Rzetelność postępowania w następstwie dopuszczenia dowodu z zeznań nieobecnego świadka - Sprawa Schatschaschwili przeciwko Niemcom (9154/10) – naruszenie Artykułu 6 (prawo do rzetelnego procesu sądowego) Konwencji.
Skarzący został skazany przez niemiecki sąd okręgowy za kradzież z włamaniem oraz wymuszenie w związku z dwoma podobnymi zdarzeniami. Dwie kobiety narodowości łotewskiej, O i P, były pokrzywdzonymi i bezpośrednimi świadkami drugiego zdarzenia. O i P złożyły zeznania, a następnie wróciły na Łotwę, nie pojawiając się przed sądem w sprawie skarżącego, a mimo to ich zeznania zostały uznane za dowód w sprawie. Skarżący zarzucał naruszenie Artykułu 6 w związku z oparciem się przez sąd na zeznaniach O i P, podczas gdy nie mógł zadać im pytań przed czy też w czasie procesu. Izba Trybunału uznała, iż nie doszło do naruszenia Artykułu 6. Wielka Izba nie zgodziła się z tym stanowiskiem, uznając, iż doszło jednak do naruszenia.
Wyrok jest godny odnotowania z uwagi na to, ze Wielka Izba uznała konieczność wyjaśnienia związku między trzema stopniami testu zaproponowanymi w wyroku Al.-Khawaja i Tahery przeciwko Zjednoczonemu Królestwu [WI], nr 26766/05 u 22228/06, ECHR 2011, zgodnie z którym dokonywana jest ocena zgodności postępowania z Artykułem 6, jeśli chodzi o zeznania złożone przez nieobecnych świadków, które następnie zostały użyte jako dowód w sprawie. Trybunał musi dokonać oceny:
- czy istniała uzasadniona przyczyna nieobecności świadka i, w konsekwencji, dla uznania niesprawdzonego dowodu z zeznań nieobecnego świadka, jako dowodu w sprawie
- czy dowód z zeznań nieobecnego świadka był jedyną albo decydującą podstawą skazania skarżącego; i
- czy w sposób odpowiedni wyważono okoliczności, włączając silne zabezpieczenia proceduralne, by zrekompensować trudności dla obrony w związku z dopuszczeniem niesprawdzonego dowodu oraz z zapewnieniem, że proces, oceniany jako całość, będzie rzetelny.
Wielka Izba wyjaśniła, iż:
- brak uzasadnionej przyczyny nieobecności świadka nie może, sam w sobie, rozstrzygać o uznaniu postępowania za nierzetelne, mimo ze byłby to „bardzo ważny czynnik do wzięcia pod uwagę przy ocenie rzetelności całości postępowania oraz czynnik, który mógłby przeważyć na stronę naruszenia”.
- Trybunał musi wziąć pod uwagę odpowiednie okoliczności, nie tylko w sprawach, gdzie przedstawione pod nieobecność świadków dowody są jedyną albo decydującą podstawa skazania, ale także w tych sprawach, gdzie Trybunał uznał, że odpowiednie dowody „mają znaczącą wagę i ich dopuszczenie może naruszyć prawo do obrony”. Stopień ważonych okoliczności, konieczny dla zapewnienia rzetelności postępowania, będzie zależeć od wagi dowodów z nieobecnych świadków.
- Co do zasady należy przejść trójstopniowy test z wyroku Al-Khawaja w porządku tam zaproponowanym. Mimo to, w sytuacji, gdy poszczególne stopnie są wzajemnie powiązane i wzięte pod uwagę łącznie mogłyby stanowić o tym czy całe postępowanie było rzetelne czy nie, Wielka Izba uznała, iż w poszczególnych przypadkach, dopuszczalne byłoby przeprowadzenie testu w innym porządku, w szczególności jeśli jeden z tych kroków mógłby być decydujący o rzetelności postępowania.
Wyrok Wielkiej Izby wskazuje na szczegóły zasad odnoszących się do każdego z trzech kroków z testu Al-Khawaja. W szczególności, podaje pewne elementy odnoszący się co do wystarczalności ważonych okoliczności: stosunku sądu do niesprawdzonego dowodu, dopuszczalność i siła dowodów obciążających oraz środki proceduralne podjęte by wynagrodzić brak możliwości do przesłuchania świadków w czasie procesu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz