Rook przeciwko Niemcom

Prawo do ujawnienia dowodów w okolicznościach nowoczesnych danych: postępowanie karne było rzetelne - wyrok ETPC z 25.7.2019 r. w sprawie Rook przeciwko Niemcom (skarga nr 1586/15); jednomyślnie: 

Brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) w związku z Artykułem 6 ust. 3 lit b (prawo do odpowiedniego czasu oraz warunków na przygotowanie obrony) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła rzetelności postępowania karnego, gdzie około 80 tysięcy sztuk danych z podsłuchów telefonicznych oraz 14 milionów plików elektronicznych zostało zajętych.

Trybunał uznał w szczególności, że obrona miała wystarczający dostęp do akt oraz odpowiedni czas na zapoznanie się z danymi z podsłuchów telefonicznych oraz plików elektronicznych aby przygotować się do procesu. Postępowanie, jako całe, było więc rzetelne. 

Jafarov i Inni przeciwko Azerbejdżanowi

Odmowa azerskich władz zarejestrowania organizacji pozarządowej zajmującej się prawami człowieka była bezprawna - wyrok ETPC z 25.7.2019 r. w sprawie Jafarov i Inni przeciwko Azerbejdżanowi (skarga nr 27309/14); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 11 (wolność stowarzyszeń) Konwencji. 

Sprawa dotyczyła powtarzających się odmów władz zarejestrowania organizacji pozarządowej powstałej w celu obrony praw człowieka w Azerbejdżanie. Ostatecznym powodem odmowy władz było niesprecyzowanie przez organizację uprawnień „reprezentacji prawnej” w statucie. Założyciele NGO, skarżący w sprawie, kontestowali odmowę przed sądami krajowymi, ale bez skutku. 

Trybunał uznał w szczególności, że prawo krajowe dotyczące rejestracji nie było jasne i było otwarte na rozmaite wykładnie, w szczególności odnoszące się do terminu „reprezentacja prawna” oraz sytuacji, gdzie prawo wymagało wyszczególnienia jego czy jej uprawnień. 

Sądy powinny były rozpoznać sprawę skarżących znajdując możliwość wyjaśnienia przedmiotowego przepisu. Mimo to, jedynie zatwierdziły działania władz jako zgodne z prawem bez szczegółowego uzasadnienia. W ten sposób nie odniosły się do kluczowych zagadnień wynikających z dobrze popartych argumentów: że ustanowienie reprezentacji prawnej miało charakter opcjonalny zgodnie z prawem oraz ponieważ nie wybrali nikogo, nie mogli zostać ukarani za niewyszczególnienie jej uprawnień; oraz że władze nie przeprowadziły postępowania rejestracyjnego. 

Vazagashvili i Shanava przeciwko Gruzji

Morderstwo syna skarżących przez gruzińską policję oraz brak odpowiedniego śledztwa doprowadziły do naruszenia prawa do życia - wyrok ETPC z 18.7.2019 r. w sprawie Vazagashvili i Shanava przeciwko Gruzji (skarga nr 50375/07); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 2 (prawo do życia) Konwencji zarówno w aspekcie proceduralnym jak i materialnym.

Sprawa dotyczyła zastrzelenia syna skarżących podczas operacji policji oraz ich skargi na brak skutecznego śledztwa. 

Trybunał uznał w szczególności, że pierwsze śledztwo w sprawie zabójstwa było wadliwe z uwagi na to, że zostało przeprowadzone przez policjantów zaangażowanych w zastrzelenie syna skarżących. Drugie śledztwo, które doprowadziło do skazań miało miejsce kilka lat po zdarzeniu i zostało oparte do pewnego stopnia na czynnościach śledczych wykonanych przez samego skarżącego. 

Trybunał odnotował szczególnie fakt, że wysiłki skarżącego do ujawnienia przestępstwa policji oraz korupcji doprowadziły ostatecznie do zamordowania go przez funkcjonariusza policji, będąc skutkiem braku staranności i wysiłków władz w ściganiu sprawców pierwszego zabójstwa. 

Rustavi 2 Broadcasting Company Ltd i Inni przeciwko Gruzji

Brak stronniczości sędziego czy też naruszenia gwarancji rzetelnego procesu w sprawie własności kanału telewizyjnego - wyrok ETPC z 18.7.2019 r. w sprawie Rustavi 2 Broadcasting Company Ltd i Inni przeciwko Gruzji (skarga nr 16812/17)

Sprawa dotyczyła sporu o własność nad prywatnym kanałem telewizji Rustavi 2 - pierwszym skarżącym w sprawie. Spór doprowadził do orzeczenia Sądu Najwyższego Gruzji z marca 2017 r., stwierdzającego, że były właściciel stacji Rustavi 2 został zmuszony do oddania kanału telewizyjnego oraz że aktualni właściciele, drugi i czwarty skarżący w sprawie, nie byli więc osobami trzecimi - nabywcami w dobrej wierze. W toku procesu, aktywa spółki oraz wszystkie udziały w spółce zostały zamrożone. 

W sprawie przed ETPC aktualni właściciele Rustavi 2 zarzucali w szczególności brak niezależności oraz bezstronności sędziów rozpoznających sprawę. 

