Nikëhasani i Sevdari przeciwko Albanii

Wyroki dotyczące odwołania dwóch albańskich prokuratorów: brak problemu – wyroki ETPC z 13.12.2022 r. w sprawach Nikëhasani przeciwko Albanii (skarga nr 58997/18) i Sevdari przeciwko Albanii (nr 40662/19)

Sprawy dotyczyły dwóch prokuratorów, którzy zostali zwolnieni ze swoich stanowisk po tym, jak Albania rozpoczęła w 2016 r. daleko idącą reformę wymiaru sprawiedliwości. Reforma obejmowała wyjątkową ponowną ocenę wszystkich pełniących służbę sędziów i prokuratorów – zwaną inaczej „postępowaniem lustracyjnym”.

Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł sześcioma głosami do jednego, że nie doszło do naruszenia Artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w odniesieniu do Pani Nikëhasani. Uznał, że jej zwolnienie było uzasadnione, ponieważ proces weryfikacji ujawnił poważne wątpliwości co do jej kondycji finansowej po dokładnym zbadaniu jej sprawy.

Z drugiej strony orzekł jednogłośnie, że doszło do naruszenia art. 8 Konwencji Europejskiej w odniesieniu do zwolnienia pani Sevdari. W jej oświadczeniach podczas procesu weryfikacji nie było śladu złej wiary; wszelkie domniemane nieprawidłowości zasadniczo dotyczyły zapłaty podatku od niektórych dochodów jej męża z legalnej działalności za granicą.

Trybunał uznał na podstawie art. 46 (obowiązująca moc i wykonanie), że odpowiednim zadośćuczynieniem dla pani Sevdari byłoby wznowienie postępowania. Nie oznaczało to jednak, że funkcjonowanie dotychczasowego procesu lustracyjnego w Albanii generalnie ujawniało jakiś systemowy problem.

W obu wyrokach Trybunał odwoływał się do swojego wiodącego wyroku z 2021 r. Xhoxhaj przeciwko Albanii, w którym orzekł, że proces weryfikacji był jako całość sprawiedliwy i bezstronny oraz odpowiedział na pilną potrzebę zwalczania korupcji w kraju i przywrócenia zaufania publicznego w wymiarze sprawiedliwości.