Tydzień 21 - Paluda przeciwko Słowacji

Brak możliwości odwołania się od zawieszenia w pełnieniu urzędu sędziego Sądu Najwyższego naruszył Konwencję – wyrok ETPC z 23.5.2017 r. w sprawie Paluda przeciwko Słowacji (skarga nr 33392/12); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 6 § 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła braku możliwości odwołania się przez sędziego od decyzji sądu zawieszającej go w pełnieniu urzędu. Skarżący jest sędzią słowackiego Sądu Najwyższego i został zawieszony w pełnieniu urzędu w toku postępowania dyscyplinarnego przeciwko niemu za oskarżenie Prezesa SN o nadużycie uprawnień. Trybunał uznał, że gwarancja dostępu do sądu zgodnie z Artykułem 6 § 1 Konwencji została zastosowana w sprawie skarżącego oraz że istniała podstawa prawna odmawiająca mu tego prawa. Mimo to, Trybunał zauważył, że można było zakwestionować prawowitość celu odmowy dostępu i stwierdził, na wszelki wypadek, że odmowa nie była proporcjonalna w tych okolicznościach. Dochodząc do tego wniosku, Trybunał zauważył, że organ zawieszający skarżącego oraz wszczynający postępowanie dyscyplinarne przeciwko niemu – Krajowa Rada Sądownicza Słowacji – sam w sobie nie zapewniał instytucyjnych ani procesowych gwarancji wynikających z Artykułu 6 § 1 Konwencji. Trybunał podkreślił, że zgodnie z prawem krajowym obowiązującym w tamtym czasie, przewodniczącym KRS był co do zasady Prezes SN, to jest ta sama osoba, którą skrytykował skarżący. Dodatkowo, w czasie zawieszenia, skarżący nie został przesłuchany w zakresie zawieszenia samego w sobie ani toczącego się przeciwko niemu postępowania dyscyplinarnego. W końcu, nie mógł sprawować urzędu przez dwa lata, jego wynagrodzenie zostało wstrzymane i nie mógł wykonywać żadnej innej aktywności zarobkowej. 

Tydzień 21 - Bălșan przeciwko Rumunii

Brak zaangażowania Rumunii w walkę z przemocą domową – wyrok ETPC z 23.5.2017 r. w sprawie Bălșan przeciwko Rumunii (skarga nr 49645/09); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) Konwencji, z uwagi na niezapewnienie skarżącej odpowiedniej ochrony przed przemocą ze strony jej męża oraz naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 3 Konwencji z uwagi na przemoc opartą na płci.

Pani Bălșan, skarżąca, zarzucała władzom niezapewnienie jej ochrony przed przemocą i agresywnym zachowaniem jej męża, a także niezatrzymanie go pomimo składania wielu skarg.

Trybunał uznał w szczególności, że mąż skarżącej stosował wobec niej przemoc a władze musiały być świadome tej przemocy, biorąc pod uwagę powtarzające się wezwania kierowane do policji i do sądów. Dodatkowo, pomimo istnienia ram prawnych w Rumunii, w ramach których można się skarżyć na przemoc domową i zwracać się o ochronę władz, z czego w pełni korzystała skarżąca, władze nie zastosowały odpowiednich przepisów prawnych w jej sprawie. Co więcej, władze uznały, że skarżąca sprowokowała przemoc domową przeciwko sobie oraz że nie była ona na tyle poważna, by wchodziła w zakres prawa karnego.  Tego typu podejście pozbawiło krajowy system prawny z możliwości sprawnej reakcji oraz było niezgodne z międzynarodowymi standardami w zakresie zwalczania przemocy wobec kobiet. Ponadto, pasywna postawa władz w niniejszej sprawie skutkowała dyskryminacyjnym podejściem w stosunku do skarżącej jako kobiety oraz ukazała brak zaangażowania Rumunii w zwalczanie przemocy domowej w kraju.

Tydzień 21 - Sarıgül przeciwko Turcji

Zajęcie przez władze więzienne projektu powieści nie miało podstawy prawnej oraz naruszyło prawo do wolności wyrażania opinii – wyrok ETPC z 23.6.2017 r. w sprawie Sarıgül przeciwko Turcji (skarga nr 28691/05); jednomyślnie: naruszenie Artykuł 10 (wolność wyrażania opinii) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zajęcia przez władze więzienne projektu powieści skarżącego, który napisał ją w czasie odbywania kary pozbawienia wolności. Sprawa dotyczyła również zajęcia korespondencji skarżącego z jego obrońcą.  

Trybunał uznał w szczególności, że zajęcia manuskryptu skarżącego stanowiło ingerencję w jego prawo do wolności wyrażania opinii. Powyższa ingerencja nie była zgodna z prawem zgodnie z Artykułe 10 Konwencji. Trybunał odniósł się do swoich wcześniejszych ustaleń, że przepisy regulujące funkcjonowanie zakładu karnego, na których władze oparł swoją decyzję o zajęciu manuskryptu skarżącego, nie wskazywały z wystarczającą precyzją zakresu oraz warunków władzy dyskrecjonalnej w tego typu sprawach, a ich zastosowanie w praktyce nie usuwało braku tej przejrzystości. 

