Naruszenie prawa do obrony poprzez pozbawienie możliwości bronienia się przez obrońcę z wyboru - Sprawa Dvorski przeciwko Chorwacji (25703/11) – naruszenie Artykułu 6 Konwencji (prawo do bronienia się przez ustanowionego przez siebie obrońcę)
Sprawa dotyczy aresztowania skarżącego pod zarzutem między innymi kilku zabójstw. Jego rodzice ustanowili obrońcę, żeby działał w jego imieniu (jest to dopuszczalne w chorwackim postępowaniu karnym). Policja uniemożliwiła obrońcy dostęp do skarżącego, nie informując tego ostatniego o fakcie ustanowienia czy też obecności obrońcy na komisariacie policji. Nie będąc tego świadomym, skarżący zgodził się być reprezentowany przez innego obrońcę. Skarżący w czasie pierwszego przesłuchania złożył obciążające go wyjaśnienia, które były jednym z dowodów, o ile nie decydującym, przy jego skazaniu.
W przeciwieństwie do wyroku Izby, Wielka Izba uznała, iż doszło do naruszenia Artykułu 6 – prawo skarżącego do bronienia się zostało bezpowrotnie naruszone przez brak możliwości bronienia się przez ustanowionego przez siebie obrońcę.
1. Trybunał wskazał, iż w sprawie Salduz przeciwko Turcji (36391/02) ustalono, iż obrońca powinien być obecny w czasie pierwszego przesłuchania, chyba że istnieją istotne powody żeby ograniczyć to prawo i to ograniczenie nie narusza jego praw jako oskarżonego, mimo że co do zasady dochodzi do naruszenia jeśli wyjaśnienia oskarżonego złożone w toku postępowania przygotowawczego pod nieobecność obrońcy są potem podstawą jego skazania. W niniejszej sprawie wyjaśnienia zostały złożone w obecności obrońcy, dlatego odmowa dostępu do obrońcy z wyboru była mniej poważna niż w sprawie Salduz z dwóch powodów. Po pierwsze, istotne i wystarczające przyczyny mogą usprawiedliwić odmowę dostępu do obrońcy z wyboru. Po drugie, nawet jeśli nie ma takich przyczyn, Trybunał dokona oceny rzetelności postepowania jako całości na podstawie różnych czynników. Dlatego samo złożenie wyjaśnień w obecności obrońcy, ale pod nieobecność obrońcy z wyboru nie musi stanowić samo przez się nieodwracalnego naruszenia prawa do obrony – wymaga to oceny rzetelności całego postepowania. Wielka Izba podkreśliła konieczność zachowania szczególnej staranności przez sądy krajowe w sytuacji, gdy oskarżony zarzuca brak dostępu do obrońcy, który prowadzi do złożenia obciążających go wyjaśnień.
2. Trybunał uznał, iż doszło do naruszenia Artykułu 6 z uwagi na brak istotnych i wystarczających przyczyn do odmowy możliwości ustanowienia przez skarżącego obrońcy z wyboru. Co do rzetelności postępowania, trzeba przyznać, że wyjaśnienia skarżącego nie były głównym dowodem oraz nie było zarzutu nierzetelności po stronie obrońcy z urzędu. Trybunał wziął jednak pod uwagę dwa czynniki: po pierwsze, sądy krajowe nie zachowały szczególnej staranności przy rozpoznaniu zarzutu skarżącego braku dostępu do obrońcy, który prowadzi do złożenia obciążających go wyjaśnień – nie przedsięwzięły więc odpowiednich środków żeby zapewnić rzetelność. Po drugie, można domniemywać, że skarżący złożył obciążające go wyjaśnienia pod wpływem zachowania Policji, która odmówiła mu możliwości ustanowienia obrońcy z wyboru a przyznanie się miało znaczący wpływ na późniejszy przebieg postępowania: obiektywnym skutkiem tej odmowy było pozbawienie rzetelności postępowania karnego z tego powodu, że jego wyjaśnienia zostały uznane za materiał dowodowy przy jego skazaniu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz