Denis i Irvine p. Belgii

 

Obowiązkowe pozbawienie wolności osób, które zostały zatrzymane przed nowelizacją ustawy z 2016 r. i których zaburzenia psychiczne utrzymywały się po tej dacie, jest zgodne z prawem – wyrok ETPC (Wielka Izba) z 1.6.2021 r. w sprawie Denis i Irvine p. Belgii (skargi nr 62819/17 i 63921/17); 14 głosami do 3:

Brak naruszenia art. 5 ust. 1 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego) Konwencji;

Brak naruszenia art. 5 ust. 4 (prawo odwołania się do sądu w celu ustalenia bezzwłocznie przez sąd legalności pozbawienia wolności).

Sprawa dotyczyła dwóch skarżących, którzy zostali przymusowo pozbawieni wolności na podstawie ustawy o ochronie socjalnej z dnia 9 kwietnia 1930 r. po popełnieniu czynów zakwalifikowanych jako kradzież (pan Denis, w 2007 r.) i usiłowaniu kradzieży (pan Irvine, w 2002 r.). Przed Trybunałem skarżący skarżyli się na odmowę zwolnienia ich przez sądy belgijskie po wejściu w życie (w październiku 2016 r.) ustawy o przymusowym odosobnieniu. Zgodnie z tymi przepisami kradzież i usiłowanie kradzieży nie mogły już stanowić podstawy do wydania decyzji nakazującej umieszczenie w przymusowym odosobnieniu.

Trybunał zauważył, że pozbawienie wolności skarżących było związane z zatrzymaniem „osób umysłowo chorych” i wchodziło w zakres Artykułu 5 ust. 1 (e) Konwencji. Określono, że przepis ten wymagał wiarygodnego ustalenia, że ​​dana osoba była chora umysłowo (pierwszy warunek), że zaburzenie było w rodzaju lub stopniu uzasadniającym przymusowe odosobnienie (drugi warunek) oraz że zaburzenie utrzymywało się przez cały okres pozbawienia wolności (trzeci warunek). Tak więc Konwencja nie wymagała od władz, aby oceniając utrzymywanie się zaburzeń psychicznych, uwzględniły charakter czynów popełnionych przez osobę, które doprowadziły do ​​jej przymusowego pozbawienia wolności. Trybunał zauważył, że to w świetle tych rozważań sądy krajowe rozpatrzyły wnioski skarżących o ostateczne umorzenie postępowania. Nie wzięli pod uwagę charakteru czynów karalnych, których dopuścili się skarżący, ale zbadali, czy zaburzenia psychiczne utrzymywały się, jak wymaga tego Artykuł 5 ust. 1 (e) Konwencji. Stwierdzili, że nadal istnieje wysokie ryzyko, że skarżący popełnią kolejne przestępstwa z użyciem przemocy. W konsekwencji Trybunał uznał, że zatrzymanie skarżących nadal miało ważną podstawę prawną, a ich pozbawienie wolności było zgodne z prawem. Trybunał zauważył również, że ustawa o przymusowym pozbawieniu wolności ustanawia dwa kumulatywne warunki ostatecznego zwolnienia osoby przebywającej w przymusowym pozbawieniu wolności i że żaden z tych warunków nie został spełniony w tej sprawie.