W wyroku ETPC orzekł 6 głosami do 1:

Brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 (prawo do rzetelnego procesu sądowego przed niezależnym oraz bezstronnym sądem) Konwencji w zakresie sędziego orzekającego w I instancji;

jednomyślnie:

Brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 Konwencji w zakresie sędziego orzekającego w postępowaniu apelacyjnym;

6 głosami do 1:

Brak naruszenia Artykułu 6 ust. 1 Konwencji w zakresie składu sądu orzekającego w sprawie w czasie postępowania kasacyjnego przed Sądem Najwyższym.

Trybunał uznał w szczególności, że wszystkie zarzuty stronniczości były nieuzasadnione oraz nieprzekonujące. Zaangażowani Dyrektora Generalnego Rustavi 2 w postępowanie dyscyplinarne przeciwko Prezes Sądu Najwyzszego kilka lat przed procesem, prowadzące do jej zwolnienia ze stanowiska sędziego w tamtym czasie, stanowił wiarygodne roszczenie braku bezstronności.

Mimo to, Sąd Najwyższy skrupulatnie ocenił wszelkie zagrożenia w tym zakresie oraz przekonująco rozwiał je w szeroko uzasadnionym orzeczeniu. 

Dochodząc do tych wniosków, Trybunał wziął pod uwagę w szczególności, że właściciele Rustavi 2 systematycznie wnosili bezzasadne wnioski o wyłączenie przeciwko różnym sędziom w każdej z 3 instancji, co mogło wynikać z próby sparaliżowania wymiaru sprawiedliwości, podczas gdy Dyrektor Generalny Rustavi 2 dokonywał bezzasadnych i ostrych ataków w mediach przeciwko sędziom krajowym zaangażowanych w orzekanie w procesie, a także przeciwko gruzińskiemu sądownictwu w ogóle.

Trybunał jednomyślnie odrzucił skargę jako niedopuszczalną w zakresie pozostałych zarzutów właścicieli Rustavi 2 (drugiego i czwartego skarżącego) jaki i tych wniesionych przez Rustavi 2 (pierwszy skarżący), a w szczególności zarzuty, że postępowanie zmierzało do uciszenia przez spółkę Skarbu Państwa stacji telewizyjnej.

Biorąc pod uwagę te ustalenia co do dopuszczalności, Trybunał zdecydował się znieść środki tymczasowego zgodnie z Regułą 39 Regulaminu Trybunału, wskazując gruzińskiemu rządowi, że powinien m.in. zawiesić egzekucję orzeczenia z marca 2017 r.

T.I. i Inni przeciwko Grecji

Zarzuty seksualnego wykorzystywania: nieodpowiednie ramy prawne w tamtym czasie i wiele innych uchybień - wyrok ETPC z 18.7.2019 r. w sprawie T.I. i Inni przeciwko Grecji (skarga nr 40311/10); jednomyślnie: 

Naruszenie Artykułu 4 (zakaz niewolnictwa oraz pracy przymusowej) Konwencji. 

W tej sprawie trzy rosyjskie obywatelki twierdziły, że były ofiarami handlu ludźmi. W szczególności zarzucały, że zostały zmuszone do pracy jako prostytutki w Grecji. 

Trybunał uznał w szczególności, że obowiązujące w toku procesu prawo nie było skuteczne ani wystarczające aby ukarać handlarzy ani zapewnić skuteczną prewencję handlu ludźmi. Następnie stwierdził, że odpowiednie władze nie zajęły się sprawą ze stopniem staranności wymaganym Artykułem 4 Konwencji.

Chatzigiannakou przeciwko Grecji

Niewykonanie decyzji o rozbiórce niebezpiecznych części budynku sąsiadującego z domem skarżącego: dwa naruszenia – wyrok ETPC z 18.7.2019 r. w sprawie Chatzigiannakou przeciwko Grecji (skarga nr 58774/12); jednomyślnie:

Naruszenie Artykułu 1 Protokołu Nr 1 (ochrona własności) Konwencji oraz

Naruszenie Artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego).

Sprawa dotyczyła niewykonania decyzji o rozbiórce części budynku w Atenach z uwagi na jego niezgodność z regulacjami antysejsmicznymi. Pani Chatzigiannakou mieszkała w budynku sąsiednim i zarzucała, że jej dom byłby zagrożony, gdyby doszło do zawalenia.

Trybunał zauważył, że władze wezwały do podjęcia środków mających na celu usunięcie bezprawności budynku. Stwierdzono brak wykonania tych środków oraz uznano, że władze były bezwładne w zakresie zapewnienia egzekucji.

Niemożność pani  Chatzigiannakou uzyskania egzekucji decyzji administracyjnej, której znaczenie oraz ważność nigdy nie zostały zakwestionowane oraz która miała znaczące skutki dla jej nieruchomości, doprowadziła do naruszenia sprawiedliwego wyważenia pomiędzy wymogami interesu ogólnego społeczności oraz imperatywami zagwarantowania praw jednostek.

Trybunał następnie uznał, że krajowy środek przywołany przez rząd miał charakter czysto odszkodowawczy i nie umożliwiłby skarżącej złożenia skutecznej skargi na tej podstawie, że władze nie działały w celu zmuszenia spółki budowlanej do wykonania decyzji zobowiązującej do ewakuacji z mieszkań w budynku oraz natychmiastową rozbiórką niebezpiecznych części.