Tydzień 35 - Parrillo przeciwko Włochom

Ustawowy zakaz oddawania na potrzeby badań zamrożonych embrionów, które powstały w ramach zapłodnienia in vitro - sprawa Parrillo przeciwko Włochom – brak naruszenia Artykułu 8 (prawo do życia prywatnego) Konwencji.  

Sprawa dotyczy skarżącej, która po śmierci jej partnera, nie chciała kontynuować zabiegów in vitro i wniosła o wydanie jej embrionów nieprzeznaczonych do zapłodnienia, celem przekazania na potrzeby badań naukowych komórek macierzystych. Klinika odmówiła powołując się na ustawowy zakaz.

Trybunał po raz pierwszy uznał, że zdolność skarżącej do dokonania świadomego wyboru odnośnie przeznaczenia jej embrionów dotyczył intymnego aspektu jej życia osobistego, jej prawa do samostanowienia, więc i również jej życia prywatnego w rozumieniu Artykułu 8, wskazując jednak na szeroki margines oceny państwa (brak konsensusu).  

Uznając, że ustawowy zakaz był konieczny w demokratycznym społeczeństwie, Trybunał wziął pod uwagę m.in. dogłębność parlamentarnej debaty na ten temat oraz odpowiednią kontrolę ustawową.

Tydzień 29, 30 i 31 - Ghedir i Inni przeciwko Francji

Zatrzymanie na stacji kolejowej przez funkcjonariuszy służby ochrony kolei: brak wystarczającego i przekonującego wyjaśnienia co do doznanej szkody – sprawa Ghedir i Inni przeciwko Francji - naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji.

Ta sprawa dotyczy zarzutów złego traktowania w czasie zatrzymania dokonanego na stacji kolejowej przez funkcjonariuszy służby ochrony kolei z SNCF (francuskie przedsiębiorstwo państwowe) i oficerów policji.

Trybunał uznał, że doszło do naruszenia Artykułu 3 z uwagi na brak wystarczającego wyjaśnienia przez władze doznanych przez skarżącego obrażeń;  oraz że nie doszło do naruszenia Artykułu 3 (aspekt procesowy) jeśli chodzi o przebieg postępowania.

Według Trybunału, śledztwo wyjaśniło sprzeczności w materiale dowodowym, ale władze nie dostarczyły wystarczającego i przekonującego wyjaśnienia co do obrażeń doznanych przez Abdelkadera Ghedira, co do których było jasne, że zostały spowodowane w czasie pobytu w policyjnym areszcie. Dlatego Trybunał uznał, iż doszło do naruszenia Artykułu 3.

Mimo to, Trybunał stwierdził, że Abdelkader Ghedir nie wykazał, aby przeprowadzone śledztwo nie spełniło wymagań skutecznego postępowania.

Tydzień 29, 30 i 31 - Nazarenko przeciwko Rosji

Brak elastyczności rosyjskiego prawa rodzinnego: całkowite i automatyczne wyłączenie niebiologicznego ojca z życia dziecka po zaprzeczeniu jego ojcostwa – sprawa Nazarenko przeciwko Rosji – naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji. 

Trybunał wskazał na naruszenia gruzińskich sądów przy dokonywaniu oceny biegłego i innych dowodów w sprawie. W szczególności, przy ustalaniu co byłoby w najlepszym interesie chłopca, sądy nie odniosły się do raportów pracowników opieki społecznej i psychologa, z których wynikało, ze chłopiec cierpiał z powodu braku kontaktu z obojgiem rodziców oraz że sytuacja była trudna do zrozumienia. W istocie wątpliwym jest czy trzymanie chłopca, które spędził pierwsze 6 lat swojego życia na Ukranie w Gruzji pod opieką rodziny ojca, która nie miała żadnych praw do opieki nad nim i bez kontaktu z rodzicami, leży w jego najlepszym interesie.

Sprawa dotyczy wyłączenia pana Nazarenki z życia swojej córki po tym jak ujawniono że nie był jej biologicznym ojcem i zaprzeczono jego ojcostwu.

Trybunał uznał w szczególności, że władze nie zapewniły możliwości utrzymania więzów rodzinnych między panem Nazarenką i dzieckiem, pomimo ich bardzo bliskiej relacji emocjonalnej przez wiele lat i przekonania, że są ojcem i córką. Całkowite i automatyczne wyłączenie pana Nazarenki z życia dziecka po zaprzeczeniu jego ojcostwa bez rozważenia najlepszego interesu dziecka, wykazało nieelastyczność prawa krajowego, które zapewniało, że jedynie krewni mogą utrzymywać kontakt i prowadziło do braku poszanowania jego prawa do życia rodzinnego. Istotnie, Trybunał uznał że państwa powinny rozpoznawać indywidualnie, czy w najlepszym interesie dziecka leży utrzymanie kontaktu z daną osobą, niezależnie od tego czy jest związana z nim biologicznie czy nie.

Tydzień 29, 30 i 31 - G.S. przeciwko Gruzji

Postępowanie dotyczące powrotu chłopca z Gruzji na Ukrainę, w którym nie wzięto pod uwagę jego interesu i które trwało zbyt długo – sprawa G.S. przeciwko Gruzji – naruszenie Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła skargi G.S. na postępowanie w Gruzji co do powrotu jej syna, urodzonego w 2004 roku, na Ukrainę. Jej poprzedni partner pod koniec wakacji 2010 roku zdecydował zatrzymać ich syna w Gruzji u swojej rodziny i mieszkając w Rosji, sporadycznie odwiedzał swojego syna w Gruzji.

Trybunał wskazał na naruszenia gruzińskich sądów przy dokonywaniu oceny opinii biegłych i innych dowodów w sprawie. W szczególności, przy ustalaniu co byłoby w najlepszym interesie chłopca, sądy nie wzięły pod uwagę sprawozdań pracowników społecznych i psychologa, które stwierdzały, że chłopiec cierpiał z powodu braku kontaktu z obojgiem rodziców i że ta sytuacja była trudna do zrozumienia. W istocie, można kwestionować czy przetrzymywanie chłopca, który spędził pierwszych sześć lat swojego życia na Ukrainie, w Gruzji pod opieką rodziny ojca - która nie miała żadnych praw do opieki - a w dodatku bez żadnego z rodziców, leżało w najlepszym interesie dziecka.

Tydzień 29, 30 i 31 - Oliari i Inni przeciwko Włochom

Włochy powinny wprowadzić możliwość prawnej ochrony dla par tej samej płci – sprawa Oliari i Inni przeciwko Włochom – naruszenie Artykułu 8 (prawo od poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skargi trzech par homoseksualnych, że zgodnie z ustawodawstwem włoskim nie mieli możliwości zawarcia małżeństwa ani innego związku o charakterze cywilnym. Trybunał uznał, że aktualnie dostępna dla par tej samej płci prawna ochrona we Włoszech – jak w przypadku skarżących – nie tylko nie zapewniała podstawowych potrzeb parze pozostającej w stałej relacji, ale nie była też wystarczająco pewna. Związek cywilny, czy też zarejestrowane partnerstwo byłoby najodpowiedniejszym rozwiązaniem dla par tej samej płci, aby mogły być prawnie uznane. Trybunał wskazał w szczególności, że istnieje wśród państw członkowskich Rady Europy trend prawnego uznawania związków tej samej płci – 24 z 47 państw członkowskich posiada ustawodawstwo zapewniające uznanie związków oraz że włoski Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wzywał do wprowadzenia takiej ochrony i uznania. Ponadto, zgodnie z ostatnimi badaniami, znajduje to poparcie u większości włoskiego społeczeństwa.  

