Polgar przeciwko Rumunii

 

W następstwie wyroku pilotażowego z 2017 r. Trybunał dokonał przeglądu warunków przetrzymywania w rumuńskich więzieniach oraz skuteczności krajowych środków odwoławczych – wyrok ETPC z 20.7.2021 r. w sprawie Polgar przeciwko Rumunii (skarga nr  39412/19)

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji z uwagi na warunki osadzenia pana Polgara w Zakładzie Karnym w Deva (od 27 lutego 2014 r. do 29 kwietnia 2015 r. oraz od 14 do 25 maja 2015 r.);

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w zw. z art. 3 Konwencji.

Sprawa dotyczyła warunków przetrzymywania w rumuńskich więzieniach oraz skuteczności krajowych środków odwoławczych, w szczególności środka cywilnego w przypadku powództwa cywilnego. W 2017 r. Trybunał wydał wyrok pilotażowy Rezmiveș i inni przeciwko Rumunii, w którym stwierdził problem strukturalny. W dzisiejszym wyroku podsumował rozwój sytuacji. Obecnie przed Trybunałem toczy się około 5000 podobnych spraw.

Trybunał zauważył, że orzecznictwo krajowe znacznie się rozwinęło w ciągu ostatnich kilku lat, w szczególności od czasu wyroku w sprawie Rezmives i Inni. Stwierdził, że powództwo cywilne na podstawie art. 1349 kodeksu cywilnego, zgodnie z konsekwentną wykładnią sądów krajowych, stanowiło od 13 stycznia 2021 r. skuteczny środek odwoławczy dla osób, które uważały, że zostały poddane nieodpowiednim warunkom pozbawienia wolności, oraz którzy nie byli już, w momencie wniesienia skargi, przetrzymywani w warunkach rzekomo sprzecznych z Konwencją. Ten wniosek dotyczył również osób skarżących się na nieodpowiednie warunki transportu. Jednakże w sprawie pana Polgara ostateczna decyzja sądu krajowego została wydana w dniu 13 lutego 2019 r., czyli na długo przed datą, którą Trybunał przyjął jako punkt wyjścia, od którego przedmiotowy krajowy środek odwoławczy mógł zostać uznany za skuteczny.

Zgodnie z Artykułem 46 (moc obowiązująca i wykonanie wyroków) Konwencji, Trybunał z zadowoleniem przyjął kroki podjęte przez władze krajowe od czasu wydania wyroku pilotażowego w celu zmniejszenia przepełnienia więzień. W odniesieniu do środka zapobiegawczego zauważył jednak, że tendencja spadkowa w przeludnieniu więzień ustała w czerwcu 2020 r. i że liczby ponownie rosły przez sześć miesięcy. W rezultacie Trybunał nie był w stanie dojść do innego wniosku niż w wyroku pilotażowym w sprawie Rezmiveş i inni. W związku z tym wezwał państwo rumuńskie do zapewnienia kontynuacji reform mających na celu zmniejszenie przepełnienia więzień oraz do utrzymania populacji więziennej na rozsądnym poziomie. W odniesieniu do środka kompensacyjnego, powtórzył swoje ustalenia powyżej dotyczące skuteczności tego środka od 13 stycznia 2021 r.