Tydzień 21 - Van Wesenbeeck przeciwko Belgii

Problemy z obroną wywołane stosowaniem inwigilacji oraz metod obserwacyjnych zostały zrównoważone odpowiednimi gwarancjami procesowymi – wyrok ETPC z 23.5.2017 r. w sprawie Van Wesenbeeck przeciwko Belgii (skarga nr 67496/10); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 § 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji, z uwagi na brak dostępu do utajnionych akt sprawy; 4 głosami do 3: brak naruszenia Artykułu 6 § 1 i 3 (d) (prawo do przesłuchania świadka) Konwencji z uwagi na niezdolność skarżącego do przesłuchania tajnych agentów.

Sprawa dotyczyła szczególnych metod przeszukania, obserwacji i inwigilacji w czasie śledztwa przeciwko skarżącemu. Trybunał uznał w szczególności, że brak dostępu do tajnych akt sprawy był usprawiedliwiony oraz dostatecznie skompensowany przez nadzór Wydziału Oskarżenia. Zdaniem Trybunału, istniały poważne podstawy uzasadniające odmowę belgijskich sądów wezwania tajnych agentów na przesłuchanie przez obronę. Mimo że dopuszczenie dowodu z ich pisemnych zeznań mogło sprawić pewne problemy obronie, to te problem zostały zrównoważone przez odpowiednie gwarancje procesowe. 

Tydzień 20 - Johanessen i Inni przeciwko Islandii

Władze islandzkie naruszyły prawa człowieka prowadząc dwa odrębne postępowania dotyczące tego samego czynu - wyrok ETPC w sprawie Johanessen i Inni przeciwko Islandii (22007/11); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 4 Protokołu 7 (prawo do nie bycia sądzonym czy karanym dwa razy) Konwencji.

Skarga została złożona przez dwie osoby fizyczne i jedną osobę prawną, które zarzucały, że zostały osądzone dwukrotnie za ten sam czyn - niezłożenie właściwych deklaracji podatkowych: pierwsze poprzez nałożenie kar w postępowaniu podatkowym, a następnie w postępowaniu karnym, skutkującym skazaniem za przestępstwa podatkowe. 

Trybunał uznał skargi za uzasadnione, wskazując, że skarżący zostali osądzeni i ukarani dwukrotnie za ten sam czyn. W szczególności wynikało to z faktu, iż dwa postępowania miały charakter karny; były oparte na tym samym stanie faktycznym; nie były również odpowiednio powiązane, tak, by uznać, że władze uniknęły powtórzenia postępowania. Mimo że Artykuł 4 Protokołu Nr 7 nie wyłącza prowadzenia równolegle postępowania administracyjnego i karnego w związku z tym samym czynem bezprawnym, to dwa toczące się postępowania muszą mieć wystarczająco bliski związek co do meritum i czasu aby uniknąć podwójnego sądzenia czy karania. Trybunał podkreślił, że nie było wystarczająco bliskiego związku między oboma postępowaniami w sprawie. Trybunał uznał, że skarga skarżącej spółki była niedopuszczalna z uwagi na niewykazanie chęci kontynuowania postępowania przed Trybunałem. 

Tydzień 19 - Simeonovi przeciwko Bułgarii

Brak dostępu do adwokata w policyjnej izbie zatrzymań nie naruszył nieodwracalnie rzetelności postępowania karnego - wyrok ETPC (Wielka Izba) z 12.5.2017 r. w sprawie Simeonovi przeciwko Bułgarii (21980/04); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) Konwencji oraz 12 głosami do 5, brak naruszenia Artykułu 6 § 1 i 3(c) (prawo do rzetelnego procesu sądowego oraz dostępu do adwokata). 

1) Warunki i reżim osadzenia. 

Sprawa dotyczyła braku dostępu do adwokata w ciągu pierwszych 3 dni zatrzymania skarżącego, który został następnie skazany na dożywocie, a także warunków i reżimu jego osadzenia.

Trybunał uznał w szczególności, że warunki osadzenia w połączeniu z surowym reżimem odbywania kary oraz jego długość począwszy od 1999 roku, naraziły go na doświadczenia przekraczające cierpienie nieodłącznie związane z odbywaniem kary, które stanowiły nieludzkie i poniżające traktowanie, powtarzając swoje wytyczne z § 280 w sprawie Harakchiev i Tolumov przeciwko Bułgarii. 

2) Prawo zatrzymanego dostępu do adwokata. 

