J.M.B. p. Francji

Francuskie władze muszą skończyć z przeludnieniem w zakładach karnych oraz z poniżającymi warunkami osadzenia – wyrok ETPC z 30.1.2020 r. w sprawie J.M.B. p. Francji (skarga nr 9671/15 i 31 innych) Konwencji; jednomyślnie:

Naruszenie art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) Konwencji oraz

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania).

32 skargi dotyczyły trudnych warunków osadzenia w zakładach karnych w: Ducos (Martynika), Faa’a Nuutania (Francuska Polinezja), Baie-Mahault (Gwadelupa), Nîmes, Nicea i Fresnes, podobnie jak problemu przeludnienia w zakładach karnych i skuteczności środków  dostępnych osadzonym.

Trybunał stwierdził, że przestrzeń osobista przyznana większości skarżących była poniżej wymaganego minimalnego standardu 3 m2 w czasie całego okresu ich osadzenia; że sytuacja pogorszyła się z uwagi na brak prywatności przy korzystaniu z toalet. W stosunku do skarżących, którzy mieli ponad 3 m2 przestrzeni osobistej, Trybunał stwierdził, że zakłady karne, w któryc byli osadzeni nie mieli zapewnionych godnych warunków osadzenia czy wystarczającej wolności przemieszczania się czy innych aktywności na zewnątrz celi.

Trybunał dalej uznał, że dostępne środki – pilna skarga o ochronę podstawowej wolności i pilna skarga o odpowiednie środki – były nieskuteczne w praktyce i stwierdził, że władza sędziów administracyjnych do wydawania orzeczeń była ograniczona zakresowo. Dodatkowo, pomimo pozytywnej zmianie w orzecznictwie, przeludnienie w zakładach karnych doprowadziło do ruiny niektóre więzienia stanowiąc przeszkodę dla pełnego i natychmiastowego zaprzestania poważnego

naruszenia praw podstawowych za pomocą środków dostępnych dla osób zatrzymanych.

Na podstawie art. 46 Trybunał zauważył, że stan zaludnienia przedmiotowych zakładów karnych ujawnił istnienie problemu systemowego. Trybunał zalecił Francji rozważenie wprowadzenia środków generalnych mających na celu wyeliminowanie przeludnienia oraz poprawę warunków materialnych osadzenia, wprowadzając na skuteczny środek odwoławczy.