Bivolaru i Moldovan przeciwko Francji

Trybunał wyjaśnia warunki zastosowania domniemania równej ochrony w sporach dotyczących wykonania Europejskiego Nakazu Aresztowania – wyrok ETPC z 25.3.2021 r. w sprawie Bivolaru i Moldovan przeciwko Francji (skargi nr 40324/16 oraz 12623/17); jednomyślnie:

Naruszenie art. 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji w zakresie skargi pana Moldovana oraz

Brak naruszenia art. 3 w zakresie skargi pana Bivolaru.

Sprawa dotyczyła wydania skarżącej przez Francję władzom rumuńskim zgodnie z Europejskim Nakazem Aresztowania (ENA) dla celów wykonania kar pozbawienia wolności. Trybunał miał wyjaśnić warunki zastosowania domniemania równej ochrony w tych okolicznościach.

Trybunał uznał, że domniemanie równej ochrony zastosowane w sprawie pana Moldovana w zakresie dwóch warunków tj. braku marginesu swobody oceny ze stron władz krajowych i wykorzystania pełnego potencjału mechanizmu nadzorczego prawa UE. Dlatego też Trybunał ograniczył się do ustalenia, czy ochrona praw gwarantowanych przez Konwencję była ewidentnie niewystarczająca w niniejszej sprawie, tak że to domniemanie zostało obalone. W tym celu musiał ustalić, czy istniały wystarczająco mocne podstawy faktyczne pozwalające wykonującemu organowi sądowemu stwierdzenie, że wykonanie EWA spowodowałoby realne i indywidualne ryzyko, że skarżący zostanie poddany traktowaniu niezgodnemu z art. 3 z uwagi na warunki osadzenia w Rumunii. Trybunał zauważył, że pan Moldovan dostarczył materiał dowodowy na istnienie takiego ryzyka, który był wystarczający by wymagać od organu sądowego wykonującego dostarczenie dodatkowej informacji i zapewnień od państwa wydającego ENA odnośnie przyszłych warunków osadzenia w Rumunii. Trybunał stwierdził naruszenie art. 3 w zakresie w jakim okazało się, że wykonujące ENA organy sądowe nie wyciągnęły właściwych wniosków z uzyskanych informacji, chociaż informacje te dostarczyły wystarczająco solidnej podstawy faktycznej do odmowy wykonania przedmiotowego ENA.

W sprawie pana Bivolaru Trybunał uznał, w związku z decyzją o nie zadaniu pytania prejudycjalnego do TSUE w sprawie skutków dla wykonania ENA nadania statusu uchodźcy przez państwo członkowskie obywatelowi państwa trzeciego, które następnie zostało również państwem członkowskim, sąd kasacyjny orzekł bez wykorzystania pełnego potencjału odpowiednich międzynarodowych mechanizmów nadzorowania praw podstawowych. Domniemanie równej ochrony nie znajdowało więc zastosowania. Należało ocenić dwa aspekty skargi pana Bivolaru: skutki jego statusu uchodźcy oraz warunki osadzenia w Rumunii. W aktach sprawy przed wykonującym nakaz organem sądowym ani w dowodach przedstawionych przez skarżącego przed Trybunałem nie było nic, co sugerowałoby, że w Rumunii nadal groziłoby mu prześladowanie ze względów religijnych w przypadku jego przekazania. Trybunał uznał, że wykonujący nakaz organ sądowy, po przeprowadzeniu pełnej i dogłębnej analizy indywidualnej sytuacji skarżącego, które wykazało, że wziął pod uwagę jego status uchodźcy, nie miał wystarczająco solidnych podstaw faktycznych, aby ustalić istnienie rzeczywistego ryzyka naruszenia art. 3 Konwencji i odmowy wykonania ENA na tej podstawie. Trybunał uznał również, że opis warunków osadzenia w rumuńskich zakładach karnych przekazany przez skarżącego organowi sądowemu wykonującemu nakaz na poparcie jego wniosku o niewykonanie ENA nie był wystarczająco szczegółowy ani uzasadniony, aby stanowić dowód prima facie wskazujący na rzeczywiste ryzyko traktowania sprzecznego z art. 3 w przypadku jego przekazania władzom rumuńskim. W opinii Trybunału wykonujący nakaz organ sądowy nie był zobowiązany do żądania dodatkowych informacji od władz rumuńskich. W związku z tym uznał, że wykonujący nakaz organ sądowy nie miał solidnych podstaw faktycznych do ustalenia istnienia rzeczywistego ryzyka naruszenia art. 3 Konwencji i odmowy wykonania ENA z tych powodów.