Ecodefence i inni przeciwko Rosji

Ustawa o rosyjskich agentach zagranicznych z 2012 r. nie jest konieczna w demokratycznym społeczeństwie – wyrok ETPC z 14.6.2022 r. w sprawie Ecodefence i inni przeciwko Rosji (nr 9988/13 i 60 innych); jednogłośnie:

naruszenie Artykułu 11 (wolność zgromadzeń i zrzeszania się) interpretowanego w świetle Artykułu 10 (wolność słowa) Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.

Sprawa dotyczyła środków nałożonych na mocy Ustawy o agentach zagranicznych z 2012 r. na 73 skarżące organizacje pozarządowe zaangażowane w sprawy społeczeństwa obywatelskiego, prawa człowieka, ochronę środowiska i dziedzictwa kulturowego, edukację, zabezpieczenie społeczne i migrację w Rosji. Środki obejmowały ich rejestrację jako „zagraniczni agenci”, co wiązało się z nadzwyczajnymi wymogami dotyczącymi audytu, sprawozdawczości i etykietowania oraz wysokimi grzywnami. Wiele organizacji zostało albo zmuszonych do rozwiązania, albo zostało w rezultacie zlikwidowanych.

Trybunał stwierdził w szczególności, że zgodnie z Ustawą:

- klasyfikacja organizacji jako prowadzących „działalność polityczną” i otrzymujących „finansowanie zagraniczne” była oparta na zbyt szerokiej i nieprzewidywalnej interpretacji tych terminów;

- utworzenie nowej kategorii organizacji „zagranicznych agentów”, uciążliwe wymogi w zakresie audytu i sprawozdawczości, nadmierne i kapryśnie nałożone grzywny oznaczały, że środki podjęte przeciwko skarżącym organizacjom na podstawie ustawy o zagranicznych agentach nie były „konieczne w społeczeństwo demokratyczne”.