Miroslava Todorova przeciwko Bułgarii

Postępowanie dyscyplinarne i sankcje nałożone na skarżącą, sędzię i Prezesa Bułgarskiego Związku Sędziów, naruszyły jej prawo do wolności wypowiedzi – wyrok ETPC z 19.10.2021 r. w sprawie Miroslava Todorova przeciwko Bułgarii (skarga nr 40072/13); większością głosów (5 głosami do 2):

brak naruszenia Artykułu 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji;

jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 10 (wolność słowa) Konwencji

naruszenie Artykułu 18 (ograniczenie stosowania ograniczeń praw) w związku z Artykułem 10 Konwencji.

Sprawa dotyczyła dwóch postępowań dyscyplinarnych przeciwko skarżącej, która w owym czasie była sędzią i prezesem Bułgarskiej Unii Sędziów. Naczelna Rada Sądownictwa (NRS) nakazała obniżenie jej wynagrodzenia, a następnie jej zwolnienie z powodu opóźnień w rozpatrywaniu jej spraw.

Trybunał zauważył, że postępowanie dyscyplinarne przed NRS zawierało szereg gwarancji proceduralnych. W ten sposób skarżąca była świadoma stawianych jej zarzutów i mogła osobiście stawić się przed komisją dyscyplinarną w celu przedstawienia dowodów na swoją obronę. Trybunał zauważył, że Naczelny Sąd Administracyjny jest właściwy do rozpatrzenia każdej kwestii faktycznej, którą uznał za istotną, jak również do kwalifikacji prawnej przewinień dyscyplinarnych przypisywanych działaniom lub zaniechaniu skarżącego. Zatem w niniejszej sprawie Naczelny Sąd Administracyjny posiadał wystarczająco szeroką jurysdykcję, a uchybienia proceduralne zarzucane przez skarżącą przed NRS można było odpowiednio skorygować w ramach postępowania sądowego. W postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym Sąd nie stwierdził braku niezawisłości lub bezstronności tego sądu oraz naruszenia innych aspektów rzetelności postępowania, a tym samym nie stwierdził naruszenia art. 6.

Biorąc pod uwagę fundamentalne znaczenie wolności słowa w sprawach o znaczeniu publicznym, takich jak funkcjonowanie sądownictwa i potrzeba ochrony niezawisłości sędziowskiej, Trybunał uznał, że postępowanie dyscyplinarne przeciwko skarżącej i nałożone na nią sankcje stanowiły ingerencję w korzystanie z jej prawa do wolności wypowiedzi, które nie było „niezbędne w demokratycznym społeczeństwie” dla realizacji uzasadnionych celów określonych w art. 10 Konwencji. Mając na uwadze wszystkie okoliczności sprawy, Trybunał stwierdził, że głównym celem postępowania dyscyplinarnego wobec skarżącej i sankcji nałożonych na nią przez NRS nie było zapewnienie przestrzegania terminów zakończenia spraw, ale ukaranie jej i zastraszenie z powodu jej krytyki NRS i władzy wykonawczej.