Prawa do obrony osób
przesłuchiwanych dobrowolnie: Europejski Trybunał wymaga przestrzegania
gwarancji mających zastosowanie do zatrzymania przez policję – wyroki ETPC z
28.04.2022 r. w sprawach Wang
przeciwko Francji (skarga nr 83700/17) i Dubois przeciwko Francji
(skarga nr 52833/19),
jednogłośnie:
naruszenie art. 6 ust. 1 i 3
(prawo do rzetelnego procesu sądowego/prawo do pomocy prawnej) Europejskiej
Konwencji Praw Człowieka w sprawie Wang przeciwko Francji (skarga nr 83700/17)
oraz
sześcioma głosami do jednego
brak naruszenia Artykułu 6
ust. 1 i 3 (c) w sprawie Dubois przeciwko Francji (skarga nr 52833/19).
Obie sprawy dotyczyły osób
ściganych i skazanych za bezprawne uprawianie medycyny. Skarżyli się na
warunki, w jakich przeprowadzono ich dobrowolne przesłuchania przez policję.
Odnotowując fakt, że reformy
ustawodawcze znacząco wzmacniające prawa osób przesłuchiwanych dobrowolnie
zostały przyjęte później – a zatem nie miały praktycznego wpływu na sytuację
skarżących – Trybunał stwierdził, w odniesieniu do praw do obrony chronionych
art. 6 ust. 1 i 3 Konwencji, że wymagane gwarancje powinny być takie same, jak
te mające zastosowanie do zatrzymania policyjnego. Następnie zbadał zgodność z
tymi gwarancjami w ramach swojej oceny rzetelności całości postępowania.
Trybunał zauważył, że skarżący w obu sprawach wyrazili zgodę na przesłuchanie i
zostali poinformowani o prawie do zakończenia przesłuchania w dowolnym momencie,
zgodnie z obowiązującym wówczas prawem. Nie zostali oni jednak wyraźnie
poinformowani o ich prawie do zachowania milczenia i nie zaoferowano im
możliwości uzyskania pomocy prawnej, a w jednym przypadku pomocy tłumacza. W
trakcie przesłuchań obaj skarżący opisali dokonane przez siebie czynności,
które stanowiły zarzucane przestępstwo. Należało zatem przyjąć, iż sami siebie
oskarżyli w rozumieniu orzecznictwa Trybunału.
W odniesieniu do pani Wang,
której językiem ojczystym był chiński, Trybunał, zwracając uwagę na bezbronność
jej sytuacji, stwierdził po pierwsze, że brak pomocy tłumacza podczas
przesłuchania oraz brak wyraźnego poinformowania skarżącej o jej prawie do
zachowania milczenia przyczynił się do jej samooskarżenia. Po drugie, rola,
jaką odegrały zeznania złożone podczas dobrowolnego przesłuchania oraz zeznania
świadków przedstawione później, sprawiły, że całe postępowanie było
nierzetelne. Trybunał stwierdził zatem naruszenie Artykułu 6 ust. 1 i 3
Konwencji.
Jednakże w przypadku pana Dubois
Trybunał uznał, że postępowanie karne, jako całość, usunęło uchybienia
proceduralne, które wystąpiły podczas dobrowolnego przesłuchania przez policję.
Zauważył, że Sąd Apelacyjny, skazując skarżącego, oparł swoją decyzję przede
wszystkim na dowodach o dużej wartości dowodowej, niezwiązanych z dobrowolnym
przesłuchaniem. Stwierdził, że w szczególnych okolicznościach sprawy
oświadczenia złożone podczas tego przesłuchania ostatecznie odegrały jedynie
incydentalną rolę w skazaniu skarżącego. Trybunał stwierdził zatem, że nie
doszło do naruszenia Artykułu 6 ust. 1 i 3 Konwencji.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz