Tydzień 17 - Murray przeciwko Holandii

Pozostawienie chorego psychicznie więźnia bez odpowiedniego leczenia przez dziesiątki lat pozbawiły go realnych możliwości przedterminowego zwolnienia z zakładu karnego – Sprawa Murray przeciwko Holandii (10511/10) – Wielka Izba – naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi człowieka, skazanego za morderstwo w 1980 roku, który odbywał karę dożywotniego pozbawienia wolności na wyspach Curaçao i Aruba (część Królestwa Niderlandów) – aż do ułaskawienia w 2014 roku w związku z pogarszającym się stanem zdrowia, na dożywotnie pozbawienie wolności bez realnych prognoz zwolnienia.

Skarżący utrzymywał, że nie miał zapewnionego specjalnego reżimu odbywania kary dla więźniów z problemami psychicznymi. Mimo że mechanizm prawny kontroli kar dożywotniego pozbawienia wolności został wprowadzony krótko po złożeniu przez niego skargi do Trybunału, podnosił, że de facto nie miał żadnych perspektyw zwolnienia, ponieważ nigdy nie zapewniono mu leczenia psychiatrycznego i w związku z tym ryzyko powrotu do przestępstwa wciąż trwało i było uznawane za zbyt wysokie, by podjąć decyzję o warunkowym przedterminowym zwolnieniu go. Skarżący zmarł kiedy sprawa toczyła się przed Wielką Izbą. Dwóch jego krewnych przystąpiło do sprawy przed Trybunałem.

Trybunał doszedł do wniosku, że kara dożywotniego pozbawienia wolności skarżącego nie była de facto redukowalna. Zauważył, że pomimo oceny, że przed skazaniem na karę dożywotniego pozbawienia wolności, jako wymagającego leczenia, nigdy mu nie zapewniono warunków do leczenia psychiatrycznego w czasie, gdy był osadzony. Opinie sądów krajowych sprzeciwiające się jego zwolnieniu ukazały, że istniał ścisły związek pomiędzy istnieniem ryzyka powrotu do przestępstwa z jednej strony oraz brakiem leczenia z drugiej. W efekcie, w czasie składania skargi do Trybunału, jakikolwiek jego wniosek nie miał możliwości doprowadzenia do jego zwolnienia.

Tydzień 17 - İzzettin Doğan i Inni przeciwko Turcji

Naruszenie wolności wyznania Alewitów – Sprawa İzzettin Doğan i Inni przeciwko Turcji (62649/10) – wyrok Wielkiej Izby – naruszenie Artykułu 9 (prawo do wolności religii) oraz naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 9 Konwencji.

Sprawa dotyczyła odmowy zapewnienia skarżącym – Alewitom (druga co do wielkości liczba wyznawców w Turcji), przez tureckie władze, publicznego charakteru posług religijnych, które według zarzutów skarżących, były zapewnione jedynie obywatelom wyznającym sunnicki odłam Islamu.

Skarżący zwrócili się do władz o zapewnienie społeczności Alewitów posług religijnych w formie służby publicznej; żeby przywódcy religijni Alewitów zostali uznani oraz zatrudnieni jako pracownicy służby cywilnej; żeby cemevis (miejsca gdzie Alewici praktykują swoje religijne ceremonie – cem) otrzymały status miejsc kultu oraz żeby mieć możliwość otrzymywania dotacji państwowych. Ich wnioski zostały oddalone na tej podstawie, że wiara Alewitów jest uznawana przez władze tureckie za ruch religijny w ramach Islamu, pokrewny do sufizmu.

Trybunał uznał w szczególności, że odmowa władz prowadziła do braku rozpoznania religijnego charakteru wiary Alewitów oraz ich praktyk religijnych (cem), pozbawiając społeczność Alewitów miejsc kultu (cemevis) a ich religijnych liderów (dedes) prawnej ochrony oraz wiązała się z licznymi skutkami w stosunku do organizacji, kontynuacji oraz finansowania działalności religijnej tej społeczności. Zdaniem Trybunału, wiara Alewitów ma znaczące cechy charakterystyczne, które odróżniają ją od religii muzułmańskiej przyjętej przez Wydział Spraw Religijnych.  Trybunał uznał dlatego, że nastąpiła ingerencja w prawa skarżących do wolności wyznania oraz że argumenty na jakich państwo oparło usprawiedliwienie tej ingerencji nie były ani odpowiednie ani wystarczające w demokratycznym społeczeństwie.

Trybunał następnie zauważył rażącą rozbieżność pomiędzy statusem nadanym rozumieniu religii muzułmańskiej przyjętej przez Wydział Spraw Religijnych oraz możliwość korzystania z korzyści płynących z religijnej służby publicznej, które prowadziło do wykluczenia społeczności Alewitów praktycznie w całości od przedmiotowej służby publicznej oraz było zrównane przez system prawny  z tzw. „zaleceniami Sufi” (tarikat), które były przedmiotem znacznych obostrzeń i zakazów. Trybunał uznał więc, że skarżący, jako Alewici, byli przedmiotem różnego traktowania, dla którego nie było rozsądnego usprawiedliwienia.

Tydzień 17 - Cumhuriyet Halk Partisi przeciwko Turcji

Prawo dotyczące kontroli wydatków partii palitycznych było niejasne – sprawa Cumhuriyet Halk Partisi przeciwko Turcji (19920/13) – naruszenie Artykułu 11 (wolność zgromadzeń oraz stowarzyszeń) Konwencji.

Sprawa dotyczyła konfiskaty znacznej części majątku głównej opozycyjnej partii w Turcji, Cumhuriyet Halk Partisi, przez Trybunał Konstytucyjny po przeprowadzeniu kontroli jej kont w latach 2007-2009.

Trybunał uznał, ze wymaganie od partii politycznych by poddały się publicznej kontroli wydatków, samo w sobie nie stanowi problemu pod Artykułem 11, jeżeli służy celom transparentności oraz odpowiedzialności, a także zapewnieniu publicznego zaufania w procesie politycznym. Trybunał podkreślił jednak, że mając na względzie ważną rolę jaką odgrywają partie polityczne w społeczeństwie demokratycznym, jakiekolwiek regulacje prawne, które mogłyby skutkować ingerencję w wolność stowarzyszeń, takie jak kontrola wydatków,  muszą być sformułowane w sposób zapewniający wskazanie w sposób rozsądny, jak te regulacje powinny być interpretowane i stosowane. W przypadku partii Cumhuriyet Halk Partisi, zakres pojęcia nielegalnych wydatków w obowiązujących wówczas przepisach jak i również zastosowane sankcje za nielegalne wydatki, był mimo wszystko niejednoznaczny.

Tydzień 17 - Novikowa i Inni przeciwko Rosji

Zatrzymanie i oskarżenie za naruszenie reguł publicznego zgromadzenia następującego po jednoosobowych demonstracjach naruszyło prawo aktywistów do wolności wyrażania opinii – Sprawa Novikowa i Inni przeciwko Rosji (25501/07, 57569/11, 80153/12, 5790/13 i 35015/13) – naruszenie Artykułu 10 (wolność wyrażania opinii) Konwencji w stosunku do wszystkich skarżących.

Sprawa dotyczyła skarg grupy pięciu osób, złożonych oddzielnie, na reakcję władz na demonstracje prowadzone przez każdą z nich, a mianowicie zatrzymanie na policyjnej izbie zatrzymań przez wiele godzin, a także ukaranie trzech z nich za wykroczenia. Trybunał uznał, że działania władz, którym nie przypisano żadnych odpowiednich i wystarczających przyczyn, stanowiły nadmierną ingerencję w prawo skarżących do wolności wyrażania opinii. W szczególności, skarżący wyrażali swoje opinie jedynie w pokojowy sposób.

Tydzień 16 - Ivanova i Cherkezov przeciwko Bułgarii

Rozbiórka zamieszkanego domu zbudowanego bez wymaganej zgody była nieusprawiedliwiona biorąc pod uwagę sytuację mieszkańców - Sprawa Ivanova i Cherkezov przeciwko Bułgarii (46577/15) - naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji jeśli nakaz rozbiórki domu miałby zostać wykonany bez odpowiedniej kontroli jej proporcjonalności w świetle szczególnej sytuacji mieszkańców oraz brak naruszenia Artykułu 1 Protokołu dodatkowego (ochrona własności) Konwencji jeśli nakaz rozbiórki miałby zostać wykonany. 

