Tydzień 24 - Tchokhonelidze przeciwko Gruzji

Postępowanie karne przeciwko urzędnikowi rządowemu dotyczące korupcji nie było rzetelne ponieważ sądy krajowe nie odniosły się do zarzutu prowokacji – wyrok ETPC z 28.6.2018 r. w sprawie Tchokhonelidze przeciwko Gruzji (skarga nr 31536/07); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła domniemanej prowokacji policji wobec urzędnika rządowego. Na skutek tajnej operacji policji został skazany za domaganie się łapówki w zamian za pomoc w uzyskaniu pozwolenia na budowę. W postępowaniu karnym bezskutecznie zgłaszał zarzut, że był zachęcany czy też podżegany do popełnienia przestępstwa.

Trybunał zauważył w szczególności, że prokuratura nie przedstawiła żadnych argumentów aby odeprzeć uzasadniony zarzut policyjnej prowokacji. Sądy nie podały również przyczyn oddalenia mocnych argumentów skarżącego. Biorąc pod uwagę te dwa błędy w kontekście braku ram prawnych do przeprowadzania tajnych operacji w Gruzji, Trybunał uznał, że postępowanie karne przeciwko skarżącemu nie było rzetelne.

Tydzień 24 - M.L. i W.W. przeciwko Niemcom

Powszechne prawo dostępu do archiwalnego materiału online miało pierwszeństwo nad prawem skazanych do bycia zapomnianym – wyrok ETPC z 28.6.2018 r. w sprawie M.L. i W.W. przeciwko Niemcom (skargi nr 60798/10 oraz 65599/10); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła odmowy przez Federalny Trybunał Sprawiedliwości wydania zakazu trzem różnym mediom dalszego zezwalania użytkownikom Internetu na dostęp do dokumentacji dotyczącej skazania skarżących  za morderstwo znanego aktora oraz ujawnienia ich imienia i nazwiska.

Trybunał podzielił ustalenia Federalnego Trybunału Sprawiedliwości, który powtórzył, że media miały zadanie brania udziału w tworzeniu opinii demokratycznej poprzez udostępnianie publiczności starych wiadomości, które się zachowały w ich archiwach.

Trybunał przypomniał, że to podejście jest przedmiotem wolności dziennikarskiej a Artykuł 10 Konwencji pozwala dziennikarzom decydować o tym, jakie szczegóły powinny zostać opublikowane, pod warunkiem, że te decyzje są zgodne z zawodowymi normami etycznymi. Załączenie do raportu jednostkowej informacji, takiej jak pełne dane personalne skarżących było ważnym aspektem dziennikarskiej pracy, w szczególności w zakresie informowania o postępowaniach karnych, które były przedmiotem znacznego zainteresowania, które pozostawało na tym samym poziomie pomimo upływu czasu.

Trybunał zauważył, że w czasie ich ostatniego wniosku o wznowienie postępowania karnego w 2004 r. M.L. i W.W. sami kontaktowali się z prasą, przesyłając liczne dokumenty, zachęcając dziennikarzy do informowania opinii publicznej. To podejście dało inną perspektywę co do oczekiwania uzyskania anonimowości w raportach czy też do prawa bycia zapomnianym online.

W konsekwencji, mając na względzie margines swobody oceny pozostawiony władzom krajowym przy ważeniu różnych interesów, wagę utrzymywania dostępności reportaży prasowych, które zostały uznane za zgodne z prawem oraz zachowanie skarżących w stosunku do prasy, Trybunał uznał, że nie istniały wystarczające podstawy, aby nie zgodzić się z Federalnym Trybunałem Sprawiedliwości.

Tydzień 24 - Lazaridou przeciwko Grecji

Zarzuty dotyczące przemocy policji podnoszone przez pokrzywdzoną w dniu demonstracji były bezpodstawne – wyrok ETPC z 28.6.2018 r. w sprawie Lazaridou przeciwko Grecji (skarga nr 59142/16); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła obrażeń odniesionych przez skarżącą w dniu demonstracji zorganizowanej przeciwko polityce zaciskania pasa wprowadzonej przez rząd. Skarżąca, która została ranna odłamkami szkła, obwiniając winnym swoich obrażeń funkcjonariuszy policji z jednostki specjalnej, twierdząc, że była za szklanymi drzwiami, które zostały rozbite przez policjantów, kiedy weszli do budynku.

Trybunał zauważył w szczególności, że policjanci zostali ostatecznie uniewinnieni przez greckie sądy, które dokonały analizy materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz podjęły wszystkie dostępne środki dostępne w procedurze karnej aby wyjaśnić okoliczności wypadku. Odnotował również, że nic nie wskazywało na to, że sądy krajowe nie posiadały wymaganej niezależności i bezstronności. Trybunał również stwierdził, że nie było wystarczającego materiału dowodowego w niniejszej sprawie, aby uznać, poza uzasadnioną wątpliwość, że skarżąca doznała obrażeń znajdując się w rękach wskazanych funkcjonariuszy policji.