Tydzień 29, 30 i 31 - Nicklinson i Lamb przeciwko Wielkiej Brytanii

Sprawa dotycząca zakazu udzielania pomocy w samobójstwie oraz dobrowolnej eutanazji w Wielkiej Brytanii – niedopuszczalna. W swojej decyzji w sprawie Nicklinson i Lamb przeciwko Wielkiej Brytanii Trybunał jednomyślnie uznał sprawę za niedopuszczalną.

Decyzja jest ostateczna. Sprawa dotyczy zakazu w prawie brytyjskim udzielania pomocy w samobójstwie oraz dobrowolnej eutanazji. Udzielanie pomocy w samobójstwie jest zakazane na mocy artykuł 2(1) ustawy o samobójstwie z 1961 roku („the Suicide Act 1961”) a dobrowolna eutanazja jest uznawana za zabójstwo zgodnie z prawem brytyjskim.

Pani Nicklinson, żona Toniego Nicklinsona (już zmarłego) który cierpiał na zespół zamknięcia i chciał zakończyć swoje życie, zarzucała, że sądy krajowe nie dokonały oceny zgoności z prawem brytyjskim udzielania pomocy do samobójstwa z jej i jej męża prawem do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Trybunał uznał skargę za oczywiście bezzasadną, wskazując, że Artykuł 8 nie nakłada proceduralnego obowiązku, który wymagałby od sądów krajowych do merytorycznego rozpoznania  wyzwania rzuconego prawu pierwotnemu jak w niniejszej sprawie. Nie mniej jednak, Trybunał podkreślił że większość w Sądzie Najwyższym rozpoznała co do meritum skargę pani Nicklinson. Pan Lamb, który był sparaliżowany i który również chciał zakończyć swoje życie, wniósł skargę na brak zapewnienia mu możliwości do otrzymania zgody na podanie mu śmiertelnych leków za jego zgodą. Trybunał uznał skargę za niedopuszczalną z uwagi na nie wyczerpanie krajowych środków. Sprawa Nicklinson i Lamb dotyczy zgodności zakazu udzielania pomocy w samobójstwie i dobrowolnej eutanazji z Artykułem 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Konwencji a nie z zatrzymaniem leczenia osoby sparaliżowanej w stanie całkowitej zależności zgodnie z Artykułem 2 (prawo do życia) Konwencji, która była ostatnio rozpoznawana przez Wielką Izbę Trybunału (sprawa Lambert przeciwko Francji.

Tydzień 29, 30 i 31 - Neagoe przeciwko Rumunii

Oświadczenie rumuńskiego rzecznika sądu dotyczące winy osoby zanim zapadło orzeczenie w sprawie – sprawa Neagoe przeciwko Rumunii – naruszenie Artykułu 6 § 2 Konwencji (domniemanie niewinności).

Sprawa dotyczyła oświadczenia złożonego przez rzecznika Sądu Apelacyjnego zanim doszło do zakończenia postępowania, w którym zachęcał opinię publiczną do uznania, że skarżący pan Neagoe był winny – między innymi – zabójstwa. Trybunał uznał w szczególności, że rzecznik wyraził swoje prywatne zdanie co do winy pana Neagoe publicznie zanim Sąd Apelacyjny wydał wyrok. Trybunał podkreślił, że późniejsze skazanie nie ma wpływu na zasadę domniemania niewinności, której należy przestrzegać zanim dojdzie do wydania orzeczenia w sprawie.

Tydzień 29, 30 i 31 - Gazsó przeciwko Węgrom

Przewlekłość postępowania cywilnego stanowi problem systemowy na Węgrzech; wyrok pilotażowy w sprawie Gazsó przeciwko Węgrom – sprawa dotyczyła skargi pana Gazsó na długość postępowania – ponad 6 lat – w sprawie pracowniczej.

Trybunał uznał, jednomyślnie, że doszło do:

Naruszenia Artykułu 6 § 1 Konwencji (prawo do rzetelnego procesu sądowego w rozsądnym terminie)

Naruszenia Artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w związku z Artykułem 6 § 1 Konwencji.

Trybunał podkreślił, iż w wielu sprawach rozpoznawanych w Strasburgu stwierdzano przewlekłość postępowania cywilnego na Węgrzech – w samym 2014 roku – 24 naruszenia, a do tego 400 spraw dotyczących tego samego problemu czekało na rozpoznanie. W związku z powyższym, Trybunał stwierdził, iż naruszenia w sprawie pana Gazsó miały źródło w sprzecznej z Konwencją praktyce, a mianowicie w powtarzającym się zaniechaniu w zapewnieniu przez Węgry aby postępowania odbywały się w rozsądnym terminie.

W związku z dużą liczbą dotkniętych tym problemem osób i potrzebą szybkiego i odpowiedniego naprawienia szkody, Trybunał zdecydował się zastosować procedurę wyroku pilotażowego i zobowiązał Węgry do wprowadzenia najpóźniej w ciągu roku od uprawomocnienia się wyroku Trybunału w sprawie pana Gazsó, skutecznego środka dotyczącego przewlekłości postępowania cywilnego. Trybunał tym samym odroczył na rok rozpoznanie podobnych nowych spraw złożonych po uprawomocnieniu się tego roku, czekając na zastosowanie odpowiednich środków przez Węgry.

Tydzień 29, 30 i 31 - Kuttner przeciwko Austrii

Sądy krajowe były zobowiązane do kontroli zgodności z prawem umieszczenia skazanego w zakładzie psychiatrycznym, mimo że mogło dojść jedynie do zamiany na zwykły zakład karny – sprawa Kuttner przeciwko Austrii – naruszenie Artykułu 5 § 4 Konwencji (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego/ prawo do bezzwłocznego ustalenia zgodności z prawem zatrzymania lub aresztowania przez sąd).

Ta sprawa dotyczy w istocie skargi skazanego na opóźnienie w rozpoznaniu jego wniosku o zwolnienie z zakładu psychiatrycznego. Jeśli chodzi o dopuszczalność skargi, Trybunał podkreślił, że Artykuł 5 § 4 znajduje zastosowanie w sprawie, mimo że wniosek pana Kuttnera o ponowną kontrolę jego zatrzymania w zakładzie psychiatrycznym nie mógł doprowadzić do jego wypuszczenia w tamtym czasie, lecz tylko do przeniesienia do zwykłego zakładu karnego. W zakresie merytorycznym skargi, Trybunał stwierdził w szczególności że okres 16 miesięcy między ostatecznymi decyzjami w pierwszej i drugiej instancji dotyczącymi wniosku pana Kuttnera o zwolnienie z zakładu psychiatrycznego nie spełniła wymogów bezzwłocznej kontroli i opóźnienie w rozpoznaniu wniosku nastąpiło z przyczyn leżących po stronie sądów.

Tydzień 29, 30 i 31 - Ferreira Santos Pardal przeciwko Portugalii

Różniące się interpretacje Sądu Najwyższego co do dopuszczalności powództwa przeciwko Państwu dotyczącego odpowiedzialności cywilnej – sprawa Ferreira Santos Pardal przeciwko Portugalii – naruszenie Artykułu 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.

Sprawa dotyczyła oddalenia powództwa co do odpowiedzialności cywilnej Państwa wbrew ustalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego w tego typu sprawach. Trybunał uznał w szczególności że niepewność orzecznictwa, która doprowadziła do oddalenia powództwa pana Ferreiry Santosa Pardal oraz brak mechanizmu w Sądzie Najwyższym do zapewnienia spójności orzecznictwa skutkowały pozbawieniem skarżącego możliwości rozpoznania jego powództwa przeciwko Państwu, mimo że inne osoby w tej samej sytuacji miały takie prawo.