Sprawa dotyczyła skargi pary mieszkańców na zagrożenie rozbiórką domu, w którym żyli. 

Trybunał uznał w szczególności, że skarżący nie mieli dostępnej procedury, zgodnie z prawem krajowym, by uzyskać odpowiednią kontrolę proporcjonalności nakazanej rozbiórki domu, który był ich jedynym miejscem zamieszkania. 

Tydzień 16 - Karwowski przeciwko Polsce

Władze nie wskazały wystarczających oraz odpowiednich przyczyn, które usprawiedliwiłyby zastosowanie tak surowych środków (kwalifikowanie tymczasowo aresztowanego jako stwarzającego poważne zagrożenie społeczne) - Sprawa Karwowski przeciwko Polsce (29869/13) – naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego albo poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczy systemu kwalifikowania w polskich zakładach karnych tymczasowo aresztowanych jako stwarzających poważne zagrożenie społeczne. Skarżący był oskarżony o morderstwo i inne przestępstwa z użyciem przemocy. Skarżący został zakwalifikowany jako tzw. „więzień niebezpieczny” od stycznia 2006 roku do listopada 2013. Wydano w tym celu około 30 decyzji, które opierały się na tej samej przesłance, a mianowicie fakcie, że poprzednie przyczyny takiej kwalifikacji wciąż istniały.

Skarżący w tym czasie był poddawany przeszukaniom za każdym razem, gdy wchodził albo opuszczał celę, a także znacznie ograniczono jego prawo do wizyt. Ponadto był umieszczony w celi izolacyjnej, która była stale monitorowana.

Trybunał stwierdził, że stosowanie przez osiem lat codziennej rutynowej kontroli osobistej, bez żadnego ryzyka zagrożenia i uzasadnienia, musiały spowodować u skarżącego uczucie niższości oraz skumulowanego cierpienia, które przekroczyły nieunikniony stopień dolegliwości oraz poniżenia związany z zastosowaniem tymczasowego aresztowania. Władze nie podały żadnych szczególnych przyczyn leżących za zakwalifikowaniem skarżącego jako szczególnie niebezpiecznego. Kolejne decyzje przedłużające trwanie tej kwalifikaji odnosiły się zaś jedynie do przyczyn wcześniej podanych, które wciąż istniały. Trybunał zauważył więc, że procedura kontroli statusu więźnia niebezpiecznego stała się czystą formalnością, ograniczając się do podawania tych samych przyczyn w kolejnych decyzjach. W związku z tym Trybunał stwierdził, że jego długość oraz dolegliwość nałożonych środków przekroczyła wymagania bezpieczeństwa w więzieniu i nie była konieczna w całości do osiągnięcia legitymowanego celu przez władze. 

Tydzień 15 - R.B. przeciwko Węgrom

Brak odpowiedniego śledztwa w sprawie gróźb i znieważeń popełnionych w czasie antyromskiego marszu na Węgrzech – sprawa R.B. przeciwko Węgrom (64602/12) – naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji w związku z brakiem skutecznego śledztwa w sprawie skargi o czyny o podłożu rasistowskim.

Sprawa dotyczyła skargi kobiety pochodzenia romskiego na to, że była ofiarą rasistowskich obelg oraz gróźb ze strony uczestników antyromskiego marszu oraz że władze nie wszczęły śledztwa w sprawie rasistowskich znieważeń i gróźb.

Trybunał uznał w szczególności, że biorąc pod uwagę obraźliwe słowa oraz zdarzenia, które miały miejsca w czasie antyromskiego marszu oraz to, że pochodziły od członka skrajnie prawicowej grupy, władze powinny były przeprowadzić śledztwo w tym szczególnym kontekście. Mimo to, władze nie podjęły żadnych rozsądnych kroków w celu ustalenia wątków rasistowskich sprawy.  

