypowiedzi: naruszenie – wyrok ETPC z 29.10.2019 r. w sprawie Hatice Çoban przeciwko Turcji (skarga nr 36226/11); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 10 (wolność wypowiedzi) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skazania pani Çoban za rozpowszechnianie propagandy na korzyść organizacji terrorystycznej z uwagi na wypowiedź, której udzieliła.

Trybunał powtórzył, że rzetelność postępowania oraz przyznane gwarancje procesowe były czynnikami do wzięcia pod uwagę przy ocenie proporcjonalności ingerencji w wolność wypowiedzi.

Trybunał uznał, że sądy krajowe nie odniosły się do odpowiednich argumentów podnoszonych przez skarżącą, która kwestionowała wiarygodność i rzetelność głównego dowodu przemawiającego za jej skazaniem. Sąd Kasacyjny przepisał ustalenia Sądu Przysięgłych w formie podsumowania bez jakiegokolwiek odniesienia się do argumentów podniesionych przez skarżącą w jej kasacji. Sądy krajowe nie wykonały więc swojego obowiązku wyważenia różnych konkurujących interesów dla celów Artykułu 10 Konwencji.

J.D. i A. przeciwko Zjednoczonemu Królestwu

Nowy przepis dotyczący brytyjskiego zasiłku mieszkaniowego dyskryminował kobietę – ofiarę przemocy domowej – wyrok ETPC z 24.10.2019 r. w sprawie J.D. i A. przeciwko Zjednoczonemu Królestwu (skargi nr 32949/17 oraz 34614/17); jednomyślnie:

Brak naruszenia Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 1 Protokołu Nr 1 (ochrona własności) Konwencji co do pierwszego skarżącego

Oraz 5 głosami do 2:

Naruszenie Artykułu 14 w związku z Artykułem 1 do Protokołu Nr 1 do Konwencji co do drugiego skarżącego.

Sprawa dotyczyła skargi na nowe przepisy dotyczące zasiłku mieszkaniowego w sektorze lokali socjalnych (nieformalnie nazwany „podatkiem sypialnianym”) dyskryminujące ich z uwagi na ich szczególną sytuację: pierwsza skarżąca zajmowała się niepełnosprawną córką, podczas gdy druga była ofiarę przemocy domowej. Oboje mieszkały w specjalnie zaadaptowanych mieszkaniach.

Trybunał stwierdził, że skarżące były szczególnie dotknięte środkiem, który prowadził do redukcji ich rent, jeżeli mieszkańcy mieli więcej pokoi niż byli uprawninie posiadać zgodnie z prawem, w celu zachęcenia ich do opuszczenia mieszkania. Uznał, że Dyskrecjonalne Płatności Mieszkaniowe (DPM), które miały uzupełnić niedobory w czynszu, uprawniały do uznania, że różnica w traktowaniu pierwszej skarżącej była uzasadniona.

Mimo to nie było tak w sprawie drugiej skarżącej: stanowiła część innego systemu, którego celem było pozwolenie ofiarom przemocy domowej na pozostanie w ich domach a DPM nie mógł rozwiązać konfliktu między tym celem a celem podatku sypialnianego, który miał zachęcać do wyniesienia się z mieszkania.

Venet przeciwko Belgii

Późne zawiadomienie o terminie posiedzenia: skarżący niezdolny na odniesienie się do opinii rzecznika generalnego Sądu Kasacyjnego – wyrok ETPC z 22.10.2019 r. w sprawie Venet przeciwko Belgii (skarga nr 27703/16); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 5 ust. 4 (prawo do niezwłocznego rozstrzygnięcia o legalności pozbawienia wolności) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania, w którym Pan Venet bezskutecznie próbował zaskarżyć swojego tymczasowe aresztowanie. Zarzucał, że nie mógł uczestniczyć w posiedzeniu przed sądem kasacyjnym w przedmiocie jego zażalenia na tymczasowe aresztowanie ani odnieść się do zarzutów rzecznika generalnego, ponieważ nie został odpowiednio wcześniej zawiadomiony.

Trybunał uznał w szczególności, że pan Venet oraz jego obrońca nie zostali poinformowani w rozsądnym terminie o wyznaczeniu posiedzenia przed sądem kasacyjnym. Nie mogli więc wysłuchać ani odpowiedzieć na zarzuty rzecznika generalnego.

Trybunał zauważył, że rzecznik generalny sądu kasacyjnego w Belgii nie był stroną postępowania. Jego głównym zadaniem było pomaganie sądowi kasacyjnemu oraz zagwarantowanie spójności jego orzecznictwa. Mimo to, tam gdzie jego opinia zmierzała do doradzania i wpływania na sąd kasacyjny, zasada kontradyktoryjności musiała być respektowana, a to oznaczało, że strony miały prawo do informacji oraz do odniesienia się do każdego dokumentu i obserwacji zaprezentowanych sądowi dla celów wpłynięcia na jego decyzję, nawet jeśli pochodziła od niezależnego urzędnika sądowego, w tym wypadku rzecznika generalnego Sądu Kasacyjnego Belgii. Trybunał powtórzył również, że prawo do kontradyktoryjnego postępowania w sposób oczywisty uprawniała aresztowanego i jego obrońcą do bycia informowanym w rozsądnym terminie o wyznaczeniu posiedzenia, bez czego jego prawo byłoby pozbawione treści.

Deli przeciwko Mołdawii

Bezstronność mołdawskiego sędziego pozostającego w sporze z prawnikiem budzi wątpliwości – wyrok ETPC z 22.10.2019 r. w sprawie Deli przeciwko Mołdawii (skarga nr 42010/06); jednomyślnie:

Dwa naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła, z jednej strony, sporu pomiędzy prawnikiem a sędzią w toku rozprawy oraz wynikającymi stąd obawami prawnika uprzedzenia wobec niego i jego klienta, a z drugiej strony, twierdzenia sędziego, że próbował utrzymać porządek w sądzie w obliczu zakłócającego zachowania prawnika. Prawnik, skarżący w niniejszej sprawie, wytoczył powództwo przed sądami krajowymi w związku z jego skazaniem za obrazę sądu i uprzedzeniem sędziego, ale bez sukcesu.

Trybunał uznał w szczególności, że dla niezależnego obserwatora istniały uzasadnione wątpliwości co do bezstronności sędziego. Sądy krajowe odrzuciły zarzuty skarżącego związanego z uprzedzeniem oraz pozostałe bez jakiejkolwiek analizy czy rzeczywistej weryfikacji faktów. Dodatkowo, istniały proceduralne naruszenia z uwagi na to, że sędzia sprawował role zarówno prokuratora i sędziego ustalając obrazę sądu przez skarżącego.

Trybunał również stwierdził, że sądy apelacyjne oceniając sprawą o obrazę sądu nie wezwały w sposób odpowiedni skarżącego, podczas gdy charakter jego czynu oraz zarzuty przeciwko sędziego zobowiązywały sąd do przesłuchania go osobiście.