Tydzień 24 - Pereira Cruz i Inni przeciwko Portugalii

Seksualne wykorzystywanie dzieci w “Casa Pia”: postępowanie karne skutkowało naruszeniem Konwencji poprzez odmowę dopuszczenia dowodu w postępowaniu apelacyjnym – wyrok ETPC z 26.6.2018 r. w sprawie Pereira Cruz i Inni przeciwko Portugalii (skarga nr 56396/12); jednomyślnie w stosunku do pana Carlosa Pereiry Cruza i pana João Alberto Ferreira Diniza – brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 i 3 lit. d (prawo do rzetelnego procesu sądowego / prawo do przesłuchania świadków) z uwagi na niemożliwość konfrontacji ze świadkami co do treści ich zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym; jednomyślnie – w odniesieniu do panów: João Alberto Ferreira Diniza, Jorge Marques Leitão Ritto i Manuela José Abrantesa – brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 i 3 lit. a i lit. b w związku ze zmianą stanu faktycznego w odniesieniu do nich; 4 głosami do 3 w stosunku do pana Carlosa Pereiry Cruza, naruszenie Artykułu 6 ust. 1 i 3 lit. a i lit. d w związku z odmową przez Sąd Apelacyjny w Lizbonie dopuszczenia dowodów na jego korzyść w postępowaniu apelacyjnym.

Sprawa dotyczyła siatki pedofilskiej w Casa Pia, publicznej instytucji odpowiedzialnej za prowadzenie szkół, ośrodków szkoleniowych oraz liceów dla dzieci i nastolatków z rodzin patologicznych.

Zdaniem Trybunału, fakt, że świadkowie wycofali swoje zeznania w czasie przesłuchania na publicznej rozprawie nie mógł zmienić ustaleń, że skarżący mieli odpowiednią możliwość przesłuchania albo spowodowania przesłuchania tych świadków w czasie procesu. Trybunał również odnotował, że metoda pośredniego przesłuchiwania świadków oskarżenia i stron cywilnych miała zastosowanie zarówno co do oskarżenia jak i obrony. Zachowano więc równość broni. Trybunał zauważył następnie, że skarżący mogli skarżyć w postępowaniu kontradyktoryjnym zmiany ustaleń faktycznych w sprawie przez składanie dodatkowych wniosków dowodowych w związku z tymi zmianami. Mimo to, Trybunał stwierdził, że Sąd Apelacyjny w Lizbonie orzekł, że nie mógł dokonać oceny materiału dowodowego, która nie była przeprowadzona przez sąd I instancji i na którym w konsekwencji nie oparł wyroku. W konsekwencji, Trybunał stwierdził że Sąd Apelacyjny pozbawił skarżącego możliwości sprawdzenia zeznań, które zostały odwołane w stosunku do pewnych czynów, a tym samym pozbawił go rzetelnego procesu sądowego. Trybunał uznał, że postępowanie jako całe, biorąc pod uwagę jego ogromną złożoność, zostało przeprowadzone z wystarczająca starannością a jego długość nie może być uznana za nadmierną.

Tydzień 24 - Lakatos przeciwko Węgrom

Sądy nie uzasadniły przedłużenia tymczasowego aresztowania powyżej trzech lat; Węgry powinny podjąć wysiłki w zakresie problemów związanych z tymczasowym aresztowaniem – wyrok ETPC z 26.6.2018 r. w sprawie Lakatos przeciwko Węgrom (skarga nr 21786/15); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 5 ust. 3 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi na zastosowanie tymczasowego aresztowania ponad okres trzech lat bez uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu przez skarżącego.

Trybunał uznał w szczególności, że postanowienia sądów o aresztowaniu skarżącego nie zawierały właściwej oceny przyczyn przedłużania jego zastosowania. Nie odnosiły się również w odpowiedni sposób do możliwości zastosowania alternatywnych środków zapobiegawczych, takich jak np. areszt domowy. Pomimo dużej liczby osób tymczasowo aresztowanych na Węgrzech, Trybunał nie zdecydował się na procedurę wyroku pilotażowego, której celem jest odpowiedź na problemy systemowe budzące wątpliwości z punktu widzenia Konwencji. Rząd węgierski podjął kroki celem rozwiązania problemów związanych z zastosowaniem tymczasowego aresztowania a Trybunał wezwał państwo do kontynuowania tej polityki. Jeśli wysiłki rządu okażą się nieskuteczne, Trybunał ponownie oceni potrzebę zastosowania procedury wyroku pilotażowego.

Tydzień 24 - Telbis i Viziteu przeciwko Rumunii

Przepadek pieniędzy oraz nieruchomości w postępowaniu dotyczącym korupcji był rozsądnym środkiem – wyrok ETPC z 26.6.2018 r. w sprawie Telbis i Viziteu przeciwko Rumunii (skarga nr 47911/15); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji  oraz brak naruszenia Artykułu 1 Protokołu Nr 1 (ochrona własności) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zajęcia gotówki i nieruchomości skarżących podejrzanych o przyjęcie korzyści majątkowych przez osobę bliską – lekarza, który podejmował decyzje w sprawie zdolności do pracy zakładzie ubezpieczeń społecznych. Później przyznał się do zarzucanych mu czynów i został skazany na trzy lata pozbawienia wolności.

Trybunał stwierdził, że wszystkie trzy skarżące: żona, córka i siostrzenica skazanego mogły podnosić w swojej sprawie przed sądem, że własność objęta przepadkiem została nabyta w sposób zgodny z prawem. Mimo to, po starannej analizie, sąd krajowy orzekł przepadek. Skarżące otrzymały rozsądną i wystarczającą możliwość ochrony swoich interesów. W zakresie zarzutu naruszenia prawa własności, Trybunał zauważył, że walka z korupcją jest usprawiedliwionym celem dla rządu. Było również rozsądne wymaganie przez władze od skarżących wykazanie legalności swoich aktywów, biorąc pod uwagę związek ze skazanym za łapownictwo. Ingerencja w prawa własności dwóch pierwszych skarżących nie była więc nieproporcjonalna. Skarga trzeciej skarżącej pod art. 1 Protokołu Nr 1 została uznana za niedopuszczalną.

