Utvenko i Borisov przeciwko Rosji

Brak skutecznego śledztwa w sprawie złego traktowania w zakładzie karnym oraz nierzetelnego postępowania karnego w sprawie jednego ze skarżących – wyrok ETPC z 5.2.2019 r. w sprawie Utvenko i Borisov przeciwko Rosji (skarga nr 45767/09); jednomyślnie: naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) Konwencji w zakresie aspektu proceduralnego z uwagi na brak skutecznego śledztwa w sprawie zarzutów skarżącego dotyczących złego traktowania;

Brak naruszenia Artykułu 3  Konwencji w aspekcie proceduralnym w odniesieniu do obu skarżących odpowiednio między 13 a 15 kwietnia 2008 r. oraz od 12 do 25 kwietnia 2008 r.;

Naruszenie Artykułu 3 w stosunku do pana Utbenko z uwagi na warunki osadzenia od 11 kwietnia 2008 r. do 13 kwietnia 2012 r. oraz

Naruszenie Artykułu 5 ust. 1, 3 i 4 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego/ prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności) oraz Artykułu 6 ust. 1 i 3 lit. c (prawo do rzetelnego procesu sądowego / prawo do pomocy prawnej) Konwencji w stosunku do pana Utvenko.

Sprawa dotyczyła głównie zarzutów skarżącego co do złego traktowania w zakładzie karnym oraz rzetelności postępowania karnego przeciwko niemu.

Trybunał zauważył, że odmowa władz krajowych wszczęcia postępowania karnego w zakresie złego traktowania stanowiła zaniechanie ze strony państwa wykonania obowiązku przeprowadzenia skutecznego śledztwa zgodnie z wymogami art. 3 Konwencji.

Przy braku dowodów medycznych na poparcie ich zarzutów, Trybunał stwierdził, że nie doszło do naruszenia materialnego aspektu art. 3 w stosunku do obu skarżących. Z drugiej strony, Trybunał uznał, że rząd nie tylko nie uwolnił się od ciężaru dowodu ani też nie obalił w sposób przekonujący zarzutów pana Utvenko, że był osadzony w warunkach sprzecznych z art. 3 – dlatego stwierdzono naruszenie w tym zakresie.

Trybunał powtórzył, że sądy krajowe powinny były wyznaczyć konkretny czas tymczasowego aresztowania pana Utvenko. Dlatego uznał, że jego areszt od 2 stycznia do 15 lutego 2010 r. nie był aresztowany zgodnie z prawem. Dodatkowo, Trybunał stwierdził, że władze przetrzymywały pana Utvenko w areszcie przez okres ponad 3 lat na podstawach, które nie mogły być uznane za wystarczające, aby uzasadnić tak długi okres aresztu. Rząd faktycznie przyznał, że rozpoznanie zażalenia pana Utvenko na postanowienie z 29 lipca 2009 r. dotyczące przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania, nie spełniło wymogu niezwłoczności.  W końcu, Trybunał stwierdził, że postępowanie karne przeciwko panu Utvenko, jako całe, nie usunęło procesowych zaniedbań w czasie wstępnej fazy postępowania, w szczególności ograniczenia dostępu skarżącego do obrońców z wyboru.