Vedat Şorli przeciwko Turcji

Przyznanie zwiększonej ochrony głowie państwa za pomocą specjalnej ustawy o znieważaniu jest niezgodne z Konwencją – wyrok ETPC z 19.10.2021 r. w sprawie Vedat Şorli przeciwko Turcji (skarga nr 42048/19); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 10 (wolność słowa) Konwencji.

Sprawa dotyczyła skazania skarżącego na karę pozbawienia wolności – z zawieszeniem wykonania wyroku na pięć lat – za znieważenie Prezydenta RP ze względu na dwa posty, które udostępnił na swoim koncie na Facebooku. Treść składała się m.in. z karykatury i zdjęcia Prezydenta RP wraz z satyrycznymi i krytycznymi komentarzami na jego temat. Wyrok skazujący skarżącego został oparty na art. 299 Kodeksu karnego, który zapewniał wyższy poziom ochrony Prezydentowi RP niż innym osobom.

Trybunał stwierdził, że niniejszej sprawie nie było uzasadnienia dla umieszczenia pana Şorli w areszcie lub nałożenia sankcji karnej, pomimo zawieszenia wykonania wyroku skazującego na karę pozbawienia wolności. Taka sankcja, ze swej natury, nieuchronnie miała efekt mrożący na gotowość zainteresowanej osoby do wyrażania swoich poglądów w sprawach dotyczących interesu publicznego, zwłaszcza w świetle skutków skazania. Dodatkowo, zaskarżone postępowanie karne, wszczęte na podstawie art. 299 Kodeksu karnego, było niezgodne z wolnością wypowiedzi. Przyznanie zwiększonej ochrony za pomocą specjalnej ustawy o znieważeniu co do zasady nie byłoby zgodne z duchem Konwencji, a interes państwa w ochronie dobrego imienia głowy państwa nie mógłby służyć jako uzasadnienie przyznania jej uprzywilejowanego statusu państwa lub szczególnej ochrony w stosunku do prawa do przekazywania informacji i opinii na jego temat. Ponadto, ustalenia te sugerowały, że naruszenie praw pana Şorliego wynikających z art. 10 Konwencji wynikało z problemu z redakcją i stosowaniem art. 299 kodeksu karnego. W opinii Trybunału dostosowanie odnośnego prawa krajowego do art. 10 Konwencji stanowiłoby odpowiednią formę zadośćuczynienia umożliwiającą położenie kresu stwierdzonemu naruszeniu.