Tydzień 24 - Gîrleanu przeciwko Rumunii

Zatrzymanie i ukaranie grzywną dziennikarza, który podzielił się informacją objętą tajemnicą wojskową bez jej publikowania było nieproporcjonalne – wyrok ETPC z 26.6.2018 r. w sprawie Gîrleanu przeciwko Rumunii (skarga nr  50376/09); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 10 (wolność wyrażania opinii) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zatrzymania i ukarania dziennikarza posiadającego i próbującego zweryfikować informację o bezpieczeństwie narodowym objętą tajemnicą, a mianowicie dokumenty należące do rumuńskiej jednostki wojskowej ulokowanej w Afganistanie. Trybunał przypomniał, że skarżący został zatrzymany, oskarżony oraz ukarany grzywną mimo że nie opublikował informacji poufnej. Nie wykazano, aby skarżący, próbując zweryfikować informację, którą otrzymał na nośniku CD a następnie dzieląc się nią z innym ludźmi, stworzył zagrożenie wyrządzenia znacznej szkody dla bezpieczeństwa narodowego. Przedmiotowe dokumenty zostały odtajnione tuż przed zakończeniem postępowania przygotowawczego przeciwko niemu, więc prokuratura nie zdecydowała się go oskarżyć a jedynie ukarać grzywną – informacja nie była już tajna i nie mogła spowodować zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego. Trybunał stwierdził, że sądy krajowe powinny były wyważyć te elementy z faktem, że skarżący nie wszedł bezprawnie w posiadanie informacji oraz prowadził dziennikarskie śledztwo w interesie publicznym.

Tydzień 23 - Hansen przeciwko Norwegii

Trybunał odrzuca skargę Andersa Breivika na warunki osadzenia  - decyzja ETPC z 21.6.2018 r. w sprawie Andersa Breivika występującego pod nowym imieniem i nazwiskiem jako Fjotolf Hansen -Hansen przeciwko Norwegii (skarga nr  48852/17): skarga uznana za niedopusczalną. Decyzja jest ostateczna.

Skarżący został skazany w sierpniu 2012 r. za zabójstwo 77 I zranienie 42 osób na młodzieżowym obozie partii pracy oraz podłożenie bomby w Oslo w lipcu 2011 r. Został skazany na 21 lat pozbawienia wolności. Skarżył się na warunki osadzenia, w szczególności na to, że był odizolowany od innych więźniów. Sądy krajowe nie stwierdziły naruszenia jego praw pod art. 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) oraz art. 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji. W swojej decyzji Trybunał nie stwierdził naruszenia Konwencji i odrzucił skargę jako niedopuszczalną z uwagi na jej oczywistą bezzasadność.

Tydzień 23 - Semache przeciwko Francji

Śmierć mężczyzny po zatrzymaniu przez policję: władze wykazały się niedbałością – wyrok ETPC z 21.6.2018 r. w sprawie Semache przeciwko Francji (skarga nr 36083/16); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 2 (prawo do życia) Konwencji w aspekcie materialnym oraz brak naruszenia Artykułu 2 w aspekcie proceduralnym.

Sprawa dotyczyła śmierci ojca skarżącego, pana Ziri, po jego zatrzymaniu przez policję i osadzeniu w policyjnej izbie zatrzymań.

Trybunał uznał w szczególności , że zastosowana technika przymusu bezpośredniego w czasie transferu samochodem na komisariat policji była uzasadniona i ściśle proporcjonalna do poszukiwanego celu. Mimo to, sprawa pana Ziri na komisariacie została niedbale załatwiona przez władze, które nie zrobiły wszystkiego czego można było oczekiwać aby zapobiec ryzyku śmierci. Uznając, że doszło do pewnych nieprawidłowości – niedokonanie rekonstrukcji zdarzeń oraz całkowita długość postepowania – Trybunał uznał, mając na względzie podjęte środki, w szczególności badania medyczne, skuteczność śledztwa nie mogła być kwestionowana.

Tydzień 23 - Bursa Barosu Başkanlığı i Inni przeciwko Turcji

Niewykonanie orzeczenia sądowego przeciwko amerykańskiej spółce Cargill: naruszenie prawa skarżących do skutecznej ochrony sądowej – wyrok ETPC z 19.6.2018 r. w sprawie Bursa Barosu Başkanlığı i Inni przeciwko Turcji (skarga nr 25680/05); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła niewykonania kilku orzeczeń  uchylających decyzje administracyjne pozwalające na budowę I prowadzenie fabryki skrobi na polu uprawnym w Orhangazi (region Bursa) przez amerykańską spółkę (Cargill).

Trybunał uznał skargę za dopuszczalną w odniesieniu do sześciu skarżących. Trybunał uznał w szczególności, że powstrzymując się od podjęcia koniecznych kroków przez siedem lat aby wykonać ostateczne i wykonalne orzeczenia sądowe, władze krajowe pozbawiły skarżących skutecznej ochrony sądowej.

Tydzień 23 - Hülya Ebru Demirel przeciwko Turcji

Zwolnienie ochroniarza z uwagi na płeć jest dyskryminujące a brak odpowiedniego uzasadnienia sądu ostatniej instancji może stanowić naruszenie – wyrok ETPC z 19.6.2018 r. w sprawie Hülya Ebru Demirel przeciwko Turcji (skarga nr 30733/08); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji oraz większością: naruszenie Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji z uwagi na brak należytego uzasadnienia orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 Konwencji z uwagi na sprzeczne orzeczenia wydane przez NSA.

Sprawa dotyczyła zarzutu dyskryminacji płciowej kobiety, której odmówiono pracy jako ochroniarz w państwowej spółce energetycznej.

Skarżąca zarzucała, że orzeczenia organów administracyjnych oraz sądów stanowiły dyskryminację płciową. Również zarzucała, że sądy krajowe wydały sprzeczne orzeczenia w identycznych sprawach, a NSA nie rozpoznał jej zarzutów.

Trybunał uznał w szczególności, że decyzje władz krajowych stanowiły dyskryminacyjne traktowanie, ponieważ nie przedstawiły przyczyn innych niż płeć skarżącej na nieprzyznanie jej przedmiotowego stanowiska. Uznał następnie, że NSA nie wypełnił swojego obowiązku podania odpowiednich przyczyn na podstawie  których oddalił wniosek skarżącej, ponieważ jej argumenty dotyczące zakazu dyskryminacji między mężczyzną i kobietą nie zostały rozpoznane w żadnej instancji sądowej.

Tydzień 23 - Centrum för rättvisa przeciwko Szwecji

Masowe przechwytywanie komunikacji w Szwecji jest zgodne ze standarami konwencyjnymi – wyrok ETPC z 19.6.2018 r. w sprawie Centrum för rättvisa przeciwko Szwecji (skarga nr  35252/08); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, mieszkania i korespondencji) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi wniesionej przez kancelarię prawną działającą w interesie publicznym, w której zarzucono że szwedzkie prawo pozwalało na masowe przechwytywanie sygnałów elektronicznych w Szwecji dla celów wywiadu, czym naruszało prawo do prywatności.

Trybunał uznał, że odpowiednie prawo dotyczyło systemu inwigilacji, która mogła potencjalnie dotknąć  wszystkich użytkowników telefonów komórkowych oraz Internetu, bez uprzedzenia.

Nie istniał też żaden środek krajowy zapewniający skarżącemu szczegółowe podstawy na jego wniosek, gdyby podejrzewał, że jego komunikacja była przejmowana. Na tej podstawie Trybunał uznał za uzasadnione analizę przedmiotowego prawa. Kancelaria prawna mogła być ofiarą naruszenia Konwencji, mimo że nie wniosła żadnego środka w postępowaniu krajowym, ani też nie postawiła konkretnego zarzutu, że jej komunikacje zostały przejęte. Samo istnienie takiego prawa doprowadziło do ingerencji w jej prawa pod art. 8.

Trybunał zauważył, mimo że istniały pewne obszary wymagające poprawy, że jako taki szwedzki system masowego przejmowania zapewniał odpowiednie i wystarczające gwarancje przeciwko arbitralności i ryzyku nadużycia. W szczególności, zakres środków wywiadowczych oraz postępowanie z przejętymi danymi były przejrzyście zdefiniowane w prawie, zgoda na przejęcie musiała być wyrażona nakazem sądowym po szczegółowym zbadaniu wniosku, było to dozwolone tylko w zakresie komunikacji wykraczających poza granice Szwecji a nie w samej Szwecji, mogło trwać maksymalnie sześć miesięcy i przedłużenie wymagało ponownego zbadania. Dodatkowo, istniało wiele niezależnych ciał, w szczególności inspektorat, którego zadaniem była kontrola i przegląd systemu. W końcu, brak zawiadomienia o podjętej inwigilacji był kompensowany faktem, że istniał dostępny mechanizm skargowy, w szczególności przez inspektorat, parlamentarnego rzecznika praw człowieka czy ministra sprawiedliwości.

Dochodząc do konkluzji, Trybunał wziął pod uwagę władzę dyskrecjonalną państwa w ochronie bezpieczeństwa narodowego, szczególnie biorąc pod uwagę aktualne zagrożenia globalnym terroryzmem i poważnymi przestępstwami transgranicznymi.

Tydzień 23 - Kula przeciwko Turcji

Profesor ukarany za nieuprawnione wystąpienie w programie telewizyjnym poza miejscem zamieszkania: naruszenie wolności wyrażania opinii – decyzja ETPC z 19.6.2018 r. w sprawie Kula przeciwko Turcji (skarga nr 20233/06); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 10 (wolność wyrażania opinii) Konwencji.

Sprawa dotyczyła kary dyscyplinarnej (nagana) nałożonej na pana Kulę, profesora uniwersyteckiego, za wzięcie udziału bez zgody uniwersytetu w programie telewizyjnym w mieście innym niż to, w którym mieszkał.

Trybunał uznał w szczególności, że:

- kara dyscyplinarna stanowiła ingerencję w  prawo skarżącego do wolności wyrażania opinii

- uzasadnienie decyzji o nałożeniu kary ograniczyło się jedynie do wskazania podstawy prawnej

- sąd administracyjny ograniczył się jedynie do ustalenia faktu nieuprawnionego wyjazdu skarżącego z jego miejsca zamieszkania i nie wziął pod uwagę konieczności takiej kary w świetle przedstawionego przez skarżącego argumentu: wolności akademickiej.

W końcu Trybunał orzekł, że ponieważ sądy krajowe nie podały odpowiednich i wystarczających podstaw uzasadniających przedmiotową ingerencję, nie zastosowały więc reguł zgodnych z zasadami wyrażonymi w Artykule 10 Konwencji.

Tydzień 22 - Antkowiak przeciwko Polsce

Prawa przyszłych rodziców adopcyjnych nie mogą przeważyć nad prawami dziecka – decyzja ETPC z 14.6.2018 r. w sprawie Antkowiak przeciwko Polsce (skarga nr 27025/17) – skarga jest niedopuszczalna. Decyzja jest ostateczna.