Trybunał stwierdził również, że prawo skarżącego do dostępu do adwokata zostało ograniczone w ciągu pierwszych trzech dni zatrzymania w policyjnej izbie zatrzymań, ale to ograncizenie nie naruszyło nieodwracalnie postępowania karnego w całości. W szczególności, Trybunał odnotował brak dowodów, które mogłyby być zebrane w tym czasie i wykorzystane przeciwko skarżącemu. Trybunał zauważył również, że skarżący korzystał z obrońcy z wyboru; że dobrowolnie przyznał się do winy dwa tygodnie później; że został poinformowany o swoich prawach procesowych, łącznie z prawem do odmowy składania wyjaśnień; że skarżący aktywnie uczestniczył we wszystkich stadiach postępowania karnego; że jego skazanie nie zostało oparte jedynie na przyznaniu się do winy, ale również na szerokim materiale dowodowym; że sprawa została poddana ocenie przez trzy sądowe instancje i że sądy krajowe w sposób odpowiedni uzasadniły swoje orzeczenia w zakresie faktycznym i prawnym oraz właściwie oceniły kwestię poszanowania praw procesowych skarżącego.  

Tydzień 18 - Chap Ltd przeciwko Armenii

Postępowanie podatkowe przeciwko lokalnej spółce telewizyjnej było nierzetelne - wyrok z 4.5.2017 r. w sprawie Chap Ltd przeciwko Armenii (skarga nr 15485/09); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 6 § 1 w związku z Artykułem 6 § 3 (d) (prawo do rzetelnego procesu sądowego oraz prawo do przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania w sprawie unikania podatków przeciwko spółce emitującej lokalną telewizję. Spółka zarzucała, że nie byli w stanie przesłuchać świadków, których zeznania zostały wykorzystane przeciwko niej w toku postępowania. Świadkami był przewodniczący Krajowej Komisji Telewizji i Radiofonii oraz kilku biznesmenów. 

Trybunał uznał, że ograniczenie prawa skarżącej spółki do przesłuchania tych świadków było nieuzasadnione. W szczególności, sądy oddaliły wniosek skarżącej spółki o wezwanie świadków na rozprawę, ustalając, że wskazane dowody nie miały znaczenia dla sprawy, pomimo faktu, że dokładnie te same dowody zostały uznane za kluczowe przy obciążeniu skarżącej spółki podatkiem oraz grzywnami w przedmiotowym postępowaniu. 

Tydzień 18 - B.V. przeciwko Belgii

Belgijskie władze nie podjęły niezbędnych kroków w celu ustalenia okoliczności towarzyszących zgwałceniu oraz napaści seksualnej - wyrok ETPC z 2.5.2017 r. w sprawie B.V. przeciwko Belgii (skarga nr 61030/08); jednomyślnie: naruszenie proceduralnego aspektu Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła śledztwa prowadzonego przez belgijskie władze po tym jak skarżąca w 1998 r. złożyła skargę zawiadamiając o tym, że została dwukrotnie zgwałcona oraz napastowana seksualnie przez kolegę z pracy. W tym samym roku przesłuchano kolegę skarżącej, a dopiero 4 lata później pracowników firmy oraz inne dowody. Ostatecznie postępowanie zostało umorzone w 2007 r. 

Trybunał uznał w szczególności, że zarzuty skarżącej były wiarygodne i mogły być postrzegane jako zarzuty dotyczące traktowania sprzecznego z art. 3 Konwencji. W związku z tym, w świetle obowiązku państwa przeprowadzenia skutecznego śledztwa, władze powinny, niezwłocznie po złożeniu skargi przez skarżącą, użyć wszystkich dostępnych możliwości celem ustalenia faktów oraz okoliczności towarzyszących zgłaszanemu zgwałceniu oraz napaści seksualnej. Trybunał doszedł do wniosku, że śledztwo nie mogło, w tych okolicznościach, zostać uznane za poważne i kompletne.  

Tydzień 18 - Olisov i Inni przeciwko Rosji

Wyjaśnienia Rosji w zakresie obrażeń doznanych na komisariacie policji  były niewystarczające - wyrok ETPC z 2.5.2017 r. w sprawie Olisov i Inni przeciwko Rosji (skargi nr 10825/09, 12412/14 i 35192/14); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 3 (zakaz tortur) Konwencji w stosunku do każdego ze skarżących. 

Skargi zostały wniesione przez trójkę Rosjan. Wszyscy skarżyli się, że zostali zatrzymani przez policję, a następnie - zanim dokonano formalnych czynności zatrzymania - zostali poddani fizycznej przemocy w celu wymuszenia od nich przyznania się do winy. 

Trybunał uznał, że zarzuty skarżących odnośnie złego traktowania były wiarygodne, co skutkowało domniemaniem prawdziwości ich wersji zdarzeń. Opóźnienia w rejestracji zatrzymania skarżących wzmocniły to domniemanie. Rząd nie obalił tego domniemania, jako że prezentowana przez niego alternatywna wersja przyczyn obrażeń skarżących została oparta na przesłuchaniach w toku czynności wyjaśniających, bez wszczynania postępowania karnego oraz prowadzenia dochodzenia, co było konieczne, aby spełnić standardy wynikające z art. 3 Konwencji. W związku z tym Trybunał uznał, że skarżeni byli poddani torturom.