Tydzień 13 - I.A.A. i Inni przeciwko Wielkiej Brytanii

Oddalenie wniosków pięciu Somalijczyków o dołączenie do ich matki w Wielkiej Brytanii było usprawiedliwione – Sprawa I.A.A. i Inni przeciwko Wielkiej Brytanii (25960/13) – jednomyślnie uznana za niedopuszczalną. Decyzja jest prawomocna.

Sprawa dotyczyła skargi pięciu Somalijczyków na odmowę władz brytyjskich zezwolenia im na wjazd do Wielkiej Brytanii w celu połączenia z ich matką. Matka skarżących dołączyła do jej męża w Wielkiej Brytanii w 2004 roku a skarżący zostali by opiekować się siostrą matki w Somalii. W 2006 roku przenieśli się do Etiopii, gdzie do tej pory mieszkają.

Trybunał uznał, że oddalając wniosek o połączenie z matką, sądy krajowe wzięły pod uwagę zarówno interes skarżących w rozwijaniu życia rodzinnego w Wielkiej Brytanii oraz interes państwa dotyczący kontrolowania imigracji. Podczas gdy sytuacja skarżących była nie do pozazdroszczenia, to nie byli już małymi dziećmi (mieli odpowiednio 21, 20, 19, 14 i 13 lat) oraz dorastali w środowisku kulturowym i językowym kraju swojego pochodzenia zanim osiedlili się razem w Etiopii, gdzie mieszkają od 9 lat. Trybunał wskazał, że skarżący nigdy nie byli w Wielkiej Brytanii oraz nie mieszkali z matką przez ostatnie 11 lat. Jeśli chodzi o matkę, to podjęła najwyraźniej świadomą decyzję o zostawieniu swoich dzieci w Somalii, by móc dołączyć do jej męża w Wielkiej Brytanii. Nie było żadnych dowodów, które mogłyby świadczyć o przeszkodach nie do pokonania w celu wcześniejszego sprowadzenia swojej rodzinny z Etiopii czy Somalii.

Tydzień 13 - Stoyanov i Inni przeciwko Bułgarii

Medialne operacje Policji naruszyły wiele praw chronionych Konwencją – Sprawa Stoyanov i Inni przeciwko Bułgarii (no. 55388/10) – naruszenie Artykułu 3 (zakaz tortur i nieludzkiego oraz poniżającego traktowania), naruszenie oraz brak naruszenia Artykułu 6 § 2 (domniemanie niewinności), naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego), naruszenie Artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w związku z Artykułami 3 i 8 Konwencji.

Sprawa dotyczy nagłośnionych przez media oraz szeroko komentowanych przez przedstawicieli rządu operacji Policji mających na celu aresztowanie znanych bułgarskich polityków. Dotyczy naruszeń podobnych do badanych już przez Trybunał w sprawie Gutsanovi przeciwko Bułgarii (34529/10).

Tydzień 13 - Seton przeciwko Wielkiej Brytanii

Użycie dowodu z telefonicznego nagrania rozmów nieobecnego świadka nie prowadzi do nierzetelności procesu z uwagi na obecność innych decydujących dowodów – Sprawa Seton przeciwko Wielkiej Brytanii (55287/10) – brak naruszenia Artykułu 6 § 1 w związku z Artykułem 6 § 3 (d) (prawo do rzetelnego procesu oraz prawo do żądania obecności i przesłuchania świadków) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi skazanego w postępowaniu karnym za uznanie za dowód zeznań nieobecnego w toku postępowania sądowego świadka.
Trybunał zastosował reguły ustalone w dwóch wyrokach Wielkiej Izby (Al-Khawaja i Tahery przeciwko Wielkiej Brytanii oraz Schatschaschwili przeciwko Niemcom). Trybunał uznał, że postępowanie karne z perspektywy jego przebiegu nie było nierzetelne poprzez dopuszczenie dowodu z nagrań telefonicznych rozmów nieobecnego świadka, biorąc pod uwagę istnienie innych obciążających skarżącego dowodów, oraz tego, że sędzia zastosował gwarancje procesowe mające na celu zrównoważenie nieobecności świadka na rozprawie.