Sprawa dotyczyła sporu o opiekę nad dzieckiem między skarżącymi, którzy są przyszłymi rodzicami adopcyjnymi  a rodzicami biologicznymi.  Skarżący chcieli adoptować dziecko od kobiety, która w czasie ciąży zdecydowała się oddać dziecko. Jednakże ta ostatnia zmieniła zdanie po urodzeniu dziecka.  Spór prawny między skarżącymi I rodzicami biologicznymi wciąż trwa. Dziecko pozostaje pod opieką skarżących od urodzenia w 2011 r.

Skarżący zarzucali naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji, podnosząc, że polskie sądy nakazały odebranie im dziecka spod opieki i przekazanie go w ręce biologicznych rodziców. Decyzja ma być wykonana; wciąż trwa spór prawny.

Zdając sobie sprawę z emocjonalnego cierpienia, które spowodowało orzeczenie sądu krajowego dla skarżących, Trybunał uznał, że sądy w sposób spójny i ciągły działały w najlepszym interesie dziecka. W szczególności, stwierdziły, że nie było za późno, by oddać dziecko z uwagi na jego młody wiek, szansę wychowywania przez rodzinę biologiczną oraz uznały, że był to jedyny sposób uregulowania tej sytuacji w dłuższej perspektywie i uniknięcia emocjonalnych trudności w przyszłości. Sądy uznały po wzięciu pod uwagę wszystkich zdań osób zainteresowanych oraz opinii biegłych czy zeznań świadków, czym wyważyły w sposób odpowiedni konkurujące interesy w tej wrażliwej i złożonej sprawie.

Tydzień 22 - Rungainis przeciwko Łotwie

Grzywna za zniesławienie dla byłego prezesa łotewskiego banku nie naruszyła jego praw – wyrok ETPC z 12.6.2018 r. w sprawie Rungainis przeciwko Łotwie (skarga nr 40597/08); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 10 (wolność wyrażania opinii) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skarżącego uznanego winnym zniesławienia po tym, jak zasugerował, że polityk w toku upadłości sprzeniewierzył środki banku.

Trybunał uznał, że zarzuty skarżącego dotyczące sprzeniewierzenia wymierzone były w człowieka, który był prezesem banku, w którym skarżący członkiem zarządu, a który później ubiegał się o mandat poselski, nie miała faktycznej podstawy. Skarżący sam przyznał w postępowaniu przed sądem I instancji, że informacja, na której oparł swoje komentarze, opublikowane w gazecie, była nieprawdziwa.

Trybunał stwierdził, że sądy, które przyznały odszkodowanie za zniesławienie wyważyły odpowiednio między wolnością wyrażania opinii oraz interesem innej osoby w ochronie swojej reputacji.

Tydzień 22 - Alpeyeva i Dzhalagoniya przeciwko Rosji

Powszechna praktyka unieważniania paszportów w Rosji obowiązująca przed 2013 r. naruszyła prawa dwóch obywateli dawnego Związku Radzieckiego – wyrok ETPC z 12.6.2018 r. w sprawie Alpeyeva i Dzhalagoniya przeciwko Rosji (skargi nr 7549/09 oraz 33330/11); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skarg wniesionych przez dwie Rosjanki, obywatelki dawnego Zwiazku Radzieckiego z Kirgistanu i Gruzji, których paszportu zostały unieważnione z uwagi na nieprawidłowości administracyjne. Paszport pani Alpeyevy został zabrany w 2006 r., podczas gdy wniosek pani Dzhalagoniya o wymianę paszportu w 2010 r. został oddalony. Obie w końcu uzyskały rosyjskie obywatelstwo i otrzymaly rosyjskie paszporty, odpowiednio w 2010 i 2013 r.

Trybunał uznał w szczególności, że nieprawidłowości w wydaniu skarżącym paszportów nie wynikały z ich winy, ale w całości wynikały z zachowania władz, a mianowicie braku jednolitej procedury oraz zunifikowanej bazy danych oraz błędów popełnionych przez urzędników państwowych.

Skala tego problemu obejmowała 80 tysięcy paszportów, które zostały unieważnione w 2012 r. Problem został rozpoznany i rozwiązany w 2013 r. Mimo to, brak staranności ze strony władz pozostawił skarżące bez ważnych paszportów przez wiele lat, kiedy były skutecznie pozbawione jakiegokolwiek statusu prawnego oraz pozostawały bezpaństwowcami. Miało to surowe skutki w ich codziennym i prywatnym życiu, łącznie z podstawowymi potrzebami takimi jak: znalezienie pracy czy dostęp do służby zdrowia.

Tydzień 22 - T.K. przeciwko Litwie

Niepodjęcie kroków w celu naprawienia szkody za brak możliwości sprawdzenia wiarygodności bezpośrednich świadków skutkuje brakiem rzetelności postępowania – wyrok ETPC z 12.6.2018 r. w sprawie T.K. przeciwko Litwie (skarga nr 14000/12); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji. Trybunał stwierdził następnie większością, że doszło do naruszenia Artykułu 6 ust. 1 i 3 (prawo do rzetelnego procesu sądowego oraz prawo do spowodowania obecności i przesłuchania świadków) Konwencji.

Sprawa dotyczyła zabrania skarżącemu okularów na kilka miesięcy w czasie postępowania karnego przeciwko niemu i przeszkodzenia mu w przesłuchaniu kluczowych świadkow, w szczególności swojego byłego partnera.

Trybunał uznał w szczególności, że czas w jakim pozostawał bez okularów oraz podejście władz, pomimo wielokrotnych wniosków o ich zwrot, stanowił poniżające traktowanie.

Trybunał uznał również, że fakt, że sądy krajowe nie mogły zlokalizować jego byłego partnera, który utrzymywał pewne związki z władzami państwowymi, jako świadka nie był wystarczający, sam w sobie, do wypełnienia wymogów art. 6 ust. 3 lit. d. Aby zapewnić prawo do obrony, zgodnie z tym przepisem, Trybunał musiał sprawdzić, czy to ograniczenie zostało zrównoważone. Ponieważ do tego nie doszło, prawo skarżącego do rzetelnego procesu sądowego zostało naruszone.

Tydzień 22 - Fernandes Pedroso przeciwko Portugalii

Śledztwo w sprawie siatki pedofilskiej: naruszenie prawa do wolności I bezpieczeństwa osobistego tymczasowo aresztowanego byłego posła – wyrok ETPC z 12.6.2018 r. w sprawie Fernandes Pedroso przeciwko Portugalii (skarga nr 59133/11); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 5 ust. 1, 4 i 5 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego / gwarancje procesowe kontroli legalności aresztu / prawo do odszkodowania) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania karnego w sprawie siatki pedofilów, a w szczególności tymczasowego aresztowania dawnego posła z Partii Socjalistycznej – pana Fernandesa Pedroso, który był podejrzany o utrzymywanie seksualnych kontaktów z małoletnimi zakwaterowanymi w instytucji Casa Pia – publicznej instytucji odpowiedzialnej za prowadzenie szkół, ośrodków szkoleniowych oraz liceów dla dzieci i nastolatków z rodzin patologicznych.

Trybunał uznał w szczególności, że:

- w czasie, gdy sedzia sledczy wydał decyzję co do przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania wobec skarżącego, nie istniało uzasadnione podejrzenie, że skarżący wykorzystywał seksualnie małoletnich; argumenty za zastosowaniem tymczasowego aresztowania nie były odpowiednie ani wystarczające; sądy nie wzięły pod uwagę możliwości zastosowania innego środka zapobiegawczego,

- skorzystanie z anonimowości (utajnienie danych ofiar) w stosunku do kluczowych materiałów dowodowych, do których odmówiono skarżącemu dostępu byłoby wystarczajace dla ochrony prywatności ofiar;

- oddalając wniosek o odszkodowanie za bezprawne aresztowanie, sądy krajowe nie zastosowały prawa krajowego zgodnie z duchem art. 5 ust. 1 i 4 Konwencji. Trybunał odnotował, że skarżący nie miał żadnego środka przewidzianego w prawie krajowym do żądania odszkodowania po wydaniu niniejszego wyroku.

Tydzień 22 - Beinarovič i Inni przeciwko Litwie

Naruszenie Artykułu 1 Protokołu Nr 1: odebranie prawa własności nieruchomości pokrytej lasem o narodowym znaczeniu – wyrok ETPC w sprawie Beinarovič i Inni przeciwko Litwie (skargi nr 70520/10, 21920/10 oraz 41876/11); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 1 Protokołu Nr 1 (prawo własności) Konwencji w stosunku do pierwszych trzech skarżących; brak naruszenia tego przepisu w stosunku do czwartego.

Sprawa dotyczyła odebrania praw własności działek nieruchomości na tej podstawie, że działki były porośnięte lasami o znaczeniu narodowym.

Trybunał uznał w szczególności, że odebranie samo w sobie nie stanowiło naruszenia praw skarżących pod Artykułem 1 Protokołu Nr 1 z uwagi na to, że władze krajowe były upoważnione do naprawienia swoich błędów. Mimo to, oczekiwanie od skarżących skorzystania z dodatkowego długotrwałego procesu restytucyjnego, bez odniesienia się do ich szczególnej sytuacji, było nieproporcjonalne.

Tydzień 21 - Toubache przeciwko Francji

Śmiertelny strzał oddany w uciekający pojazd: użycie siły nie było absolutnie konieczne – wyrok ETPC z 7.6.2018 r. w sprawie Toubache przeciwko Francji (skarga nr 19510/15); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 2 (prawo do życia) Konwencji.

Sprawa dotyczyła konieczności i proporcjonalności użycia siły przez organy ścigania w kontekście śmierci syna skarżących, który został zastrzelony i zabity przez żandarma w czasie jazdy za uciekającym pojazdem.

Trybunał nie chciał nakładać niemożliwego do udźwignięcia ciężaru na władze. Odnotował, że żandarmi użyli wcześniej alternatywnych metod: próbowali zatrzymać samochód a śmierć syna skarżących wydarzyła się w toku nieplanowanej operacji, w czasie której żandarmi musieli zareagować bez uprzedniego przygotowania. Mimo to, mając na względzie fakt, że kierowca nie stanowił natychmiastowego zagrożenia, a zatrzymanie pojazdu nie było naglące, użycie broni palnej przez żandarma O.G. nie było absolutnie konieczne w celu dokonania zgodnego z prawem zatrzymania dla celów Artykułu 2 ust. 2 lit. b Konwencji.

Trybunał również zauważył, że po zdarzeniu w tej sprawie, uchwalono prawo z 28 lutego 2017 r. wprowadzające zasady wyrażone w orzecznictwie ETPC, zgodnie z którymi organy ścigania mogą używać broni palnej tylko w sytuacjach absolutnej konieczności oraz w ściśle proporcjonalny sposób.

Tydzień 21 - Kartvelishvili przeciwko Gruzji

Odmowa sądów przesłuchania współosadzonych skarżącego w postępowaniu przeciwko niemu była nieusprawiedliwiona – wyrok ETPC z 7.6.2018 r w sprawie Kartvelishvili przeciwko Gruzji (skarga nr 17716/08); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 6 ust. 1 i 3 lit. d (prawo do rzetelnego procesu sądowego oraz prawo do obecności i przesłuchania świadków) Konwencji.

