Tydzień 17 - İzzettin Doğan i Inni przeciwko Turcji

Naruszenie wolności wyznania Alewitów – Sprawa İzzettin Doğan i Inni przeciwko Turcji (62649/10) – wyrok Wielkiej Izby – naruszenie Artykułu 9 (prawo do wolności religii) oraz naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 9 Konwencji.

Sprawa dotyczyła odmowy zapewnienia skarżącym – Alewitom (druga co do wielkości liczba wyznawców w Turcji), przez tureckie władze, publicznego charakteru posług religijnych, które według zarzutów skarżących, były zapewnione jedynie obywatelom wyznającym sunnicki odłam Islamu.

Skarżący zwrócili się do władz o zapewnienie społeczności Alewitów posług religijnych w formie służby publicznej; żeby przywódcy religijni Alewitów zostali uznani oraz zatrudnieni jako pracownicy służby cywilnej; żeby cemevis (miejsca gdzie Alewici praktykują swoje religijne ceremonie – cem) otrzymały status miejsc kultu oraz żeby mieć możliwość otrzymywania dotacji państwowych. Ich wnioski zostały oddalone na tej podstawie, że wiara Alewitów jest uznawana przez władze tureckie za ruch religijny w ramach Islamu, pokrewny do sufizmu.

Trybunał uznał w szczególności, że odmowa władz prowadziła do braku rozpoznania religijnego charakteru wiary Alewitów oraz ich praktyk religijnych (cem), pozbawiając społeczność Alewitów miejsc kultu (cemevis) a ich religijnych liderów (dedes) prawnej ochrony oraz wiązała się z licznymi skutkami w stosunku do organizacji, kontynuacji oraz finansowania działalności religijnej tej społeczności. Zdaniem Trybunału, wiara Alewitów ma znaczące cechy charakterystyczne, które odróżniają ją od religii muzułmańskiej przyjętej przez Wydział Spraw Religijnych.  Trybunał uznał dlatego, że nastąpiła ingerencja w prawa skarżących do wolności wyznania oraz że argumenty na jakich państwo oparło usprawiedliwienie tej ingerencji nie były ani odpowiednie ani wystarczające w demokratycznym społeczeństwie.

Trybunał następnie zauważył rażącą rozbieżność pomiędzy statusem nadanym rozumieniu religii muzułmańskiej przyjętej przez Wydział Spraw Religijnych oraz możliwość korzystania z korzyści płynących z religijnej służby publicznej, które prowadziło do wykluczenia społeczności Alewitów praktycznie w całości od przedmiotowej służby publicznej oraz było zrównane przez system prawny  z tzw. „zaleceniami Sufi” (tarikat), które były przedmiotem znacznych obostrzeń i zakazów. Trybunał uznał więc, że skarżący, jako Alewici, byli przedmiotem różnego traktowania, dla którego nie było rozsądnego usprawiedliwienia.