Sprawa dotyczyła scyzoryka znalezionego w czasie przeszukania celi skarżącego, w czasie gdy odbywał karę 9 lat pozbawienia wolności za morderstwo. Został skazany za naruszenie reguł zakładu karnego i wymierzono mu dodatkowo karę 3 lat pozbawienia wolności, tylko i wyłącznie na podstawie zeznań funkcjonariuszy służby więziennej, którzy przeprowadzali przeszukanie celi. Sądy nie uwzględniły wniosku skarżącego o przesłuchanie współosadzonych, którzy byli obecni w czasie przeszukania, jako świadków w postępowaniu karnym.

Trybunał uznał w szczególności, że skarżący w doskonale uzasadniony sposób podważył jedyne założenie, że był w posiadaniu niedozwolonego przedmiotu w zakładzie karnym. Mimo to sądy odmówiły nawet rozważenia znaczenia zeznań współosadzonych, głównie dlatego, że uznali je za niewiarygodne. Trybunał stwierdził, że uzasadnienie było niespójne, a skazanie oparte zostało na niespójnych zeznaniach funkcjonariuszy służby więziennej i innych dowodach. Postępowanie karne zatem jako całe było nierzetelne.

Tydzień 21 - Dimitrov i Momin przeciwko Bułgarii

Brak naruszenia prawa do rzetelnego procesu sądowego dwóch osób skazanych za zgwałcenie bez możliwości przesłuchania pokrzywdzonej – wyrok ETPC z 7.6.2018 r. w sprawie Dimitrov i Momin przeciwko Bułgarii (skarga nr 35132/08); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 i 3 lit. d (prawo do rzetelnego procesu sądowego / prawo do przesłuchania świadków) Konwencji.

Sprawa dotyczyła postępowania karnego zakończonego skazania skarżących za zgwałcenie. Skarżący zarzucali dopuszczenie, jako głównego dowodu przeciwko nim, zeznań złożonych przez pokrzywdzoną, której nie mogli przesłuchać w czasie procesu czy też postępowania przygotowawczego, z uwagi na to, że zmarła na raka przed wszczęciem postępowania sądowego.

Trybunał uznał w szczególności, że śmierć pokrzywdzonej stanowiła bardzo mocną przyczynę przemawiającą za nie przesłuchaniem tego świadka w toku procesu oraz dopuszczeniu dowodu z jej zeznań złożonych w toku postępowania przygotowawczego. Trybunał również stwierdził, że skazanie skarżących zostało oparte na materiale dowodowym, w którym zeznania pokrzywdzonej nie były odosobnione, oraz że skarżący mieli odpowiednie gwarancje procesowe aby przeciwważyć ograniczenia wynikające z dopuszczenia dowodu z zeznań pokrzywdzonej oraz zapewnienia, że proces, jako cały, był rzetelny.

Tydzień 21 - Rashad Hasanov i Inni przeciwko Azerbejdżanowi

Zatrzymanie i aresztowanie aktywistów pod zarzutem posiadania i dostarczania koktajlu Mołotowa naruszyło ich prawa – wyrok ETPC z 7.6.2018 r. w sprawie Rashad Hasanov i Inni przeciwko Azerbejdżanowi (skargi nr 48653/13, 52464/13, 65597/13 oraz 70019/13); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła aresztowania skarżących, którzy są aktywistami społeczeństwa obywatelskiego, pod zarzutem posiadania i dostarczania  koktajli Mołotowa.

Trybunał uznał w szczególności, że zarzuty przeciwko skarżącym, którzy są członkami organizacji pozarządowej NIDA, były niespójne i niejasne, bez dowodów na poparcie oskarżeń śledczych i prokuratorów.

Trybunał uznał, że skarżący zostali aresztowani bez uzasadnionego podejrzenia, że popełnili czyn zabroniony.

Trybunał również uznał, jednomyślnie, że doszło do naruszenia Artykułu 18 (granice stosowania ograniczeń praw) Konwencji, stwierdzając, ze działania podjęte przeciwko skarżących były motywowane ich przynależnością do NIDA i były częścią szerszych przedsięwzięć wymierzonych w społeczeństwo obywatelskie w Azerbejdżanie. Trybunał przyznał skarżącym 20.000 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.

Tydzień 21 - O’Sullivan McCarthy Mussel Development Ltd przeciwko Irlandii

Irlandzkie ograniczenia nałożone na spółkę małżową były sprawiedliwe i zgodne z Konwencją – wyrok ETPC z 7.6.2018 r. w sprawie O’Sullivan McCarthy Mussel Development Ltd przeciwko Irlandii (skarga nr 44460/16); jednomyślnie: brak naruszenia Artykułu 1 Protokołu nr 1 (ochrona własności) do Konwencji oraz brak naruszenia Artykułu 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi spółki, że irlandzki rząd spowodował straty finansowe z uwagi na sposób w jaki uzgodnił z prawem unijnym ustawodawstwo ochrony środowiska.

Spółka zajmuje się połowem niedojrzałych małż (ziaren małży), uprawia je i sprzedaje gdy dojrzeją, co zabiera dwa lata. Rząd czasowo zakazał połowów ziaren małży w 2008 r. w zatoce, gdzie pracowała spółka zgodnie z dwoma dyrektywami unijnymi dotyczącymi ochrony środowiska. Spółka nie miała więc żadnych dojrzałych małż do sprzedaży w 2010 r., co stanowiło utratę korzyści.

Trybunał zauważył, że ochrona środowiska oraz wykonanie zobowiązań państwa w zgodzie z prawem unijnym stanowiły uzasadnione cele. Jako podmiot gospodarczy, spółka powinna być świadoma że potrzeba wypełnienia obowiązków unijnych mogła mieć wpływ na jej biznes.

Biorąc to wszystko pod uwagę, Trybunał stwierdził, że spółka nie poniosła nieproporcjonalnego ciężaru w związku z działaniami rządu a Irlandia zapewniła należyte wyważenie między interesem ogólnym społeczności oraz ochroną indywidualnego prawa. Nie doszło więc do naruszenia prawa własności spółki.

Tydzień 20 - Pocasovschi i Mihaila przeciwko Mołdawii i Rosji

Ludzie osadzeni w zakładzie karnym bez wody, prądu oraz ogrzewania doznali nieludzkiego traktowania – wyrok ETPC z 29.5.2018 r. w sprawie Pocasovschi i Mihaila przeciwko Mołdawii i Rosji (skarga nr 1089/09); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 3 (zakaz tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji oraz naruszenie Artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji w stosunku do Mołdawii. Skarga została uznana za niedopuszczalną w odniesieniu do Rosji.

Sprawa dotyczyła skargi na osadzenie w nieodpowiednich warunkach w mołdawskim zakładzie karnym, gdzie elektryczność i woda zostały odcięte przez separatystów z Nadniestrzańskiej Republiki Mołdawi (NRM).

Trybunał stwierdził, że pomimo że władze lokalne, które zarządziły odcięcie mediów, były kontrolowane przez NRM, zakład karny sam w sobie pozostawał pod pełną kontrolą mołdawskiego rządu. Trybunał zgodził się z ustaleniami sądów krajowych, że mężczyzna był osadzony w nieludzkich warunkach między wrześniem 2002 r. a kwietniem 2004 r. z uwagi na brak wody, elektryczności, pożywienia i ciepła. Sądy krajowe zarządziły odszkodowanie. Mimo to jego wysokość była poniżej normy zgodnie ze standardami strasburskimi. W związku z tym stwierdzono naruszenie art. 3 Konwencji, a Trybunał zasądził na rzecz każdego z nich odpowiednie słuszne zadośćuczynienie.

Tydzień 20 - Gülbahar Özer i Yusuf Özer przeciwko Turcji

Odebranie ciał dzieci skarżących było nieproporcjonalne i naruszyło Artykuł 8 Konwencji – wyrok ETPC z 29.5.2018 r. w sprawie Gülbahar Özer i Yusuf Özer przeciwko Turcji (skarga nr 64406/09); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła odmowy władz krajowych pochowania ciał dwójki dzieci skarżących, które zostały zabite przez żołnierzy w 2005 r. w południowowschodniej Turcji. Skarżącym uniemożliwiono zabranie ciał dzieci na cmentarz w mieście Siirt, ponieważ lokalny wojewoda zarządził, że ciała zostaną pogrzebane na innym cmentarzu w związku z obawami wiążącymi się z  zakazaną organizacją – PKK (Kurdyjska Partia Pracy) w miejscowości Siirt.

Ciała zostały odebrane przez żołnierzy i ostatecznie pochowane w innym mieście. Wysiłki skarżących zmierzające do przeniesienia ich na cmentarz w mieście, w którym mieszkają, okazały się bezskuteczne. Skarżący zarzucili naruszenie art. 8 Konwencji  w związku z odmową pochowania ciał ich dzieci w miejscu, w którym chcieli.

Trybunał uznał w szczególności, że odebranie ciał dzieci, łącznie z odmową władz wyrażenia zgody na pochowanie ciał dzieci skarżących zgodnie z ich wolą, stanowiło naruszenie art. 8 Konwencji. Środek ten nie został odpowiednio wyważony między prawem skarżących do poszanowania ich życia prywatnego i rodzinnego oraz uzasadnionym celem – bezpieczeństwa publicznego, zapobiegania nieporządkowi oraz ochrony praw i wolności innych.

Tydzień 20 - Bikić przeciwko Chorwacji

Odmowa chorwackich władz wyrażenia zgody na nabycie lokalu spółdzielczego nie naruszyła Konwencji – wyrok ETPC z 29.5.2018 r. w sprawie Bikić przeciwko Chorwacji (skarga nr 50101/12); 5 głosami do 2: brak naruszenia Artykułu 1 Protokół Nr 1 (ochrona własności) Konwencji.

Sprawa dotyczyła  odmowy wyrażenia zgody przez władze na zakup lokalu spółdzielczego w Zagrzebiu przez skarżącą. W lokalu tym mieszkała od 30 lat. Wprowadziła się do niego jeszcze w czasach istnienia Jugosławii, kiedy pracownicy spółdzielni  byli wpisywani na listy oczekujących na mieszkania opłacone ze składek pracowniczych. Ci, którzy otrzymali mieszkanie, uzyskiwali tzw. „szczególnie chroniony najem”. Parlament zniósł wskazany rodzaj najmu w 1991 r. a nowe prawo regulowało zasady sprzedaży mieszkań wcześniej wynajmowanych w ranacg szczególnie chronionego najmu.

Trybunał wskazał, że sprawa nie dotyczyła prawa skarżącej do życia w mieszkaniu, ale jej prawa do nabycia mieszkania. Skarżąca nie mogła więc twierdzić, że posiada „mienie” w rozumieniu Konwencji, ponieważ nigdy nie zapadła ostateczna decyzja o zagwarantowaniu jej chronionego najmu. Zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem ci, którym zagwarantowane przedmiotowe najmy, byli uprawnieni do nabycia mieszkań spółdzielczych na korzystniejszych warunkach sprzedaży.